Op. paliatywna- czynna całościowa opieka nad osobami, których choroby nie poddają się leczeniu przyczynowemu. CEL - jak najdłuższe i jak najwyższe utrzymanie jakości życia.
MEDYCYNA PAL> dziedzina med. , specjalizacja lekarska i pielęgniarska. Zajmująca się opracowaniem standardów strukturalno- organizacyjnych dla op. pal.. Tworzy wytyczne postępowania dla zapewnienia skuteczności łagodzenia dolegliwości. CEL - Lagodzenie cierpienia.
JAKOSC ZYCIA - zależy od funkcjonalnego efektu leczenia i choroby przeżywanego przez pacjenta.
OKRESY OP. PAL. - Preterminalny_ zaprzestano leczenia przedłużającego życie, ale nie występują dolegliwości, w miarę sprawna ruchowo, zdolna do samoopieki( od tygodni do lat).Wymaga op. długoterminowej
Terminalny - nasilają się dolegliwości , pojawiają się zmiany nieodwracalne ograniczające funkcjonowanie ogólne i sprawność ruchową ( od 6 tyg)
Okres właściwej op. terminalnej
Okres agonalny - Tuż przed śmiercią. Zmiany metaboliczne, zab. świadomość, poważnie zaburzone funkcjonowanie ważnych narządów.
PRZEDMIOTEM LECZENIA PALIATYWNEGO jest chory w ostatnim stadium choroby nowotworowej, AIDS, ch. reumatycznych i zwyrodnieniowych.
ORTONAZJA -słuszna śmierć, niepodejmowanie działań w trakcie umierania
EUTANAZJA - przyspieszenie śmierci osoby nieuleczalnej, na jej życzenie, która jest umotywowana skróceniem cierpień
FORMY EUT. - na życzenie ustne( świadomy), deklaracja eutanazji(list przed wystąpieniem cierpień, w razie wystąpienia faktu decyzję może zmienić)
RÓŻNICOWANIE EUTANAZJI - Pomoc przy samobójstwie( pracownik przygotowuje lek p/ bólowy przyspieszający śmierć, a chory podaje sobie sam. Odłączenie lub nie podłączenie aparatury podczymującej życie, gdy trwa. Dostosowanie się do życzenia pacjenta odmawiającego dalsze zabiegi rat. Życie, nawet jeśli prowadzi to do śmierci.
LEKARSTWO NA EUTANAZJĘ - wyspecjalizowane ośrodki, ogólnie dostępne, profesjonalna kadra, opieka holistyczna.
CIERPIENIE - przykre, bolesne doznanie, związane ze stratą zdrowia, które obniżają zasadniczo jakość życia. Wpływają dezintegrująco na funkcjonowanie całej jednostki ludzkiej(myślenia, emocji, uczuć, syt. finansowej, zranionej duchowości
ŹRÓDŁA CIERPIENIA - Czynniki obniżające jakość życia ( somatyczne: wygląd, ból, psychiczne: strach, lęk przed utratą życia, przygnębienie, socjalne: izolacja społeczna, duchowe: udręki egzystencjonalne, obawa przed cierpieniem, utratą sensu życia, Dostępność opieki paliatywnej, Psycho - socjalne: dostępność kapłana
PRZYCZYNY CIERPIENIA W 4 ZAKRESACH( RAWSON) - Ciała - niesprawne, ograniczone działanie, obniżona autonomia i realizacja celów. Międzyosobowych związków - identyfikacja osoby i jej funkcjonowanie w relacjach z ludźmi. Woli - dążenie do realizacji i wytyczania celów. Spójności - w zgodzie ze sobą, poszukiwanie wartości i sensu życia
NATĘŻENIE CIERPIENIA - zmienia się podczas jego różnych epizodów. Ma wpływ właściwość chorób prowadzących do śmierci oraz towarzysząca mu bliskość śmierci
KLUCZOWE SKŁADNIKI CIERPIENIA - Uświadomienie bliskości śmierci. Lęk. Smutek. Strach przed śmiercią i rozstaniem z bliskimi
CIERPIENIE BLISKICH -Często zmęczenie fizyczne i psychiczne. Bezradni w obec nowych obowiązków i pojawiającej się wizji zbliżającej śmierci bliskiej
REAKCJE NA DIAGNOZĘ CHOROBY - Poczucie zagrożenia, strach. Odrzucenie prawdy o chorobie i cierpieniu. Złość, rozpaczliwe wołanie o pomoc, szukanie winnych. Depresja. akceptacja
EMPATIA - najwyższy możliwy do osiągnięcia stopień zrozumienia cierpieć osoby „okrytej płaszczem”. Stan ten umożliwia budowanie zaufania i bezpieczeństwa
ZASADY LECZENIA - Stosowanie leków wg. Drab. Analgetycznej. Leki o stałej porze. W razie nie działania leków przechodzimy na dalszy szczebel. L. P/ bólowe podajemy w skojarzeniu z adjowantami. Leczenie wprowadzamy jak najszybciej. Tramal i morfina w postaci roztworów wodnych , co 4 h., w postaci wstrzyknięć s.c w postaci motylka, w razie odczówania bólu dalsze dawki podajemy i.v. Monitorowanie po 24h potem 1x w tygodniu, obserwujemy nie tylko skuteczność ale objawy uboczne, z niestabilnym bólem oceniamy 1x /24h. Na leczenie powinien zgodzić się chory. Uwzględnić czynniki psycho - socjalne, duchowe - ból wszechogarniający oraz stopień ich zaspokojenia
I ANALGETYKI NIEOPIOIDOWE I OPIOIDOWE- 1. NLPZ( Ketonal diklac, pyralgina, aspiryna...), w bólu łagodnym i umiarkowanym i w leczeniu skojarzonym z opioidami w bólu somatycznym. 2. trzeciej klasdy receptorów opioidowych o działaniu agoistycznym lub o działaniu agoistyczno - antagonistycznym, mające działanie agoistyczne - stosowane jako jedyne opioidy. II. Słabe opioidy ( kodeina, Tramal. III Silne opioidy - Morfina - silny agonista receptorów opioidowych, 5 - 10 mg / 4h, dawka nocna zwiększona o 50 - 100%
LEKI KOMBATABILNE - morfina, tramal, fenaktyl mieszane w jednej strzykawce z metoclopramidem,tisercinem,doromicum
LEKI WSPOMAGAJĄCE ADJUWANTY ANALGETYKÓW -leki przeciw depresyjne, uspakajające
PCA wlew dożylny w pompie infuzyjnej, pacjent dawkuje sam. Morfina 2 -5 mg./4h, bóle ostre nawet 1g.
ŻAŁOBA MA WPLYW - zab. psychiczne, ch. somatyczne, przyspieszenie objawów ch. istniejącej, podwyższenie ryzyka śmierci, nasilenie działań przyspieszające śmierć9 papierosy, alkohol, narkotyki)
SPOSOBY PRZEŻYWANIA ŚMIERCI -Okoliczność zgonu - czas od momentu wiadomości od chorobie do zgonu. Czynniki psychiczne - więź emocjonalna ze zmarłym, niezakończone sprawy, antycypacja śmierci. Czynniki społeczne - społeczne relacje ze zmarłym, kulturowe i obyczajowe przeżywanie śmierci i reagowanie na nią
ROLA RODZINY NA OSIEROCENIE - Jakie więzi między członkami rodziny - czy rozmawiają o śmierci. Czy jest opracowana samopomoc dla poszczególnych członków. Rzeczywistość zb7yt trudna - negacja śmierci
REAKCJE NA ŚMIERĆ Ból i Złość - znalezienie winnych, przenoszenie złości na innych. Poczucie Winy - złość wewnętrzna. Depresja. Akceptacja
FAZY ŻAŁOBY - LINDEMANN - dolegliwości somatyczne. Zaabsorbowanie wyobrażeniami ( słyszymy głosy).Poczucie winy. Samotność i cisza.
FAZY ŻAŁOBY ENGEL -Zaprzeczenie i żal. Rozpacz i stopniowe uzmysłowienie śmierci. Rozwiązanie i ponowna adaptacja po przez wejście w nowe role