Zmiany inwolucyjne i patologiczne narządów zmysłu
Zmiany inwolucyjne w narządzie wzroku:
Osłabienie wzroku występuje na drugim miejscu upośledzeń narządów zmysłu.
Dalekowzroczność czyli zmniejszona siła akomodacji oka.
Osłabienie przystosowania do ciemności.
Zmniejszenie ostrości wzroku.
Zakres sprawności akomodacji oka zmniejsza się stopniowo z wiekiem. W wieku 20 lat soczewki mają zakres akomodacji 10D, w wieku ok. 60 lat wartość ta spada poniżej 2D, powyżej 75r.ż. 0,75D. gorsza akomodacja oka przejawia się w niewygodnym patrzeniu z bliska. Soczewka staje się mniej sprężysta, promień krzywizny wydłuża się. Słabnie ostrość wzroku ok. 50r.ż. - przyczyną jest prawdopodobnie zwężenie źrenic.
Chorobowe przyczyny ślepoty nabytej w późnym okresie życia:
Zaćma
Jaskra
Starcze zwyrodnienie plamki
Cukrzycowe i nadciśnieniowe zmiany siatkówkowe
Uszkodzenie szlaków wzrokowych jako powikłanie udaru mózgu
Zapalenie tętnicy skroniowej
Zaćma nie powoduje całkowitej ślepoty, prowadzi do narastania łagodnej lub umiarkowanej utraty wzroku. Z czasem zaćma powoduje poważne ograniczenie widzenia. Przyczyną są zmiany o obrębie soczewki (zmętnieni - cataracta), która ulega nadmiernemu i szybkiemu starzeniu się. Często występuje obuocznie., lecz stwierdza się znaczne różnice między obu soczewkami. Występuje powszechnie w starszym wieku, ma podłoże genetyczne. Częściej występuje u osób z cukrzycą oraz leczonymi steroidami. Leczenie tych pacjentów jest operacyjne.
Jaskra - glaukoma: choroba wywołana jest wzrostem ciśnienia śródgałkowego, które powoduje ucisk tarczy nerwu wzrokowego i ubytki w polu widzenia.
Objawy: ostre - ból oka, czasem z wymiotami, zamazane widzenie, obrzęk rogówki, źrenica jest rozszerzona i nie reaguje na światło.
Postać podstępna - utrata widzenia na skutek ucisku na nerw wzrokowy.
Starcze zwyrodnienie plamki : powolne upośledzenie widzenia, korygowane okularami do czytania.
Problemy osób niedowidzących i niewidomych:
Ograniczenie samodzielności i uzależnienie od osób drugich.
Nauka codziennych czynności - rehabilitacja.
Funkcjonalne urządzenie mieszkania
Pobyt w placówka opiekuńczych i innych.
Zmiany inwolucyjne narządu słuchu:
Przyczyny upośledzenia słuchu:
Pierwotne zwyrodnienie narządu spiralnego(Cortiego) z utratą nabłonkowych komórek nerwowych.
Zmiany komórkach ślimaka i błony bębenkowej
Niewystarczające ukrwienie dróg słuchowych i skroniowego płata mózgu.
Narażenie na hałas, zmiany metaboliczno - krążeniowe, zaburzenia dziedziczne, palenie papierosów, leki oto toksyczne(niektóre antybiotyki).
Rodzaje osłabienia słuchu:
Starcze przytępienie słuchu - utrata słyszenia wyższych częstotliwości. Jest to zmiana związana z wiekiem.
Szum w uszach.
Nieprawidłowe odbieranie głośności - nadwrażliwość na bardzo głośną mowę.
Niedosłyszenie, utrata słuchu i głuchota.
Leczenie i pielęgnacja:
Usuniecie woskowiny z ucha zewnętrznego.
Badania audiometryczne, dobranie aparatu słuchowego. Opieka nad osobą z aparatem słuchowym - umieszczenie aparatu w uchu, wymiana baterii, dbałość o dobre funkcjonowanie aparatu.
Upośledzenie komunikacji osoby starszej z otoczeniem. Należy oszywać się do osoby z upośledzonym słuchem tak ażeby widziała on twarz i ruchy ust rozmówcy. Mówić nieco wolnej, średnio głośno, a dobrą artykulacją. Powtórzyć zdanie jeśli nie zostało dobrze usłyszane. Mówić do chorego od strony aparatu słuchowego.
Osoba niesłysząca uczy się odczytywać mowę z ust. Wypowiadać proste zdania z normalną głośnością. Niesłyszący odbiera niewerbalne sygnały płynące od rozmówcy. Można napisać krótkie zdania na kartce. Mowa takiej osoby może być niezrozumiała. Należy gestykulować mówiąc do osoby niesłyszącej.
Nauka języka migowego dla osób sprawnych umysłowo.
Układ sercowo - naczyniowy - zmiany inwolucyjne i zaburzenia czynnościowe.
Strukturalne i anatomiczne zmiany starcze i ich następstwa
Zmniejszenie ilości elementów kurczliwych w mięśniu sercowym (kardiomiocytów)
Rozplem tkanki łącznej, degeneracja tłuszczowa, amyloidowa, zwiększenie masy serca, zgłasza lewej komory.
Odkładanie złogów wapnia w pierścieniach włóknistych lewych ujść żylnych i tętniczych (stenoza), zwyrodnienie, skrócenie, pogrubienie nitek ścięgnistych i płatków zastawek, niedomykalność zastawek.
Zanik specyficznych komórek rozrusznikowych węzła zatokowego.
Zwiększenie stężenia amin katecholowych w osoczu.
Przedłużenie fazy napinania i wyrzuty i czasu rozkurczu mięśnia sercowego.
Wzrost oporu obwodowego spowodowany: pogrubieniem błony wewnętrznej i środkowej naczyń, osłabienie zdolności rozkurczowej.
Zaburzenia czynnościowe
Upośledzenie autonomicznej kontroli pracy serca i ciśnienia tętniczego.
Zaburzenia bodźcotwórczości, przewodzenia przedsionkowo - komorowego.
Zmniejszenie przepływu wieńcowego (zwłóknienia i skupiska amyloidu utrudniający przepływ podwsierdziowy).
Przerost lewej komory serca i wady serca.
Zmniejsza się maksymalna częstość serca. Wynosi (220 - wiek) po obciążeniu wysiłkiem.
Wysiłkowe RR nie powinno przekraczać 200mmHg.
Kruchość naczyń i małopłytkowość powoduje skłonność do mikrowylewów i mikrozakrzepów oraz plamicy starczej.
Ocena wpływu starości na czynność układu sercowo - naczyniowego jest praktycznie niemożliwa głównie ze względu na współistniejące jednostki chorobowe.
Wybrane choroby i zaburzenia czynności układu pokarmowego. Rola pielęgniarki w zapobieganiu i leczeniu zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego u ludzi w podeszłym wieku.
Zmiany inwolucyjne
Zaburzenia czynności autonomicznego układu nerwowego, zanim zwojów Auerbacha zaopatrujących mięśnie gładkie przełyku.
Zanik mięśni gładkich przełyku, żołądka i jelit.
Zaburzenia motoryki przełyku, żołądka i jelit.
Spłaszczenie nabłonka błony śluzowej żołądka i jelit, skłonność do metaplazji żołądkowej, której ogniska bywają zasiedlane przez helicobakter pylori.
Niedobór laktazy i innych enzymów trawiennych.
Angiodysplazja występująca u ok.. 25% osób powyżej 60r.ż., polegająca na powstawaniu naczyniaków albo przetok tętniczo - żylnych małych naczyń.
Procesy chorobowe w przewodzie pokarmowym
Przepuklina rozworu przełykowego występująca u 70% populacji powyżej 70r.ż.
Uchyłkowatość.
Polipowatość jak stan przedrakowy.
Obniżenie, poszerzenie, wydłużenie jelita grubego.
Zaparcia stolca.
Krwawienia z wrzodów żołądka, polipów, uchyłków, guzków krwawniczych
Ból i inne dolegliwości
Ból powodowany jest przez czynniki wewnętrzne i chirurgiczne. Choremu trudno jest zlokalizować ból. Często poważnym schorzeniom nie towarzyszy ból.
Zaburzenia połykania: dysfagia. Przyczyny - zwężenie przełyku, zmiany nowotworowe i inne.
Puste odbijania i wzdęcia - z niedoboru soków trawiennych, połykania dużych ilości powietrza w czasie posiłku i inne.
Zgaga - uszkodzenie błony śluzowej żołądka i zmiany zapalne przełyku. Pacjenci odczuwają kwaśny niesmak w jamie ustnej.
Wymioty - występują w przebiegu wielu chorób przewodu pokarmowego i w wielu procesach poza układem pokarmowym, bądź też są wyrazem zaburzeń w sferze psychicznej. Często występuje zaleganie treści żołądkowej, np. z powodu zwężenia odźwiernika. Wymioty powodują zaburzeń wodno - elektrolitowe.
Krwawienia i krwotoki z przewodu pokarmowego - zdarzają się 20 - 30 razy częściej wśród osób w podeszłym wieku. Przyczyną są przede wszystkim wrzody żołądka, żylaki przełyku, nowotwory i inne.
Często występuje brak apetytu i pragnienia. Pacjenci mogą ulegać odwodnieniu prowadzącego do poważnych zaburzeń.
Zapobieganie i postępowanie w zaburzeniach ze strony przewodu pokarmowego. Rola pielęgniarki.
Zapotrzebowanie na białko 0,74g/kg masy ciała (WHO 1,25g/kg m. c.)
Tłuszcze 25 - 40% W tym 4% nasycone kwasy tłuszczowe.
Węglowodany 55 - 60% energii
Cukry proste 10%
Błonnik 25 - 30 g
Woda 30 ml/kg m. c. w tym 1000ml w pożywieniu.
Witamina D 400j. m. ( osteoporoza - Wit. D3 razem z wapniem)
Wapń 0.8 - 1-5g na dobę ( ok. 4 szklanek mleka, 10-15 dkg sera)
Wit. C 55 - 60 mg (jesień, zima - nawet 100 mg)
Wit. A 1000 j. na dobę
Wit. E 65 - j. na dobę
Kwas foliowy 400 mikrogramów na dobę
Żelazo 10mg na dobę
Magnez 350 - 400 mg na dobę
Potas 1g na dobę
Badania - odżywienie pacjenta
Wskaźnik BMI
WHR - obwód talii do obwodu bioder (do 0.85 u kobiet, mężczyźni - nie powinien przekraczać 1)
Skala odżywienia pacjenta
Poziom białek <3.5 g niedożywienie białkowe (badania biochemiczne - białko całkowite) cholesterol poniżej 150
Starszy pacjent powinien mieć uregulowany tryb życia i sposób odżywiania.
Spożywać małe porcje posiłków lecz częściej.
Posiłki muszą być świeże.
Nie należy pić zbyt gorących płynów i nie stosować ostrych przypraw.
Spożywać przynajmniej jeden gotowany posiłek dziennie.
Uzupełniać niedobory witamin i minerałów.
Dbać o prawidłowy ciężar ciała. Zapobiegać otyłości i niedożywieniu.
Dbać o stan uzębienia.
Dobrać dietę indywidualnie dla każdego.
Zadbać o warunki życia chorego.
Udział w farmakoterapii.