METODY POZNAWANIA WYCHOWANKA
Cele badań pedagogicznych
-znajomość metody
-znajomość problemu
-wzbogacenie praktyki pedagogicznej
-rozwój naukowej pedagogiki
1. Obserwacja
Polega na postrzeganiu pewnych faktów zdarzeń i zjawisk bez określonego wyższego celu. W warunkach życia szkolnego obserwacja obejmuje góry najpierw postrzeganie danych, z kolei ich utrwalanie a na końcu próbę właściwego zinterpretowana, obserwacja powinna być planowa, selektywna i celowa, oraz wymagająca aktywnej postawy umysłu. Obserwacja jako metoda naukowa wyróżnia się wieloma zaletami. Umożliwia bezpośrednie poznanie zachowania się dzieci i młodzieży w naturalnych warunkach i okolicznościach przy dobrym postrzeganiu i rejestrowaniu faktów zdarzeń i zjawisk gwarantuje zgromadzenie niewiarygodnego materiału zwłaszcza, gdy osobiste postrzeganie obserwatora zostały udokumentowane za pomocą technicznych środków przekazu jako np. magnetofon
Cechy obserwacji
-obiektywna
-wierna
-wyczerpująca
-wnikliwa
-celowa , planowana
-selektywna
-wymagająca aktywnej postawy umysłu
-rzetelna i systematyczna
Warunki poprawnej obserwacji
- celowość
- planowość
- selektywność
- dokładność
- obiektywność
Przedmiotem obserwacji są :
-warunki w których aktualnie przebiegają obserwowane osoby i z którymi pozostają najczęściej w kontakcie
-sytuacje w których uczestniczą w charakterze czynnym lub biernym ich członków
-reakcje obserwowanych osób na owe warunki i sytuacje
Techniki obserwacyjne
Są to określone sposoby dokonywania obserwacji w celach badawczych. Techniki obserwacyjne uczestniczącej polegają one na obserwowaniu uczniów przez nauczyciela podczas przeprowadzonych przez niego zajęć szkolnych w szczególności podczas lekcji. Ze względu na stopień poprawności metodologicznej zalicza się 3 podstawowe typy technik obserwacyjnych
-techniki obserwacji dorywczej
-techniki obiektów obserwacyjnych
-techniki obserwacji kategoryzacji
Ze względu na czas obserwacji wyróżniamy:
-techniki próbek fotograficznych
-techniki próbek zdarzeń
-techniki próbek czasowych
Interpretacja danych
*wprowadzenie wniosku dotyczących właściwości psychicznych obserwowanego dziecka jak uwaga , pamięć , wyobrażenie, sprawność myślenia , zdolności specjalne , zainteresowania , postawy przekonania , cechy temperamentu i charakteru.
*wyjaśnienie poszczególnych reakcji lub działania ucznia na podstawę jego przeżyć psychicznych
-wyjaśnienie różnych form zachowań, działań
*wyjaśnienie aktualnego wpływu doświadczeń życiowych wychowanka
*wyjaśnianie faktów związanych z zachowaniem dziecka opartych na procesach fizjologicznych
2. ANKIETA
Stanowi z reguły zbiór pytań otwartych i nie obejmuje więcej niż kilka lub kilkanaście takich pytań
Etapy konstruowania ankiet i kwestionariuszy
-postawienie problemu
-formułowanie pytań
-ułożenie instrukcji
-badania próbne
-przygotowanie ostatecznej wersji formularzy, ankiet i kwestionariuszy
Rodzaje pytań ankietowych
- pyt otwarte
- pyt zamknięte
- pyt alternatywne
- pyt dysjunktywne
- pyt koniunktywne
- pyt filtrujące
- pyt kontrolne
Wymagania
-celowość
-odpowiednia forma i treść pytań
-kolejność pytań
-właściwy sposób przeprowadzania badań
-umiejętność krytycznej oceny zebranego materia
3. ZAPIS ZBIORCZY
Powinien zawierać wszystkie istotne dane o dziecku niezależnie od tego czy do ich uzyskania przyczynił się wychowawca czy inni nauczyciele, psychologowie czy ktoś inny. Na podstawie ich informacji będzie można wyrobić sobie pogląd na całokształt zachowania ucznia i motywy jego zachowania, tego rodzaju zestaw informacji daje wychowawcą głębszy wgląd w sprawy rozwoju człowieka.
4. Arkusz zbiorczy
Stan fizyczny, sfera spostrzeżenia, działalność umysłowa, cechy motoryczne, rozwój społeczny, właściwości uczuć i charakteru, stosunek do pracy, oceny szkolne, wyniki badań psychologicznych, charakterystyka ogólna, przewidywania, prognoza
5. DOKUMENTY BADAŃ PED.
Dokument - jest każda rzecz mogąca stanowić źródło informacji na podstawie, której można wydawać uzasadnione sądy o przedmiotach, ludziach i procesach
Rodzaje dokumentów
Podział dokumentów ze względu na różne kryteria
-formy ( pisane, obrazkowe, cyfrowe)
-pochodzenie ( zastane , intencjonalne , tworzone )
-twórcy ( dok urzędowe, oficjalne , wytwory własnego nauczania , uczniów)
Podział na dokumenty zastane i intencjonalnie tworzone
-wszystkie wytwory dydaktyczne lub wychowawcze które stają się później obiektem analiz naukowych nazywamy dokumentami zastanymi
-natomiast te wszystkie prace dziecięce, które wykonanie poleciliśmy uczniom z danej klasy z zamysłem uzyskania w ten sposób dodatkowych informacji, źródła informacji z zakresu badanego tematu można nazwać dokumentem intencjonalnie tworzonym
Metody tworzenia dokumentów
W charakterystyce metod analizy dokumentów ograniczają się do podstawowych i najczęściej spotykanych gdyż duża liczba możliwych zastosowań sprawia, że opracowanie listy sposób szczegółowy jest wręcz niemożliwe. Dotąd znane sposoby analizy dokumentu dzieli się na 2 podstawowe grupy.
- met klasyczną
- met ilościowe
Przykłady dokumentów
-dzienniki , arkusze , oceny ,
-pamiętniki , prace uczniów , zeszyty
-rysunki, wypowiedź , protokół