NAZWA TERYTORIALNEJ ORGANIZACJI

WOJSKOWEJ III RP

Optymalna struktura funkcjonalna obronności militarnej w układzie przestrzennym
- według teorii i rozwiązań stosowanych w państw demokratycznych (w tym we wszystkich, oprócz Polski, państwach NATO) - posiada dwa "obszary": operacyjny (mobilny
- odnoszący się do wojsk operacyjnych i rezerwowych) i terytorialny (wyzyskujący potencjał stały infrastruktury i ludność do obrony państwa oraz wsparcia działań wojsk operacyjnych
- własnych i sojuszników na tymże terytorium), zwany obrona terytorialną. W Polsce obecnie sprawnie funkcjonuje jedynie układ operacyjny w postaci struktur wojsk operacyjnych i podporządkowanych im w zalążkowej (daleko niewystarczającej stanami rozwijanych struktur, jak na potrzeby niemal 40-milionowego państwa) wielkości wojskami obrony terytorialnej niezasadnie przyporządkowanych strukturom dowodzenia wojsk operacyjnych. Nie ma natomiast układu terytorialnie funkcjonującej obrony państwa, czyli obrony terytorialnej.

1. Stan faktyczny obrona państwa w układzie przestrzennym w Polsce

Kiedy wszyscy już w RP ze szczebli "cywilnej kontroli nad wojskiem" - i nie tylko oni (por. zał. 125) - wyrazili akceptację dla odbudowy terytorialnej części obrony państwa usiłuje się zablokować ten proces poprzez zastąpienie obrony terytorialnej "strukturami wsparcia" - co w dalszym ciągu uniemożliwia wyzyskanie zasobów terytorium i ludności na rzecz zwiększenia poziomu bezpieczeństwa narodowego, a w tym głównie potencjału obronnego państwa w inny sposób niż z wykorzystaniem tylko wojsk operacyjnych.

2. Stan zakładany obrony państwa w układzie przestrzennym w Polsce

Zatem w sytuacji kiedy należy równoważyć ubytek potencjału coraz mniejszych i mniej skutecznych na europejskim polu walki wojsk operacyjnych innym komponentem wojsk niż operacyjny nie zakłada się takiego przedsięwzięcia, lecz jedynie przebudowę funkcjonalną
struktur operacyjnych i tych działających głównie na ich rzecz - ignorując to co jest wymogiem właściwe funkcjonującej obrony państwa w układzie przestrzennym.

Podtrzymuje się zatem stan, który jest typowy dla państw totalitarnych
i centralistycznych: niezorganizowana terytorialnie ludność i bezbronne organizacyjnie terytorium oraz funkcjonujące na takim "pustkowiu terytorialnym" wojska operacyjne (WO).

3. Struktura ułomnej strategicznie obrony państwa w układzie przestrzennym

w Polsce u progu XXI w. - brak terytorialnej organizacji militarnej do obrony państwa

Właściwym postępowaniem w tej sytuacji nie jest tworzenie dwu pionów funkcjonalnych obok wojsk operacyjnych - terytorialnego oraz wsparcia sił zbrojnych - lecz połączenie ich zakresów problemowych i utworzenie jednego. Skoro zamierza się wyodrębnić z wojsk operacyjnych ich wsparcie noszące znamiona głównie logistyki stacjonarnej (przez co jest to bardzo ograniczone wsparcie, bo jedynie logistyczne i to w wymiarze stacjonarnym), to nic nie stoi na przeszkodzie aby połączyć je z budową terytorialnie funkcjonującej obronności (którą przede wszystkim należy odbudować w Polsce) - tym bardziej, że w ramach obrony wspólnej NATO terytorium PR przewidziane jest do obrony ze wsparciem jednostek sojuszniczych, co powoduje, iż przed Polską, a nie jedynie jej wojskami operacyjnymi (lub ich wsparciem), stoją zadania wynikające
z obowiązków państwa-gospodarza (HNS).

Każda struktura obronna poza wojskami operacyjnymi powinna mieć charakter terytorialny - nie można posiadać dwu struktur operacyjnych (bojowej i ją zabezpieczającej - wsparcia sił zbrojnych) kosztem terytorialnej. To jest wbrew rozwiązaniom stosowanym nie tylko w państwach w NATO ale i sztuce wojennej. Jest ono ułomne strategicznie i nie może mieć miejsca w Polsce - państwie frontowym w ramach NATO; przygotowanym do obrony.

Kiedy jednak w jakimkolwiek rozwiązaniu terytorialnie budowanej obronności uwzględni się te elementy, które tworzą obronę terytorialną gdziekolwiek, to nie sposób zauważyć, że jeśli się ją powiększy o logistykę stacjonarną - przewaga zawierających się w obronie terytorialnej elementów będzie na tyle dominująca nad elementami wsparcia sił zbrojnych, iż nijak nie można mówić, że zasadnym jest pomijanie w nazwie nowotworzonej struktury słowa "terytorialny".

Dlaczego w tej sytuacji „obrona terytorialna” a nie tzw. „wsparcie”?

1. Nazwa obrona terytorialna - wskazuje na wojskową organizację obrony narodowej na poziomie terytorialnym, w odróżnieniu od drugiej formy obrony polski, obrony operacyjnej realizowanej przez wojska operacyjnej.

2. Obrona terytorialna jest zrozumiała dla każdego obywatela, gdyż kojarzy się z terytorialną organizacja państwa - obejmującą m.in. samorząd terytorialny, szczebel terytorialny itp. odniesienia, przywiązanie do podstawowej, oprócz narodu, kategorii państwa, jaką jest terytorium.

3. Obrona terytorialna jest jednoznacznie rozumiana na forum międzynarodowym, gdzie ma wysoka rangę, czego przykładem jest definicja w amerykańskiej „International Military and Defence Encyklopedia ”(Washington 1993): Obrona terytorialna - komponent nowoczesnej struktury militarnej, którego powiązanie z systemem niemilitarnym w decydujący sposób wpływa na skuteczność obrony narodowej.

4. W sojuszu NATO terytorialną organizację wojskową określa się mianem obrony terytorialnej - por. Territorial Defense NATO and - non NATO Europe" Santa Monica 1993, s. 96, Rand Co.

5. W ramach NATO funkcjonuje od 1986 r. Konferencja Dowództw Obrony Terytorialnej (NTCC), stanowiąca forum współdziałania krajów członkowskich NATO w obszarze HNS (sprawozdanie Zarządu OT z pobytu w Dowództwie OT Belgii).

6. Obrona terytorialna jest odrębnym komponentem sił zbrojnych każdego suwerennego, demokratycznego państwa, w tym wszystkich państw NATO (z wyjątkiem Polski, której powstaniu są przeciwni niektórzy wyżsi oficerowie - mimo stanowiska Sejmowej Komisji Obrony Narodowej, przy aprobacie senatorów z Senackiej KON, która przyjęła, iż: ... obrona terytorialna winna stanowić istotny element naszego systemu obronnego ...) na czele z Stanami Zjednoczonymi.

7. Obrona terytorialna w każdym państwie NATO stanowi istotny potencjał bojowy do przeciwstawiania się zagrożeniom militarnym (GN USA - 58% potencjału wojsk lądowych Stanów Zjednoczonych na okres "W"; wojska terytorialne Wielkiej Brytanii - 63% potencjału wojsk lądowych okresu "W"). Można ją wykorzystać do zwalczania skutków nadzwyczajnych zagrożeń pokojowych (katastrof, kataklizmów itp.) - w ramach działań humanitarnych.

8. Wszystkie sąsiadujące z Polską demokratyczne i w pełni suwerenne państwa mają rozbudowaną obronę terytorialną - czego przykładem m.in. są; Dania, Szwecja, Litwa, Ukraina, Czechy. Dlaczego zatem w Polce nie może ona funkcjonować - komu to strategicznie przeszkadza i komu jej brak sprzyja?

9. Według ocen specjalistów zachodnich: jeśli jakiś kraj przywiązuje dużą wagę do obrony terytorialnej oznacza to, że jego stopień niezależności jest wysoki oraz wskazuje na istnienie ścisłych powiązań między ludnością a potrzebą obrony przed przeciwnikiem zewnętrznym - Raport Rand Co w H. Mendershausen, Rozważania na temat obrony terytorialnej, Przegląd OTK 3/1981).

10. Proces tworzenia zrębów OT III RP od 1991 r. i dokonania organizacyjne (spowalniane przez niektórych oficerów Sztabu Gen. WP - szczególnie od 1997 r.), szkoleniowe oraz ratownicze stworzyły powszechnie akceptowalny wizerunek obrony terytorialnej w społeczeństwie polskim, a zwłaszcza wśród młodzieży i samorządów terytorialnych (województw, powiatów i gmin). Jest to jedyne pozytywne dokonanie w sferze obronności ostatniego dziesięciolecia (obok wstąpienia Polski do NATO), gdyż reszta to głównie redukcja armii dotkliwie doświadczająca dziesiątki tysięcy rodzin wojskowych i pracowników wojska. Przy braku systemu OT traci sens szkolenie wojskowe młodzieży w klasach wojskowych szkół średnich i ochotnicze przeszkalania obronne studentów w większej skali niż potrzeby wojsk operacyjnych. Kłóci się to także z konstytucyjnym obowiązkiem o powszechności służby wojskowej.

11. Czy zatem opinia społeczna (w tym najwyższych gremiów ustawodawczych i administracyjnych oraz naukowców, specjalistów i uznanych osób, a także środowisk opiniotwórczych) nie liczy się w tworzeniu struktury obrony państwa, w tym sił zbrojnych? Skoro społeczeństwo łoży znaczne sumy na obronność, w tym militarną dlaczego nie jest wystarczająco brana pod uwagę jego opinia?

12. W Polsce obrona terytorialna stanowi współczesną kontynuację patriotycznych dokonań batalionów Obrony Narodowej (z okresu 1937-39) i ogromnego dziedzictwa formacji zbrojnych Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich.

13. Obrona terytorialna ma uzasadnienie w opinii czołowego stratega Zachodu prof. Z. Brzezińskiego, który w odniesieniu do struktury armii w Polsce wskazał: niewielka, ale nowocześnie wyposażona i nowocześnie wyszkolona armia zawodowa i oparta na powszechnym obowiązku służby wojskowej armia terytorialna, czyli armia krajowa, która nie tylko będzie bronić swojego rejonu czy swego miasta przed zajęciem go przez nieprzyjaciela, ale będzie mu zadawać ciosy, nękać go i wyrządzać straty w wypadku okupacji.

14. Można odnieść wrażenie, że w Polsce można wszystko budować i nazywać po imieniu, jednak tego, co bezpośrednio służy tylko obronie państwa polskiego - nie. Nawet nazwa (powszechnie uznana wszędzie) bulwersuje tych, którzy w budowaniu obronności państwa polskiego mają za nic doświadczenia tysięcy lat funkcjonowania cywilizacji europejskich, w tym wielu państw europejskich (także członków NATO) i Stanów Zjednoczonych oraz polskiej wojskowości. Są gotowi tworzyć zastępcze nazwy i budować kolejne instytucje służące tylko wojskom operacyjnym ale nie mogą znieść powstania bazy lub nawet elementu dla narodowej obrony terytorialnej.

- Materiał opracował R. Jakubczak we współpracy z oficerami Katedry OTiC/AON

Obrona Operacyjna Obrona Terytorialna

Trzy rodzaje sił zbrojnych Nie funkcjonuje

Obrona Operacyjna Obrona Terytorialna

1. Trzy rodzaje sił zbrojnych Nie funkcjonuje - przez co nie można optymalnie

2. Wsparcie Wojsk Operacyjnych wyzyskać ludności i terytorium do obrony RP

Brak terytorialnej organizacji na rzecz tworzenia potencjału obronnego państwa

Wsparcie

Wsparcie WO

Wsparcie

TERYTORIUM

WO

---