Wyrok za zanieczyszczanie środowiska?
Prawodawcy coraz bardziej restrykcyjnie podchodzą do naruszania przepisów prawa w zakresie ochrony środowiska. Według stanowiska Unii samo podnoszenie świadomości u przedsiębiorców nie wystarcza. Najskuteczniejszym sposobem na wdrażanie przepisów jest pociągnięcie przedsiębiorców do odpowiedzialności karnej! Już wkrótce nieprzestrzeganie przepisów może grozić Ci bankructwem lub wiezieniem! Sprawdź, co wprowadzono w UE - to niebawem będzie Twój obowiązek!
System odpowiedzialności za szkody w środowisku został w Polsce zmodyfikowany i rozszerzony w 2007 r. przez wejście w życie ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. Ustawa ta wprowadzała do polskiego porządku prawnego dyrektywę 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnym. Podstawowym jej celem było zapewnienie rzeczywistego wdrożenia zasady "zanieczyszczający płaci".
Uwaga! Wprowadzenie zapisów Dyrektywy musi nastąpić przed 26 grudnia 2010 r.
Wdrożenie w Polsce przepisów wspomnianej ustawy to nie koniec działań nastawionych na pociągnięcie przedsiębiorców do odpowiedzialności za szkody wyrządzone w środowisku.
Zdaniem UE istniejące systemy sankcji w poszczególnych krajach członkowskich nie są wystarczające do zapewnienia pełnego przestrzegania przepisów dotyczących ochrony środowiska. A zatem przestrzeganie ich powinno zostać wzmocnione poprzez sankcje karne inne niż administracyjne czy wynikające z mechanizmu odszkodowawczego w ramach prawa cywilnego.
Wzrosła też potrzeba ujednolicenia prawa karnego wobec przestępstw środowiskowych tak, aby przedsiębiorcy świadomie łamiący prawo nie przenosili swej karalnej działalności do krajów, gdzie aparaty karne działają słabiej.
Uwaga! Aby skutecznie chronić środowisko trzeba zastosować bardziej odstraszające sankcje nie tylko w odniesieniu do działań szkodliwych dla środowiska, ale także w stosunku do nieprzestrzegania nałożonego prawem obowiązku dbania o środowisko.
Nowa dyrektywa UE wymienia czyny, dokonane bezprawnie i umyślnie lub będące skutkiem przynajmniej rażącego niedbalstwa, które stanowią przestępstwa karne i które powodują lub mogą spowodować:
śmierć lub
poważne uszkodzenie ciała lub
znaczną szkodę dla jakości powietrza, gleby, wody, zwierząt lub roślin.
1. Zrzucanie, emisja lub wprowadzanie substancji lub promieniowania jonizującego do powietrza, gleby lub wody
2. Zbieranie, transport, transgraniczne nielegalne przemieszczanie odpadów, odzysk lub unieszkodliwianie odpadów, w tym nadzór nad tymi działaniami oraz późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów, w tym także działania podejmowane następnie w charakterze sprzedawcy lub pośrednika (zagospodarowanie odpadów)
3. Eksploatacja zakładu, w którym prowadzona jest działalność niebezpieczna lub w którym są składowane lub wykorzystywane niebezpieczne substancje bądź preparaty
4. Produkcja, przetwarzanie, obsługa, wykorzystywanie, posiadanie, przechowywanie, transport, przywóz, wywóz i usuwanie materiałów jądrowych lub innych niebezpiecznych substancji radioaktywnych
5. Zabijanie, niszczenie, posiadanie lub przywłaszczanie sobie okazów chronionych gatunków dzikiej fauny lub flory, handel okazami chronionych gatunków
6. Jakiekolwiek postępowanie, które powoduje zanieczyszczenie siedliska przyrodniczego na terenie chronionym
7. Produkcja, przywóz, wywóz, wprowadzanie do obrotu lub wykorzystywanie substancji zubożających warstwę ozonową
Również podżeganie do postępowania umyślnego we wspomnianym wyżej zakresie oraz pomoc w jego podejmowaniu będą podlegać karze jako przestępstwa karne.
Jakie kary?
W projektach zaproponowano kary od 5 do 10 lat więzienia lub od 750 tys. do 1,5 mln euro grzywny - odpowiednio dla osób lub podmiotów, które spowodują śmierć lub poważne uszkodzenie ciała i/lub znaczącą szkodę dla środowiska. Zapisów tych jednak nie uwzględniono w ostatecznym tekście dyrektywy, gdyż określenie rodzaju i wymiaru sankcji karnych, jakie mają być zastosowane, nie wchodzi w zakres kompetencji Wspólnoty. Konkretne kary zastąpiono wskazaniami, by państwa członkowskie podjęły niezbędne środki w celu zapewnienia, by wspomniane przestępstwa podlegały skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym sankcjom karnym.
Podstawa prawna:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu 21 maja 2008 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/.../WE w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne (EP-PE_TC1-COD(2007)0022).