Zasada informowania stron
Zasada została skodyfikowana w art. 9 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. Z 2000r., Nr 98 poz. 1071Z późn. zm.), zgodnie z którym organy administracji publicznej są obowiązane do należytego
i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem
postępowania administracyjnego.
Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie przyniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.
Zasada informowania jest stosowana wyłącznie w ramach postępowań unormowanych przez kpa. Ma zastosowanie tylko i wyłącznie w toku postępowania administracyjnego. Organ prowadzący postępowanie jest zobowiązany do udzielenia stronom wszelkich informacji związanej z załatwieniem konkretnej sprawy administracyjnej. Jest to informacja dwojakiego rodzaju:
informacja o okolicznościach faktycznych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw
i obowiązków strony, będących przedmiotem postępowania administracyjnego (fakty, zdarzenia, elementy sytuacji, które ze względu na swój istotny walor brane są pod uwagę przy końcowym rozstrzygnięciu danej sprawy);
informacje o okolicznościach prawnych, mogących mieć wpływ na ustalenie praw
i obowiązków strony (powszechnie obowiązujące przepisy prawne, ich treść, wynikające z nich przesłanki rozstrzygnięcia danej sprawy, a także dokonanie wykładni zawiłego przepisu prawnego, jak również praktyczne pouczenie zamieszczane w pismach kierowanych do strony).
Strona postępowania ma prawo znać motywy, przesłanki jakimi kierował się organ administracji publicznej rozstrzygając dana sprawę, dzięki czemu strona uzyskuje możliwość obrony swoich słusznych interesów. Uzasadnienie pełni także jeden
z najistotniejszych warunków kontroli decyzji administracyjnej.
Obowiązkiem organów, zgodnie z cytowanym przepisem, jest także czuwanie nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, udzielając im w tym celu niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Zasada ta konkretyzowana jest w przepisach m.in. o obowiązku wskazaniu w wezwaniu skutków prawnych niezastosowania się do wezwania, pouczeniu o skutkach nieusunięcia braków wnoszonego podania w wezwaniu do usunięciu braków (skutkiem jest pozostawienie podania bez rozpoznania), pouczeniu stron o skutkach prawnych zawieszenia postępowania na żądanie strony oraz pouczenie o dopuszczalności i trybie wniesienia środka prawnego w odniesieniu do decyzji administracyjnej i postanowienia, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego.
Zgodnie z art. 112 kpa błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia.