Warunki ekonomiczne produkcji ogrodniczej

Produkcja roślinna jest podstawowym, surowcowym działem produkcji rolniczej. Jej specyficznymi czynnikami wytwórczymi są: ziemia i organizmy roślinne zdolne do fotosyntezy, czyli przetwarzania związków nieorganicznych w organiczne.

Z punktu widzenia organizacji i ekonomiki gospodarstw produkcja roślinna charakteryzuje się następującymi cechami:

1. istnieje olbrzymie zróżnicowanie roślin pod względem wymagań glebowych, klimatycznych, zapotrzebowania na kapitał i pracę, co powoduje, iż można do­brać działalność dość dobrze dostosowaną do różnych warunków gospodarstw;

2. istnieje znaczna sezonowość zapotrzebowania na pracę, dlatego wykorzystanie ludzi i maszyn nie jest najlepsze w produkcji roślinnej;

3. produkcja roślinna w większości gospodarstw nie może być prowadzona w monokulturze (tylko jedna roślina), lecz musi występować zmienność roślin;

4. produkty roślinne wykazują znaczne zróżnicowanie wrażliwości na transport (fizyczną, związaną np. z psuciem się produktów oraz ekonomiczną, ponieważ transport na większe odległości produktów zawierających dużo wody może być drogi);

5. mechanizacja prac w produkcji roślinnej jest łatwiejsza aniżeli w

zwierzęcej;

6. produkcję roślinną cechuje na ogół nieregularność dopływu gotówki z tytułu sprzedaży.

Dla gospodarstw ważna jest ilość ziemi będącej w ich dyspozycji. Do określania powierzchni ziemi stosuje się kilka pojęć;

• Powierzchnia ogólna - składają się na nią użytki rolne, lasy, wody, inne grunty i nieużytki.

• Grunty rolne, czyli: użytki rolne oraz grunty pod stawami rybnymi, budynkami gospodarczymi, pasami wiatrochronnymi, ogródkami działkowymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi.

• Użytki rolne (UR), do których wliczamy grunty orne (w tym ogrody warzywne), plantacje trwałe (grunty obsadzone drzewami i krzewami owocowymi lub szkółki drzew owocowych) oraz trwałe użytki zielone (TUZ), czyli łąki trwałe i pastwiska naturalne. Procentowy udział poszczególnych rodzajów użytków w całej powierz­chni użytków rolnych przedsiębiorstwa nazywamy strukturą użytków rolnych.

• Grunty orne (GO) jest to powierzchnia uprawiana z okresowym przemieszcza­niem (odwracaniem, wzruszaniem) gleby.

Wspólna organizacja rynku kwiaciarskiego w Unii Europejskiej

Sektor kwiaciarski powszechnie kojarzy się z produkcją kwiatów ciętych i doniczkowych. W rzeczywistości jednak obejmuje on szerszą grupę, a mianowicie produkcję szkółkarskiego materiału ozdobnego, bulw i cebul kwiatowych, nasion, sadzonek kwiatowych oraz kwiatów ciętych i zieleni ciętej na suche bukiety. Sektor ten w Unii Europejskiej, podobnie jak w Polsce, jest jednym z niewielu rynków wolnych, tzn. nie są na nim stosowane żadne środki interwencjonizmu wewnętrznego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Dochody producentów nie są, poza ochroną przed nadmiernym importem, wspierane w Unii w jakiejkolwiek formie.

Brak wsparcia finansowego tego sektora może wydawać się dziwny dla naszych producentów, którzy wiedzą, że np. w Holandii ceny gazu używanego do ogrzewania szklarni są znacznie niższe aniżeli gazu używanego w gospodarstwach domowych. Te niższe stawki nie są jednak formą dotacji w ramach polityki Unii, lecz wynikiem negocjacji holenderskich związków producentów z firmami-dostawcami gazu, w których swój udział ma państwo. Należy przy tym podkreślić, że mimo tych preferencyjnych cen koszty zakupu energii cieplnej w relacji do cen kwiatów są w Holandii znacznie wyższe niż w Polsce. Producent holenderski, aby zapłacić za 1 GJ energii cieplnej, musi sprzedać około 20 róż lub 24 gerbery, podczas gdy polski odpowiednio tylko 5- 6 lub 8-9sztuk.

Polscy producenci często sądzą również, że kraje unijne wspierały rozwój produkcji kwiaciarskiej, szczególnie tej pod osłonami, udzielając kredytów preferencyjnych na inwestycje z dopłatami z budżetu UE. Jednak ten instrument nie był i nie jest stosowany w Unii w stosunku do sektora kwiaciarskiego. Rozwojowi produkcji kwiaciarskiej sprzyjało przede wszystkim niskie oprocentowanie kredytów komercyjnych. Poszczególne państwa mogły jedynie wspierać inwestycje udzielając gwarancji kredytowych. Natomiast jeszcze raz należy podkreślić, że nie było i nie ma żadnego wsparcia finansowego dochodów producentów. Nie przewidują go zasady wspólnej organizacji tego rynku.

Wspólna organizacja rynku kwiaciarskiego została ustalona w Unii Europejskiej w 1968 roku, a jej główne zasady określa Rozporządzenie EWG nr 234/68. Pojęcie to jednak nie jest precyzyjne. Faktycznie jest to "wspólna organizacja rynku żywych roślin", obejmuje bowiem wszystkie produkty wyszczególnione w Rozdziale 06 Wspólnej Taryfy Celnej, czyli poza wymienionymi wyżej produktami kwiaciarskimi - również drzewa i krzewy owocowe, sadzonki warzyw i truskawek, grzybnie, suszone i impregnowane kwiaty, liście i trawy. Tak więc postanowienia bazowego Rozporządzenia 234/68 dotyczą wszystkich tych produktów.

Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia bazowego, wspólna organizacja rynku żywych roślin obejmuje następujące elementy:
- wspólne standardy jakości,
- kontrolę jakości,
- zasady handlu z krajami trzecimi,

---