11 kwietnia 1962 r. Przewodniczący Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki zarządzeniem nr 74 powołał organizację noszącą nazwę Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
Najstarszym polskim źródłem jest zapis z 1604 roku o ufundowania w Sandomierzu przez Hieronima Gostomskiego klasztoru i szpitalika. Zakonnicy tego klasztoru mieli między innymi za zadanie niesienie pomocy ofiarom Wisły.
W 1775 roku z inicjatywy ks. A. Czartoryskiego wydano w Warszawie pierwszą w języku polskim broszurę o ratowaniu ludzi.
Pod koniec XVIII wieku powołano w Krakowie Pogotowie Ratunkowe dla tonących
W 1820 roku we Lwowie wydano książkę Karol Hojnica pt. "Nauka i sztuka pływania", w której opisane są także metody holowania ratowanych.
W 1839 roku na terenie Królestwa Polskiego wydano przepisy, na podstawie których resuscytacja (ożywienie) uzyskała status prawny.
Pierwszą organizacją ratowniczą na ziemiach polskich było powstanie w 1898 roku w Kaliszu Towarzystwa Ratunkowego pod nazwą "Cesarskie Towarzystwo Ratowania Tonących". Data ta jest uznawana za narodziny ratownictwa w Polsce.
W 1902 roku w Kaliszu wydano podręcznik pt. "Jak ratować tonących" autorstwa dr. Leona Wernica, gdzie obok typowo lekarskich wskazówek udzielania pierwszej pomocy zamieszczono osiem przepisów na korzystanie z kąpieli.
W 1908 roku działało w Warszawie Petersburskie Towarzystwo Ratowania Tonących, które niosło pomoc wszystkim korzystającym z wody w rejonie Warszawy.
W 1910 roku została powołana do życia Międzynarodowa Federacja Ratownictwa, której obecna nazwa brzmi "Międzynarodowa Federacja Ratownictwa i Sportów Użytkowych" w skrócie FIS z siedzibą w Madrycie.
W 1926 roku Polski Związek Pływacki powołał Komisję ds. Ratownictwa Wodnego z siedzibą na Śląsku w Siemianowicach.
W 1927 roku Komisja ds. Ratownictwa Wodnego działająca przy Polskim Związku Pływackim ogłosiła dzień 29 czerwca Dniem Ratownika.
Z inicjatywy Dymitra Bogajewskiego w 1952 roku Ratownictwo Wodne weszło do programów szkolenia studentów Warszawskiej Wyższej Uczelni Wychowania Fizycznego. Niezbędne materiały do nauczania opracował i zebrał Mieczysław Witkowski.
W następnych latach Ratownictwo Wodne zostało już ujęte w programie nauczania studentów wszystkich uczelni Wychowania Fizycznego w kraju.
Autentyczny koncepcyjny rozwój Ratownictwa Wodnego w Polsce rozpoczął się jednak dopiero w 1958 roku. Autorem, który zapoczątkował wówczas publikację z zakresu ratownictwa jest doc. dr hab. Mieczysław Witkowski z Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.
W tymże roku (1958) zorganizowany został pierwszy kurs instruktorów Ratownictwa Wodnego w Katowicach. Przekazywane były oficjalne komunikaty o stale rosnącej liczbie utonięć.
W 1959 roku utonęły 1133 osoby, w tym co 4 wypadek utonięcia to dzieci i młodzież do lat 18. Wówczas właśnie zrodziła się potrzeba stworzenia służby ratowniczej. I tak powstała idea utworzenia WOPR. Za "chrzestnego ojca" naszej organizacji uznaje się redaktora Tadeusza Olszańskiego, który w tamtych latach był znanym działaczem sportu pływackiego.
Przewodniczący Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki w dniu 11 kwietnia 1962 r. wydał zarządzenie nr 74 powołujące WOPR jako organizację regulaminową, ustalając również tymczasowy regulamin organizacji.
W dniach 6 i 7 listopada 1965 roku odbył się I sejmik WOPR w Poznaniu. Wybrano władze centralne WOPR w składzie 12 - osobowym. Powierzono tej grupie działaczy zadanie opracowania statutu, uzyskania osobowości prawnej i utworzenia nowej specjalistycznej organizacji noszącej nazwę Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
W wyniku usilnych starań opracowano statut i na mocy decyzji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia 9 października 1967 r. WOPR uzyskało osobowość prawną.
I Krajowemy Zjazdowi WOPR odbył się 20 kwietnia 1969 roku w Warszawie. Podczas zjazdu WOPR wytyczono zasadnicze kierunki działania, określono rolę i zadania WOPR i jego terenowych ogniw. WOPR przejęło wszystkie sprawy związane z Ratownictwem Wodnym od Polskiego Związku Pływackiego. Rozpoczęto na szeroką skalę szkolenie ratowników i instruktorów ratownictwa.
Początek działalności Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego to zaledwie liczba 6021 członków organizacji w skali kraju w 1962 roku.
W następnych latach nastąpił dynamiczny rozwój organizacji. W 1984 roku liczyła ponad 70 tysięcy członków. Po transformacji ustrojowej w 1998 roku było nas w skali kraju 62 481 członków.
W 1970 roku WOPR stało się członkiem Międzynarodowej Federacji Ratownictwa i Sportów Użytkowych. WOPR stanowi formę bezinteresownej służby społecznej, której nadrzędnym celem jest zapewnienie warunków bezpieczeństwa na wodach śródlądowych, morskich i przybrzeżnych.