3979


Flektyw - element odmiennego leksemu, stanowiący wykładnik jego funkcji gramatycznych. Jest (wraz z tematem fleksyjnym) częścią formy fleksyjnej danego leksemu. Flektywem może być morfem lub czasownik posiłkowy.

Np. w czasowniku piliśmy flektywem jest ciąg liśmy, wskazujący na czas, rodzaj i liczbę. Natomiast w formie będzie piła flektywem jest czasownik posiłkowy będzie i końcówka -ła.

Temat fleksyjny: część wyrazu tekstowego pozostała po odcięciu końcówki fleksyjnej przypadkowej lub osobowej. Może być:

Końcówka fleksyjna- końcowa cząstka wyrazu, znajdująca się po -- temacie fleksyjnym, która zmienia się podczas odmiany. Wyróżniamy dwa typy końcówek - końcówki przypadków i osobowe. Przykłady końcówek przypadków w liczbie pojedynczej: Jeżeli przy odmianie wyrazu pojawiają się formy "bez końcówki" wówczas mówimy o końcówce zerowej i oznaczamy ją symbolem 0. Z taką końcówką zerową spotykamy się w formach: film, pływa, nudził się, nudzili się. Końcówki fleksyjne wskazują, jaką rolę odgrywa wyraz w zdaniu. Końcówki informują również o liczbie, rodzaju, a w przypadku końcówek osobowych o osobie. Końcówki, jak sama nazwa wskazuje, zwykle występują na końcu wyrazu. Nie zawsze jednak - pozorny wyjątek stanowią zrosty. Odmianie bowiem podlega często również pierwszy człon złożenia, por. np. Wielkanoc - Wielkiejnocy, Białystok - Białegostoku. Ciekawym przykładem zrostów są liczebniki typu pięćset, sześćset - pięciuset, sześciuset.

W polszczyźnie spotykamy się również z końcówkami ruchomymi. W języku polskim końcówkami ruchomymi są końcówki l. i 2. osoby l. pój. i l. mn. czasownika: -m (-em) -ś,(-eś), -śmy, -ście (chodziłem, chodziłeś, chodziliśmy, chodziliście). Końcówki te występują w formach czasu przeszłego i w trybie przypuszczającym. Łączą się one albo z tematem czasownika, albo z jednym z wyrazów poprzedzających czasownik, np. Czyście zwariowali?; Czy zwariowaliście?

Forma fleksyjna - wyraz odmienny w jednej ze swoich rozlicznych możliwości, czyli form gramatycznych.

Budowa formy fleksyjnej

Forma fleksyjna może być pojedynczym słowem (forma syntetyczna) lub ciągiem słów (forma analityczna). Wyodrębnić w niej można temat fleksyjny i część gramatyczna.

Formy proste (syntetyczne) - formy fleksyjne równe jednemu wyrazowi tekstowemu, mające budowę dwuczłonową, gdzie członem pierwszym jest temat fleksyjny, będący nosicielem znaczenia leksykalnego, zaś członem drugim morfem fleksyjny (końcówka fleksyjna), który jest wykładnikiem wartości kategorii gramatycznych.

Formy złożone (analityczne) - formy fleksyjne złożone z dwóch wyrazów tekstowych np. rzeczownik z przyimkiem: do prac-y, gdzie przyimek jest współwyznacznikiem (łącznie z końcówką fleksyjną rzeczownika) wartości przypadka.

Formy fuzyjne - typ budowy formy gramatycznej charakteryzujący się tym, że nie jest możliwe wyróżnienie w niej tematu i końcówki fleksyjnej. W języku polskim za formy fuzyjne uważa się formy fleksyjne zaimków osobowych ja, ty, my, wy oraz formy fleksyjne zaimka zwrotnego się.

Formy aglutynacyjne - formy fleksyjne, w których z zasady wykładnikami różnych kategorii fleksyjnych są różne morfy fleksyjne.




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
projekt 04 01 10r na rm id 3979 Nieznany
3979
3979
3979
3979
3979
3979
projekt 04 01 10r na rm id 3979 Nieznany

więcej podobnych podstron