Osocze
Osocze jest płynną częścią krwi - tzn. częścią krwi pozbawioną elementów upostaciowanych (krwinek czerwonych, krwinek białych i płytek krwi). W próbce krwi pobranej od pacjenta, osocze krwi daje się łatwo oddzielić od elementów upostaciowanych krwi poprzez wirowanie.
Osocze krwi składa się z wody oraz rozpuszczonych w niej substancji drobno- i wielkocząsteczkowych. W osoczu znajdują się:
elektrolity (chlorki, sód, potas, wapń, magnez, fosforan, aniony kwasów organicznych i inne);
produkty końcowe przemiany materii zawierające azot: mocznik, kreatynina, kwas moczowy, amoniak;
glukoza;
tłuszcze (lipidy);
bilirubina;
białka krwi, w których wyróżnia się poszczególne frakcje: albuminy, globuliny (alfa, beta, gamma) i fibrynogen. Do globulin zalicza się m.in. białka układu krzepnięcia, przeciwciała, enzymy;
hormony;
inne substancje (np. aminokwasy, witaminy).
Surowica
Surowica jest to osocze pozbawione włóknika (fibrynogenu). Pozostałość po oddzieleniu się skrzepu. W przeciwieństwie do osocza nie krzepnie.
Mocz pierwotny.
Pierwszy etap stanowi filtracja kłębkowa. Krew dopływając do nerek zostaje doprowadzona do kłębuszka naczyń włosowatych ciałka nerkowego przez tętniczkę doprowadzającą. Tu pod wpływem ciśnienia krwi przesącza się do torebki otaczającej kłębuszek około 1/5 objętości przepływającego osocza, tworząc tzw. mocz pierwotny.
Zawartość: mocz ten zawiera nie tylko substancje szkodliwe, które powinny być usunięte z organizmu (mocznik, kwas moczowy), lecz również substancje potrzebne, tj.: cukier, sole mineralne, witaminy oraz znaczna ilość wody.
Mocz ostateczny.
Drugi etap to wchłanianie zwrotne. Pozostała część wypływa z sieci kłębuszka przez tętniczkę doprowadzającą. Tętniczka ta ponownie rozpada się na sieć naczyń włosowatych oplatając układ kanalików nerkowych. Przesączony w kłębuszku mocz pierwotny przechodzi do tego układu i ulega w nim dalszym przemianom do moczu ostatecznego.
Skład moczu: związki azotowe, mocznik, kwas moczowy, amoniak, sole sodu, potasu, wapnia, magnezu, w postaci chlorków, fosforanów i siarczanów, a także woda.