Państwo: jest najwyższą politycznie terytorialną, przymusową organizacja społeczeństwa, posiadającą swoisty aparat władzy i suwerenność, posługuje się prawem w celu realizacji swoich zadań. Nie jest organizacją dobrowolną, do której można wstępować i wypisywać się.

Państwo jest organizacją terytorialną: obejmuje ludność zamieszkującą na danym terytorium

Państwo ma swoich obywateli - ludzi zamieszkujących dane terytorium, choć tolerowane jest również zamieszkiwanie obywateli na obcym terytorium czy też posiadanie podwójnego obywatelstwa

Państwo jest organizacją suwerenną - suwerenność wewnętrzna: władza suwerenna pochodzi jedynie od władzy państwowej, która jest wynikiem wolnego wyboru społeczeństwa i obywateli danego państwa ; suwerenność zewnętrzna: dane państwo jest niezawisłe i nie zależne od innych państw. Każde państwo jest samodzielne w stosunkach międzynarodowych. Suwerenność stanowi immanentną - nieodzowną - cechę każdego państwa.

Prawa możemy rozpatrywać w przedmiotowym jego znaczeniu, a więc konkretne normy prawne obowiązujące w danym czasie albo w podmiotowym jego znaczeniu: prawa jako upoważnienia dla jakiegoś podmiotu z tytułu jakiś czynności, zdarzeń.

Prawo stanowione - zwane również pisanym - wszelkie normy prawne pochodzą albo bezpośrednio od upoważnionych do tego organów państwowych, albo też odnośne organy państwowe sankcjonują wykształcone w praktyce normy zwyczajowe.

Prawo zwyczajowe - ukształtowane w toku długotrwałego stosowania, a następnie usankcjonowane i stosowane przez organy państwowe. Prawo zwyczajowe powstaje samoczynnie bez udziału organów państwowych, i w efekcie jego powstania w danej społeczności tworzy się określona praktyka postępowania.

Norma prawna jest to reguła postępowania. Norma prawna albo nakazuje, albo zakazuje, albo na coś zezwala. Ustanowienie reguł postępowania ma na celu oddziaływanie na wolę adresatów danej normy. Normy prawne mogą mieć charakter generalny - nie da się określić ilości podmiotów, powszechny - do określonej grupy podmiotów znajdującej się w danej sytuacji, abstrakcyjny - odnoszą się nie imiennie, ale do każdego, kto znajdzie się w określonej sytuacji. Oprócz norm prawnych możemy wymienić normy obyczajowe, religijne, moralne. Niezastosowanie się do określonej obowiązującej normy prawnej pociąga za sobą zazwyczaj różnego typu sankcje. Sankcja określa ujemne skutki grożące adresatom normy, jeżeli ci nie zastosują się do odpowiednich dyspozycji ( właściwa reguła postępowania).

Przepisy prawne przestają obowiązywać z chwilą ich uchylenia przez akt normatywny wydany później, a zawierający odpowiednie postanowienia w tym względzie ; lub mogą przestać obowiązywać jeżeli w przepis był ustanowiony na konkretny czas i wraz z upływem odpowiedniego terminu dany przepis staje się nieważny.

Rodzaj aktu normatywnego		Organ wydający	Zakres regulowanej materii	Publikator	Zakres obowiązywania
Ustawa	Zasadnicza	Parlament	Zasadnicze zagadnienia dotyczące ustroju politycznego oraz sprawy istotne dla funkcjonowania państwa, a w szczególności strukturę organów oraz prawa i obowiązki obywatelskie	Dziennik Ustaw	Źródło powszechnie obowiązujące
		Zwykła (ratyfikowane umowy międzynarodowe)	Parlament	Charakter bardziej szczegółowy	Dziennik Ustaw	Źródło powszechnie obowiązujące
Rozporządzenie		Rada Ministrów lub poszczególni ministrowie	Rozporządzenie stanowi jedno ze źródeł prawa powszechnego, może nakładać obowiązki na obywatela, rozporządzenie musi zmierzać do wykonania ustawy, nie może być zatem z nią sprzeczne	Dziennik Ustaw	Źródło powszechnie obowiązujące
Akty prawa miejscowego		Organy jednostek samorządu terytorialnego	W zakresie określonym w przepisach szczególnych (ustawa o planowaniu przestrzennym)	Wojewódzki Dziennik Urzędowy	Zakres powszechny ograniczony do właściwego obszaru
Zarządzenia		Prezydent lub ministrowie	Nie mogą być nakładane obowiązki na obywatela, treść powinna być ograniczona jedynie do określenia wzorów dokumentów, certyfikatów oraz do wskazania procedur	Monitor Polski lub Dzienniki Resortowe poszczególnych ministrów	Źródło prawa wewnętrznie obowiązujące
Uchwały		Sejm lub Rada Ministrów	Dotyczą np. regulaminu Sejmu	Monitor Polski	Źródło wewnętrznie obowiązujące

Warunkiem wejścia w życie aktu normatywnego jest ogłoszenie. Ogłoszenie nie zawsze oznacza wejście w życie aktu normatywnego. Przypadki i warunki wejścia aktu normatywnego w życie:

1. Ustawa sama o sobie nie mówi kiedy wchodzi w życie - wchodzi w życie po 14 dniach od ogłoszenia

2. Ustawa mówi sama o dacie wejścia w życie ustawy. Może być też tak, że datą tą może być dzień ogłoszenia, albo ustawa ogłasza własne v a c a t i o l e g i s czas wejścia w życie.

3. Prawo nie działa wstecz l e x r e t r o n o n a g i t ustawa nie może wejść w życie z datą wsteczną

G a ł ę z i e p r a w a:

CYWILNE (cz. ogólna ; prawo rzeczowe ; cz. zobowiązaniowa - ogólna i szczegółowa ; spadki)

KARNE

ADMINISTRACYJNE

GOSPODARCZE

PRACY

PODATKOWE

ŁĄCZNOŚCI

TRANSPORTOWE

TURYSTYCZNE

FINANSOWE

S t o s o w a n i e i w y k ł a d n i a p r a w a

Stosowanie prawa można rozumieć ściśle względem organów prawa lub w szerszym pojęciu dotyczą każdego członka społeczeństwa.

1. ustalenie stanu faktycznego

2. ustalenie normy prawnej dla zaistniałego zdarzenia

3. subsumpcja - pociągnięcie ustalonego stanu faktycznego pod wybraną normę prawną

4. ustalenie konsekwencji prawnych (skutków prawnych) dla zaistniałego zdarzenia

Wykładnia prawa - interpretacja norm prawnych

1. wykładnia językowa - zastosowanie ogólnych zasad gramatyki i składni

2. wykładnia logiczna - zastosowanie wnioskowań prawniczych

3. wykładnia funkcjonalna - ustalenie celu do którego dąży ustawodawca, cel jaki chce osiągnąć.

4. Wykładnia systemowa - pozwala na ustalenie normy prawnej w oparciu o jej miejsce w całym zakresie prawa

Przepisy przejściowe -rozstrzygają, którą ustawę stosujemy w przypadku pojawienia się przepisów znowelizowanych, sprzecznych z poprzednimi

R e g u ł y w n i o s k o w a n i a

1. Reguła instrumentalnego nakazu - oznacza to że uprawniony może wykazywać wszystko co jest konieczne, aby zrealizować nakazany stan rzeczy

2. A r g u m e n t u m a m a i o r i a d m i n u s - temu komu można czynić więcej, można czynić mniej

3. A r g u m e n t u m a m i n o r i a d m i n u s - kto odpowiada za winę lżejszą ten tym bardziej będzie odpowiadał przy zaistnieniu winy cięższej

Kontynuacja podziału / metoda regulacji

Cywilne:

• Metoda regulacji polega na równorzędnym traktowaniu obu stron czynności prawnej

Administracyjne:

• Metoda regulacji polega na podporządkowaniu jednej ze stron

Co reguluje prawo cywilne: reguluje stosunki majątkowe i niemajątkowe na zasadzie równorzędności stron.

Zasady prawa cywilnego:

1. zasada ochrony własności - polega ona na równym traktowaniu wszystkich podmiotów własności art. 64

2. zakaz nadużywania praw podmiotowych - korzystanie z praw własności jest ograniczone do współżycia z innymi podmiotami społeczeństwa

3. zasada autonomii woli stron - wyraża się to w zasadzie swobody zawierania umów

4. zasada dobrej wiary - polega na tym, że jeżeli przepis uwzględnia 2 rodzaje skutków, które mogą zaistnieć przy dobrej lub złej wierze to domniemywa się dobrą wiarę

5. zasada ciężaru dowodowego, i wyjątki z niej wynikające

9

Elementarne wiadomości o prawie - I

---