Celowe fundusze ekologiczne są to fundusze tworzone z opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz z opłat za wyłączenie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, a także z kar za nieprzestrzega­nie wymagań ochrony środowiska oraz z innych wpływów, m.in. za żeglugą i spław oraz wydobycie kruszywa i piasku z wód, zwroty dotacji i pożyczek oraz odsetki.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - NFO-SiGW tworzony jest z części wpływów pochodzących z opłat i kar środowiskowych; 40% całkowitych wpływów.

Celem działania Narodowego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsię­wzięć środowiskowych, zwłaszcza o ogólnokrajowym zasięgu i ponadlokalnym efek­cie ekologicznym, a także spełnianie funkcji wiodącej instytucji finansowej w syste­mie ochrony środowiska.

pożyczki udzielane na preferencyjnych warunkach do wysokości 50% war­tości kosztorysowej przedsięwzięcia, a w przypadku przedsięwzięć realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego - do 70%. Najniższe oprocentowanie pożyczki, we­dług zasad obowiązujących w 1999 roku, było równe 0,3 stopy redyskontowej NBP.

Częściowe umorzenie pożyczki, do 50% kwoty kapitału, jest możliwe po speł­nieniu wszystkich wymagań Narodowego Funduszu, w tym przede wszystkim w zakresie terminowego wywiązywania się, z warunków umowy oraz w zakresie uzyskania zamierzonego efektu środowiskowego przedsięwzięcia.

dotacje. Są udzielane przede wszyst­kim podmiotom realizującym zadania środowiskowe, a nie prowadzącym działalno­ści gospodarczej, takim jak parki narodowe, szkoły, uczelnie.

Dopłaty do kredytów preferencyjnych pozwalają na pokrywanie różnicy pomiędzy bankowym oprocentowa­niem komercyjnym a stosowanym przez Narodowy Fundusz oprocentowaniem pre­ferencyjnym.

Linia kredytowa, na którą Narodowy Fundusz przeznaczył swoje środki finan­sowe obejmie sześć grup zadań. Są to:

1) przedsięwzięcia z zakresu wymiany istniejącego oświetlenia w gminach na oświetlenie energooszczędne,

2) przedsięwzięcia energooszczędne dotyczące centralnego ogrzewania i ciepłej wody,

3) przedsięwzięcia z zakresu ochrony wody,

4) przedsięwzięcia z zakresu zagospodarowania odpadów stałych,

5) przedsięwzięcia z zakresu budowy i modernizacji stacji uzdatniania wody,

6) przedsięwzięcia z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii elektrycz­nej i cieplnej.

Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, funkcjo- / nujące niezależnie w każdym województwie, tworzone są głównie z 50% wpływów z opłat i kar, po przekazaniu należnych wpływów do NFOŚiGW i funduszy gminnych.

gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, których dochód stanowią:

• 100% wartości opłat i kar za usuwanie drzew i krzewów,

• 50% wpływów z opłat i kar za składowanie odpadów na terenie gminy,

• 10% wpływów z opłat i kar za pozostałe rodzaje gospodarczego korzystania ze środowiska i dokonywania w nim zmian oraz szczególnego korzystania z wód i urządzeń wodnych [Dz. U. nr 40/1993, póz. 183].

Banki krajowe

Bank Ochrony Środowiska - Spółka Ak­cyjna - BOŚ

Celem Banku jest wspieranie działalności związanej z ochroną środowiska i go­spodarką wodną, a zwłaszcza:

• działalności modernizacyjnej i inwestycyjnej, służącej ochronie środowiska,

• rozwoju produkcji maszyn, urządzeń i aparatury kontrolno-pomiarowej oraz specjalistycznego potencjału wykonawczego, służącego ochronie środowiska i gospodarce wodnej,

• przedsięwzięć związanych ze składowaniem i gospodarczym wykorzystaniem
produktów odpadowych, -....

• innej działalności gospodarczej oraz inicjatyw związanych z ,postępem naukowo-technicznym i technologicznym,

Warunki uzyskania kredytu:

• udokumentowany wymierny efekt ekologiczny przedsięwzięcia,

• bieżąca i prognozowana zdolność inwestora do spłaty kredytu,

• prawne zabezpieczenie zwrotu kredytu,

• zatwierdzona dokumentacja techniczna zadania inwestycyjnego,

• potwierdzone inne źródła finansowania inwestycji, w tym środki własne przed­siębiorstwa w wysokości minimum 20% nakładów całkowitych.

Kwota kredytu:

maksymalnie do 4 min zł; powyżej tej kwoty istnieje możliwość zorganizowa­nia przez BOŚ SA konsorcjum bankowego;

kwota uzyskanego kredytu może stanowić:

• do 50% wartości kosztorysowej zadania w odniesieniu do wniosków przed­siębiorstw i ludności;

• do 70% wartości kosztorysowej zadania w odniesieniu do wniosków samo­rządów miast i gmin w zakresie do inwestycji energooszczędnych dotyczą­cych centralnego ogrzewania i ciepłej wody ze środków Narodowego Fundu­szu oraz na modernizację i rozbudowę oświetlenia miast i gmin.

Okres kredytowania:

zasadniczo do 5 lat, jednak w wyjątkowych przypadkach okres ten może być wydłużony.

Splata kredytu:

• odsetki - miesięcznie,

• kapitał - w terminach negocjowanych indywidualnie,

• karencja w spłacie kredytu — do 1,5 roku.

Oprocentowanie:

od 0,2 do 1,0 wielkości stopy refinansowania kredytu przez NBP, w tym:

Banki a środowisko naturalne.

Podstawowe założenia Deklaracji ONZ są następujące:

• wszystkie państwa powinny przyczynić się do realizacji wspólnych celów w zakresie ochrony środowiska,

• postęp w kierunku zrównoważenia rozwoju może zostać osiągnięty najlepie poprzez wdrażanie mechanizmów rynkowych,

• wszechstronny dynamiczny rozwój sektora usług finansowych odgrywa klu­czową rolę w tworzeniu warunków trwałego rozwoju,

• oczekuje się, że w ramach rutynowej praktyki gospodarczej klienci bankóv, o orientacji proekologicznej spełnią wszelkie przepisy z zakresu ochrony śro­dowiska obowiązujące w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej,

• ryzyko środowiskowe powinno być włączone do standardowego zestawu czyn­ników ocenianych i uwzględnianych w praktyce zarządzania ryzyka,

• w operacjach wewnętrznych banki będą dążyły do wdrożenia najlepszej prak­tyki zarządzania środowiskiem, szczególnie w zakresie oszczędności energi: oraz recyklingu.

Ekoleasing

Rodzaje leasingu:

Leasing operacyjny - całość rat leasingowych zaliczana jest w koszt działal­ności gospodarczej Icasingobiorcy, zmniejszając podstawę obliczania podatku do­chodowego. Przedmiot leasingu pozostaje do końca umowy własnością leasingo-dawcy, który wprowadza go do swojej ewidencji środków trwałych i dokonuje amor­tyzacji. Po zakończeniu umowy leasingobiorca może odkupić przedmiot leasingu po preferencyjnej cenie.

Leasing kapitałowy (finansowy) - przedmiot leasingu traktowany jest jak śro­dek trwały leasingobiorcy, który go amortyzuje. Jedynie część odsetkowa opłaty le-asingowej zaliczana jest przez ^easingobiorcę do kosztów uzyskania przychodu. Po zakończeniu umowy własność przedmiotu leasingu przenoszona jest na leasingo­biorca bez dodatkowych opłat.

Leasing zwrotny — przedmiotem leasingu są środki trwałe odsprzedawane fir­mie leasingowej przez leasingobiorcę, z którym zawierana jest następnie umowa le­asingu operacyjnego lub kapitałowego.

r __ __ ___

Bank Światowy, EBOR i fundacje zagraniczne

Ban­ku Światowego (the World Bank).

Bank Światowy wprowadził w 1991 roku specjalną procedurę oceny wpływu na środowisko finansowanych przez siebie projektów. Bank Światowy wspólnie z Programem Środowiskowym Narodów Zjednoczonych (UnitedNations Environmen-tal Programme - UNEP) oraz Programem ONZ do spraw Rozwoju (United Nations Development Programme - UNDP) utworzyły w 1991 roku Globalny Fundusz Środo­wiskowy (Global Environmental Fund). Zadaniem Funduszu jest wspieranie działań mających na celu zachowanie bioróżnorodności, redukcję globalnego ocieplenia i niszczenia strefy ozonowej oraz ochronę wód międzynarodowych. Ze wzglądu na po­ziom dochodu narodowego na jednego mieszkańca w 1989 roku - przyjętego jako kryte­rium przyznawania grantów - Polska jest potencjalnym bcneficjcntcm tego funduszu [32],

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR),

Klientom spełniającym niezbędne warunki Bank udziela kredytów, poręczeń, zabezpiecza obsługę konsultacyjną i współpracę techniczną w celu wspierania prywat­nej inicjatywy oraz przyspieszenia przejścia do demokracji i otwartej gospodarki rynko­wej. Bank sprzyja ekologicznie odpowiedzialnemu, zrównoważonemu rozwojowi.

kokonwersja zadłużenia zagranicznego Polski

Ekokonwersja oznacza zamianę części zadłużenia zagranicznego Polski, wo­bec rządów państw wicrzycielskich, na przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowi­ska o znaczeniu międzynarodowym.

EKOFUNDUSZ jest fundacją powołaną przez Ministra Finansów dla zarzą­dzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części zagranicznego długu publicznego na wspieranie, w formie dotacji, przedsięwzięć z zakresu ochrony śro­dowiska uzgodnionej w dwustronnych umowach międzyrządowych Polski z krajami wierzycielskimi,

EKOFUNDUSZ wspiera działania ukierunkowane na następujące cele:

• zmniejszenie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza, w szczególności SOx- 30% środków;

• zmniejszenie zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego substancjami biogenny­mi - 30% środków;

---