Specyfika atrakcyjności turystycznej regionów górskich
Klimat
Piętrowość klimatyczna
Wysokie opady (do 900 mm a nawet ponad 1000 mm rocznie), obfite opady późną wiosną i wczesnym latem, długie okresy opadów (typowe trzydniówki, pięciodniówki i dłuższe)
Niższe średnie temperatury dobowe (<15 oC w najcieplejszym miesiącu)
Wyższe temperatury w jesieni niż na wiosnę w porównaniu z nizinami, małe zachmurzenie na przełomie września i października
Długa zima (do 150 dni), mroźna (styczeń -8 do -10oC)
Okresy mroźnej i słonecznej pogody zimą
Pokrywa śnieżna > 1m od wys. 800 m npm
Inwersje temperatur (w kotlinach zalega chłodne powietrze, morze mgieł)
Wiatry halne
Roślinność
Piętrowość roślinności: piętro regla dolnego, regla górnego, roślinności krzaczastej i skarłowaciałych drzew (np. kosodrzewina), roślinności trawiastej i zielnej (hal górskich w Tatrach czy połonin w Karpatach Wschodnich - traworośla, ziołorośla, krzewy olszy, krzewinki borówek, mchy i porosty), piętro turni (mchy, porosty)
Lasy bukowe (np. buczyna karpacka), olszyna karpacka, dolnoreglowe bory świerkowe, rzadka już jaworzyna górska
Zwierzęta
Niedźwiedź, żbik, ryś, wilk, w Tatrach świstak, kozica; introdukowany żubr w Bieszczadach czy muflon w Sudetach, orły, gady (żmija; wąż Eskulapa w Beskidzie Niskim i Bieszczadach), płazy (salamandry np. w Gorcach)
Obszary przyrody chronionej
Międzynarodowe Rezerwaty Biosfery: Karkonosze, Babia Góra, Tatry, Karpaty Wschodnie
obejmujące po stronie polskiej Parki Narodowe - odpowiednio: Karkonoski, Babiogórski, Tatrzański, Bieszczadzki
pozostałe parki narodowe: Gór Stołowych w Sudetach i Gorczański, Pieniński, Magurski w Karpatach, liczne parki krajobrazowe, rezerwaty, pomniki przyrody
Uwarunkowania historyczne i ludność
Późniejsze zasiedlenie terenów górskich przez człowieka
Wędrówki ludów w poprzek pasm górskich (np. Bramą Morawską) i wzdłuż pasm (ludy pasterskie z Bałkanów i Rusi, tzw. pasterze wołoscy - koczownicy, w Karpatach ukształtowała się grupa Łemków)
W czasach rzymskich szlaki handlowe przez przełęcze (szlak bursztynowy)
Zasiedlenie od XI w. w Karpatach - akcje prowadzili benedyktyni i cystersi, w XII i XIII w. powstawały wsie, początkowo w żyźniejszych dolinach i kotlinach, XIV w.: istniały miasta np. w Karpatach Grybów, Gorlice, Dukla
Migracje i przesiedlenia ludności (exodus do Ameryki na przełomie XIX/XX w., zmiany po II wojnie światowej - wysiedlenie Łemków z Karpat, Niemców z Sudetów)
Znaczenie strategiczne gór (linie obronne, twierdze, zamki, bitwy o przełęcze)
Rozwój kolejnictwa pod koniec XIX w. sprzyjał udostępnieniu terenów górskich
Obecność lub ślady po specyficznych formach gospodarki (pasterstwo, myślistwo, pozyskiwanie drewna, kopalnie kruszców)
Późniejsze wprowadzenie urządzeń technicznych (np. dalej korzystają z transportu konnego)
Wykorzystanie lokalnych surowców: konstrukcyjnych, spożywczych
Walory wypoczynkowe
niski stopień urbanizacji i uprzemysłowienia
naturalny krajobraz
mało zanieczyszczone środowisko
urozmaicona szata roślinna, bogactwo lasów
klimat
walory krajobrazu zimowego (śnieg)
Walory krajoznawcze
Rzeźba terenu, malowniczość
Zróżnicowanie świata żywego (piętra górskie)
Bystre rzeki, wodospady
Liczne zabytki różnych kultur i okresów historycznych
Kultura ludowa (m.in. pasterska)
Pogranicze
Walory specjalistyczne
Wody mineralne, uzdrowiska klimatyczne
Warunki do uprawiania turystyki pieszej górskiej, wspinaczka
Narciarstwo zjazdowe
Inne formy, które wymagają zróżnicowanego ukształtowania (rowery górskie, paralotniarstwo) i dużego zalesienia (myślistwo)
Możliwości uprawiania turystyki wędrówkowej (tradycje od XIX w., szlaki, schroniska)
Szczególne możliwości zbliżenie się do natury (ekoturystyka, survival)
Strategia rozwoju
Wykorzystanie potencjału - zalet środowiska
Ochrona środowiska
Przezwyciężenie objawów zacofania i peryferyjności
Inwestycje komunikacyjne
Stworzenie regionu zdolnego do konkurowania z innymi
Współpraca w ramach euroregionów, współpraca zaprzyjaźnionych miast i gmin
Turystyka przygraniczna
Priorytetowe zadania rozwoju gospodarki w regionach górskich
Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz ich modernizacja strukturalna
Modernizacja układu komunikacyjnego
Rozwój infrastruktury technicznej w zakresie gospodarki wodnej i ochrony środowiska
Tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości
Rozwój turystyki, w szcz. na terenach wiejskich, poprzez agroturystykę i stworzenie nowego wizerunku polskiej wsi.