Rynek pracy jest jednym z czterech rynków analizowanych w ekonomii, oprócz niego bowiem funkcjonuje rynek dóbr i usług, rynek kapitału i rynek pieniądza.

Według Jerzego Unolta rynek pracy to system konfrontacji(spotykania się) popytu na pracę z podażą na pracę.

Zdaniem Katarzyny Głąbickiej rynek pracy to miejsce, gdzie dokonują się transakcje kupna, czyli angażowania pracowników oraz transakcje sprzedaży pracy.

Wejście Polski do UE.

Mimo pewnych pozytywnych przemian na polskim rynku pracy, np. w zakresie struktury zatrudnienia według własności i struktury kwalifikacyjno-zawodowej, główne charakterystyki tego rynku, w tym zwłaszcza wskaźniki zatrudnienia i stopa bezrobocia, kształtują się znaczniej gorzej niż w UE i są trwale zróżnicowane w przekroju regionalnym oraz według cech demograficznych. Polska ma do pokonania duży dystans w zakresie realizacji filarów europejskiej strategii zatrudnienia oraz celów wytyczonych przez Strategię Lizbońską dla UE-15. Uniemożliwi to, a co najmniej utrudni ich osiągnięcie przez UE-25. Obawa ta zapewne zwiększy presję na Polskę w celu podjęcia radykalnych działań na rzecz poprawy sytuacji na rynku pracy. Wejście Polski do UE otwiera pewne szanse na poprawę sytuacji na rynku pracy dzięki przekształceniom gospodarczym, konkurencyjności i zatrudnieniu, umocnieniu spójności społecznej czy swobodzie przepływu osób.

Bezrobocie

Bezrobocie uznawane jest za największą klęskę społeczną i osobistą. Jeśli przyjmuje niewielkie rozmiary, zjawisku przypisuje się pozytywne znaczenie, m.in. hamuje nadmierny wzrost płac, ułatwia restrukturyzację gospodarki i realokację siły roboczej, zwiększa elastyczność podaży pracy, racjonalizuje zatrudnienie, wzmacnia dyscyplinę pracy, zwiększa konkurencję o miejsca pracy, stymuluje wzrost wydajności pracy, co ułatwia wdrażanie postępu technicznego i technologicznego, musza do większej dbałości i odpowiedzialności za wykonywaną pracę, wzmacnia etos pracy oraz kształtuje pozytywne postawy(szacunek) względem pracy, i wreszcie zwiększa społeczną odpowiedzialność związków zawodowych.

Z drugiej jednak strony zmniejszanie poziomu zatrudnienia ogranicza możliwości zagwarantowania obywatelom kraju godnego poziomu życia. Bezrobocie wywołuje straty produkcji w postaci różnicy między potencjalnym i faktycznym PKB. Tak więc bezrobocie największe marnotrawstwo zasobów, bowiem nieprzepracowany przez bezrobotnych czas jest czasem bezpowrotnie straconym, marnotrawstwem ekonomicznym, społecznym i moralnym.

Ubóstwo

Ubóstwo jest po części wynikiem bezrobocia. Dzieci z ubogich rodzin nie posiadający środków na kształcenie tracą perspektywy rozwoju i uzyskania satysfakcjonującej ich pracy. Spadek wysoko wykwalifikowanych pracowników wpływa nie tylko na rozwój społeczeństwa, ale także na rynek pracy, który w wyniku braku odpowiednich osób do pracy, zaczyna się cofać lub co najmniej zatrzymuje się w rozwoju.

Bezdomność

Bezdomność to niewątpliwie efekt bezrobocia i rosnącego w związku z tym ubóstwa. Ludzie bezdomni nie mają szans na uzyskanie pracy, która umożliwi im godnego życie, głównie ze względu na ich status społeczny oraz brak kwalifikacji, które obecnie są niezbędne na rynku pracy. Z drugiej jednak strony w roku a rok zaczyna brakować rąk, a ludzie bezdomni mogliby wypełnić braki.

Samobójstwa

Przekształcenie Polskiej gospodarki na system rynkowy, a co za tym idzie wzrost konkurencyjności na rynku pracy powoduje niejednokrotnie, że ludzie nie wytrzymuję psychicznie i decydują się na popełnienie samobójstwa. Utrata osoby to nie tylko cios dla rodziny i znajomych, ale także dla rynku pracy, który w ten sposób niejednokrotnie traci wysoko wykwalifikowanych pracowników.

Przestępczość-Szara strefa

Wzrost przestępczości głównie tej gospodarczej takiej jak przestępstwa karno-skarbowe, spekulacyjne, dewizowo-przemytnicze, niedozwolony wyrób spirytusu, łapownictwo, itp. to jednej z najsilniejszych ciosów wymierzony w gospodarkę kraju i rynek pracy. Ludzie niejednokrotnie decydują się na podjęcie działań przestępczych, gdyż są one znacznie bardziej opłacalne niż legalna praca, tym samym tworzą konkurencję dla wyrobów pochodzących z legalnego rynku pracy, przez co niejednokrotnie powodują, iż przedsiębiorstwa bankrutują, gdyż nie wytrzymują konkurencji. Upadek przedsiębiorstw, to wzrost bezrobocia, a to z kolei powoduje wzrost ubóstwa społeczeństwa, które powoduje, że społeczeństwo kupuje mniej, przez co kolejne przedsiębiorstwa upadają i tak koło się zamyka.

Wykształcenie-Kwalifikacje zawodowe.

Standard kwalifikacji zawodowych - akceptowana przez przedstawicieli pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych partycypujących w gospodarce i rynku pracy norma minimalna wymagań kwalifikacyjnych, w układzie pięciu poziomów kwalifikacji, z podziałem na kwalifikacje, związane z typowymi stanowiskami pracy lub zadaniami zawodowymi, kwalifikacje ponad zawodowe, ogólno zawodowe, podstawowe i specjalistyczne dla zawodu opisujące zbiory niezbędnych umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych odpowiadających zadaniom zawodowym i kwalifikacjom wyodrębnionym w zawodzie i gwarantujących jakość wykonywania zawodu.

Przedsiębiorstwa co raz większą uwagę przykładają do kwalifikacji swoich potencjalnych pracowników, postęp technologiczny i ciągły rozwój gospodarek światowych zmusza ludzi poszukujących pracy do ciągłego powiększania rozszerzania wiadomości, dodatkowego kształcenia itp.

Wzrost gospodarczy

Wbrew powszechnemu mniemaniu wzrost gospodarczy nie prowadzi automatycznie do wzrostu zatrudnienia. Chodzi zarówno o skalę tego wzrostu, jak i jego czynniki, W bardzo wydajnej i otwartej gospodarce, o zasadniczym udziale usług informatycznych, źródłem wzrostu gospodarczego(i jego skutkiem) nie musi być ekspansja czynnika pracy. To jakośc i produktywność tego czynnika jest decydująca. W takiej sytuacji znalazła się Polska, w której nastąpiła znaczna poprawa wydajności pracy przy występujących jednocześnie trudnościach strukturalnych oraz instytucjonalnych, utrudniających mobilność i procesy dostosowawcze.

Na występowanie w polskiej gospodarce zjawiska bezzatrudnieniowego wzrostu gospodarczego zwrócili w swych analizach uwagę Tito Boeri i Eugeniusz Kwiatkowski. Ten drugi wyprowadził z nich wniosek o potrzebie osiągania relatywnie wysokiej stopy wzrostu PKB(ponad 5%), aby w efekcie przystała liczba nowych miejsc pracy.

Sceptycyzm wobec tak optymistycznego założenia co do tempa wzrostu gospodarczego zgłosił Ryszard Bugaj. Jego zdaniem wzrost gospodarczy w drugiej połowie dekady nie przekroczy progu pozwalającego na dostateczny przyrost miejsc pracy, szczególnie dla osób o niskich kwalifikacjach, i trzeba będzie pogodzić się z wysokim bezrobociem przez kolejne nadchodzące lata. Jednocześnie jednak potrzebne będzie zwiększenie środków na ochronę socjalną bezrobotnych. Uprawnienia dotychczasowej polityki rynku pracy, z bardzo niską ochroną socjalną bezrobotnych i lekceważeniem aktywnej polityki rynku pracy, nie może być bowiem politycznie do zaakceptowania.

Podatki i koszty pracy

Migracje

Płaca minimalna

Wynagrodzenie

Warunki pracy

Globalizacja

1. Jerzy Unolt, Ekonomiczne problemy rynku pracy, Interart, 1996, Warszawa

2. Katarzyna Głąbicka, Wybrane elementy rynku pracy, ELIPSA, 2001, Warszawa

3. pod red. Zenon Wiśniewski, Kwalifikacje a rynek pracy, Toruńska Szkoła Zarządzania, 1995, Toruń

4. red. Nauk. Bolesław Winiarski, Polityka gospodarcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, Warszawa

5. red. Stanisława Borkowska, Polski rynek pracy wobec integracji europejskiej, IpiSS, 2003, Warszawa

6. pod red. Barbary Polszakiewicz, Problemy gospodarki rynkowej w Polsce, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2004, Toruń.

7. red. nauk. A. Bogaj, S.M. Kwiatkowski, Szkołą a rynek pracy, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, Warszawa.

8. Stanisława Golimowska, Praca lekarstwem na biedę i wykluczenie. Strategie wobec pracy, PBZ, 2007, Warszawa

---