Hałas w medycynie to wszelkiego rodzaju dźwięki szkodliwe dla zdrowia człowieka zarówno ze względu na możliwość uszkodzenia jego narządu słuchu, jak również niekorzystnie wpływające na jego psychikę. Hałasem mogą tutaj być dźwięki niepożądane z powodu ich nadmiernego natężenia (za głośne), nieodpowiedniego widma (np. za wysokie, lub za niskie), a także drażniące.
Z punktu widzenia psychologii hałas jest dźwiękiem nieprzyjemnym i niepożądanym, powodującym drażliwość, zmęczenie całego organizmu a szczególnie słuchu.
Hałas ma wpływ na zdrowie i kondycję człowieka. Jego działanie można rozpatrywać w trzech płaszczyznach:
? Bezpośrednie na ucho środkowe i wewnętrzne
? Pośrednie na układ nerwowy i psychikę
? Na zasadzie odruchu - na inne narządy
Szkodliwość działania hałasu na organizm człowieka objawia się zmęczeniem, gorszą wydajnością nauki, trudnościami w skupieniu uwagi, zaburzeniami orientacji, podwyższeniem ciśnienia krwi, bólem i zawrotami głowy, czasowym lub trwałym uszkodzeniem słuchu. U małych dzieci hałas budzi duży niepokój, niepewność, zagubienie, powoduje płacz.
Nie wszyscy są jednakowo wrażliwi na hałasowe uszkodzenie słuchu. Istnieją czynniki predysponujące zależne od genów, ogólnego stanu zdrowia, warunków środowiskowych.
Najbardziej wrażliwi na działanie hałasu są ludzie młodzi i małe dzieci. Szczególnie narażone są osoby, u których w rodzinie występuje niedosłuch, osoby długo przebywające w głośnym otoczeniu, aktualnie chore, leczone lekami potencjalnie uszkadzającymi słuch, cierpiące na stany zapalne uszu, wreszcie same mające niedosłuch, który w wyniku przebywania w hałasie może się pogłębić.
U osób dorosłych, hałas o natężeniu przekraczającym próg bólu działający impulsowo, jednorazowo i krótkotrwale może spowodować ostry uraz akustyczny. Natomiast przewlekły uraz akustyczny powstaje na skutek długotrwałego narażenia na hałas nieprzekraczający progu bólu, zwykle o natężeniu 90 - 95 dB ( decybeli) lub niewiele wyższym. Dotyczy to głównie osób pracujących w niekorzystnych warunkach akustycznych. Wibracja towarzysząca hałasowi potęguje uszkodzenie słuchu. Osobnym problemem jest młodzież słuchająca bardzo głośnej muzyki przez słuchawki. Badania potwierdziły trwałe uszkodzenia słuchu w granicach 20 - 30 dB zwłaszcza w zakresie dużych częstotliwości akustycznych. Zjawiska uszkodzeń słuchu u młodzieży korzystającej z odtwarzaczy typu mp3 lub iPoda.
Działanie hałasu na narząd słuchu może powodować następujące zjawiska:
1. Adaptację - w czasie trwania bodźca dźwiękowego;
2. Czasowe, krótko lub długotrwałe upośledzenie słyszenia, spowodowane zmęczeniem słuchowym - wracające do normy po kilku minutach lub kilkunastu godzinach od zakończenia ekspozycji na hałas;
3. Trwałe upośledzenie słyszenia.
Istnieją również dźwięki, których ucho ludzkie nie słyszy, a które mogą wpłynąć na upośledzenie słuchu lub szumy uszne. Zalicza się do nich ultradźwięki o częstotliwości powyżej 16 kHz oraz infradźwięki - poniżej 16 Hz. Szkodliwość ultradźwięków nie jest jednoznacznie określona, ale opisuje się ubytki słuchu i szumy uszne.
Osoby narażone na ciągłe działanie hałasu cierpią na bóle i zawroty głowy, bezsenność. Występują u nich zaburzenia wzroku, węchu i słuchu. Wysuwane są hipotezy, że hałas może być przyczyną chorób nowotworowych i chorób sercowo-naczyniowych.