INFORMATYKA PRAWNICZA

Program wykładu.

1. Zagadnienia wstępne:

1.1. Informatyka jako dziedzina wiedzy i działalności praktycznej

1.2. Zastosowanie informatyki w działalności administracyjnej i prawniczej

1.3. Informatyka jako wsparcie zarządzania

1.4. Informatyka prawnicza

1.5. Usługi administracyjne w społeczeństwie informacyjnym

1.6. Prawo nowych technologii - zagadnienia wstępne

1.7. Wstęp do teorii informacji

1.8. Informacja prawna i jej kategorie

2. Systemy informacji o prawie:

2.1. Bazy danych

2.2. Relacje w prawie i w prawniczych bazach danych

2.3. Ogólna charakterystyka systemów informacji o prawie,typologia systemów i cechy wpływające na ocenę systemu

2.4. Pojęcie informacji o prawie, kategorie dokumentów i ich dalsza klasyfikacja

2.5. Systemy informacyjno-wyszukiwawcze

2.6. Typologia systemów udostępniania informacji prawnej

3. Organizacja procesu wyszukiwawczego:

3.1. Podział logiczny, typologia, partycja, stratyfikacja

3.2. System klasyfikacji hierarchicznej. Od Arystotelesa do Unii Europejskiej
3.3. System klasyfikacji dziesiętnej i systemy pochodne
3.4. System haseł przedmiotowych

3.5. System indeksowy (system słów kluczowych)

3.6. Metody wyszukiwania informacji: wyszukiwanie deskryptorowe i wyszukiwanie pełnotekstowe

3.7. Sieć semantyczna - wprowadzenie

4. Komputerowe wspomaganie decyzji menedżerskich w administracji:

4.1. Decyzje menedżerskie w administracji

4.2. Modelowanie procesów decyzyjnych

4.3. Algorytmizacja działań administracji

4.4. Business inteligence w administracji

4.5. Komputeryzacja decyzji

4.6. Informatyczne systemy zarzadzania

4.7. Zintegrowane systemy zarządzania

4.8. Hurtownie danych

4.9. Systemy wspomagania decyzji

4.10. Systemy informacyjne kierownictwa

4.11. Systemy eksperckie (ekspertowe)

4.12. Elektroniczna Wymiana Danych (EDI)

4.13. Systemy samouczące się

5a. Europejskie bazy informacji prawnej:

5.1. Portal Unii Europejskiej

5.2. Eur-Lex 5.3. Celex 5.4. Curia 5.5. Ted
5.6. Inne bazy UE 5.7. HUDOC

5b. E-government:

5.8. Strategia lizbońska

5.9. e-Europe 2005 i e-Europe 2010

5.10. eGovernment w ramach programu eEuropa 2005

5.11. Dostępność usług publicznych w wersji online w Europie

5.12. eGovernment - cele do zrealizowania dla Państw Członkowskich UE

5.13. Strategie rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce

5.14. Informatyzacja administracji publicznej w Polsce zagadnienia wstępne

6. Dostęp do informacji publicznej w Internecie:

6.1. Źródła prawa do informacji - prawo polskie

6.2. Źródła prawa do informacji - prawo europejskie

6.3. Zakres przedmiotowy - pojecie informacji publicznej

6.4. Zakres podmiotowy

6.5. Zakres przedmiotowy - dopuszczalne ograniczenia

6.6. Biuletyn Informacji publicznej

6.7. Informacja publiczna w sądach

6.8. Informacja publiczna Sejmu i Senatu

7a. Internet w administracji:

7.1. Krótka historia Internetu na świecie i w Polsce

7.2. Najważniejsze usługi sieciowe

7.3. Interent jako środowisko rozwoju administracji

7.4. Promocja działań administracji poprzez sieć

7.5. Usługi elektroniczne administracji

7.6. Zarządzanie wykorzystaniem sieci

7b. Informatyzacja administracji publicznej

8. Oznaczenia odróżniające i ich ochrona:

8.1. Pojęcie adresu elektronicznego

8.2. Znaki towarowe w Internecie

8.3. Ochrona domeny internetowej

8.4. Cybersquatting i typosquatting

8.5. Identyczność oznaczeń

8.6. Orzecznictwo arbitrażowe (zasady prowadzenia arbitrażu i mediacji w sprawie domen)

8.7. Czyny nieuczciwej konkurencji

8.8. Deeplinking i framing

9. Podpis elektroniczny:

9.1. Pojęcie podpisu elektronicznego, podpisu cyfrowego i bezpiecznego (kwalifikowanego) podpisu
elektronicznego

9.2. Historia podpisu elektronicznego (początki, ustawa modelowa UNCITRAL, dyrektywa UE)

9.3. Kryptografia symetryczna i asymetryczna

9.4. Szyfrowanie dokumentu a podpisywanie dokumentu

9.5. Czynności składające się na tworzenie zaszyfrowanego i podpisanego elektronicznie dokumentu

9.6. Podpis elektroniczny a inne formy podpisu w prawie polskim

9.7. Znakowanie czasem - usługa czy mit

9.8. Infrastruktura klucza publicznego

9.9. Certyfikacja i akredytacja

9.10. Błędy ustawy o podpisie elektronicznym i aktów wykonawczych do niej

9.11. Naruszenie zasady neutralności technologicznej prawa na przykładzie przepisów o podpisie elektronicznym

10. Ochrona danych osobowych w systemach informatycznych administracji:

10.1. Podstawowe źródła norm dotyczących ochrony danych osobowych

10.2. Czym są dane osobowe?

10.3. Administrator danych

10.4. Ogólne zasady dotyczące przetwarzania

10.5. Formy przetwarzania

10.6. Obowiązek informacyjny

10.7. Zabezpieczanie miejsc przetwarzania danych

10.8. Postępowanie w przypadkach naruszenia ochrony danych osobowych

10.9. Powierzanie danych

10.10. Udostępnianie danych

10.11. Poprawność, kompletność i legalność przetwarzania

10.12. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

11. Ewidencje i rejestry w systemach informatycznych:

11.1. Prawna regulacja systemów faktograficznych

11.2. PESEL

11.3. REGON

11.4. Ewidencja podatników

11.5. CEPiK

11.6. Krajowy Rejestr Sadowy

11.7. Elektroniczne księgi wieczyste

11.8. Kataster

12. Prawnokarna regulacja zachowań w sieci:

12.1. Pojęcie przestępstwa komputerowego

12.2. Rodzaje zagrożeń z sieci

12.3. Cyberprzestępstwa a przestępstwa pospolite w cyberprzestzeni

12.4. Fauna komputerowa (wirusy, robaki, króliki, konie trojańskie, muły trojańskie, itp.)

12.5. Ataki z sieci - modus operandi sprawców

12.6. Wybrane rodzaje przestępstw w sieci:

12.7. Aspekty procesowe

13. Administracja publiczna a usługi społeczeństwa informacyjnego:

13.1. e-Commerce a i-Commerce

13.2. e-Commerce a świadczenie usług drogą elektroniczną

13.3. Usługi B2A, A2B oraz A2C

13.4. Umowy elektroniczne

13.5. Spełnienie świadczenia przez Internet

13.6. Ramy prawne e-Commerce w Polsce i w UE

13.7. Cybernowelizacja Kodeksu cywilnego z 2003 r.

13.8. Wzorce umowne w handlu elektronicznym

13.9. Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną

13.10. Ochrona niektórych usług opartych lub polegających na dostępie warunkowym

13.11. Mere conduit, cashing i hosting

13.12. Informacja handlowa i spam - zakres regulacji prawnej

13.13. Prawne aspekty korzystania z platform peer-2-peer

14. "Procedura elektroniczna":

14.1-3. Zastosowanie dokumentów elektronicznych w postępowaniu administracyjnym, cywilnym i karnym

14.4. Zastosowanie technik informatycznych w przewodzie sądowym

14.5. Zastosowanie systemów eksperckich do tworzenia systemów automatycznego rozstrzygania

14.6. Elektroniczny sędzia

15. Na przełomie teraźniejszości i przyszłości:

15.1. Internet prawniczy

15.2. Marketing usług prawniczych w sieci

15.3. Sieci semantyczne jako kolejny krok w rozwoju Internetu na potrzeby administracji publicznej

15.4. Zastosowanie sztucznej inteligencji do gromadzenia informacji prawnej w sieciach rozproszonych

15.5. Prawne science fiction

ZAGADNIENIA WSTĘPNE.

1. Informatyka jako dziedzina wiedzy i działalności praktycznej:

•Informatyka sensu stricto
•Technologia informacyjna

•Zarządzanie informacją

2. Zastosowanie informatyki w działalności administracyjnej i prawniczej:

1. Informatyka w zarządzaniu „przedsiębiorstwem”

2. Informatyka prawnicza

3. Biurowa technologia informacyjna

4. Informacja publiczna

5. Usługi administracyjne

6. Public relations

7. Systemy faktograficzne

8. Zarządzanie finansami

9. E-Learinng

10. Zarządzanie zasobami ludzkimi

3. Informatyka jako wsparcie zarządzania:

Narzędzia informatyczne wykorzystywane są do:

a) modelowania procesów decyzyjnych

b) wspomagania decyzji menedżerskich

c) informatyzacji samego procesu zarządzania

d) zarządzania wirtualnego

Modelowanie procesów decyzyjnych (1)

Modelowanie procesów decyzyjnych stanowi pierwszy krok w przygotowaniu dowolnego oprogramowania menadżerskiego

Model : uproszczona rzeczywistość.

Model jest bezpośrednim przedstawieniem wyobrażenia o jakimś całościowym logicznie fragmencie rzeczywistości. W przypadku procesów decyzyjnych jest prezentacja odpowiednich aspektów sytuacji problemowej, która jest przedmiotem rozważań. Przedstawia on w sposób uporządkowany i sformalizowany obraz rzeczywistości na podstawie informacji, jakie o niej posiadamy, W tym rozumieniu modelem jest każda próba przedstawienia za pomocą opisu, rysunku czy wzoru jakiegoś problemu.

W.T.Bielecki „Informatyzacja zarządzania” s. 54

Modelowanie procesów decyzyjnych (2)

Model : Układ względnie odosobniony, działający analogicznie do oryginału.

S.Lewandowski, A.Malinowski, J.Petzel

„Logika dla prawników. Słownik encyklopedyczny ” s. 126

a) model opisowy (rekonstrukcyjny) - układ odzwierciedlający możliwie dokładnie, z punktu widzenia interesujących nas własności, rzeczywiste funkcjonowanie danego badanego układu empirycznego;

b) model normatywny (idealizacyjny) przedstawia własności, które powinno mieć dane zjawisko (układ), aby osiągnięty został jakiś wyznaczony cel o charakterze etycznym, moralnym, ekonomicznym lub innym

Modelowanie procesów decyzyjnych (3)

Symulacja procesów

Modelowanie niepewnych sytuacji decyzyjnych

Modelowanie niejednoznaczności

Modelowanie preferencji

Cybernetyka prawnicz

Komputerowe wspomaganie decyzji menadżerskich:

Business inteligence

Optymalizacja działania „przedsiębiorstwa”

Planowanie działań

Szacowanie skutków decyzji równoległych

Komputerowe systemy wspomagania zarządzania:

Obieg dokumentów

Zintegrowane systemy zarządzania

Hurtownie danych

Systemy wspomagania decyzji

Systemy informacyjne kierownictwa

Systemy eksperckie (ekspertowe)

4. Informatyka prawnicza:

Historia

- koniec lat 60-tych - pojawienie się terminu „informatyka prawnicza” w literaturze amerykańskiej

• 1971 r. - artykuł J.Wróblewskiego „Informatyka prawnicza - możliwości zastosowania cybernetyki” „Państwo i Prawo”,
  nr 3-4 z roku 1971

Pierwotne zadania informatyki prawniczej:

Umożliwienie zastosowania maszyn cyfrowych w procesie:

tworzenia prawa, systematyzacji przepisów prawnych, wykładni i stosowania prawa, wyszukiwania informacji oprawie.

Problemy:

- brak wyraźnego sprecyzowania granic

• na gruncie różnych systemów prawnych różnie przeprowadzany jest podział zagadnień informatyki prawniczej i prawa informatycznego,

W nauce polskiej:

- przeważa koncepcja rozdzielenia tak z punktu widzenia naukowego, jak i z dydaktycznego

informatyki prawniczej jako dyscypliny nauki pozostającej ścisłym związku z informatyką, teorią prawa i logiką prawniczą

prawa nowoczesnych technologii traktowanego jako interdyscyplinarna dziedzina dydaktyczna obejmująca karne, cywilne i administracyjne aspekty zastosowania maszyn cyfrowych w różnych dziedzinach życia społecznego.

Przedmiot informatyki prawniczej (1):

- badanie możliwości stosowania, stosowanie i pozaprawne skutki stosowania elektronicznych maszyn cyfrowych na gruncie prawa.

(F.Studnicki: Cybernetyka i prawo, Warszawa 1969)

Oznacza to w praktyce:

tworzenie komputerowych systemów wyszukiwania informacji prawnej,

tworzenie systemów faktograficznych,

tworzenie systemów automatycznego rozstrzygania.

symulowanie za pomocą komputera zjawisk prawnych i rozgrywanie gier strategicznych o charakterze prawnym.

Przedmiot informatyki prawniczej (2):

Nie zalicza się zaś do przedmiotu informatyki prawniczej:

- zastosowania maszyn elektronicznych, które służą jedynie pomocniczo w pracy prawnika

• technologia informacyjna w zakresie oprogramowania
wykorzystywanego w pracy codziennej

• technologia transmisji głosu i obrazu poprzez urządzenia
elektroniczne lub sieć wykorzystywane podczas czynności
procesowych

• zastosowania maszyn elektronicznych przy przeprowadzaniu obliczeń i działań statystycznych oraz w prawometrii

Informatyka prawnicza a cybernetyka prawnicza (1):

Cybernetyka

- nauka o systemach sterowania oraz o przekazywaniui przekształcaniu informacji w tych systemach (znaczenie szerokie)

Nauka o układach cechujących się wysokim stopniem samosterowalności (znaczenie wąskie)

Informatyka prawnicza a cybernetyka prawnicza (2):

Cybernetyka prawnicza - pierwotne rozumienie:

1) podniesienie precyzji i zakresu ujęć kwantytatywnych w regulacjach prawnych;

2) analiza wartościowań występujących w prawie;

3) analiza struktur organizacyjnych uczestniczących w podejmowaniu czynności prawnych;

4) badanie języka prawnego oraz proponowanie nowych metod nauczania prawa

Informatyka prawnicza a cybernetyka prawnicza (3):

Cybernetyka prawnicza - dzisiejsze rozumienie:

Nauka o systemach sterowania procesami opisanymi przez prawo oraz o przekazywaniu i przekształcaniu informacji w tych systemach

1. Modelowanie zjawisk występujących w prawie

1. Modelowanie sposobu stosowania konkretnych norm prawnych.

Informatyka prawnicza a cybernetyka prawnicza (4):

Cybernetyka prawnicza - dzisiejsze rozumienie:

Modelowanie sposobu stosowania normy - przykład

Sądowy model stosowania prawa (J.Wróblewski)

<slajd 41>

Informatyka prawnicza a prawometria:

Rozumienie wąskie:

• ilościowe badanie zjawisk prawnych związane z dokonywaniem pomiaru

Alternatywne rozumienie:

• badanie stosunków prawnych przy użyciu metod statystycznych oraz wyciąganie wniosków co do dalszego rozwoju danego typu stosunków w oparciu o dane statystyczne (dziś utożsamiane ze statystyką prawniczą)

Stosunek informatyki prawniczej do informatyki (1):

• informatycy uważają informatykę prawniczą co najwyżej za jedną z tzw. informatyk szczegółowych, czy też - bardziej prawidłowo - informatyk zastosowaniowych,

• prawnicy traktują informatykę prawniczą jako odrębną dyscyplinę niezależną od informatyki

Spór taki ma charakter czysto akademicki

Stosunek informatyki prawniczej do informatyki (1):

Powody wyróżnienia dyscypliny:

- metodologia
- klasyczne metody informatyczne i cybernetyczne
- zazwyczaj wykorzystywane przez informatyków pomocniczo
metody lingwistyczne, logiczne i statystyczne
- metody teoretyczno- i dogmatyczno-prawne.

- każde działanie w zakresie tworzenia komputerowych systemów wyszukiwania informacji prawnej, systemów faktograficznych oraz automatycznego rozstrzygania regulowane jest przez zestaw zasad o szczególnym charakterze jaki są normy prawne

- nie stanowią reguł o charakterze matematycznym,
- nie są odwzorowaniem zasad fizycznych czy zjawisk przyrodniczych,

• tworzą szczególne środowisko dla działania informatyka tworzone w ramach nauk społecznych.

1. Usługi administracyjne w społeczeństwie informacyjnym:

Internet w administracji

1. Usługi informacyjne

2. Usługi interaktywne

3. Elektroniczny urząd

4. Biuletyn informacji publicznej

5. Przetargi i aukcje online

1. Prawo nowych technologii - zagadnienia wstępne:

• prawo cybernetyczne

• prawo komputerowe

• prawo informatyczne

• prawe internetowe

• prawo komunikacji elektronicznej

• prawo nowoczesnych (nowych) technologii

Prawo nowych technologii

Zakres - cz. 1.

Dostęp do informacji publicznej

Ochrona informacji niejawnych i danych osobowych

Ochrona prywatności

Ochrona dóbr osobistych

Ochrona danych osobowych

Prawo autorskie

• ochrona programów komputerowych

-ochrona baz danych

• ochrona reklam

• ochrona topografii układów scalonych

• prawa autorskie w Internecie

• -piractwo

Własność przemysłowa oraz własność intelektualna:

• oznaczenia odróżniające w Internecie

• ochrona domeny

• znaki towarowe w internecie

Prawo nowych technologii

Zakres - cz. 2.

Świadczenie usług drogą elektroniczną oraz e-commerce:

• Prawne zasady funkcjonowania aukcji i przetargów elektronicznych

• Dostarczanie połączeń sieciowych (ISP

• Hosting

• Prawna regulacja komunikacji elektronicznej

• Zawieranie umów w formie elektronicznej

Elektroniczne instrumenty płatnicze

Ochrona konsumenta w handlu elektronicznym:

informacja handlowa ,nieuczciwa reklama , redialing, spam,niedozwolone praktyki przy zawieraniu umowy

Podpis elektroniczny

Prawna regulacja kryptografii

Bezpieczeństwo danych i systemów informatycznych

Prawo karne komputerowe

Prawo nowych technologii

Zakres - cz. 3.

Kryminalistyka komputerowa

Informatyzacja działań publicznych

Prawo telekomunikacyjne

Podatkowe i celne aspekty działalności komputerowej

1. Wstęp do teorii informacji.

Informacja

Każdy czynnik, który człowiek lub urządzenie automatyczne może wykorzystać dla bardziej sprecyzowanego celowego działania

Poziom formalny:
- określone następstwo sygnałów

Poziom semantyczny:
- treść przekazywana przez nadawcę odbiorcy w formie komunikatu

Poziom pragmatyczny:
- treść przekazywana, którą człowiek lub urządzenie są w stanie przyjąć i przetworzyć

Informacja prawna - informacja o faktach mających lub mogących mieć znaczenie prawne. Informacja, która zawarta jest tekstach aktów prawnych, tekstach wykładni i doktryny prawa.

Kategorie informacji prawnych (1):

- Informacje podstawowe

Zasadnicze informacje umożliwiające ogólne zorientowanie w aktualnym porządku prawnym (znajomość zasad prawnych)

- Minimum rolowe

Informacje, których posiadanie jest niezbędne dla należytego wywiązywania się z pełnionych ról w życiu społecznym

Wiadomości ad hoc

Informacje, po które sięga się w razie potrzeby

F.Studnicki

Kategorie informacji prawnych (2):

1. informacja faktograficzna

2. informację techniczna

3. informacja techniczno-prawna oraz

4. informację prawną sensu stricto, która to kategoria może podlegać dalszym podziałom.

2. Cechy informacji prawnej.

1. jest niezależna od obserwatora

2. przejawia cechę synergii

3. jest różnorodna

d) jest zasobem niewyczerpalnym,

4. może być powielana i przenoszona w czasie i przestrzeni

5. można ją przetwarzać nie powodując jej zniszczenia

g)   ta sama informacja może mieć różne znaczenie dla różnych użytkowników

h)      każda jednostkowa informacja opisuje obiekt tylko ze względu
na jedną jego cechę[1].

SYSTEMY INFORMACJI O PRAWIE.

2.1. Bazy danych:

Różne znaczenia pojęcia „baza danych”.

a) Podstawowe słownikowe znaczenie

- zbiór powiązanych ze sobą informacji zorganizowanych w strukturę pozwalającą na łatwe ich przeszukiwanie.

b) art. 2 ustawy o ochronie baz danych z 9 listopada 2001 r.

• „zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości”

c) Definicja informatyczna (przykład)

- wg J.Martina[1]

• zbiór wzajemnie powiązanych danych pamiętanych bez zbędnej redundancji (czyli nadmiarowego powielania), służących jednemu lub wielu zastosowaniom w sposób optymalny;-do cech niezbędnych dla pojęcia bazy danych należy zaliczyć również oddzielenie zbioru od oprogramowania tak by dane i struktura ich uporządkowania pamiętane były niezależnie od programów, które z danych korzystają oraz by przy dołączaniu i modyfikacji oraz wyszukiwaniu danych stosować wspólna metodę umożliwiającą sprawdzenie poprawności wykonywanych operacji.
  [1] J.Martim Organizacja baz danych, PWN Warszwa 1983, s.30

d) Inne używane znaczenia

- wymiennie z pojęciem systemu informacyjnego (lub informacyjno-wyszukiwawczego) i to tak w znaczeniu samego oprogramowania wyszukiwawczego jak i całości systemu wraz z danymi i oprogramowaniem służącym do wyszukiwania informacji

-oprogramowanie umożliwiające dostęp do bazy i edycję jej zawartości, rozumianą jako wprowadzanie, modyfikowanie i usuwanie danych z bazy („oprogramowanie edycyjne” lub „oprogramowanie twórców bazy”)

-

systemy zarządzania relacyjną bazą danych (RDMS, relational database management systems zwane również „motorami baz danych”), czyli duże systemy zarządzania takie jak MS SQL, Sybase, Oracle czy Informix pozwalające na tworzenie, modyfikowanie i administrowanie relacyjnymi bazami danych.

Klasyfikacja „baz danych”.

Przykłady typologii baz danych: Podziały według:

1. charakteru elementów składających się na zbiór:

a) bazy zawierające same przedmioty

opracowania jak i ich opis oraz

b) bazy stanowiące jedynie zbiór informacji o istniejących

w świecie rzeczywistym elementach (zwane bazami adresowymi);

2. zakresu tematycznego zbioru:

1. jednodziedzinowe,

b) wielodziedzinowe

2. horyzontalne;

3. sposobu zarządzania:

a) bazy operacyjne przechowujące dane dynamiczne, czyli takie,

które podlegają ciągłym zmianom i odzwierciedlają aktualny stan danego elementu, lub stan

danego elementu po każdej dokonanej zmianie

b) analityczne przechowujące dane

statyczne, rzadko lub wcale nie podlegające zmianom, mające charakter archiwum lub

kalendarza pewnych zdarzeń;

4. rodzaju bazy notacyjnej:

1. numeryczne

2. tekstowo-numeryczne

3. ikonograficzne

5. poziomu opisu organizacji danych na nośniku informacji:

a) logiczne tj. oparte o charakter

danych

b) fizyczne reprezentujące realizację modelu na konkretnym nośniku;

6. struktury danych:

1. hierarchicznej,

2. sieciowej,

3. relacyjnej;

7) przeznaczenia - z ogółu baz danych wyróżnia się bazy prawnicze, a spośród nich choćby

bazy naukowe, sądowe, notarialne, komornicze itp.;

8) sposobu korzystania z danych:

1. off-line, czyli bez dostępu do sieci,

b) online, z dostępem

do danych poprzez sieć.

Uporządkowanie znaczeń na potrzeby baz prawniczych.

Czytając rysunek od dołu znajdziemy w nim bazę danych rozumianą jako:

a)  zbiór elementów bazy (np. akty prawne, orzeczenia, wzory pism itp.) - ten zbiór

będziemy nazywać w dalszych rozważaniach po prostu zbiorem elementów, lub - ze

względu na charakter elementów prawniczej bazy danych - zborem dokumentów;

b)  zbiór danych opisujących elementy - czyli tzw. metadane - nazywać będziemy opisem

dokumentów lub zbiorem metadanych;

c)  oprogramowanie do obsługi dostępu do bazy danych, czyli narzędzia edycyjne używane

przez twórców i administratorów bazy (w tym znaczeniu programy takie jak MS Access

nazywane bywają błędnie bazami danych) - tą grupę oprogramowania nazywać będziemy

narzędziami edycyjnymi twórców bazy danych;

1. oprogramowanie do obsługi tworzenia i przygotowywania zapytań;

2. system zarządzania bazą danych, obejmujący znaczenia przedstawione w punkcie c) i d);

f)   oprogramowanie wykorzystywane przez użytkownika docelowego, które nazywać

będziemy programami prawniczymi

7. system informacji prawnej obejmujący wszystkie wyżej omówione znaczenia.

Modele baz danych.

1. Hierarchiczny model baz danych

• opiera się na konstrukcji podziału logicznego

- baza jest odwzorowaniem klasyfikacji hierarchicznej, (następującego po sobie

ciągu podziałów logicznych tworzących w ostateczności konstrukcję zbliżoną do

odwróconego drzewa, w którym z z tabeli głównej czyli „korzenia” wyrastają

coraz bardziej rozczłonkowane „gałęzie” prowadząc do najniższego nie

dzielonego dalej poziomu zwanego „liściem”)

-relacje w modelu hierarchicznym mają charakter tzw. relacji ojciec/syn (jednemu

hasłu danego poziomu [korzeniowi lub gałęzi] przyporządkowano jedno lub więcej

hasło poziomu niższego [gałąź bądź liść], zaś każde hasło poziomu niższego

przyporządkowane jest jednemu i tylko jednemu hasłu poziomu wyższego

-każda z tych relacji jest relacją wzajemnie jednoznaczną (jeden od jednego).

-zachowana powinna zostać zasada rozłączności

-

Tak skonstruowany system niezdolny jest do oddania relacji wiele do wielu (czyli relacji wzajemnie wieloznacznej) nie jest w stanie poradzić sobie również
z rekordem, którego nie możemy przypisać konkretnemu rekordowi

o poziom wyżej.

b) Sieciowy model baz danych

-podobnie jak w modelu hierarchicznym struktura miała postać drzewiastą

-jeden element podrzędny mógł być przywiązany do jednego lub więcej elementów nadrzędnych

-relacje określane są jako kolekcje, w których dziedzinę i przeciwdziedzinę określamy jako właścicieli i członków

-możliwość wprowadzania do struktury relacji jednoznacznej i odwrotnie jednoznacznej

-wciąż nie ma możliwości oddania relacji wzajemnie wieloznacznej

-między dwoma tabelami w modelu sieciowym można zdefiniować dowolną liczbę
kolekcji

-każda tabela może też uczestniczyć w dowolnej liczbie kolekcji

-w modelu tym nie trzeba za każdym razem rozpoczynać przeszukiwania drzewa
od jego korzenia

-można włączyć się do wyszukiwania w dowolnej tabeli i poruszać się w niej według relacji tak w górę jaki i w dół.

-Użytkownik, prawidłowo odróżniający poszczególne kolekcje, może w sieciowej
bazie danych stosunkowo szybko odnaleźć poszukiwaną przez siebie informację,

c) relacyjne bazy danych

-przełom lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych (IBM)

- dr E.F.Codd

-model oparty na dwóch gałęziach matematyki: teorii mnogości i rachunku predykatów pierwszego rzędu

-z teorii mnogości zaczerpnięto również nazwę modelu

• „relacyjny model logiczny dla dużych banków danych”

• - opartego o pojęcie relacji z tejże teorii

-nie każda więc baza danych, w której występują relacje, jest relacyjną bazą danych

-Dane w relacyjnej bazie danych przechowywane są w tabelach (nazywanych również
domenami)

-każda tabela składa się z rekordów (nazywanych również krotkami) odpowiadających
kolejnym elementom bazy oraz pól (atrybutów) opisujących kolejną cechę elementu

-jeśli przyjmiemy, że obiektami (elementami) bazy danych są akty prawne publikowane
w Dzienniku Ustaw to:

-rekordy = kolejne akty

-pola = kolejne cechy aktu (tytuł, autora, rodzaj, daty aktu itp.)

-dla samej bazy nie ma znaczenia kolejność w jakiej ułożone są kolejne pola i kolejne rekordy

-

istotne jest, że każdy rekord wyróżnia co najmniej jedno pole o unikalnej wartości

-dla aktu prawnego publikowanego w Dzienniku Ustaw takim naturalnym unikalnym atrybutem będzie adres publikacyjny (składający się z roku publikacji, numeru Dziennika Ustaw i pozycji w ramach danego roku)

-poprzez takie pole można zidentyfikować konkretny rekord bez konieczności choćby
domyślania się jego położenia

-relacyjna baza danych wykorzystuje trzy rodzaje relacji:

a)      wzajemnie jednoznaczną (jeden do jednego)

b)      jednoznaczną (jeden do wielu) oraz

c)      wzajemnie wieloznaczną (wiele do wielu)

-każdy z rodzajów relacji można przedstawić dzięki możliwości powiązania w jednej tabeli
unikalnych danych występujących w dwóch lub więcej innych tabel

-Najpopularniejszym obecnie sposobem uzyskiwania dostępu do danych jest zastosowanie
języka SQL (Structured Query Language), w którym określamy jedynie rodzaj danych
żądanych od bazy i sposób ich uporządkowania na liście rezultatów. W najprostszym
zapytaniu sformułowanym w języku SQL określamy:

a) rodzaj pytania np. „SELECT” (wybierz) uzupełniony nazwami pól, których żądamy; np. „tytuł aktu”, „rodzaj” i „data wydania”

b) klauzula „FROM” (z) uzupełniona nazwami tabeli, z których dokonujemy wyboru; np. „Akty powszechnie obowiązujące”

c) klauzula „WHERE” (gdzie), po której następuje określenie żądanej wartości pola; np. `autor=”Minister Sprawiedliwości”

3. klauzula „ORDER BY” (porządek wg)

-wielopoziomowa integralność danych (tak na poziomie pól, jak na poziomie tabel i w końcu
na poziomie relacji).

-baza jest w zasadzie niezależna od aplikacji, w której została stworzona, a jednocześnie
niezależna od aplikacji dla której została stworzona.

Dane a informacja.

Błędem jest zamienne stosowanie pojęć „danych” i „informacji”.

Dane - wartości przechowywane w bazie rozumiane jako wartości danego pola

Informacja - dane, które zostały przetworzone w sposób, który uwidacznia ich znaczenie
i tym samy czyni je użytecznymi.

Przykład 1- Numer CELEX

- nadana przez administratorów baz europejskich cecha unikalna każdego aktu prawnego należącego do prawa europejskiego

- numer 32004R0460

rozpada się na odrębne dane 3 | 2004 | R | 0460

-akt prawa wtórnego UE - „3” oznacza sektor bazy CELEX zawierający tego typu akty

-z 2004 roku

-rozporządzenie, gdyż litera „R” odpowiada rodzajowi „rozporządzenie”

-numer 460

Przykład 1 numer 71061302190

• stanowi jedynie wartość pola czyli jest daną

• możemy wydobyć zeń kolejne informacje: mężczyzna urodzony 13 czerwca 1971 r.

Tabele, pola, rekordy, perspektywy, klucze, indeksy.

1. Pole, zwane również atrybutem:

-najmniejsza struktura w modelu relacyjnym bazy danych

-przechowuje z zasady pojedynczą informację o danym obiekcie

-można jednak w jednym polu przechować więcej niż jeden typ wartości
(pole segmentowe), wiele wartości tego samego typu (pole wielowartościowe),
lub stworzyć pole, którego wartość wynika z operacji matematycznej
lub konkatenacji na wartościach innych pól.

Pole doskonałe:

• reprezentuje cechę tematu tabeli, w której występuje

• zawiera pojedynczą wartość

• nie można go rozłożyć na mniejsze elementy

• nie zawiera wartości będącej wynikiem jakiejkolwiek operacji na innych polach

• jest unikatowe w strukturze bazy,

• nie zmienia wartości niezależnie od tego w jakiej tabeli wstępuje.

b) Rekord (krotka):

- struktura obejmująca wszystkie pola zawarte w danej tabeli a odnoszące się
do pojedynczego obiektu opisywanego

- dla aktu prawnego stanowiącego element bazy danych rekordem będzie zestaw

cech formalnych lub materialnych aktu opisanych w poszczególnych polach

c) Tabela -

• podstawowa struktura bazy danych skonstruowana z pól i rekordów

Relacje w bazach danych (pojęcie informatyczne).

Powiązanie pomiędzy tabelami

Ustawa 2 opublikowana w Dz.U. 2002.153.1271
zmienia
Ustawę 1 opublikowaną w Dz.U. 2001.112.1198

z dniem X

Ustawa 2 - Dz.U. 2002.153.1271 - X - zm.cz. - Dz.U. 2001.112.1198
Ustawę 1 - Dz.U. 2001.112.1198 - zm.b. - Dz.U. 2002.153.1271 - X

Integralność.

2.2. Relacje w prawie i w prawniczych bazach danych.<slajd 19,20,21>

2.3. Ogólna charakterystyka systemów informacji o prawie.

Typologia systemów (1) wg rodzaju informacji.

<slajd 22>

Typologia systemów (2) wg zawartości.

<slajd 23>

Typologia systemów (2) wg zawartości.

<slajd 24>

Typologia systemów (3) - horyzontalne.

• programy, których bazy mają ze swego założenia obejmować jak najszerszy zakres tematyki prawnej, dążąc do objęcia swym zakresem całości informacji prawnej i prawniczej w Polsce.

Jak dotąd żaden z istniejących programów nie osiągnął kompletności w zakresie przedstawiania polskiej informacji prawnej.
Trudno podejrzewać, by kiedykolwiek taki postulat został przez jakikolwiek software spełniony.

Trzy programy (lub raczej linie programów) mają ambicję zbliżyć się do horyzontalnego spojrzenia na całe polskie prawo. Są to:

System Informacji Prawnej LEX - WP LEX (o/PWP)

·Lex Polonica - Wydawnictwo Lexis-Nexis oraz

·Legalis - Wydawnictwo C.H.Beck

2.4. Pojęcie informacji o prawie.

Informacja o prawie - Informacja o faktach mających lub mogących mieć znaczenie prawne. Informacja, która zawarta jest tekstach aktów prawnych, tekstach wykładni i doktryny prawa.

Kategorie dokumentów (1):

·Metryki aktów prawnych i projektów ustaw

·Teksty aktów prawnych z Dz.U i M.P. (również wersje historyczne)

·Projekty ustaw

·Teksty aktów opublikowanych w resortowych dziennikach urzędowych

·Teksty aktów prawa miejscoweg

·Teksty aktów prawa Wspólnot Europejskich

·Wzory pism i umów procesowych

·Orzeczenia sądów i administracji

·Uzasadnienia orzeczeń.

·Bibliografia prawnicza - metryki

·Tezy z piśmiennictwa prawniczego

·Pełne wersje publikacji naukowych (komentarze, artykuły, książki)

·Pisma urzędowe ministerstw oraz centralnych urzędów i innych podmiotów
adm. państwowej

·Informacje adresowe instytucji (adreson)

·Sprawozdania finansowe (oraz uzupełnienia i sprostowania) z MP B

·Wpisy do rejestru handlowego i Krajowego Rejestru Sądowego z MSiG

·Ogłoszenia wymagane przez ksh, kpc i prawo upadłościowe oraz inne
obwieszczenia z MSiG

·Sprawozdania finansowe spółdzielni z Monitora Spółdzielczego "B”

· akty prawa kościelnego (takie jak Kodeks Prawa kanonicznego, dokumenty

· Vaticanum II)

2.5. Systemy informacyjno-wyszukiwawcze.

System przetwarzający informację, który z informacji wejściowej (najczęściej mającej formę dokumentów, tworzących zbiór informacyjny) tworzy odpowiednio ustrukturalizowany zbiór wyszukiwawczy.Na tak stworzonym zbiorze SIW dokonuje kolejnych transformacji polegających na wyszukiwaniu informacji na podstawie określonej dla danego systemu relacji relewancji technicznej.

Relewancją techniczna określa podobieństwo elementów zbioru wyszukiwawczego do instrukcji wyszukiwawczej.

Na podst. B.Bojar „Słownik encyklopedyczny informacji,

języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych”,

Wyd. SBP 2002

2.6. Typologia systemów udostępniania informacji prawnej.

1. Systemy bezpośredniego udostępniania informacji - Udzielają konkretnej odpowiedzi na konkretne pytanie - system Q&A; (Zaawansowany przykład
   Dr. Know z filmu „A.I. Sztuczna Inteligencja”)

b) Systemy pośredniego udostępniania informacji.

• dostarczają listy dokumentów odpowiadające (w mniejszym lub większym stopniu) zapytaniu

c)Systemy bezpośredniego udostępniania informacji

d)fałszywe - zawierają zestaw pytań i zestaw gotowych odpowiedzi

„Podatnik” (2p.pl), FAQ




2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce.

CZRAP -RAN:

Centralny Zautomatyzowany Rejestr Aktów Prawnych -

- Biblioteka Sejmowa 1974

- wyłącznie metryki aktów

- dystrybuowany komercyjnie w latach 1990-98

- obecnie przekształcony w ISIP-ISAP (Internetowy System Informacji
Prawnej - Internetowy System Aktów Prawnych)

Informacje o orzecznictwie przejęte przez wydawnictwo Marka, a następnie przez C.H.Beck

System Informacji Prawnej LEX:

- 1987 r. Kancelaria Prawnicza Lex w Gdańsku

- 1988 Skorowidz Obowiązujących Przepisów Prawnych

- 1990 - pierwszy produkt elektroniczny - Skorowidz Obowiązujących
Przepisów Prawnych

- 1991 Skorowidz Obowiązujących Przepisów z Tekstami

• 1993 „Ujednolicone teksty aktów prawnych” oraz Temida

• 1995 Polskie Prawo i Orzecznictwo

• 1997 Biblioteka Prawa i Biblioteka Prawa dla Studenta

1998 LEX Alfa (najuboższa), LEX Delta, LEX Omega (najobszerniejsza)

• styczeń 2005 r. dotychczasowe trzy wersje programu zastąpione bogatszymi wersjami: LEX Gamma, LEX Sigma i LEX Omega.

• LEX Prestige

System Informacji Prawnej LEX Polonica:

LexPolonica

- grupa programów stworzonych przez LEX MEDIA
Sp. z o.o. z Krakowa w roku 1995.

- koniec lat 90-ych - dwie serie: profesjonalna (LexPolonica Legislacja,
LexPolonica Prima i LexPolonica Maxima) oraz biznesowa
(LexPolonica Optima).

• 1998 r. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.

Prawo na CD oraz Legalis:

• Wydawnictwo C.H. Beck istnieje na rynku polskim od 1993 roku

• założone w 1763 roku w Monachium

- 1998 - Prawo na CD (oparte o bazy firmy Marka)

• 2003 Legalis (baza zawierająca akty prawne, orzecznictwo i pisma Ministerstwa Finansów oraz modułów tematycznych, których osią są komentarze do najważniejszych aktów z danej dziedziny prawa

ProfInfo:

Dom Wydawniczy ABC powstał w 1989 r.

- 1995 - produkty elektroniczne: orzecznictwo (Podatki w orzecznictwie, Ochrona
konkurencji w orzecznictwie), przepisy (Prawo własności intelektualnej
z orzecznictwem, Prawo karne i postępowanie karne z orzecznictwem, Prawo
celne z orzecznictwem, Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych
z orzecznictwem, Prawo budowlane, mieszkaniowe i ochrony środowiska
z orzecznictwem, Prawo ochrony zdrowia i sanitarne, Działalność gospodarcza
- zbiór przepisów, Polskie prawodawstwo 1990-95, 1996-97, 1998).

- serwisy prawnicze: Profesjonalny Serwis Podatkowy, Serwis HR, Vademecum
Głównego Księgowego

- 2000 - wszystkie publikacje elektroniczne zostały zamieszczone na jednej
platformie elektronicznej o nazwie profinfo.p

- wraz z Instytutem Nauk Prawnych PAN wydaje program Polska Bibliografia
Prawnicza

Prawo Polskie - Skorowidz - Kancelaria Bracia Strzelczyk i DW ABC:

(nie istniejące już produkt wykupiony przez DW ABC)

Program opiera się na definicjach i relacjach zawartych w stworzonej przez mec. Ryszarda Strzelczyka “Teorii interakcyjnych baz prawa”.

ArsLexum - DW ABC i Rodan System:

(nie jest rozpowszechniany już )

Dom Wydawniczy ABC i Rodan System

Wyróżniał go zawarty w tym programie słownik form fleksyjnych oparty na systemie Topic amerykańskiej firmy Verity

Zawierał ogólne reguły tworzenia form fleksyjnych i dzięki temu jako jeden z pierwszych umożliwiał wyszukiwanie słownikowe różnych form fleksyjnych nie poprzez maskowanie końcówki.

-Mimo optymistycznych zapowiedzi, system ArsLexum nie zdołał się w pełni rozwinąć i już po dwóch latach zaprzestano jego rozpowszechniania.

Prawnik i Europrawnik - Polskie Centrum Informacji Prawnej:

Polskie Centrum Informacji Prawnej powiązane z Techlandem (Wrocław)

Firma ta specjalizuje się w produkcji gier komputerowych i programów tłumaczących - translatorów

Polski System Informacji Prawnej Prawnik, Profesjonalny System Informacji o Prawie Unijnym EuroPrawnik Pro,   EUROTranslator.

Europrawnik

Wybór źródeł prawa pierwotnego Wspólnot Europejskich - wzbogacony o wybrane źródła prawa międzynarodowego,

-  Orzeczenia ETS, Sądu Pierwszej Instancji oraz ETPCz

-  opracowanie programów pomocowych Unii Europejskiej

-         informator adresowy zawierający adresy instytucji europejskich,

      słownik angielsko - polski

1. Oprogramowanie takie jak MS Internet Explorer, Netscape, Mozilla, Opera itp. nazywamy:

a) przeglądarkami internetowymi                  b) wyszukiwarkami sieciowymi
c) systemami informacji prawnej       d) bazami danych

 
2. W relacji „wprowadza” Kodeks cywilny znajdzie się wobec ustawy - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny w pozycji:

a) biernej                            b) czynnej                      c) tak biernej jak czynnej   
d) w relacji wprowadza nie występuje strona bierna i czynna


3. Definicja bazy danych, określająca ją jako zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości stosowana jest na potrzeby ustawy:

a) o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne          b) prawo autorskie
c) o ochronie baz danych                                         d) o dostępie do informacji publicznej

 
4. Filtr w systemach informacji prawnej służy do wyszukiwania dokumentów m.in. wg:

a) adresu publikacyjnego         b) rodzaju         c) tematyki         d) autora

 
5. Urzędowym zbiorem orzecznictwa w Polsce jest m.in.:

a) OSNC           b) OSP          c) OSA                   d) OSNP

 
6. Krajowy Rejestr Sądowy składa się m.in. z:

a) rejestru kół naukowych i organizacji studenckich                b) rejestru przedsiębiorców,
c) rejestru publicznych zakładów opieki społecznej                   d) rejestru partii politycznych,

 
7. Bazę informacji prawniczej z zakresu wybranej gałęzi prawa, prezentującą tak akty prawne, jak orzecznictwo i dokumenty doktryny nazywamy

a) bazą wertykalną                b) bazą horyzontalną         c) systemem informacji prawnej         d) BIPem

 
8. Działania instytucji europejskich zaangażowanych w procedurę legislacyjną, proces podejmowania decyzji, informacje o pracy Parlamentu Europejskiego i jego komitetów, rocznego programu pracy Komisji i propozycji wysuwanych ze strony różnych państw sprawujących przewodnictwo w Radzie można śledzić w internetowej bazie:

a) CURIA          b) TED          c) CELEX         d) OEIL


9. Zasadom podziału hierarchicznego odpowiada m.in.

a) system haseł przedmiotowych w SIP Lex Polonica          b) drzewo klasyfikacji gatunków Lineusza
c) Polska Klasyfikacja Działalności Gospodarczej               d) UKD

 
10. Unikalny w skali świata adres logiczny, składający się z czterech bajtów, określający komputer w Internecie i zapisywany jako cztery liczby z zakresu 0 do 255 oddzielone kropkami nazywamy:

a) adresem IP                  b) adresem fizycznym         c) adresem elektronicznym         d) DNS

 
11. Proceder polegający na rejestrowaniu atrakcyjnych domen internetowych (najczęściej zawierających nazwy firm, znaków towarowych lub nazwiska znanych osób) i odsprzedawaniu ich z zyskiem nazywamy

a) cybersquattingiem         b) typosquattingiem         c) cyberstalkingiem         d) phishingiem


12. Treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy to:

a) dokument urzędowy           b) dokument elektroniczny
c) akt prawny           d) dokument rejestracyjny

 
13. Stronę podmiotową Biuletynu Informacji Publicznej należy tworzyć m.in. dla:

a) Ministra Nauki i Informatyzacji          b) NBP          c) Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego
d) związku zawodowego drukarzy

 
14. Hierarchiczny model baz danych:

a) opiera się na konstrukcji podziału logicznego     b) ma konstrukcję zbliżoną do odwróconego drzewa
c) zawiera relacje typu ojciec/syn       d) nie zawiera relacji wzajemnie jednoznacznych
e) nie zachowuje zasady rozłączności


  ....
 
16. Krajowa Ewidencja Systemów Teleinformatycznych i Rejestrów Publicznych:

a) zawiera zbiorczy wykaz systemów teleinformatycznych używanych do realizacji zadań publicznych
b) jest prowadzona przez ministra właściwego ds. informatyzacji
c) nie jest jawna       
d) zawiera wykaz rejestrów publicznych wraz z informacjami dotyczącymi tych rejestrów


17. Przestępstwem w prawie polskim jest:

a) włamanie do systemu komputerowego         b) piractwo komputerowe            
c) paserstwo komputerowe                      d) fałszerstwo kart płatniczych

 
18. Podział w którym każdemu elementowi przypisuje się „unitermy” odpowiadające różnym aspektom treściowym elementu (słowa kluczowe) nazywamy:

a) klasyfikacją indeksową                b) klasyfikacją Deweya         c) systemem haseł przedmiotowych
d) klasyfikacją hierarchiczną

 
19. Wytwarzanie, pozyskiwanie, zbywanie lub udostępnianie innym osobom haseł komputerowych, kodów dostępu lub innych danych umożliwiających nielegalny dostęp do informacji przechowywanej w systemie komputerowym lub sieci teleinformatycznej:

a) wciąż nie jest w Polsce przestępstwem          b) jest zabronione przez Kodeks karny
c) jest definicją hakingu                         d) jest definicją phishingu

 
20. Jeżeli data z którą uchylony zostaje akt prawny jest tożsama z datą aktualizacji bazy informacji prawnej, to akt wygasający umieszczony zostanie wśród:

a) aktów archiwalnych                                       b) aktów obowiązujących
c) aktów nieoznaczonych co do obowiązywania                d) aktów oczekujących

 
21. Numer PESEL 05261403191 należy do:

a) mężczyzny urodzonego 14 czerwca 2005 r.                b) mężczyzny urodzonego 5 czerwca 1914 r.
c) kobiety urodzonej 14 czerwca 1905 r.         d) trzecia cyfra jest niepoprawna

 
22. Zasadnicze informacje umożliwiające ogólne zorientowanie w aktualnym porządku prawnym (znajomość zasad prawnych) zaliczamy do kategorii:

a) podstawowej informacji prawnej       b) minimum rolowego            c) tzw. informacji prawnej ad hoc

 
23. Urzędy terenowych organów administracji rządowej oraz organów samorządu mają obowiązek prowadzić i udostępniać zbiory:

a) tylko Dziennika Ustaw,         b) Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego i Monitora Polskiego B.
c) Dziennika Urzędowego Ministerstwa Finansów   d) tylko Monitora Polskiego

 
24. Rozporządzenia Ministra Finansów są obecnie publikowane w:

a) Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów                b) Monitorze Polskim               c) Dzienniku Ustaw,
d) Dzienniku Ustaw i Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów

 
25. Internetowy System Aktów Prawnych Kancelarii Sejmu RP:

a) jest zmienioną wersją pierwszego w Polsce systemu informacji prawnej znanego pn. CZRAP
b) jest prezentowany na powszechnie dostępnym serwerze sejmowym
c) zawiera opisy wszystkich aktów prawnych opublikowanych w Dz.U. od roku 1919 do chwili obecnej

Grupa B

1. Protokół typu klient-serwer, który umożliwia przesyłanie plików z i na serwer poprzez sieć TCP/IP to:

a) FTP               b) BBS           c) WWW         d) DNS


2. Stronę podmiotową Biuletynu Informacji Publicznej należy tworzyć m.in. dla:

a) Rady Ministrów               b) Głównego Urzędu Statystycznego         c) gminy                d) partii politycznej


3. Podstawową jednostką redakcyjną rozporządzenia jest:

a) artykuł                  b) paragraf         c) punkt                 d) tired          e) rozdział

 
4. Podział całego zbioru orzecznictwa na z góry ustalone dyscypliny, uwzględniając zasady podziału logicznego nazywamy:

a) klasyfikacją indeksową                b) klasyfikacją Deweya         c) systemem haseł przedmiotowych
d) klasyfikacją hierarchiczną

 
5. Krajowy Rejestr Sądowy składa się m.in. z:

a) rejestru skazanych                b) rejestru dłużników niewypłacalnych
c) rejestru stowarzyszeń,          d) rejestru tajnych współpracowników służb bezpieczeństwa PRL

 
6. Spory o nazwy domenowe w sieci Internet może rozstrzygać:

a) Sąd Arbitrażowy przez Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji                 b) sąd powszechny
c) sąd administracyjny          d) Urząd Regulacji Telekomunikacji

 
7. Do systemów opartych na klasyfikacji hierarchicznej zaliczamy:

a) sektory CELEX      b) podział dziesiętny Deweya    c) UKD   d) Międzynarodową Klasyfikację Patentową

 
8. Adres określający konkretne urządzenie sieciowe, zapisany najczęściej na stałe w samym urządzeniu; sześć oddzielonych dwukropkami liczb nazywamy:

a) adresem IP                  b) adresem fizycznym         c) adresem elektronicznym         d) DNS

 
9. Rejestr REGON:

a) zawiera dane osobowe wszystkich obywateli RP             b) jest prowadzony przez Prezesa GUS
c) zawiera rekordy oznaczone 9- lub 14-cyfrowymi numerami identyfikacyjnymi
d) umożliwia sporządzanie wykazu adresów działających podmiotów gospodarki narodowej

 
10. Akt prawny ogłoszony 1 lutego, który ma wejść w życie "po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia" wejdzie w życie:

a) 31 marca,                   b) 1 kwietnia,                               c) 2 kwietnia,                               d) 3 kwietnia.

 
11. Jeżeli data wygaśnięcia aktu prawnego jest tożsama z datą aktualizacji bazy informacji prawnej, to akt wygasający umieszczony zostanie wśród:

a) aktów archiwalnych                              b) aktów obowiązujących
c) aktów nieoznaczonych co do obowiązywania         d) aktów oczekujących


12. Informacje, których posiadanie jest niezbędne dla należytego wywiązywania się z pełnionych ról w życiu społecznym zaliczamy do kategorii:

a) podstawowej informacji prawnej       b) minimum rolowego            c) tzw. informacji prawnej ad hoc

 
13. Urzędowy publikator teleinformatyczny, składający się z ujednoliconego systemu stron w sieci informatycznej stworzony w celu powszechnego udostępniania informacji publicznej to:

a) e-gov.pl         b) BIP            c) Dziennik Urzędowy B                d) Lex

 
14. Numer CELEX 32001L0008 identyfikuje:

a) dyrektywę nr 8 z 2001 r.                                           b) akt prawa pochodnego (wtórnego)
c) akt prawa krajowego Państwa Członkowskiego UE       d) orzeczenie

15. Ukryty w programie kod, który sprawia, że pozornie niegroźny program po uruchomieniu realizuje oprócz swoich funkcji także różne przykre dla użytkownika działania jak np. zawieszanie systemu operacyjnego, usuwanie plików, wyświetlanie na ekranie różnych komunikatów lub wysyłanie danych poprzez sieć nazywamy:

a) królikiem            b) DDoS         c) koniem trojańskim         d) „buffer overflow”

 
16. Urzędowym zbiorem orzecznictwa w Polsce jest m.in.

a) OSNKW            b) OSP          c) OwSS                         d) OTK

 
17. Systemy informacyjno-wyszukiwawcze, które na zadane w języku naturalnym pytanie odpowiadają zindywidualizowaną i ukonkretnioną normą prawną nazywamy:

a) systemami informacji prawnej             b) systemami pośredniego udostępniania informacji
c) systemami bez pośredniego udostępniania informacji    d) Internetowymi Punktami Dostępowymi

 
....
 
19. Monitor Polski B zawiera obecnie:
a) akty prawne dotyczące tzw. budżetówki,                 b) sprawozdania finansowe firm,

c) ogłoszenia o wpisie do KRS           d) ogłoszenia o zaginięciu pieczęci urzędowych.


20. Przestępstwem w prawie polskim jest:

a) oszustwo komputerowe             b) piractwo komputerowe             c) rozsyłanie wirusów
d) szpiegostwo komputerowe


21. Numer PESEL 05261403181 należy do:

a) mężczyzny urodzonego 14 czerwca 2005 r.                b) mężczyzny urodzonego 5 czerwca 1914 r.
c) kobiety urodzonej 14 czerwca 1905 r.         d) trzecia cyfra jest niepoprawna

 
22. Rejestracja nazw domenowych zbliżonych brzmieniowo do popularnych domen (np. yaho.com, microsft.com) w celu wykorzystania błędów literowych zdarzających się podczas wpisywania adresów internetowych w przeglądarce (np. atlavista.com, micorsoft.com) to:

a) typosquatting            b) cyberstalking            c) phishing         d) haking


23. Filtr w systemach informacji prawnej służy do wyszukiwania dokumentów m.in. wg:

a) adresu publikacyjnego         b) rodzaju         c) tematyki         d) autora

 
24. Wydawanie Dziennika Ustaw w Polsce:

a) należy do Prezesa Rady Ministrów,                                                        b) należy do Marszałka Sejmu,
c) jest przedmiotem zamówienia publicznego Kancelarii Prezesa RM,              d) nie jest uregulowane.

 
25. Krajowa Ewidencja Systemów Teleinformatycznych i Rejestrów Publicznych:

a) zawiera zbiorczy wykaz systemów teleinformatycznych używanych do realizacji zadań publicznych
b) jest prowadzona przez ministra właściwego ds. informatyzacji
c) nie jest jawna       
d) zawiera wykaz rejestrów publicznych wraz z informacjami dotyczącymi tych rejestrów

Opis formalny aktu prawnego w systemach informacji prawnej.

 

Autor: Grzegorz Wierczyński

1. Informacje ogólne

Metryka aktu prawnego w elektronicznych systemach informacji prawnej składa się z dwóch segmentów:

-         segmentu wewnętrznego (dane formalne aktu),

-         segmentu relacji, w którym prezentowana jest liczba aktów wchodzących w określoną relację z aktem z metryki oraz liczba orzeczeń interpretujących akt; stąd przechodzi się do przeglądu wybranych relacji lub orzeczeń; segment ten nie występuje w niektórych aktach (np. aktach jednostkowych czy nienormatywnych).

 

2. Metryka aktu prawnego - segment wewnętrzny

Segment wewnętrzny metryki zawiera następujące informacje:

1)      identyfikator aktu

ID = ozn. dziennika urz. + rok publ. + numer +pozycja

Zaraz za identyfikatorem mogą występować przy odpowiednich aktach dodatkowe informacje, tj.:

-         skrót „j.t.” oznaczający, że akt jest jednolitym tekstem,

-         skrót „zał.” oznaczający, że tekst aktu opublikowany jest w osobnym załączniku do numeru Dziennika Ustaw albo Monitora Polskiego (nie chodzi tu o załączniki do pozycji publikowane razem z aktem w jednym numerze)

2)      rodzaj aktu

Na listach aktów mogą być stosowane skróty niektórych rodzajów (np. um. międz.), a ich pełna nazwa występuje na metryce aktu.

3)      data aktu

4)      tytuł aktu

Tytuł aktu zapisywany jest w mianowniku, z pominięciem zwrotów „w sprawie”, „o” itp.

Jeżeli dany akt nie jest aktem samodzielnym, tzn. sprowadza się jedynie do zmiany innego (innych aktów), tytuł rozpoczyna się od skrótu: „Zm.:”.

5)      numer aktu, jeśli akt jest numerowany (np. uchwały Rady Ministrów),

6)      autor aktu,

7)      data ogłoszenia aktu,

8)      daty początku obowiązywania aktu, tj. daty wejścia w życie oraz daty mocy wstecznej (w przypadku, gdy akt obowiązywać ma w czasie przed jego ogłoszeniem).

W SIP LEX w sytuacji więcej niż jednej daty początku obowiązywania aktu, wszystkie te daty prezentowane są na metryce, a jedna z nich, uznana za datę główną (stosownie do przepisu końcowego aktu), wyróżniona jest kolorem zielonym. W tej sytuacji na metryce wskazany jest ponadto - kolorem czerwonym - przepis końcowy aktu, którego treść można stąd wywołać. W sytuacji wielości dat początku obowiązywania aktu, data główna przesądza o zakwalifikowaniu aktu do bazy Obowiązujące albo Oczekujące,

 

Art. 6. 1. Przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach nie uwzględnia się dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przypadków, gdy akt normatywny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

2. Terminy wejścia w życie aktu normatywnego określone w tygodniach, miesiącach lub latach kończą się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada dniu ogłoszenia, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

 

9)      informacja o utracie mocy, podawana gdy akt już utracił moc oraz gdy wiadomo, że akt utraci moc w określonym dniu w przyszłości:

-         data uchylenia, która wynika z relacji „uchylony przez”,

-         data wygaśnięcia, nadawana, gdy sam akt przesądza do kiedy będzie obowiązywał,

-         data nieaktualności (umartwienia)

Data nieaktualności nadwana jest wtedy, gdy akt prawny nie został uchylony ani nie wygasł, ale z pewnych przyczyn nie będzie on stosowany do oceny zdarzeń, które mialy miejsce po tej dacie, np., gdy:

-         został wydany następca danego aktu prawnego w całości regulujący tą samą materię, który nie odnosi się wprost do dotychczasowego aktu - wówczas zgodnie z zasadą lex posterior derogat legi priori należy uznać, że będzie stosowany akt nowy,

-         odpadły przesłanki stosowania danego aktu, np. akt dotyczył praw i obowiązków obywateli w czasie konkretnego stanu wojennego, a stan ten został zniesiony.

 

2. Metryka aktu prawnego - segment relacji

2.1. Relacje - uwagi ogólne

Najbardziej rozpowszechniony jest model, zgodnie z którym w segmencie relacji występuje 6 rodzajów relacji, jakie zachodzą pomiędzy aktami prawnymi. W każdym z tych rodzajów relacji akt prawny może występować po jednej z dwóch stron relacji jako akt czynny albo jako akt bierny, np. jako akt zmieniający albo jako akt zmieniany. W konsekwencji na metryce widnieje 12 relacji (6 x 2) i przy każdej z nich podana jest liczba aktów prawnych z tej relacji.

Relacja Zmieniony przez (czyli zestawienie aktów zmieniających) prezentowana jest ponadto w nagłówku tekstu aktu (w tzw. słupku zmian).

Relacja Wykonywany przez, w postaci listy aktów wykonawczych do danego przepisu -delegacji, dostępna jest w rozszerzonej postaci tekstu aktu.

 

2.2. Poszczególne relacje - założenia merytoryczne:

1)      ZMIANA - w tej relacji występują: z jednej strony - akty zmieniające, a z drugiej akty zmieniane, przy czym wyróżnia się następujące typy zmian:

-         zmiana bezpośrednia (zwykła) oznaczana skrótem „zm.”;

-         sprostowanie błędów oznaczane skrótem „sprost.”;

-         zmiana pośrednia oznaczana skrótem „zm.wyn.z”. Zmiana pośrednia zachodzi np. przy niedookreślonym (co do jednostek redakcyjnych aktu) częściowym uchyleniu aktu, utracie mocy części aktu na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego, utracie mocy przez jedną z podstaw wydania aktu, niektórych zmianach kompetencji przewidzianych w treści aktu itp.;

-         uzupełnienie oznaczane skrótem „uzup.”. Ten typ zmiany dotyczy wyłącznie umów międzynarodowych, przypadków zawarcia umowy (protokołu itp.) dodatkowej, uzupełniającej umowę pierwotną, ale niezmieniającej bezpośrednio brzmienia tej pierwotnej umowy.

2)      UCHYLENIE - w tej relacji występują: z jednej strony akt uchylający, a z drugiej - akty uchylane, przy czym wyróżnia się następujące typy uchyleń:

-         uchylenie wyraźne (zwykłe) oznaczane skrótem „u.wyraźne”;

-         uchylenie pośrednie oznaczane skrótem „u.pośr.”, które zachodzi, gdy akt traci moc na skutek utraty mocy podstawy wydania aktu (przepisu zawierającego delegację do wydania aktu albo całego aktu stanowiącego podstawę);

-         uchylenie generalne oznaczane skrótem „u.gener.”, które zachodzi gdy akt uchylający zawiera jedynie klauzulę generalną o utracie mocy przepisów w zakresie uregulowanym w tym akcie uchylającym.

3)      WYKONANIE - w tej relacji występują: z jednej strony akty wykonujące (akty wykonawcze), a z drugiej - akty stanowiące podstawę wydania aktów wykonawczych (wykonywane przez), a więc z reguły - ustawy.

Relacje wykonuje mogą mieć:

-         charakter pierwotny - ta relacja wyraźnie występuje w samym akcie wykonawczym,

-         charakter następczy - ta relacja wynika z przedłużenia mocy obowiązującej aktom wykonawczym przez przepis zawarty w ustawie zmieniającej lub uchylającej ustawę, na podstawie, której akty były wydane.

Uwaga: W SIP LEX przy przeglądzie aktów wykonawczych do ustawy dostępne są dwie opcje:

-         przegląd tylko obowiązujących aktów wykonawczych - ta opcja ustawiona jest jako standardowa,

-         przegląd wszystkich aktów wykonawczych do ustawy, a więc także aktów nieobowiązujących oraz aktów z bazy Aneks (np. wskaźniki itp.); tę opcję należy ustawić, korzystając z menu Opcje/Inne.

4)      UJEDNOLICENIE - w tej występują: z jednej strony akty będące jednolitymi tekstami (ujednolica), a z drugiej - akty objęte tymi jednolitymi tekstami (ujednolicony przez).

5)      WPROWADZENIE - w tej relacji występują: z jednej strony akty wprowadzające, a z drugiej - akty wprowadzane; relacja ta dotyczy dwóch grup aktów:

-         umów międzynarodowych wprowadzanych przez akty ratyfikacyjne, oświadczenia o wejściu w życie itp. (skrót: „wprow.”),

-         niektórych ustaw, którym towarzyszą osobne ustawy wprowadzające (skrót: „prz.wprow.”).

6)      INTERPRETUJE - w tej relacji występują: z jednej strony akty zawierające wykładnię przepisów innych aktów (interpretujące), a z drugiej - akty poddane wykładni (interpretowane). W relacji tej występują obecnie wyroki Trybunału Konstytucyjnego interpretujące dany akt w aspekcie jego zgodności z Konstytucją lub innym aktem prawnym.

 

3. Metryka aktu - obowiązywanie aktu w systemie informacji prawnej

3.1. Pojęcie obowiązywania i stosowania aktu prawnego

Od dnia początku obowiązywania do dnia końca obowiązywania wszyscy adresaci danego aktu (a więc ci, których akt ten dotyczy) mają obowiązek realizować, a zwłaszcza stosować normy prawne sformułowane w tym akcie.

W teorii prawa zwraca się uwagę na warunki obowiązywania normy prawnej. Akt normatywny obowiązuje, gdy spełnią się wszystkie warunki konieczne przewidziane w danym systemie prawa jako warunki nabycia mocy obowiązującej przez akty normatywne danego rodzaju. Ostatnim takim warunkiem jest zazwyczaj ogłoszenie aktu normatywnego.

Normy prawne zawarte w danym akcie prawnym powinny być stosowane przy ocenie zdarzeń, które miały miejsce w czasie obowiązywania tego aktu. Może się więc zdarzyć taka sytuacja, że stosujemy akt już po końcu jego obowiązywania. Z tego powodu systemy informacji prawnej powinny zawierać nie tylko przepisy obowiązujące, ale również przepisy już nie obowiązujące.

Zasady dotyczące sposobu wyznaczania przez ustawodawcę daty wejścia w życie określa ustawa o ogłaszaniu aktów prawnych, która stanowi:

„Art. 4. 1. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy.

2. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.

3. Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, a jeżeli zwłoka w wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście w życie takich przepisów z dniem ich ogłoszenia.

Art. 5. Przepisy art. 4 nie wyłączają możliwości nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie.”

Jeśli data wejścia w życie jest uzależniona od upływu określonego czasu od daty ogłoszenia, do ustalenia daty wejścia w życie stosujemy art. 6 tej ustawy:

„Art. 6. 1. Przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach nie uwzględnia się dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przypadków, gdy akt normatywny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

2. Terminy wejścia w życie aktu normatywnego określone w tygodniach, miesiącach lub latach kończą się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada dniu ogłoszenia, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.”

 

3.2. Prezentacja cechy „obowiązywanie” w poszczególnych systemach:

1)      W SIP LEX:

Identyfikator wyświetlany jest w SIP Lex na liście aktów i w metryce następującymi kolorami:

-         akty obowiązujące - kolor czerwony,

-         akty oczekujące - kolor niebieski,

-         akty, które utraciły moc - kolor różowy,

-         akty nie oceniane co do obowiązywania - kolor czarny.

1)      W Lexpolinice

Tło metryki i tekstu wyświetlane jest w Lexpolonice następującymi kolorami:

-         akty obowiązujące i akty oczekujące - kolor żółty,

-         akty uchylone - kolor błękitny.

2)      W metryce aktu prawnego na stronie www.beck.pl

3)      W metryce aktu prawnego w ISIP:

Informacja o obowiązywaniu zawarta jest w polu STATUS.

 

Założenia co do ustalania daty aktualizacji w SIP-ach:

 

	Lexpolonica	SIP LEX
Zasady uwzględniania numerów Dz.U. i M.P w aktualizacji miesięcznej	Aktualizacja zamykana jest na pierwszy dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc aktualizacji.	Aktualizacja zamykana jest pod koniec pierwszej dekady miesiąca poprzedzającego miesiąc aktualizacji.
Data oceny obowiązywania	1 dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc aktualizacji	1 dzień miesiąca aktualizacji

 

3.3. Obowiązywania aktu prawnego w SIP-ach - uwagi szczegółowe

Akty z Dz.U. i M.P. nie podlegające ocenie co obowiązywania:

1)      Z teoretycznego punktu widzenia do aktów nie ocenianych (w bazie Dz.U. i M.P.) co do obowiązywania należy zaliczyć:

a)      akty, które zostały ujednolicone tekstem jednolitym,

b)      akty, które nie mogą być ocenione z punktu widzenia ich obowiązywania:

-         niesamodzielne, czyli akty czysto zmieniające lub uchylające inne akty, akty wprowadzające w życie umowy międzynarodowe,

-         akty jednostkowe (indywidualne), np. postanowienia Prezydenta RP o nadaniu odznaczeń,

-         nienormatywne, np. uchwały Sejmu w sprawie uczczenia czyjejś pamięci.

Aktów nienormatywne nie mogą być ocenione co do obowiązywania, bo ta cecha przysługuje tylko normom prawnym. Aktów indywidualnych nie ma potrzeby oceniać co do obowiązywania, bo dotyczą one indywidualnie oznaczonych podmiotów. Aktów niesamodzielnych nie ma potrzeby oceniać, bo oceniane są akty główne, a więc zmieniane, uchylane, wprowadzane (umowy międzynarodowe) lub interpretowane. W tym sensie akty niesamodzielne są aktami niesamoistnymi.

2)      Oprócz powyższych aktów w SIP LEX ze względów czysto praktycznych nie oceniane co do obowiązywania są jeszcze dwie grupy aktów:

c)      szczególne akty zgrupowane w bazie Aneks

d)      akty niekompletne, tj. niektóre akty starsze - w SIP LEX niektóre z aktów opublikowanych w Dz.U. i w M.P. przed 1953 r. do czasu merytorycznego ustalenia utraty mocy tych aktów przez Dział Prawny WP LEX, w programie funkcjonują w postaci jedynie skróconych metryk.

 

3.4. Sytuacje graniczne - zbieg daty aktualizacji z datą początku lub końca obowiązywania danego aktu

Żeby akt był w programie w bazie Obowiązujące data aktualizacji programu musi się zawierać w przedziale między datą początku obowiązywania danego aktu, a jego datą końca obowiązywania.

 

Jeśli daty te są równe to:

1)      przy dacie początku obowiązywania aktu równej dacie aktualizacji programu przyjmuje się, że akt prawny wchodzi w życie z początkiem dnia, który jest jego datą wejścia w życie - a więc jeśli data aktualizacji programu będzie równa dacie wejścia w życie danego aktu akt ten znajdzie się w programie w bazie obowiązujące

2)      przy dacie końca obowiązywania aktu równej dacie aktualizacji programu przyjmuje się, że akt prawny:

-         jest uchylony z początkiem dnia, który jest datą jego uchylenia, jeśli więc data aktualizacji programu będzie równa dacie uchylenia danego aktu akt ten znajdzie się w programie w bazie archiwalne,

-         wygasa z końcem dnia, który jest datą jego wygaśnięcia, jeśli natomiast data aktualizacji programu będzie równa dacie wygaśnięcia danego aktu akt ten znajdzie się w programie w bazie obowiązujące.

W SIP LEX przyczyną utraty mocy może być nieaktualność aktu - przyjmujemy wówczas te same zasady co przy dacie uchylenia.

 

Bazy orzecznictwa w systemach informacji prawnej

1. Źródła orzecznictwa

1.1.            Pojęcie:

Orzeczenie - rozstrzygnięcie konkretnej sprawy przez sąd lub inny organ rozstrzygający, wydane w postaci uchwały, wyroku lub postanowienia. Orzeczenie składa się z rozstrzygnięcia sądu (sentencji wyroku) i uzasadnienia (przedstawienia faktycznych i prawnych podstaw wyroku).

 

1.2.            Organy sądowe:

-         SN

-         TK

-         NSA

-         sądy apelacyjne

-         sąd antymonopolowy

-         ETPCz

 

1.3.            Rodzaje orzeczeń:

1)      Orzeczenia sądowe:

a)      uchwała - nie rozstrzyga samej sprawy, ale pojawiającą się na jej tle wątpliwość prawną. Zgodnie z art. 441 kpk Jeżeli przy rozpoznawaniu środka odwoławczego wyłoni się zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy, sąd odwoławczy może odroczyć rozpoznanie sprawy i przekazać zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Uchwała Sądu Najwyższego jest w danej sprawie wiążąca. Podobnie sprawę tę normuje kpc, który w art. 390 stanowi, że Jeżeli przy rozpatrywaniu apelacji powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, sąd może przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu, odraczając rozpoznanie sprawy. Uchwała Sądu Najwyższego rozstrzygająca zagadnienie prawne wiąże w danej sprawie. W postępowaniu sądowoadministracyjnym sprawę tę reguluje art. 49 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, zgodnie z którym skład orzekający może wystąpić do Prezesa Sądu o rozpoznanie sprawy przez skład siedmiu sędziów z uwagi na występujące w sprawie istotne wątpliwości prawne. Z tych samych przyczyn skład orzekający może wystąpić do Prezesa Sądu o wyjaśnienie wątpliwości prawnych przez skład siedmiu sędziów, izbę lub połączone izby. Wyjaśnienie wątpliwości następuje w drodze uchwały. Uchwała Sądu wyjaśniająca wątpliwość prawną wiąże w danej sprawie.

b)      wyrok - orzeczenie sądu, co do istoty sprawy kończące postępowanie w sprawie ( a więc: w procesie karnym - orzeczenie sądu dotyczące winy lub kary - skazanie lub uniewinnienie; w procesie cywilnym - orzeczenie sądu rozstrzygające spór - uwzględnienie lub oddalenie powództwa), wydane (z reguły) po przeprowadzeniu rozprawy; co do zasady w Polsce nazwa wyrok jest zastrzeżona dla orzeczeń sądowych; wyrok wydaje się w imieniu RP; ogłoszenie wyroku jest zawsze jawne;

c)      postanowienie - orzeczenie sądu rozstrzygające jakąś kwestię proceduralną w sprawie, jedynie wyjątkowo ma charakter merytoryczny, np. w cywilnym postępowaniu nieprocesowym.

Różnice między wyrokami a postanowieniami są najlepiej widoczne w postępowaniu przed NSA. Zgodnie z art. 53 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym sąd rozstrzyga sprawy wyrokiem lub postanowieniem. Wyrok rozstrzyga sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia. Postanowienie wydaje się w razie odrzucenia skargi, umorzenia postępowania na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie oraz w celu rozstrzygnięcia innych kwestii procesowych związanych ze sprawą, wynikających w toku postępowania sądowego, oraz w innych przypadkach określonych w niniejszej ustawie.

 

2)      Orzeczenia administracji:

a)      rozstrzygnięcia nadzorcze wojewodów,

b)      uchwały regionalnych izb obrachunkowych,

c)      decyzje samorządowych kolegiów odwoławczych,

d)      orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej przy Ministrze Finansów.

 

2. Źródła poznania orzeczeń

Orzecznictwo publikowane:

1) Zbiory urzędowe

Zbiory urzędowe to czasopisma, w których publikowane są orzeczenia. Od innych zbiorów orzecznictwa różnią się tym, że są redagowane przez osoby pracujące w organach, które orzeczenia w nich publikowane wydały.

Charakterystyczne jest też to, że posługują się identyfikatorami na wzór dzienników urzędowych, a więc składającymi się z:

-         oznaczenia czasopisma,

-         roku,

-         numeru,

-         pozycji.

Najważniejsze programy z informacją prawną zawierają wszystkie orzeczenia opublikowane w niżej wymienionych zbiorach i wszystkie one zawierają pełen tekst uzasadnień zawarty w tych zbiorach:

 

OSNP	Orzecznictwo Sądu Najwyższego: Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych; zbiór opracowywany przez Kolegium Redakcyjne Sądu Najwyższego (od roku 1994)
OSNC	Orzecznictwo Sądu Najwyższego: Izba Cywilna; zbiór opracowywany przez Biuro Orzecznictwa Sądu Najwyższego (od roku 1965; do 1994 jako OSNCP - zbiór orzecznictwa SN Izby Cywilnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)
OSNKW	Orzecznictwo Sądu Najwyższego: Izba Karna i Izba Wojskowa; zbiór opracowywany przez Biuro Orzecznictwa Sądu Najwyższego (od roku 1970)
ONSA	Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego; zbiór opracowywany przez Biuro Orzecznictwa NSA (od roku 1981)
OTK	Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy (od roku 1986); począwszy od stycznia 2002 r. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są publikowane w postaci dwóch serii Zbioru Urzędowego: OTK-A - Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy. Seria A. Są w nim publikowane orzeczenia zawierające rozstrzygnięcia merytoryczne, czyli wyroki i postanowienia kończące sprawę OTK-B - Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy. Seria B. Są w nim publikowane rozstrzygnięcia formalne kończące rozpoznanie wstępne, czyli postanowienia w sprawach rozpatrywanych wniosków oraz w sprawach dotyczących skarg konstytucyjnych

 

2) Pozostałe zbiory

Ze zbiorów nieurzędowych wprowadzane są tylko te orzeczenia, które nie zostały opublikowane w zbiorach urzędowych. W sytuacji, gdy orzeczenie zostało opublikowane w dwóch albo więcej zbiorach nieurzędowych, w programie, jako miejsce publikacji, podawane jest - na liście orzeczeń - tylko jeden z nich, a pozostałe miejsca opublikowania prezentowane są w notce do orzeczenia.

Ze względu na te zasady może zaistnieć sytuacja, w której Użytkownik, szukając orzeczenia ze znanego mu zbioru nieurzędowego, nie znajdzie go, wyszukując według miejsca publikacji. Wtedy orzeczenie powinno być wyszukane w inny sposób, zwłaszcza według daty lub sygnatury.

 

Oprócz orzeczeń sądowych w SIP Lex zamieszczane są również tzw. orzeczenia administracji, czyli orzeczeń organów pozasądowych, związanych przede wszystkim z działalnością samorządu terytorialnego. Są to następujące orzeczenia:

-         rozstrzygnięcia nadzorcze wojewodów,

-         uchwały regionalnych izb obrachunkowych (RIO),

-         decyzje samorządowych kolegiów odwoławczych (SKO)

-         orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej przy Ministrze Finansów (GKO)

Powyższe orzeczenia wojewodów, RIO i SKO pochodzą ze zbioru Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych (OSS), wydawanego od roku 1994, natomiast orzeczenia GKO stanowią bazę orzeczeń niepublikowanych.

 

Orzecznictwo niepublikowane

Jako niepublikowane traktowane jest orzeczenie, które w czasie wprowadzania orzeczenia do bazy nie zostało opublikowane w żadnym ze zbiorów uwzględnionych w bazie.

Orzeczenia te oznaczane są więc jako opublikowane w Systemie Informacji Prawnej LEX w programie Temida, ze wskazaniem numeru orzeczenia w bazie, np. "LEX 40715".

Chodzi tu o następujące orzeczenia:

-         niepublikowane orzeczenia Sądu Najwyższego (od 1965 roku); około 5500 orzeczeń zebranych zostało z kartoteki Biura Orzecznictwa tego Sądu; dostępne są jedynie tezy tych orzeczeń;

-         niepublikowane orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego;

-         niepublikowane orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu; wydane w sprawach przeciwko Polsce; wśród tych orzeczeń znajdują się zarówno decyzje w sprawie dopuszczalności skargi, jak i ostateczne wyroki Trybunału; program zawiera tezy tych orzeczeń w języku polskim opracowane przez Dział Prawny oraz uzasadnienia orzeczeń (ich pełne teksty) w języku angielskim.

 

3. Metryka orzeczeń

Na metrykę orzeczenia składają się następujące dane:

-         wydawnictwo (miejsce opublikowania), gdzie kolejno podane są: skrót wydawnictwa (pełna nazwa wydawnictwa przedstawiona jest w opisie uwzględnionych źródeł), rok, numer i pozycja/strona (w zależności od wydawnictwa), a w przypadku orzeczeń niepublikowanych, oznaczonych jako: LEX”— numer orzeczenia w bazie;

-         data wydania orzeczenia,

-         rodzaj orzeczenia,

-         sąd, który wydał orzeczenie,

-         sygnatura = cyfra rzymska + oznaczenie literowe + numer wpływu + rok wpływu

-         informacja o istnieniu uzasadnienia orzeczenia, czyli litera "U" służąca też do wyświetlenia uzasadnienia,

-         informacja o istnieniu innych miejsc opublikowania orzeczenia niż wskazane na liście, czyli litera "N", przywołująca notkę wskazującą te inne miejsca opublikowania,

-         skład sądu (o ile jest inny niż zwykły)

-         siedziba sądu apelacyjnego i ośrodek NSA,

-         uwagi - szczególne informacje o orzeczeniu przygotowane przez Wydawcę, najczęściej dotyczące częściowej nieaktualności orzeczenia; w przypadku orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) w tym miejscu podawana jest nazwa strony, która wniosła skargę przeciwko Polsce,

-         informacje o glosach i przeglądach orzecznictwa, w których komentowane jest orzeczenie; począwszy od 1990 roku przy glosach widnieje informacja o ogólnej ocenie orzeczenia dokonanej przez glosatora (glosa aprobująca, glosa krytyczna)

UWAGA - znaczenie oznaczeń literowych w sygnaturach orzeczeń TK:

-         sprawy z sygnaturą K - sprawy dotyczące stwierdzenia zgodności ustaw z Konstytucją

-         sprawy z sygnaturą P - sprawy z pytań prawnych

-         sprawy z sygnaturą Pp - sprawy dotyczące stwierdzenia zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych

-         sprawy z sygnaturą U - sprawy dotyczące stwierdzenia zgodności podustawowych aktów normatywnych z ustawami i Konstytucją

-         sprawy z sygnaturą SK - sprawy ze skargi konstytucyjnej

-         sprawy z sygnaturą Tw - sprawy w postępowaniu wstępnym

 

4. Tekst orzeczenia

Tekst orzeczenia na liście prezentowany jest jedynie w postaci tezy (bez uzasadnienia). W przypadku tezy wyjątkowo długiej (np. dawne wytyczne SN), jest ona skracana na liście i jej pełne wyświetlenie wymaga otwarcia pojedynczego orzeczenia. Jeżeli teza została skrócona, kończy się na liście pełnym słowem i trzema kropkami wskazującymi istnienie dalszego ciągu.

Teza orzeczenia

Teza orzeczenia to zwięzły cytat z uzasadnienia tego orzeczenia, zawierający interpretację przepisów prawa, na podstawie których zostało wydane to orzeczenie. Teza nie jest natomiast powiązana z sentencją wyroku (orzeczenia). Wyjątkiem są orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, w których sentencja stanowi jednocześnie tezę. Podobnie jest w prawie wszystkich uchwałach. Wadą tego rozwiązania jest to, że często zamiast tezy merytorycznej pojawia się tu teza formalna typu „odmówić udzielenia odpowiedzi” lub „umorzyć postępowanie w sprawie”.

Prawie każde orzeczenie w programach posiada tezę.

Teza podawana jest w takiej postaci, w jakiej występuje ona w wydawnictwie źródłowym. W przypadku, w którym w wydawnictwie źródłowym nie wyodrębniono tezy, a także przy orzeczeniach niepublikowanych, teza redagowana jest przez redakcję danego wydawnictwa.

Zasady tezowania orzeczeń:

-         tezą objęte są tylko te wywody sądu, które stanowią interpretację przepisów prawa, a więc nie powtarza się w nich jedynie brzmienia danego przepisu prawnego,

-         tezą objęte są w zasadzie jedynie wnioski, do jakich dochodzi sąd, a więc tezy nie przedstawiają argumentacji zawartej w uzasadnieniu, a jedynie sygnalizują zajęcie stanowiska w danej kwestii;

-         tezą objęte są w zasadzie jedynie wnioski, do jakich dochodzi dany sąd, a więc nie obejmują fragmentów uzasadnienia, w których sąd cytuje inne wypowiedzi.

 

Uzasadnienie orzeczenia

Uzasadnienie to ta część orzeczenia, w której organ je wydający przedstawia faktyczne i prawne podstawy wyroku. W systemach informacji prawnej zazwyczaj jedynie część orzeczeń posiada, oprócz tezy, uzasadnienie.

Wyszukiwanie informacji w systemach informacji prawnej.

1. Pojęcia ogólne dotyczące narzędzi wyszukiwawczych:

Podstawowym podziałem wśród narzędzi wyszukiwawczych jest podział na narzędzia:

a)      pełnotekstowe,

b)      deskryptorowe.

Deskryptor to słowo lub jednostka składniowa (jednoznaczne i nie będące synonimem) użyte jako podstawowy element języka indeksowania w systemie automatycznej analizy treści dokumentów.

 

2. Funkcje tzw. „okien wyboru”

Ze względu na ogromną zawartość systemów informacji prawnej, warunkiem satysfakcjonującej dla użytkownika pracy z programem jest łatwość i bezbłędność wyszukiwania dokumentów. Dlatego współczesne programy muszą oferować szeroką gamę wzajemnie uzupełniających się sposobów wyszukiwania. Tzw. „okna wyboru” stwarzają użytkownikom możliwość wybrania grup dokumentów, w ramach których będzie on dalej pracować. Wynika to z faktu, że użytkownik może nie być zainteresowany w danej chwili niektórymi bazami wchodzącymi w skład danego systemu informacji prawnej.

 

3. Poszczególne narzędzia dostępne w systemach informacji prawnej:

1. Skorowidz hasłowy,

1)      Szukanie hasła

Hasła ułożone są w porządku alfabetycznym.

Szukanie hasła możliwe jest poprzez wpisanie ciągu znaków (frazy), który występuje w tytule hasła. Dostępne są dwa sposoby takiego szukania:

a)      szukanie po początku tytułu hasła, gdzie wpisu dokonuje się bezpośrednio z klawiatury; po wpisaniu program wyświetla listę na pierwszym haśle rozpoczynającym się od wpisanego ciągu; w pasku ikon pokazany jest wpisany ciąg, który należy skasować przed wpisaniem nowego ciągu;

b)      szukanie frazy po całym tytule hasła, gdzie wpisu dokonuje się w oknie umieszczonym w pasku ikon; po wpisaniu frazy w tym oknie szukanie uruchamiane jest za pomocą ikony; wpisana fraza może występować w więcej niż jednym haśle, a wyszukanie następnych wystąpień frazy uruchamiane jest też za pomocą tej ikony. Program pamięta frazę wpisaną w oknie, dzięki czemu można korzystać z poprzedniego wpisu poprzez otwarcie tego okna i wybór poprzednio wpisanej frazy.

 

2)      Wybór hasła

 

3)      Hasła zwykłe i hasła odsyłaczowe (postać listy)

Hasła na liście haseł dzielą się na hasła zwykłe zawierające odpowiednie akty oraz hasła odsyłaczowe, które zawierają jedynie odesłanie do właściwego hasła zwykłego (albo do kilku haseł zwykłych).

Hasła zwykłe są wpisane na liście haseł wielkimi literami (zob. np. ADMINISTRACYJNE POSTĘPOWANIE), hasła odsyłaczowe natomiast literami małymi (zob. np. Administracja publiczna).

Po wyborze hasła odsyłaczowego, pokazuje się okno dialogowe służące do wyboru i przeglądu stosownego hasła zwykłego.

Program umożliwia przegląd listy haseł pokazującej jedynie hasła zwykłe, czyli zmianę postaci listy. Zmiana postaci listy dokonywana jest za pomocą ikony lub klawisza F3, umieszczonej w lewym górnym rogu okna - pod ikoną Wyboru. Ponowne użycie tej ikony przywraca listę haseł w postaci pierwotnej, tj. pokazującej wszystkie hasła.

 

4)      Struktura hasła

Lista haseł ma strukturę trójpoziomową, tzn. że hasło może dzielić się na podhasła, a z kolei podhasło - na punkty. Liczby w nawiasach występujące przy konkretnym haśle oznaczają ilość aktów w ramach danego hasła. Struktura taka znacznie ułatwia poszukiwanie aktów w hasłach o szerokim zakresie i wielu aktach.

Gdy hasło dzieli się na podhasła oraz gdy podhasło dzieli się na punkty, przed nazwą hasła (podhasła) występuje znak , który służy zarazem do otwarcia listy podhaseł (punktów) poprzez kliknięcie na tym znaku. Po otwarciu listy podhaseł (punktów) omawiany znak zamienia się na minus, służący do zamknięcia listy podhaseł (punktów).

Po wybraniu podhasła (punktu) wyświetlenie listy aktów dla wybranego elementu wywoływane jest przez podwójne kliknięcie na nazwie tego elementu lub za pomocą ikony .

Praca ze strukturą hasła możliwa jest także z klawiatury, za pomocą klawiszy strzałek (w prawo - otwarcie listy podhaseł, w lewo - zamknięcie tej listy, w górę/w dół - przesuwanie pionowe kursora) oraz klawisza Enter otwierającego listę aktów dla elementu, na którym znajduje się kursor.

Możliwe jest - za pomocą ikony - rozwinięcie, za jednym zamachem, podhaseł i punktów do wszystkich haseł. Ponowne użycie tej ikony spowoduje zwinięcie wszystkich podhaseł i punktów.

Jeżeli wyświetlona zostanie lista aktów do całego hasła dzielącego się na podhasła albo do całego podhasła dzielącego się na punkty, również na tej liście aktów możliwy jest przegląd podhaseł (punktów) za pomocą ikony . W pokazującym się tu na połowie ekranu oknie z listą podhaseł (punktów), za pomocą podwójnego kliknięcia można ustawić listę aktów na początku wybranego podhasła

 

5)      Kolejność aktów na liście

Lista aktów w Hasłach, w porównaniu z listami uzyskiwanymi poza nimi, zawiera niżej wymienione dodatkowe informacje:

-         Informacja, że dany akt jest aktem wykonawczym do ustawy występującej na liście ponad tym aktem wykonawczym. Informacja ta wyrażona jest poprzez znak występujący w pierwszej linii opisu aktu. W przypadku gdy hasło dzieli się na podhasła, a kolejne podhasło rozpoczyna się od aktu wykonawczego opatrzonego tym znakiem, oznacza to, że jest to akt wykonawczy do ustawy głównej (oznaczonej na liście aktów znakiem dla danego hasła - umieszczonej na początku podhasła pierwszego).

-         Informacja, że akt zamieszczony w haśle dotyczy przedmiotu tego hasła w dającej się określić części, występująca w pierwszej linii opisu aktu pomiędzy identyfikatorem a rodzajem aktu. Informacja ta wyrażona jest poprzez wskazanie stosownej części aktu. W konsekwencji, przy wyświetlaniu tekstu aktu - tekst ten ustawiony jest począwszy od wskazanej jednostki redakcyjnej.

Specyficzną cechą listy aktów w haśle jest kolejność „merytoryczna”, tj. kolejność uzależniona od treści aktów zestawionej z przedmiotem hasła.

W sytuacjach typowych na początku hasła występuje akt zasadniczy (z punktu widzenia przedmiotu hasła), za nim występują akty wykonawcze do niego, po których następują inne akty, które pobocznie regulują interesującą Użytkownika kwestię. W hasłach zawierających wiele aktów elementem porządkującym kolejność aktów jest podział hasła na podhasła, a podhasła na punkty, czyli struktura hasła. W takim przypadku akty wykonawcze do aktu zasadniczego mogą być „rozrzucone” po podhasłach, przy czym zachowane jest ich oznaczenie jako aktów wykonawczych do aktu zasadniczego występującego na pierwszym miejscu w podhaśle pierwszym (zob. np. hasło CELNE PRAWO).

 

2. Grupy haseł - SIP LEX,

 

3. Filtr,

 

4. Słownik,

Słownik działa według następujących zasad:

-         nieuwzględniane są cyfry ani znaki interpunkcyjne,

-         w słowniku zawarte są odmiany gramatyczne słów, dzięki czemu można wpisać dane słowo np. w mianowniku, a słownik wyszuka wystąpienia tego słowa we wszystkich jego odmianach,

-         można też posługiwać się znakami specjalnymi: „?” i „*”. Znak „?” zastępuje dowolną jedną literę. Znak „*” zastępuje dowolny ciąg znaków (również ciąg pusty, tj. brak dalszych liter). Przykładowo, po wpisaniu ciągu „koszty”, słownik wyszuka tylko akty zawierające to słowo w tej odmianie; natomiast po wpisaniu ciągu „koszt*” słownik wyszuka ponadto wszelkie inne odmiany (słowa) - np. „koszty”, „kosztów”, „kosztowny” itd. Możliwe jest wpisanie znaku specjalnego w środku słowa,

-         przy wpisaniu więcej niż jednego słowa (np. „koszt* uzyskania przychod*”) słownik działa na zasadzie koniunkcji, tj. wyszuka jednostki redakcyjne (artykuły, paragrafy) zawierające wszystkie wpisane słowa, przy czym kolejność występowania tych słów w danej jednostce redakcyjnej jest dowolna.

Możliwe jest też, zamiast wpisywania poszukiwanego słowa, wybranie tego słowa z dołączonej listy słów. Lista ta zawiera słowa, które występują w całej bazie tekstów aktów prawnych. Również przy posłużeniu się tą listą słownik wyszuka wystąpienia tego słowa we wszystkich jego odmianach.

Efektem działania Słownika jest wyświetlenie listy aktów spełniających podany warunek. Po wejściu w tekst konkretnego aktu z tej listy, wyświetlana jest pierwsza jednostka redakcyjna, w której występuje wpisany ciąg znaków, a sam ten ciąg jest wyróżniony na ekranie kolorem niebieskim.

W pasku ikon podana jest informacja, w ilu jednostkach redakcyjnych występuje szukany ciąg, przy czym chodzi tu o ilość podstawowych jednostek redakcyjnych (artykuły w ustawach i paragrafy w aktach wykonawczych). W przypadku gdy wpisany ciąg występuje w tabeli, cała tabela traktowana jest jako jedna jednostka redakcyjna.

Następnie, za pomocą ikony , można kolejno wyszukiwać następne jednostki redakcyjne, w których występuje wpisany ciąg

 

1.      Szukaj według identyfikatora - porównanie programów,

W SIP LEX szukanie według identyfikatora jest dostępne w dwóch miejscach:

1)      w Oknie głównym LEX, skąd program szuka po wszystkich aktach,

2)      na każdej liście aktów utworzonej w programie, gdzie program szuka aktu tylko w ramach wyświetlanej listy.

 

2. Półka z rocznikami, w ramach tej listy możliwe jest jej zawężenie do aktów o wybranym rodzaju albo autorze

a)      w SIP LEX:

Półka z rocznikami umożliwia przeszukiwanie poszczególnych roczników wydawnictw, w których są publikowane akty pochodzące z:

- Dziennika Ustaw,

- Monitora Polskiego,

- dzienników urzędowych ministrów i urzędów centralnych,

- wojewódzkich dzienników urzędowych,

- Official Journal series L, series C i Official Journal (urzędowe zbiory aktów prawa Unii Europejskiej).

Przeglądanie aktów odbywa się tu w sposób „tradycyjny”, tj. poprzez wybieranie i otwieranie całych roczników wymienionych wydawnictw. W górnym pasku pod paskiem ikon występuje pięć kategorii zbiorów; kliknięcie na którąkolwiek z nich otwiera okno z książkami z poszczególnych lat.

Półka jest dostępna z paska ikon z Okna głównego LEX, gdzie jest uruchamiana za pomocą ikony lub kombinacji klawiszy Alt P.

Lista wszystkich pozycji zawartych w danym roczniku jest otwierana za pomocą lewego klawisza myszy. W ramach tej listy jest możliwe jej zawężenie do aktów o wybranym rodzaju albo autorze wykonywane za pomocą ikon i lub odpowiednio klawiszy Alt R i Alt A.

Lista numerów danego wydawnictwa w ramach roku wraz z podaniem poszczególnych pozycji zawartych w określonym numerze jest otwierana za pomocą prawego klawisza myszy.

Ponadto na Półce z rocznikami w prawym górnym rogu znajduje się pole Zestawienie; kliknięcie na to pole otwiera listę wydawnictw, w ramach których podano zakres roczników zawartych w programie.

 

b) w Lexpolonice.

 

3. Wszystkie; wybranie tego sposobu wyszukiwania powoduje wyświetlenie wszystkich aktów z danej bazy. W konsekwencji, przy wyborze bazy „Wszystkie” (prawa kolumna) i wyborze sposobu szukania „Wszystkie” (pozioma kolumna), wyświetlona zostanie lista wszystkich aktów zawartych w programie.

 

4. Lista najczęściej używanych aktów - SIP LEX

W przypadku gdy użytkownik często korzysta z kilku najbardziej potrzebnych mu aktów, możliwe jest w SIP LEX zamieszczenie ich na osobnej liście najczęściej używanych aktów. Dzięki temu po otwarciu programu Użytkownik nie musi korzystać z ogólnych sposobów szukania, ale może od razu wyświetlić akty, na których z reguły pracuje. Aby zamieścić akt na tej liście, należy uruchomić szukanie według identyfikatora i w pojawiającym się tam oknie dokonać odznaczenia w polu Dopisz akt do listy aktów. Po dokonaniu tego odznaczenia program odłoży akt na listę najczęściej używanych.

Lista najczęściej używanych aktów jest dostępna z paska ikon z Okna głównego LEX, gdzie w pasku tym jest wyświetlany identyfikator jednego aktu z listy (albo puste miejsce, gdy lista ta jest pusta). Dojście do aktu z listy jest możliwe poprzez otwarcie pełnej listy najczęściej używanych aktów za pomocą ikony lub klawiszy Alt L (zob. Indeks klawiszy).

Lista ta jest obsługiwana jak zwykła lista aktów.

Jedyną odmiennością jest tu możliwość usunięcia aktu z listy. W celu usunięcia aktu należy kolejno:

1) odznaczyć akt przez jednokrotne kliknięcie lewym klawiszem myszy,

2) usunąć wybrany akt za pomocą ikony.

Tekst aktu prawnego w systemach informacji prawnej.

1. Informacje ogólne

 

2. Tekst aktu w SIP LEX

2.1. Uwagi ogólne.

Po wywołaniu tekstu aktu z listy aktów lub z metryki aktu pokazuje się okno z tekstem aktu zaczynającym się od nagłówka aktu, w którym są podawane kolejno:

-                    identyfikator aktu,

-                    tzw. słupek zmian,

-                    rodzaj aktu,

-                    autor aktu (nie występujący w ustawach),

-                    data aktu,

-                    tytuł aktu,

-                    data opublikowania aktu (nie występująca w jednolitych tekstach).

Słupek zmian składa się z czterech „filarów”:

-                    dat kolejnych zmian,

-                    określenia rodzaju relacji zmienia,

-                    identyfikatorów aktów zmieniających - po ustawieniu kursora na takim identyfikatorze można wywołać tekst aktu zmieniającego,

-                    jednostek redakcyjnych, które zawierają zmianę - również w tym przypadku po ustawieniu kursora na tym polu można wywołać tekst jednostki redakcyjnej w akcie zmieniającym.

W opcjach programu w menu Inne opcje użytkownik może usunąć prezentację słupka zmian. Wówczas, jeżeli akt był zmieniany w jego tekście po identyfikatorze pojawi się jedynie napis „ze zm.”.

 

2.2. Wersje tekstu

Po wywołaniu tekstu program wyświetla tekst w postaci aktualnie obowiązującej, tzn. z uwzględnieniem wszystkich tych zmian (aktów zmieniających), które weszły w życie przed albo w dniu, który odpowiada dacie aktualizacji programu.

Program umożliwia też przegląd wszystkich wcześniejszych wersji tekstu, tj. począwszy od wersji pierwotnej (bez żadnych zmian), poprzez kolejne wersje uwzględniające narastająco kolejne zmiany. Kolejność i liczba wersji jest wyznaczona przez daty wejścia w życie poszczególnych zmian. Przykładowo, jeśli dwa akty zmieniające zmieniają jeden akt z tą samą datą, istnieje jedna wersja tekstu obejmująca zmiany wprowadzone obydwoma aktami. Jeśli zaś jeden akt zmieniający wprowadza zmiany z dwoma datami, istnieją dwie wersje tekstu aktu zmienianego.

W przypadku gdy zmiana wchodzi w życie później niż w dniu aktualizacji (pierwszy dzień danej aktualizacji), program wyświetla wersję nie uwzględniającą tej zmiany, a w tytule wyświetlanego okna z tekstem jest widoczny identyfikator ostatniej zmiany uwzględnionej w wyświetlanej wersji. Ta późniejsza zmiana jest udostępniana tak, jak wersje wcześniejsze.

Specyficzna sytuacja zachodzi wówczas gdy data ogłoszenia tekstu jednolitego aktu jest wcześniejsza niż data zmiany aktu ujednolicanego. W takim przypadku w akcie ujednolicanym nie są tworzone wersje czasowe, chociaż w słupku zmian widnieje informacja o zmianie; wersje te przenoszone są do tekstu jednolitego aktu zgodnie z chronologią wejścia w życie poszczególnych zmian.

Pokazywanie informacji o wersji oczekującej - ilekroć w danej wersji programu jest zawarta tzw. „przyszła” wersja tekstu, tj. wersja ze zmianami wchodzącymi w życie później w stosunku do daty aktualizacji, program wyświetla stosowny komunikat-ostrzeżenie. Pokazywanie się tego komunikatu można usunąć dzięki opcji w menu Opcje - Inne.

 

a)      wyszukiwanie z listy wersji

Wyszukiwanie wersji tekstu innych niż aktualnie obowiązująca jest uruchamiane za pomocą ikony otwierającej listę wersji tekstu lub za pomocą kombinacji klawiszy Ctrl E.

W oknie zawierającym listę zmian tekstu kolejne identyfikatory oznaczają ostatnią zmianę uwzględnioną w wersji tekstu. Po lewej stronie jest wyświetlana data, z jaką każdy akt zmieniający wszedł w życie.

 

b)      wyszukiwanie wersji według daty

Wybór wersji tekstu jest również możliwy poprzez określenie daty stanu prawnego, w jakiej ma być uchwycony tekst aktu. Funkcja ta jest uruchamiana za pomocą ikony . Tutaj możliwe jest wpisanie daty wcześniejszej od daty aktualizacji przyjętej dla danej wersji, w związku z czym wybór wersji „przyszłej” jest możliwy tylko poprzez listę wersji tekstu, jeśli wersja taka istnieje.

Specyficzna sytuacja zachodzi wówczas, gdy data ogłoszenia tekstu jednolitego aktu jest wcześniejsza niż data zmiany aktu ujednolicanego. W takim przypadku w akcie ujednolicanym nie są tworzone wersje, chociaż w słupku zmian widnieje informacja o zmianie; wersje te przenoszone są do tekstu jednolitego aktu zgodnie z chronologią wejścia w życie poszczególnych zmian.

 

2.3. Wersje artykułów

Wersja dla danego artykułu dotyczy ustaw (ściślej: ustaw, dekretów i rozporządzeń z mocą ustawy). O istnieniu wersji pojedynczego artykułu informuje znak zegarka znajdujący się bezpośrednio przy artykule w tekście aktu. Kliknięcie na ten znak otwiera okno z listą wersji artykułu, które układają się według dat wejścia w życie - od najstarszej do najmłodszej. Każda wersja z listy posiada opis, na który składają się:

1)                 data zmiany (w przypadku pierwszego ogłoszenia aktu: tekst pierwotny, natomiast w sytuacji ujednolicenia aktu: tekst jednolity),

2)                 rodzaj zmiany:

-         dodanie,

-         zmiana - dotyczy zmiany treści,

-         utrata mocy - dotyczy: skreślenia, uchylenia i utraty mocy,

3)                 identyfikator aktu zmieniającego,

4)                 wskazanie jednostki redakcyjnej aktu zmieniającego.

Pod opisem pojedynczego artykułu występuje jego treść, z wyłączeniem sytuacji gdy artykuł został skreślony, uchylony lub utracił moc.

Standardowe ustawienie treści artykułu Użytkownik może zmienić, klikając na ikonę Z, przez co następuje włączenie funkcji prezentującej sposób, w jaki artykuł został zmieniony w ramach danej wersji czasowej.

Pierwszą wersją danego artykułu na liście wersji jest tekst pierwotny aktu. Dla artykułu dodanego pierwszą wersją jest wersja z najwcześniejszą datą zmiany.

Na liście wersji pojedynczego artykułu jest również możliwy wybór listy wersji za pomocą ikony oraz wybór wersji na określony dzień przy użyciu ikony.

Przy wyszukiwaniu wersji na określony dzień z tekstu pierwotnego, po wpisaniu daty identycznej jak dzień publikacji tekstu jednolitego lub daty późniejszej, Użytkownik otrzyma komunikat: Wybrana data dotyczy wersji po ujednoliceniu. Akt ujednolicający został opublikowany... Czy szukać wersji artykułu obowiązującego w żądanym dniu?.

W sytuacji, gdy Użytkownik wybierze datę sprzed publikacji tekstu jednolitego, pracując w wersji ujednoliconej, pojawi się komunikat: Wybrana data dotyczy wersji sprzed ujednolicenia. Akt został opublikowany...Czy szukać wersji artykułu obowiązującej w żądanym dniu?.

Wersje artykułu obejmują zatem przedziały czasowe od daty wejścia w życie artykułu lub ogłoszenia tekstu jednolitego do daty utraty mocy obowiązującej tego artykułu lub do daty ogłoszenia tekstu jednolitego (w tym kolejnego tekstu jednolitego).

 

2.4. Prezentacja ostatniej zmiany w bieżącym tekście

Użytkownik może zmienić standardowe ustawienie tekstu aktu prawnego, klikając na ikonie umieszczonej w pasku ikon, przez co następuje włączenie funkcji prezentującej sposób, w jaki tekst (ustawy, dekretu, rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia, zarządzenia, itd.) został zmieniony wskutek ostatniej nowelizacji aktu prawnego. Taka postać pozwala Użytkownikowi prześledzić sposób zmiany tekstu w ramach wyświetlanej wersji.

Zmiana czy skreślenie zarówno pojedynczego wyrazu, jak też poszczególnej jednostki redakcyjnej zostanie odzwierciedlone w bieżącym tekście aktu poprzez skreślenie tej treści.

Tekst skreślony zostaje oznaczony skreśleniem, a pod spodem zostaje przedstawiona standardowa technika skreślenia jednostki redakcyjnej dodatkowo oznaczona kolorem zielonym.

Każdorazowa zmiana jednostki redakcyjnej w danej wersji zostaje opatrzona odpowiednim przypisem.

Powrót do standardowej postaci bieżącego tekstu następuje przez ponowne kliknięcie na ikonę.

 

2.5. Przypisy

Wszelkie zmiany aktu prawnego są opatrywane informacją o zmianie, mającą postać przypisu.

Istnienie przypisu jest pokazane w tekście za pomocą liczby otoczonej z dwóch stron nawiasem (odnośnik do przypisu) i oznaczonej kolorem czerwonym. Umiejscowienie odnośnika wskazuje, jakie części aktu zostały zmienione i opatrzone osobnym przypisem.

Można wywołać przegląd konkretnego przypisu albo przegląd wszystkich przypisów do tekstu wyświetlanego na ekranie.

Przegląd konkretnego przypisu jest wywoływany przez ustawienie kursora na odnośniku do tego przypisu i kliknięcie lewym klawiszem myszy. Treść przypisu ukazuje się na żółtym tle.

Przegląd przypisów do całego wyświetlanego tekstu jest wywoływany za pomocą ikony lub kombinacji klawiszy Ctrl R. W dolnej części ekranu pojawia się okno z kolejnymi przypisami. Drukowanie samych przypisów w tym oknie jest wywoływane prawym klawiszem myszy; z pojawiającego się menu można wybrać odpowiednią opcję drukowania. Ponadto jest możliwe drukowanie przypisów wraz z tekstem wywoływane za pomocą ikony znajdującej się w pasku ikon lub kombinacji klawiszy Ctrl P.

Okno z przypisami jest zamykane przez ponowne kliknięcie na ikonie przypisów albo przez ściągnięcie w dół za pomocą myszy.

Jest też możliwy przegląd przypisów do wybranej podstawowej jednostki redakcyjnej, gdy przypisy te są zamieszczone w jednym oknie wraz z tekstem tej jednostki. W tym celu należy uruchomić prawym klawiszem myszy formatkę i wybrać opcję pokaż okno komentarzy do jednostki tekstu.

Oprócz przypisów zwykłych informujących o zmianach określonych części aktu, może wystąpić również przypis ogólny informujący o zmianach, którym podlega dany akt, a które nie dotyczą określonych części (jednostek redakcyjnych) aktu. Przypis ogólny występuje zawsze jako pierwszy i jest oznaczony znakiem „*” umieszczonym zawsze za tytułem aktu.

Niektóre zmiany ogólnosystemowe, jak np. zmiana nazwy albo zniesienie organu administracji czy też innej instytucji prawnej, nie są opatrywane przypisami w poszczególnych tekstach. Występujące w tekstach pojęcia nieaktualne są zgromadzone i wytłumaczone w wykazie Pojęć nieaktualnych dostępnym w menu Pomoc.

W innych przypadkach nieaktualne części tekstu są oznaczone kursywą. W tych sytuacjach wyjaśnienie nieaktualności znajduje się w stosownym przypisie do tekstu. Szczególnie ma to miejsce gdy kwoty wynikające z ustawy są waloryzowane przez obwieszczenie, komunikat itp. Dla wygody Użytkownika, informacja o aktualnej kwocie została zawarta w przypisie, bez ingerencji w treść ustawy z powodu braku formalnej możliwości zmiany aktu rangi ustawowej przez akt jakim jest obwieszczenie czy komunikat.

 

2.6. Struktura tekstu

W przypadku korzystania z długich tekstów aktów program umożliwia skrócenie postaci tekstu przy użyciu funkcji Struktura wywołanej za pomocą ikony umieszczonej w pasku ikon lub za pomocą kombinacji klawiszy Ctrl S. Po naciśnięciu tej ikony z prawej strony ekranu pojawi się okno, w którym poprzez ikony zawierające cyfry można wyświetlać pierwsze wiersze jednostek redakcyjnych o określonym poziomie (np. działy, rozdziały, itp.). Ikony z cyframi informują jednocześnie o liczbie poziomów występujących w strukturze tekstu. Znak + przy jednostce oznacza, że w ramach tej jednostki występują jednostki podrzędne; zarazem znak ten służy do otwarcia listy jednostek podrzędnych. Po otwarciu tej listy omawiany znak zamienia się na minus. Praca ze strukturą tekstu jest także możliwa za pomocą klawiatury: strzałek (w prawo - otwarcie listy jednostek podrzędnych, w lewo - zamknięcie tej listy, w górę/w dół - przesuwanie pionowe kursora) oraz klawisza Enter otwierającego tekst dla elementu, na którym znajduje się kursor.

Strukturę tę można za pomocą ikon oznaczonych cyframi zmieniać w zakresie poziomu występujących w tekście poszczególnych jednostek redakcyjnych. W ramach poziomów mogą występować nadrzędne i podrzędne jednostki redakcyjne. Jest to przydatne przy długich tekstach o rozbudowanej strukturze.

W oknie prezentującym strukturę tekstu jest możliwe jednoczesne wybranie kilku podstawowych oraz nadrzędnych jednostek redakcyjnych, i to niekoniecznie występujących obok siebie. Po odznaczeniu za pomocą lewego klawisza myszy w oknie struktury pustych kwadratów znakiem przy wybranych jednostkach redakcyjnych, a następnie za pomocą ikony zostanie wyświetlony na całym ekranie tekst wybranych jednostek lub większy fragment tekstu. Natomiast kliknięcie lewym klawiszem myszy na wybranej podstawowej lub nadrzędnej jednostce w oknie struktury tekstu, bez konieczności jej zaznaczenia, spowoduje ustawienie w oknie z tekstem - tekstu aktu na początku wybranej jednostki.

 

2.7. Wyszukiwanie dowolnego fragmentu tekstu

a)      Wyszukiwanie frazy

Wyszukiwanie frazy (ciągu znaków) jest uruchamiane za pomocą ikony, klawiszem F9 albo przez bezpośredni wpis w oknie znajdującym się na pasku ikon.

W przypadku uruchomienia tego szukania za pomocą ikony lub klawisza F9 pokazuje się okno dialogowe, w którym oprócz wpisania frazy można określić sposób szukania, tj.:

-                    Tylko całe słowa, czyli wyszukiwanie tylko tych wystąpień wpisanej frazy, w których fraza ta stanowi całe słowo. Przykładowo, po wpisaniu frazy „czas” i ustawieniu tej opcji program nie wyszuka odmian gramatycznych tego słowa (np. „czasu”) ani innych słów zawierających w sobie tę frazę (np. „czasowy”). Jeżeli program ma szukać w ten sposób, należy wstawić znacznik (za pomocą myszy albo klawisza spacji),

-                    Szukanie ze znakami specjalnymi, czyli wyszukiwanie przy użyciu znaku „*”, który zastępuje dowolny ciąg znaków (również ciąg pusty, tj. brak dalszych liter). Przykładowo, po wpisaniu ciągu „koszty” Słownik wyszuka tylko akty zawierające to słowo w tej odmianie, natomiast po wpisaniu ciągu „koszt*” Słownik wyszuka ponadto wszelkie inne odmiany (słowa) - np. „koszty”, „kosztów”, „kosztowny” itd. Ponadto przy włączeniu funkcji szukania ze znakami specjalnymi, jednakże bez użycia znaku „*” przy poszukiwanej frazie, Słownik wyszukuje w taki sam sposób, jakby przy frazie użyto znaku „*”,

-                    Małe, duże litery, czyli rozróżnianie wielkich i małych liter przy szukaniu; jeżeli program ma to rozróżniać, należy wstawić znacznik (za pomocą myszy albo klawisza spacji),

-                    Kierunek szukania, czyli dowolne ukierunkowanie szukania w górę lub w dół, przy czym standardowo program ustawiony jest na szukanie w dół; tutaj również należy wstawić znacznik (za pomocą myszy albo klawisza spacji).

Po wpisaniu frazy i zaakceptowaniu okna dialogowego kursor ustawia się na pierwszym miejscu wystąpienia frazy. Przegląd dalszych miejsc jej wystąpienia jest uruchamiany za pomocą ikony lub klawisza „plusa”, przy czym cofnięcie do poprzedniego miejsca występowania frazy następuje klawiszem „minusa” (zob. Indeks klawiszy).

b)      Wyszukiwanie jednostki redakcyjnej

Wyszukiwanie jednostek redakcyjnych tekstu jest uruchamiane za pomocą ikony lub klawisza F4 i dotyczy tylko podstawowych jednostek, tzn. artykułów w ustawach i paragrafów w innych aktach, w których ta jednostka jest jednostką podstawową.

Program otwiera okno służące do wpisywania poszukiwanej jednostki. Należy w nim wpisać tylko numer poszukiwanej w tekście aktu jednostki, a oznaczenia typu art./§ pomija się. Po zaakceptowaniu wpisu dokonanego w tym oknie tekst zostaje ustawiony na poszukiwanej jednostce.

 

2.8. Wywołanie tekstu innego aktu - hipertekst

W tekście bieżącego aktu kolorem czerwonym i podkreśleniem zostały wyróżnione bądź poszczególne jednostki redakcyjne, bądź rodzaj innego aktu prawnego, tzw. hipertekst formalny. Ustawienie kursora na tak oznaczonym fragmencie i kliknięcie lewym klawiszem myszy powoduje otwarcie tekstu jednostki lub tekstu rodzaju aktu prawnego. Funkcja ta pozwala na jednoczesne korzystanie przez Użytkownika z tekstu aktu bieżącego oraz z tekstu poszczególnych jednostek i całego tekstu innego aktu, na które powołuje się akt bieżący. Tekst przywołanej jednostki redakcyjnej lub tekst innego aktu jest pokazywany w wersji obowiązującej w ramach danej aktualizacji.

W sytuacji gdy w treści bieżącego aktu zaznaczona kolorem czerwonym i podkreśleniem, jednostka redakcyjna jest zmieniana, po wywołaniu wyświetli się jej tekst w wersji dotychczas obowiązującej, czyli nie obejmującej zmiany wprowadzonej tekstem aktu bieżącego.

Oprócz hipertekstu formalnego w tekstach Konstytucji, kodeksów, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz innych ważniejszych ustaw występuje opracowany przez Dział Prawny WP LEX tzw. hipertekst merytoryczny, czyli odesłanie do przepisów w innych aktach prawnych, dostępne poprzez wyróżnione czerwonym przerywanym podkreśleniem wyrazy. Sposób dojścia do aktów, do których odsyła hipertekst merytoryczny, jest podobny jak sposób dojścia do hipertekstu formalnego, z tym że przy hipertekście merytorycznym w pierwszej kolejności otwiera się lista aktów, z której następnie można przejść do treści całego aktu lub wskazanej jednostki redakcyjnej, a przy hipertekście formalnym Użytkownik otrzymuje treść aktu lub wyróżnionej jednostki redakcyjnej. Postać listy aktów z odesłania podobna jest do listy aktów w hasłach.

 

2.9. Wywołanie innych dokumentów

W czasie przeglądu tekstu aktu możliwe jest wywołanie dodatkowych informacji związanych z tekstem aktu (jego określoną częścią). Istnienie takiej informacji jest sygnalizowane za pomocą oznaczenia stosownych wyrazów kolorem czerwonym i podkreśleniem. W celu wywołania tych informacji należy ustawić kursor na tak oznaczonym fragmencie oraz kliknąć lewym klawiszem myszy.

W ten sposób są prezentowane następujące informacje:

-                    akty wykonawcze do podstawowej jednostki redakcyjnej, przy czym jest tu wyświetlana lista obowiązujących aktów wykonawczych wydanych na podstawie tej podstawowej jednostki redakcyjnej; jest tu też dostępna opcja wyświetlania wszystkich aktów wykonawczych do jednostki redakcyjnej, a więc także aktów nieobowiązujących oraz aktów z bazy Aneks (np. wskaźniki itp.); opcję tę można ustawić, korzystając z menu Opcje/Inne,

-                    orzeczenia do podstawowej jednostki redakcyjnej,

-                    orzeczenia administracji do podstawowej jednostki redakcyjnej,

-                    tezy z piśmiennictwa do podstawowej jednostki red.,

-                    pisma urzędowe,

-                    projekty ustaw, które zmieniają dany artykuł ustawy,

-                    komentarze do podstawowej jednostki redakcyjnej,

-                    wzory pism i umów do podstawowej jednostki redakcyjnej,

-                    notatka do jednostki redakcyjnej (w rozszerzonej postaci tekstu).

 

2.10. Komentarze do jednostki tekstu

W każdym miejscu tekstu poprzez kliknięcie prawym klawiszem myszy można wywołać okno dialogowe, w którym znajduje się opcja pokaż okno komentarzy do jednostki tekstu, tj. okno, w którym prezentowane są kolejno:

-                    tekst tej jednostki,

-                    przypisy,

-                    akty wykonawcze,

-                    orzeczenia sądów,

-                    orzeczenia administracji,

-                    tezy z piśmiennictwa,

-                    pisma urzędowe,

-                    komentarze,

-                    wzory,

-                    projekty ustaw,

dołączone do tej jednostki i stanowiące kompendium informacji o tej jednostce redakcyjnej.

W oknie tym po wywołaniu prawym klawiszem myszy okna dialogowego, po odpowiednim ustawieniu kursora, można dodać notatkę do komentowanej jednostki redakcyjnej lub usunąć poszczególne grupy ww. dokumentów.

 

2.11. Postać tekstu i możliwości jej zmiany

Program umożliwia pracę nad tekstem w trzech postaciach:

-                    zwykłej,

-                    rozszerzonej,

-                    skróconej.

Standardowo teksty wyświetlane są w postaci rozszerzonej. Zmiana postaci uruchamiana jest za pomocą ikony lub klawisza F3.

W postaci zwykłej tekst jest prezentowany w całości.

W postaci rozszerzonej pod podstawową jednostką redakcyjną występują ponadto słowa wyróżnione kolorem czerwonym informujące o istnieniu innych dokumentów (np. orzeczeń, tez z piśmiennictwa, wzorów) dotyczących tej jednostki. Przegląd tych dokumentów jest wywoływany kliknięciem lewym klawiszem myszy po ustawieniu kursora na właściwym napisie.

W postaci skróconej są prezentowane tylko pierwsze wiersze podstawowych i nadrzędnych (rozdziały, działy itd.) jednostek redakcyjnych. Postać ta służy do szybkiego przeglądania całego tekstu. Dalsze skrócenie postaci tekstu jest możliwe przy użyciu funkcji Struktura wywoływanej za pomocą ikony lub klawiszy Ctrl S. W pojawiającym się tu oknie można wyświetlać, poprzez ikony zawierające cyfry, tylko pierwsze wiersze jednostek redakcyjnych o określonym poziomie (np. tylko księgi, działy itp.) w strukturze tekstu, przy czym ikona z cyfrą odpowiada kolejnemu poziomowi określonej jednostki w strukturze tekstu danego aktu. Jest to przydatne przy długich tekstach o rozbudowanej strukturze, jak np. kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.64.43.296).

 

2.12. Kopiowanie tekstu (do schowka)

W oknach zawierających informacje merytoryczne jest możliwe, oczywiście tylko dla potrzeb własnych Użytkownika, kopiowanie danych poza program, a zwłaszcza wykorzystanie tych danych (informacji) w dokumencie pisanym w edytorze tekstu.

Chodzi tu w szczególności o następujące możliwości:

1)                 skopiowanie bieżącego (tj. podświetlonego kursorem) elementu (np. aktu czy orzeczenia);

2)                 skopiowanie całej zawartości ekranu (całej listy dokumentów, całego tekstu pojedynczego aktu itp.);

3)                 skopiowanie fragmentu wybranego dokładnie przez Użytkownika. Zaznaczanie tego fragmentu jest wykonywane przez „zaciągnięcie” lewym klawiszem myszy.

We wszystkich tych przypadkach kopiowanie może być uruchamiane przez kliknięcie prawym klawiszem myszy i wybranie (za pomocą myszy) odpowiedniej opcji z pojawiającego się menu.

W przypadku pracy z tekstem, aby skopiować konkretną jednostkę redakcyjną należy ustawić kursor bezpośrednio na początku tej jednostki. Po naciśnięciu lewego klawisza myszy i odczekaniu aż strzałka zamieni się na kursor tekstowy można dokonać zaznaczenia tekstu żądanej jednostki.

Po wyborze opcji kopiowania z omawianego menu lub za pomocą klawiszy Ctrl C, dokumenty są umieszczane w schowku i ich wklejenie do edytora tekstu odbywa się przez standardową funkcję wstawiania ze schowka.

 

2.13. Pierwotne teksty aktów prawnych (skany)

Jedną z najnowszych funkcji programu LEX jest udostępnienie zeskanowanych pierwotnych tekstów aktów prawnych przygotowanych w formacie .pdf. Funkcja ta umożliwia obejrzenie fotografii (tzw. skanów) oryginalnych stron Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego, skąd pochodzą wprowadzane do programu akty. Podczas pracy z programem można korzystać z opracowanego i ujednoliconego przez redakcję programu tekstu aktu prawnego (format tekstowy) lub też z pierwotnej jego wersji w postaci, w jakiej został opublikowany w dzienniku urzędowym (format .pdf).

Pierwotny tekst aktu jest dostępny dla tekstów aktów prawnych z Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego w wersji programu LEX Omega (stopniowo z coraz starszych roczników). Dla wersji LEX Delta i LEX Alfa skany są dostępne tylko do tych aktów, które posiadają w danej wersji tekst (oczywiście z Dz. U. i M.P.).

Do wywołania skanu jest wymagana przeglądarka tekstowa Acrobat Reader (standardowo dołączana do programu). Ze względu na swój duży rozmiar skany zostały umieszczone na serwerze internetowym wydawnictwa, dlatego też korzystanie z nowej funkcji wymaga dostępu do internetu.

Skany są dostępne z:

-                    list aktów, niezależnie od sposobów ich uzyskania,

-                    metryki aktu,

-                    tekstu aktu.

Kliknięcie na ikonie z napisem PDF otwiera tekst aktu. Przeglądanie kolejnych stron ogłoszenia umożliwiają ikony ze strzałkami umieszczone na pasku zadań, pasek przewijania po prawej stronie dokumentu oraz opcje Next page, Last page z menu uzyskanego po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na dokumencie. Tekst ogłoszenia można również przewijać, klikając i przytrzymując lewy przycisk myszy oraz przesuwając mysz góra/dół. Funkcja zoom (uruchamiana za pomocą ikon przedstawiających lupę ze znaczkami + i -) umożliwia oddalanie/przybliżanie tekstu ogłoszenia. Za pomocą ikony drukowania standardowo można wydrukować tekst aktu.

Funkcja ta dostępna jest w Systemie Informacji Prawnej LEX począwszy do aktualizacji wrzesień 2003. Główną zaletą tej funkcji i odpowiadającej jej zawartości jest umożliwienie użytkownikom łatwego sprawdzenia poprawności wprowadzenia prezentowanych w programie tekstów, poprzez porównanie ich z tekstami stanowiącymi wierną kopię dzienników urzędowych.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów prawnych nazwy: Dziennik Ustaw, Monitor Polski i Monitor Polski B oraz wzór graficzny pierwszych stron tych dzienników mogą być wykorzystywane jedynie przez organ wydający te dzienniki. Nazwy oraz wzór graficzny pierwszych stron tych dzienników nie mogą być wykorzystywane przez inne podmioty w celach handlowych w publikacjach, wydawnictwach lub innych formach upowszechniania aktów prawnych. Z tego powodu w omawianej funkcji w SIP LEX są prezentowane zeskanowane teksty poszczególnych pozycji z Dz.U. i M.P., a nie są prezentowane te części pierwszych stron tych dzienników, które nie są treścią konkretnej pozycji w danym dzienniku.

 

3. Tekst w ISIP na www.sejm.gov.pl

Teksty aktów prawnych w Internetowym Systemie Informacji Prawnej na stronie www.sejm.gov.pl są udostępniane w postaci tzw. skanów, czyli zeskanowanych pierwotnych i ujednoliconych tekstów aktów prawnych przygotowanych w formacie .pdf.

Skany są dostępne z metryki aktu.

Do wywołania skanu jest wymagana przeglądarka tekstowa Acrobat Reader.

Po wybraniu szukanej wersji tekstu użytkownik otwiera ją poprzez kliknięcie na ikonie tego tekstu. Przeglądanie kolejnych stron ogłoszenia umożliwiają pasek przewijania po prawej stronie dokumentu oraz opcje Next page, Last page z menu uzyskanego po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na dokumencie. Tekst ogłoszenia można również przewijać, klikając i przytrzymując lewy przycisk myszy oraz przesuwając mysz góra/dół. Funkcja zoom (uruchamiana za pomocą ikon przedstawiających lupę ze znaczkami + i -) umożliwia oddalanie/przybliżanie tekstu ogłoszenia. Za pomocą ikony drukowania standardowo można wydrukować tekst aktu.

18

---