Bilans - sprawozdanie finansowe składane przez osoby prawne, jednostki budżetowe i przy obrocie > 800 ty. Euro bez osobowości prawnej, banki, ubezpieczyciele, fundusze inwestycyjne.

Jeśli firma rozpoczyna działalność od II połowy roku, to można dodać do następnego roku.

Płynność - możliwość zamiany poszczególnych składników majątku na gotówkę.

Inne środki pieniężne - czeki weksle - największa płynność.

Wymagalność - harmonogram spłat.

Aktywa - majątek z przeszłych zdarzeń, którego celem jest uzyskanie zysku w przyszłości.

Kapitały własne Kapitały obce

Powierzone - w momencie założenia firmy długoterminowe

Samofinansowania- wracają w toku krótkoterminowe

Strata netto - w rachunkowości jest to ujemny wynik finansowy przedsiębiorstwa, po odliczeniu podatku dochodowego.

Strata brutto - Wyrażona w ujęciu wartościowym (w jednostkach pieniężnych) miara ujemnego wyniku finansowego brutto odzwierciedlająca ogólnie niedobór przychodów do kosztów, uwzględniający zdarzenia losowe i niepowtarzalne.

Podział zysku
Obligatoryjny (odpis obowiązkowy lub dotyczy to przedsiębiorstwa państwowego - odprowadzić do budżetu państwa)	Fakultatywny - nieobowiązkowy (dowolny podział zysku firmy np. powiększenie kapitału samofinansowania, fundusze nagród, socjalne oraz inne cele realizowane przez jedn.

1. Wynik finansowy powstały w toku działalności może być podzielony w sposób:

1. Obligatoryjny:

- przedsiębiorstwa państwowe - 15% do budżetu państwa

- spółdzielnia - 5% na fundusz zasobowy

- Spółka akcyjna - 8% na kapitał zapasowy do momentu osiągnięcia przynajmniej 1/3 kapitału akcyjnego

2. fakultatywny - pełna dowolność

Rachunek zysków i strat jest statyczną metodą ustalenia wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Grupuje on koszty i przychody według:

1. Działalności operacyjnej, czyli głównej - podstawowej,

2. Pozostałej działalności operacyjnej, czyli taka, która wynika z działalności podstawowej, ale nie jest z nią bezpośrednio związana,

3. Działalności finansowej, związanej z operacjami na składnikach finansowych.

Rachunek zysków i strat może przybierać dwa warianty:

1. Porównawczy

2. Kalkulacyjny

Ad. 1 tworzony jest przez firmy, które klasyfikują koszty według rodzaju (prowadzą ewidencję kosztów na kontach zespołu „4”

1. Amortyzacja

2. Zużycie materiałów i energii

3. Wynagrodzenia

4. Ubezpieczenia

5. Podatki i opłaty

6. Usługi obce

7. Pozostałe koszty

Ad. 2 tworzony jest przez jednostki, które prowadzą ewidencję kosztów wg miejsc powstania (układ funkcjonalny kosztów) np.:

1. Koszty działalności operacyjnej

2. Koszty sprzedaży

3. Koszty zarządu

A także przez jednostki, które najpierw prowadzą ewidencję kosztów rodzajowych, później zaś przenoszą je na układ funkcjonalny w celu kalkulacji kosztu (układ kalkulacyjny)

2. Majątek trwały i obrotowy

Majątek trwały (aktywa trwałe) - część aktywów jednostki gospodarczej o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok.

Środek trwały - okres użytkowania powyżej roku, kompletny, zdatny do użytku. Wartość powyżej 3,5 tys.

Rzeczowy majątek trwały obejmuje: środki trwałe, środki trwałe w budowie oraz zaliczki na środki w budowie.

Przez środki trwałe rozumie się (z wyłączeniem inwestycji) rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na własne potrzeby jednostki.

W szczególności zalicza się tu:

a) nieruchomości,

b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,

d) inwentarz żywy.

Środki trwałe w budowie są to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie

W skład majątku trwałego wchodzą:

1. wartości niematerialne i prawne

2. rzeczowe aktywa trwałe: środki trwałe i środki trwałe w budowie

3. należności długoterminowe

4. inwestycje długoterminowe

5. długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa obrotowe - są to aktywa o zapadalności krótkoterminowej, do których należą zapasy, należności, środki pieniężne i inne wartości o łatwiejszym dostępie, aniżeli aktywa trwałe.

Rzeczowe aktywa obrotowe (zapasy) są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa ona dłużej niż 12 miesięcy.

Aktywa obrotowe zmieniają swoją postać w przedsiębiorstwie, przynosząc zysk.

Do aktywów obrotowych zaliczamy:

1. należności krótkoterminowe

2. inwestycje krótkoterminowe, w tym krótkoterminowe aktywa finansowe

3. kasa/bank

inne środki pieniężne - czeki i weksle obce, płatne w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od daty ich wystawienia;

4. zapasy:

• towary

• materiały

• produkty gotowe

• produkcję w toku

Krótkoterminowe aktywa finansowe - aktywa obrotowe przeznaczone do odsprzedaży w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Np. udziały, akcje, udzielone pożyczki krótkoterminowe.

W rachunkowości wartość firmy - wartości niematerialne i prawne jest to różnica między ceną nabycia innej jednostki lub jej zorganizowanej części a wartością godziwą przejętych aktywów netto. Jeżeli cena nabycia jednostki lub jej zorganizowanej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów, to różnica stanowi ujemną wartość firmy. Jeżeli cena nabycia jednostki lub jej zorganizowanej części jest wyższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi dodatnią wartość firmy.

Koszty to całokształt zużytych zasobów w trakcie prowadzonej działalności gospodarczej.

Koszty mogą powstawać w momencie wydatku, ale bardzo często wyprzedzają wydatki lub odwrotnie.

3. Klasyfikacja kosztów to podział kosztów wg różnych kryteriów.

Klasyfikacja taka może służyć do ustalania wyniku finansowego czyli rachunku zysków i strat lub kalkulacji kosztów, która ma na celu ocenę efektywności przedsięwzięć, efektywności - wydajności pracy, lub określaniu ceny.

Koszty działalności podstawowej, operacyjnej grupujemy w koszty wg.:

1. rodzaju

1. amortyzacja

2. zużycie materiałów i energii

3. usługi obce

4. podatki i opłaty

5. wynagrodzenia

6. ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników

7. pozostałe koszty rodzajowe

do rzs porównawczego

2. wg miejsc powstania

1. koszty działalności operacyjnej

2. koszty sprzedaży

3. koszty ogólnego zarządu

jest to układ funkcjonalny kosztów i firma może sporządzić rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym

3. w podziale na koszty stałe i koszty zmienne

koszty stałe nie zmieniają się pod wpływem zmiany wielkości produkcji np. amortyzacja, natomiast koszty zmienne uzależnione są od zmian wielkości produkcji np. zużycie materiałów i energii.

Pozostałe koszty operacyjne - są pośrednio związane z działalnością operacyjną. Należą tutaj koszty związane z likwidacją środków trwałych, a także wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości należących do inwestycji zapłacone lub naliczone kary, grzywny, odszkodowania. Przedawnione nieściągalne należności, przekazane darowizny, koszty postępowań spornych.

Niewyksięgowana wartość umorzeń, kary płacone innym, VAT od darowizny, VAT od środka trwałego - od wartości początkowej.

Koszty finansowe - koszty związane z operacjami finansowymi dokonywanymi przez jednostkę. Zaliczamy tu - koszty obrotu papierami wartościowymi, zapłacone bądź naliczone odsetki wystawione przez kontrahentów, ujemne różnice kursowe, utracone dyskonta weksli.

Zyski powiększają wynik działalności gospodarczej, straty go pomniejszają.

Część kosztów i przychodów osiąganych przez przedsiębiorstwo nie stanowi kosztów uzyskania przychodów, czyli są to koszty i przychody nieopodatkowane. Koszty niepodatkowe dodaje się do zysku brutto, czyli zwiększają podstawę opodatkowania, natomiast przychody nieopodatkowane odejmowane są od zysku brutto, czyli zmniejszają podstawę opodatkowania.

Koszty niepodatkowe to - wypłaty odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy, koszty reprezentacji, grzywny, kary, odsetki wynikające z postępowań karno - skarbowych, odsetki od zobowiązań podatkowych i publiczno - prawnych, wpłat na PFRON oraz odsetek za nieterminowe wpłaty.

Przychody niepodatkowe - umorzone, zwrócone lub zaniechane podatki, odsetki związane ze zwrotem nadpłaconych podatków, naliczone odbiorcom a nie otrzymane odsetki za nieterminową zapłatę należności.

Przychód - wartość sprzedanych towarów, produktów i usług - iloczyn ilości i ceny (netto).

4. System bankowy

Pieniądz - powszechnie akceptowany środek płatniczy danego kraju, którego cechami charakterystycznymi są m.in.:. trwałość materiału, podzielność, wykonany z materiału umożliwiającego przechowywanie, przenoszenie, zróżnicowanie wartości.

Pieniądz pełni funkcję płatniczą, wymienną, stanowi środek tezauryzacji (gromadzenie skarbu).

NBP - Bank centralny państwa. Stoi na czele systemu bankowego, kształtuje politykę oprocentowania (Rada Polityki Pieniężnej) kredytów i

depozytów. Jedyny emitent pieniądza - funkcja emisyjna. Obsługa budżetu państwa.

System banków komercyjnych:

Aktywne

- akcje kredytowe

Firmy:

- inwestycyjny (długoterminowy, na ogół w transzach)

- obrotowy (na ogół krótkoterminowy)

Osoby fizyczne:

- w rachunku bieżącym

- hipoteczny

- konsumpcyjne

Bierne:

- depozyty

Zdolność kredytowa - zdolność płacenia rat kredytowych z odsetkami po opłaceniu zobowiązań bieżących (z kosztami utrzymania).

5. Bezrobocie, inflacja, mierniki wzrostu gospodarczego i cykl koniunkturalny

Stopa bezrobocia = bezrobotni/aktywni zawodowo x 100%

Wyrażona w procentach, jako miara bezrobocia w kraju.

Bezrobotny - osoba w wieku produkcyjnym, nie posiadająca pracy i aktywnie jej poszukująca.

Bezrobocie jest zjawiskiem, w którym podaż na rynku pracy przewyższa popyt.

Rodzaje:

- strukturalne - długookresowe, związane z niedopasowaniem się popytu i podaży na rynku pracy, szkolnictwo

- technologiczne - postęp technologiczny eliminuje człowieka

- frykcyjne - krótkookresowe związane ze zmianami miejsca pracy

- koniunkturalne - związane z cyklem koniunkturalnym, czyli fazami, w które wchodzi gospodarka

- pozostałe - sezonowe, ukryte (nie ujęte w statystykach)

Przyczyny:

Okres transformacji ustrojowej - zmiany gospodarcze, nowe technologie, podniesienie efektywności gospodarowania, efektywności i wydajności pracy, ograniczenie niegospodarności i marnotrawstwa (prywatny właściciel)

Następstwa:

- ekonomiczne - mniejsze wpływy z podatków:

*dochodowych

*konsumpcyjnych

*majątkowych

- zwiększone wydatki socjalne

Inflacja - stały, postępujący wzrost ogólnego poziomu cen.

Pełzająca - do 5%

Krocząca - do 10%

Galopująca od 10 do 100-150%

Powyżej - hiperinflacja

Rodzaje:

- popytowa,

- kosztowa

Sposoby walki z inflacją:

- ograniczenie płac

- polityka cenowa (likwidacja monopoli)

- polityka fiskalna (podwyższenie podatków, zmniejszenie wydatków - restrykcyjna)

- polityka pieniężna (podwyższenie % kredytów i depozytów)

Konsekwencje:

- zniechęca do oszczędzania

- sprzyja dłużnikom, krzywdzi wierzycieli

- sprzyja wydatkom konsumpcyjnym, a nie inwestycyjnym

- zaburza kalkulację kosztów w przedsiębiorstwie i zysku

- jest niekorzystna dla ludzi o stałych dochodach

Produkt Krajowy Brutto (PKB, ang. GDP - Gross Domestic Product) - pojęcie ekonomiczne, oznaczające jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowych. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku).

PKB = produkcja globalna kraju - zużycie pośrednie = suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi gospodarki narodowej.

od strony popytowej:

PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import + zmiana stanu zapasów.

od strony dochodowej:

PKB = dochody z pracy + dochody z kapitału + dochody państwa + amortyzacja.

PKB nominalny oblicza się według bieżącej wartości pieniądza, PKB realny natomiast według realnej wartości pieniądza, a więc oczyszczony z wpływu inflacji. Przeliczenie polega na podzieleniu PKB nominalnego przez indeks cen. W zestawieniach statystycznych PKB realny najczęściej przedstawiany jest w cenach stałych z wybranego roku bazowego.

PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub spadek realnego PKB stanowi miarę wzrostu gospodarczego.

Produkt narodowy brutto (PNB), jest miarą wartości wszystkich dóbr i usług wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na jego terenie niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą. W ten sposób w skład np. PNB Polski wchodzą dochody polskich podmiotów za granicą oraz polskie PKB pomniejszone o dochody podmiotów obcych.

Czyste PKB jest złą miarą dobrobytu społeczeństwa, ponieważ nie uwzględnia liczby ludności. Z tego powodu jako miarę dobrobytu powszechnie używa się PKB per capita, czyli PKB w przeliczeniu na osobę; czyste PKB jest wyznacznikiem wielkości gospodarki.

Produkt Krajowy Brutto podlega stałym zmianom, zazwyczaj wzrostowi. Wskaźnik tych zmian jest uznawany za jedną z najważniejszych wielkości makroekonomicznych, gdyż pozwala pokazać trendy, spróbować ocenić w jakim stadium cyklu koniunkturalnego znajduje się gospodarka, a nawet w jakim (względnym) stanie jest ona aktualnie.

Fazy cyklu koniunkturalnego:

1. Rozkwit- duża zyskowność, duża dochodowość konsumentów, duży popyt inwestycyjny i konsumpcyjny, duża podaż, duże zaangażowanie w kredyty i wykorzystanie nowych technologii.

2. Kryzys gospodarczy - nadwyżka podaży, nadprodukcja, rosnące koszty kapitału obcego

3. Depresja- dno koniunkturalne. Konsumenci nie mogą konsumować mniej, producenci - produkować taniej.

4. Ożywienie- wzrost popytu, rosnąca dochodowość, maleje bezrobocie, gospodarka zaczyna wchodzić w fazę rozkwitu

Oddziaływanie państwa na cykl koniunkturalny:

1. Polityka pieniężna

2. Polityka fiskalna

3. Wspieranie eksportu

---