Nasienie semen

Owocnia pericarpium stanowi dla nasion osłonę, chroniącą je przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.

Nasiona służą do generatywnego rozmnażania się roślin.

Nasienie semen:

• Rozwija się z zalążka w wyniku zapłodnienia

• Budowa morfologiczna nasienia zależy od kształtu zalążka (prosty, odwrócony, zgięty)

• Nasiona o owocach mogą być liczne lub pojedyncze (tu, często zrośnięte z owocnią)

Morfologia nasion:

Podział nasion:

• Bielmowe:

• Łupina nasienna testa seminis

• Bielmo endospermom

• Zarodek embryo

• Bezbielmowe

Łupina nasienna:

• Rozwija się z osłonek zalążka, niekiedy przy udziale ośrodka zalążkowego

• Na jej powierzchni jest:

• Znaczek hilum - miejsce po oderwanym sznureczku

• Okienko micropyle - miejsce niezrośnięcia się brzegów osłonek

• Szew raphe - zgrubiałe miejsce po przyrośniętym sznureczku do nasienia (w nasionach powstałych z zalążków odwróconych i zgiętych)

• Nasiona mogą być otoczone mięsistą osnówką arillus lub mogą zawierać grzebyczek caruncula

Bielmo:

• Powstaje w procesie zapłodnienia jądra wtórnego (bielmowego) w woreczku zalążkowym

• Zawiera substancje zapasowe (skrobia, białko, tłuszcz), które odżywiają kiełkujący zarodek

• Nasiona bezbielmowe są bez bielma

Obielmo perispermum:

• U niektórych nasion na obwodzie

• Rozwija się ono z ośrodka zalążkowego

• Zawiera dodatkowe materiały zapasowe

Zarodek:

• Rozwija się z zapłodnionej komórki jajowej

• Zbudowany z:

• 1, 2 lub kilku liścieni cotyledones

• Pączuszka plumula

• Korzonka radicula

• Łodyżki podliścieniowej hypocotylum

Liścienie:

• Brak chlorofilu

• Wypełnione substancjami zapasowymi

• 2 liścienie w zarodku - rośliny 2 - liścienne Dicotyledoneae

• 1 liścień z zarodku - rośliny 1 - liścienne Monocotyledoneae

Pączuszek:

• Między liścieniami

• Daje początek młodej siewce wraz z liśćmi i łodyżką nadliścieniową epicotylum

Korzonek:

• Skierowany szczytem w stronę okienka

• Daje początek korzeniowi głównemu i korzeniom bocznym

Łodyżka podliścieniowa:

• Odcinek łodygi pomiędzy nasadą a szyją korzeniową.

Budowa anatomiczna nasion

Cechy:

• Kształt

• Zarys

• Wielkość

• Barwa

• Symetria

• Owłosienie

Łupina nasienna

• Na obwodzie nasienia zbudowana jest z:

• Zewnętrznej warstwy - skórki pokrytej kutykulą

• Głębsze warstwy mają charakter sklerenchymatyczny, niekiedy zawierają warstwę błonnikową (fitomelaniny) i odżywczą, poprzeplatane rzędami komórek miękiszowych

• W owocniach suchych, w których owocnia zrasta się z nasieniem, łupina jest słabo uwydatniona

• Budowa łupiny jest ważną cechą diagnostyczną przy badaniu nasion

• Pod łupiną jest bielmo, a także obielmo, zbudowane ze słabo zróżnicowanych komórek miękiszu spichrzowego, mającego skrobię, tłuszcz i ziarna aleuronowe

• Ściany bielma są cienkie lub nieco zgrubiałe, niekiedy zbudowane z błonnika zapasowego (hemiceluloza)

Liścienie zarodka:

• Pod skórka liścienia są prostopadle ustawione , bezbarwne komórki miękiszu palisadowego

• Pozostałą częśc zarodka budują cienkościenne, mało zróżnicowane komórki miękiszowe

Rozsiewanie owoców i nasion

• Propagacja diaspor - rozprzestrzenianie tych utworów roślin, które służą do rozmnażania. Są to: owoce, nasiona, zarodki, fragmenty organów itp.

• Rozsiewanie nasion zainicjowane jest przez: rośliny, człowieka, zwierzęta, wiatr, wodę itd.

• Do samorozsiewania wytwarzane są specjalne urządzenia, najczęściej są to mechanizmy higroskopijne

• Owoce suche są zaopatrzone w urządzenia czepne: kolce, włoski. Za ich pomocą przyczepiają się do ubrań ludzi lub ciała zwierząt

• Owoce mięsiste są zjadane przez ptaki, a nasiona zostają wydalone, a następnie zdolne do kiełkowania

• Niektóre nasiona mają wyrostki - elajosomy, które mają substancje odżywcze (tłuszcz, białko). Nasiona te są poszukiwane przez owady (mrówki) i rozwlekane w środowisku

• Niektóre nasiona wytwarzają aparaty lotne w postaci skrzydełek lub puszystych włosków, przez co łatwo są rozsiewane przez wiatr. Rozsiewane przez wiatr są też nasiona bardzo drobnych rozmiarów (nasiona storczyków)

• Owoce turzyc mają specjalne osłony lub pęcherze przeciwdziałające tonięciu. Tego rodzaju owoce są przenoszone wraz z prądem wody na większe odległości.

---