Rynek pracy
(zagregowany popyt i podaż pracy, równowaga na rynku pracy, bezrobocie jako stan nierównowagi rynku pracy, bezrobocie a zasób pracy, stopa bezrobocia a poziom aktywizacji zawodowej społeczeństwa, rodzaje bezrobocia i sposoby jego zwalczania, pozytywne i negatywne strony bezrobocia).
Rozpatrujemy zagregowany rynek pracy na którym popyt na pracę zgłasza agregat przedsiębiorstwa natomiast podaż pracy oferują gospodarstwa domowe jako agregat.
Rynek równoważy przeciętny poziom płacy realnej, natomiast jednostką obrotu jest umownie miejsce pracy.
Rynek pracy charakteryzuje dwie podaże pracy.
Efektywną podaż pracy stanowią pracownicy, którzy przy danej pracy realnej poszukują pracy i chętnie ją podejmą w momencie zaoferowania na przyjętych pozostałych warunkach.
Potencjalna podaż pracy to osoby poszukujące pracy względnie pracujące, które przy danym poziomie płacy poszukują pracy i w momencie jej zaoferowania niekoniecznie ją podejmą na społecznie przeciętnych warunkach.
Z bezrobociem naturalnym mamy do czynienia wtedy gdy rynek pracy jest zrównoważony w sensie efektywnym.
Z definicji podaży potencjalnej wynika, że bezrobocie naturalne jest bezrobociem dobrowolnym.
Stąd wniosek, że nie każde bezrobocie trzeba zwalczać ( w rozumieniu rynku pracy bezrobocie to niezrealizowana podaż na tym rynku). W tym rozumieniu bezrobotny to osoba zdolna do pracy i wyrażająca chęć jej podjęcia.
Bezrobocie przymusowe- osoba poszukująca pracy która chętnie by ją podjęła przy danej płacy realnej na społecznych przeciętnych warunkach lecz jej nie znajdują.
Wskaźnikiem poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia, która stanowi relacje osób bezrobotnych w stosunku do tych, którzy pracują i chcą pracować.
Pracujący i bezrobotni stanowią zasób pracy w danej gosp.
Istnieje pewna relacja pomiędzy zasobem pracy a ludźmi zdolnymi do pracy.
Jest to stopa aktywizacji zawodowej społeczeństwa
Istnieją przepływy pomiędzy zasobem pracy i resztą społeczeństwa ( ludzie znajdujący się poza zasobem pracy)
Bezrobocie jako zjawisko niesie w sobie pozytywne i negatywne cechy.
Pozytywne: - zagrożenie bezrobociem pozwala poprawić organizacje pracy i zwiększyć jej wydajność, - bezrobocie krótkozakresowe stanowi warunek poprawnego funkcjonowania na rynku pracy jest to oferta bieżącej podaży, - zagrożenie bezrobociem doprowadza do decyzji o samokształceniu. Generalnie powoduje to poprawę ekonomiczną kondycji zasobu pracy.
Negatywne: - ekonomiczne, społeczne.
Ekonomiczne- niepełne wykorzystanie dyspozycyjnego zasobu pracy w gosp. Jako całości.
W przypadku rosnącego bezrobocia coraz większa liczba bezrobotnych obciąża kosztami swojego utrzymania coraz mniejsza liczba pracujących. Jeżeli wzrost bezrobocia powoduje spadek dochodów do budżetu a zatem każde działanie państwa jest wydatkiem. Zwiększenie bezrobocia zmniejsza możliwości państwa przeciwko temu zakresu. Negatywna selekcja w skutek emigracji zasobowej.
Społeczno-psych.- rozwój spirali ostatecznego upadku, - wzrost bezrobocia - wzrost przestępczości, - rozwój bezrobocia w kontekście bezrobocia długotrwałego powyżej 1 roku
Rodzaje bezrobocia i jego zwalczanie: 1. Klasyczne- org. Pracownicze państwo ustala płacę minimalną powyżej płacy równowagi na rynku pracy. 2. Koniunkturalne ( keysowskie)- wynika z niedostatku popytu globalnego. 3. Strukturalne- wynika z braku dostosowania pomiędzy strukturą zawodową popytu na pracę i strukturą zaw. Podaży na pracę. 4. Sezonowe- wynika z sezonowości określonego rodzaju pracy, 5. Ukryte- występuje gdy dani pracownicy są zatrudnieni chociaż rachunek ekonomiczny wskazuje, że jest bezrobotny.
Z rodzajów bezrobocia wynikają metody jego zwalczania: - renegocjacja układów zbiorowych lub czasem, w którym inflacja zredukuje wysoką płacę realną, - działania państwa do zwiększenia popytu globalnego, - szkolenia przekwalifikujące, - rozszerzenie wachlarza kwalifikacji, żeby mógł zdobyć inną pracę, - doprowadzić do przekształcenia bezrobocie otwarte
Metody zwalczania bezrobocia w praktyce: Aktywne: prowadzą do zwiększania zatrudnienia, tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze publicznym, - substytudiowanie zatrudnienia i płac, - działania edukacyjne, - promowanie szeroko rozumianej przeds.
Pasywne: - łagodzenie negatywnych skutków bezrobocia, - elastyczne ustalenie wieku emerytalnego, - przedłużenie okresu kształcenia, - możliwości okresowego osłabienia aktywności zawodowej, - dzielenie miejsc pracy.