CECHY FIZYCZNE MATERIAŁÓW Gęstość - masa jednostki objętości materiału bez uwzględnienia porów wewnętrznych, Gęstość pozorna - masa jednostki objętości materiału wraz z porami wewnątrz, Gęstość nasypowa - masa jednostki objętości materiałów sypkich (w stanie luźnym lub wstrząśnionym), Szczelność - procentowa objętość wolnych przestrzeni w materiale, Nasiąkliwość - zdolność materiałów do wchłaniania wody i jej utrzymywania w maksymalnej zawartości, Wilgotność - procentowa zawartość wody w materiale, Higroskopijność - zdolność materiałów do wchłaniania wilgoci z otaczającego powietrza, Szybkość wysychania - zdolność materiałów do wydzielania wody w określonych warunkach, Kapilarność - zdolność podciągania wody przez kapilary ku górze, Przesiąkliwość - podatność materiałów na przepuszczanie wody pod ciśnieniem, Paro przepuszczalność - podatność materiałów na przepuszczanie pary wodnej pod ciśnieniem, Mrozoodporność - odporność nasączonego materiału na wpływ niskich temperatur, Przewodność cieplna - zdolność przewodzenia strumienia cieplnego do różnicy temperatur na powierzchniach materiałów, Pojemność cieplna - zdolność kumulowania ciepła przez materiał przy jego ogrzewaniu, Rozszerzalność cieplna - zmiana wymiarów pod wpływem zmiany temperatury, Ogniotrwałość - jest to cecha mówiąca o zdolności zachowania kształtów pod długotrwałym działaniem wysokiej temperatury; ogniotrwałe - 1580˚C < trudnotopliwe - 1350 - 1580˚C łatwo topliwe - 1350˚C > Ognioodporność - brak niszczącego działania ognia w temperaturze 825˚C, niepalne - szkło, azbest, ceramika, materiały kamienne, trudnopalne - tlą się, zwęglają przy czynnym źródle ognia, palne - rozpalają się płomieniem bez źródła ognia, łatwopalne - zapalają się pod wpływem wysokiej temperatury, Rozróżniamy pięć klas odporności ogniowej. IV - ciało nie rozpala się w temperaturze 825˚C prędzej niż po upływie 4 h, II - 2 h I - 1 h 0,5 - 0,5 h h - poniżej 15 min, radioaktywność - zdolność Materiałów do emitowania pierwiastków radioaktywnych do otoczenia, CECHY MECHANICZNE Wytrzymałość na ściskanie i rozciąganie Wytrzymałość na zginanie Sprężystość - zdolność materiałów do powracania do pierwotnej postaci po usunięciu działającej siły, Plastyczność - zdolność do zachowania odkształceń trwałych po usunięciu siły Ciągliwość - podatność materiału na znaczne odkształcenia plastyczne pod wpływem sił rozciągających, Pełzanie - nieprzerwany wzrost odkształceń plastycznych po zmniejszeniu siły, Relaksacja -zanik lub spadek naprężeń przy stałym odkształceniu, Twardość - jest to odporność materiału na odkształcenia trwałe pod wpływem sił skupionych, Twardość można badać następującymi metodami: skalą Mosha, metoda Brinella, metodą Rockwella, ścieralność - podatność materiału na zmniejszanie masy, grubości i wymiarów pod wpływem czynników ścierających, odporność na uderzenia - zdolność materiału do wytrzymywania nagłych dynamicznych uderzeń. Miarą jest praca niezbędna do zniszczenia próbki. Minerał - substancja naturalna o stałym składzie chemicznym i fizycznym karboniazacja - polega na łączeniu się wodorotlenku wapnia Ca(OH)2 z CO2 znajdującym się w powietrzu Surówka stanowi produkt przerobu rud żelaza w wielkich piecach. Sama nie ma zastosowania w technice, jest materiałem wyjściowym do wytwarzania żeliwa, staliwa, stali. Zawiera 2,5 do 4,5% węgla oraz siarkę, fosfor, mangan i krzem. Żeliwo otrzymuje się przez przetopienie surówki z dodatkiem złomu i domieszek stwarzających odpowiedni skład chemiczny. Zależnie od rodzaju surówki i dodatków rozróżnia się żeliwo szare (duża wytrzymałość na rozciąganie i gięcie, daje się obrabiać, jest miękkie) białe i pstre (duża twardość). W przemyśle duże zastosowanie ma żeliwo odporne na korozję i żeliwo żaroodporne. Staliwo jest lanym stopem żelaza z węglem (do 1 %) i innymi pierwiastkami. Dzieli się na węglowe i stopowe. Ma zastosowanie do licznych odlewów w przemyśle. Stal węglowa jest stalą zawierająca pierwiastki pochodzące tylko z przerobu hutniczego. Dzieli się na stale niskowęglowe (do 0,25% C), średniowęglowe (0,25-0,6% C) i wysokowęglowe (ponad 0,6% C). Stale stopowe produkuje się, wprowadzając w procesie metalurgicznym dodatkowe składniki nadające odpowiednie cechy techniczne. W zależności od właściwości dzielimy stale stopowe na: konstrukcyjne (stosowane na szyny kolejowe, kotły, łożyska), narzędziowe (stosowane na narzędzia, na walce w hutnictwie), specjalne (należą do nich stale odporne na korozję, kwasoodporne, żaroodporne, magnetyczne, oporowe), Ze względu na ciężar objętościowy metale możemy podzielić na: lekkie < 4,5g/cm^3 (magnez, glin), ciężkie > 4,5 g/cm^3, Ze względu na temperaturę topnienia: łatwo topliwe 230 - 660˚C (cyna, cynk, ołów), trudnotopliwe 1080 - 1540˚C (miedź, żelazo, bardzo trudno topliwe 2500 - 3410 ˚C, Właściwości metali: fizyczne, gęstość 7,85 g/cm^3, temperatura topnienia od 650 (cyna, cynk, ołów) do ponad 2000˚ C (wolfram, molibden), temperatura wrzenia, ciepło właściwe, przewodnictwo cieplne 58 W/m⋅K, przewodność elektryczna, własności magnetyczne, rozszerzalność cieplna 0,000012, mechaniczne, wytrzymałość na rozciąganie 300 - 1000 MPa, twardość określana różnymi metodami, udarność Właściwości materiałów sztucznych. gęstość 920 - 1800 kg/m^3, twardość 15 - 200 Mpa, wytrzymałość na zginanie 7 - kilkuset Mpa, wytrzymałość na ściskanie 70 - 300 Mpa, współczynnik przewodnictwa cieplnego 0,02 W/m⋅K, niepalne, Wady: wydzielanie substancji lotnych toksycznych dla człowieka, mało odporna na starzenie się, łatwo się elektryzują przez co szybko się brudzą,

2

---