KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA
,,GIMNASTYKA MÓZGU”
< RUCH - TO DRZWI DO SWIATA
UCZENIA SIE >
Paul i Gail Dennison
Opracowała: Beata Brzozowska
Jak pomóc uczniom uczyć się? - na to pytanie próbuje odpowiedzieć sobie wielu nauczycieli.
Dlatego chciałabym zapoznać państwa z kinezjologią edukacyjną i wprowadzeniem jej elementów do szkół.
Kinezjologia edukacyjna powinna zapukać do drzwi każdej szkoły.
Kinezjologia edukacyjna - co to takiego?
Z greckiego kinesis - znaczy ruch, logos - nauka, czyli jest to nauka o ruchu. Jest to nauka zajmująca się ruchem i jego wpływem na uczenie się. Wykorzystuje wzajemne zależności rozwoju fizycznego, emocjonalnego i intelektualnego. Kierunek ten proponuje specjalnie zorganizowane ruchy, które sprawiają, że ciało i mózg pracują w sposób optymalny na rzecz rozwoju i twórczości każdej jednostki, każdej osobowości.
Kinezjologia nie jest odmianą wychowania fizycznego, nie zajmuje się każdym ruchem, lecz ruchami bardzo specyficznymi. Takimi ruchami, których wykonanie aktywizuje i stymuluje odpowiednie obszary mózgu; ruchami, które powodują zwiększenie ilości połączeń nerwowych między prawą i lewą półkulą mózgową, przez co poprawia się jakość pracy mózgu jako całości.
Twórcą metody jest amerykański pedagog dr Paul Denisson ze swą małżonką Gail. Po latach badań psychologicznych i obserwacji, dostrzegli oni związek oraz istotę wpływu jaki odgrywa ruch na funkcjonowanie mózgu i sprawność procesów uczenia się.
Rezultatem prowadzonych od 1968 roku (przez psychologów, pedagogów, lekarzy, neurofizjologów) badań, są metody kinezjologii edukacyjnej stosowane aktywnie w 40 krajach.
Głównym narzędziem kinezjologii edukacyjnej jest tzw: ,, gimnastyka mózgu ”
która skutecznie stosowana jest zarówno w pracy z dziećmi, młodzieżą, dorosłymi, jak i osobami w podeszłym wieku. Korzysta się w niej w rehabilitacji osób po wypadkach, upośledzonych lub mających problemy wynikające z zaburzeń emocjonalnych.
Na początku lat dziewięćdziesiątych program ,, GIMNASTYKA MÓZGU ” P. Denissona stał się ogromnie popularny uzyskując 3 miejsce w konkursie
,, Wybitne współczesne technologie edukacyjne USA”.
W ciągu ostatnich pięciu lat program ten jest wykorzystywany w praktyce psychologiczno-pedagogicznej przez wielu specjalistów w wielu krajach świata, w Polsce również od niedawna.
Na porządku dziennym jest stosowanie technik kinezjologii w pokonywaniu problemów związanych z:
uczeniem się ( dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia )
nauką języka ( zaburzenia mowy, problemy językowe )
rozwojem ruchowym ( koordynacja ruchowa, urazy )
emocjami ( nadpobudliwość, autyzm, nieśmiałość )
Ponadto systematyczne wykonywanie odpowiednich ćwiczeń pozwala zauważyć pozytywne zmiany w zakresie:
zapamiętywania,
pracy słuchu,
pracy wzroku,
koordynacji ruchowej,
wypowiadania się,
ogólnego samopoczucia,
obniżenia poziomu stresu i jego wpływu na sprawność intelektualną i fizyczną.
Mówiąc inaczej - ,, Gimnastyka mózgu '' to program rozwoju ruchowego, ukierunkowany na łatwe uczenie się dzieci i stymulowanie ich rozwoju. To także program aktywizacji układu nerwowego i uwalniania od stresu.
Tak zwane ruchy naprzemienne - podstawowe ćwiczenia z kanonu Denissona - powodują, że przepływ informacji z jednej półkuli mózgowej do drugiej następuje nawet do 28 razy szybciej, a jednocześnie dzieje się to przy wielokrotnie mniejszym wydatku energetycznym. Człowiek myśli więc szybciej, sprawniej, a męczy się znacznie mniej niż poprzednio.
Niezmiernie ważnym elementem gimnastyki mózgu jest picie wody !
Picie wody to jedno z zasadniczych elementów gimnastyki mózgu.
Powinno się odbywać zarówno przed, jak i w trakcie ćwiczeń gdyż gwarantuje połowę sukcesu.
Woda zwiększa ilość tlenu w mózgu, pobudza jej przepływ, przyspiesza przewodzenie impulsów nerwowych. Wodę popija się spokojnie, małymi łyczkami. Może to być woda z dobrej studni, mineralna ( niegazowana ), lub przegotowana.
PODSTAWOWE ĆWICZENIA KINEZJOLOGII EDUKACYJNEJ
Ćwiczenia te to zestaw-klucz, który ma funkcje: harmonizowania, wyciszania, koncentrowania. Po prostu ustawia organizm na poziomie optymalnym.
Możemy je stosować:
kiedy potrzeba sporej koncentracji ( np: początek lekcji, wprowadzanie nowego materiału, przed klasówką, egzaminem, innymi stresującymi wydarzeniami.)
po całym dniu nauki, pracy ( nauczyciela ), kiedy potrzebuje szybkiej regeneracji.
P r o p o n o w a n e ć w i c z e n i a
☻PUNKTY NA MYŚLENIE
Stajemy swobodnie w lekkim rozkroku. Jedną dłoń kładziemy na pępku, drugą masujemy dwa punkty, są to wgłębienia znajdujące się tuż pod obojczykami po obu stronach mostka ( 20 - 30 s. ), spokojnie oddychamy. Zmieniamy ręce.
Dzięki temu ćwiczeniu zwiększamy przepływ energii, poprawiamy
Równowagę lewej i prawej strony ciała, odprężamy się i aktywizujemy.
☻RUCHY NAPRZEMIENNE
Ćwiczenie polega na naprzemiennym marszu w miejscu:
wersja a ) - unoszenie nogi zgiętej w kolanie i dotykanie przeciwną ręką, wersja b) - zginanie nogi z tyłu i dotykanie do stopy przeciwną ręką, wersja c) - unoszenie nogi zgiętej w kolanie i dotykanie do kolana łokciem
przeciwnej ręki.
Aktywizuje działanie mózgu, koordynuje pracę rąk, podwyższa zręczność rąk, usprawnia narząd wzroku, poprawia wymowę, pisanie, słuchanie, czytanie i rozumienie, zwiększ koordynację prawej i lewej strony ciała.
☻POZYCJA DENISSONA ( zwana też pozycją Cooka )
Cel, to przekroczenie linii środka, jak największe skręcenie ciała.
Stajemy swobodnie, krzyżujemy nogi w kostkach. Ręce wyciągamy przed siebie krzyżujemy w nadgarstkach, palce splatamy. Teraz splecione ręce wykręcamy i opieramy na mostku - oddychamy.
Ćwiczenie pomoże w rozładowaniu stresu, przywraca koncentrację poprawia wymowę i uważne słuchanie.
☻LENIWE ÓSEMKI
Rysujemy ósemkę (leżącą) naprawdę lub w wyobraźni kierunek, zawsze do góry w lewo.
Można robić ósemki oczami zawsze bardzo powoli oddychając głęboko. Możemy rysować kciukiem przed sobą w powietrzu lub obiema rękoma.
Schemat leżącej ósemki kojarzy się z dwiema półkulami mózgu a jednym
z ważnych elementów tego ćwiczenia jest właśnie integracja i aktywizacja
zasobu obu półkul.
☻KREATYWNE BAZGRANIE
Rysowanie tego samego obrazka obiema rękoma jednocześnie.
Głęboka relaksacja ramion i oczu.
☻SŁOŃ
Ósemka rozruszająca całe ciało.
Stajemy w rozkroku. Prostujemy rękę przed siebie ( to trąba słonia) . Do boku przykładamy ucho z taką siłą, aby utrzymać kartkę. Wykonujemy w powietrzu ósemki (początek w górę w lewo). Druga ręka oparta na kości ogonowej (ogonek słonia).
Kolana miękko balansują, oddychamy głęboko .
Ćwiczenie to znakomicie relaksuje mięśnie szyi i barków, a ponadto poprawia wzrok, pisanie, czytanie, słuchanie, koncentrację. Wskazane dla dyslektyków.
☻PUNKTY NA MYŚLENIE
Jedną rękę kładziemy na pępku drugą na punkty pomiędzy żebrami bezpośrednio pod obojczykiem, po prawej i lewej stronie mostka i masujemy.
Pobudzenie mózgu na przychodzące z zewnątrz informacje - utrzymanie równowagi ciała.
☻KAPTUREK MYŚLICIELA
Odwijamy ucho z góry do dołu zamykamy oczy i słuchamy. To samo robimy z drugim uchem.
Pobudza cały mechanizm słuchu, pobudza pamięć. Przydatne w zapamiętywaniu informacji. Stymulacja receptorów w uchu zewnętrznym pobudza cały mechanizm słuchu.
☻ENERGETYCZNE ZIEWANIE
Ćwiczenie polega na masowaniu mięśni wokół stawu skroniowo-żuchwowego ( między szczęką a żuchwą ) w czasie ziewania.
Ćwiczenie rozluźnia cały obszar twarzy. Wspomaga efektywniejszą werbalizację i komunikację. Wskazane u dzieci z trudnościami w czytaniu.
☻SOWA
Uchwyt dłonią ramienia przeciwległej ręki, ścisk mięśnia, głęboki oddech, głowa pochylona powoli wypuszczamy powietrze, ( pohukujemy ) odwracając głowę w przeciwną stronę. Tak samo robimy z drugą ręką w przeciwną stronę.
Likwidacja stresu
W Polsce są już klasy, a nawet całe szkoły, gdzie elementy gimnastyki mózgu są wprowadzone na stałe w codzienną pracę szkoły. Dzieci i nauczyciele piją wodę i ćwiczą w czasie lekcji, przed klasówką - kilka minut.
Ćwiczenia ,, gimnastyki mózgu ” w długofalowym efekcie przynoszą niesamowite efekty dydaktyczne i wychowawcze.
W stresie nie ma mowy o uczeniu się i funkcjonowaniu wyższych procesów, w tym intelektualnych. W stresie człowiek chce po prostu uciec przed zagrożeniem. Usilne odpytywanie uczniów, kiedy tenże trzęsie się ze strachu, czerwieni, poci - nie ma najmniejszego sensu.
Poprzez ćwiczenia mózgu uczymy uczniów m. in. wchodzenia w odpowiednie stany psychoemocjonalne, które uaktywniają jego możliwości, integrują pracę półkul mózgowych i wydobywają posiadaną wiedzę, zwiększają koncentrację, ,, otwierają pamięć''.
Opracowała: Beata Brzozowska
Źródło: szkolenie nt: ,, Kinezjologia edukacyjna, a sukcesy dziecka w uczeniu
się.”
Gazeta szkolna nr 38 - 21 września 2004 r
Gazeta szkolna nr 39 - 28 września 2004 r
DOSKONALENIE OTWARTE NR 7 - 2002/2003
6