Grzegorzek Tomasz
NPzWM
III rok
Kompetencje nauczyciela wychowania przedszkolnego
Przedszkola w Polsce i zapewne w dużym stopniu na świecie stanowią pierwszy kontakt dziecka z wielką machiną edukacji, jaką jest szkolnictwo. To w nich następuje proces albo akceptacji przymusu edukacji albo jej brak. I tutaj pojawia się niezmiernie ważna rola nauczyciela-wychowawcy przedszkolnego. To on właśnie musi zapewnić, żeby dziecko na starcie nie nabrało przekonania, że uczęszczanie do szkół jest przymusem. Nauczyciel wychowania przedszkolnego musi zrealizować główny cel pedagogiki przedszkolnej, jakim jest wszechstronny rozwój każdego dziecka, pełniąc role opiekuńcze, wychowawcze, dydaktyczne diagnostyczno-prognostyczne oraz kompensacyjno-usprawniające. Ogromnie ważne jest, aby zmienić jednokierunkowy wpływ oddziaływania nauczyciela, czyli podmiotu, na dziecko-przedmiotu, na rzecz wpływu dwukierunkowego, oddziaływującego na siebie: nauczyciel i uczeń jako podmioty.
Aby powyższe założenia pedagogiki przedszkolnej zostały spełnione, nauczyciel w przedszkolu powinien posiadać pewne bardzo ważne kompetencje. Jednym z ważnych, można nawet stwierdzić, że najważniejszych elementów umiejętności i wiedzy nauczyciela w przedszkolu jest jego troska o zdrowie i bezpieczeństwo dzieci. We współpracy z personelem pedagogicznym, lekarskim a także administracyjno-obsługowym szkoły, nauczyciel w przedszkolu nauczyciel powinien wdrażać pewne działania profilaktyczne, stymulujące właściwy rozwój psychofizyczny dziecka, kompensacyjne, korektywne oraz reedukacyjne.
Bardzo ważne jest kształtowanie wysokiej samooceny dziecka. Nauczyciel przedszkolny musi działać w taki sposób, aby dzieci wyzwalały swoją naturalną potrzebę rozbudzania emocji, ciekawości poznawczej, aspiracji, aktywności, twórczości. Istotne jest budowanie w grupie postawy demokratycznej. Nauczyciel powinien w tym przypadku odznaczać się życzliwością, zrozumieniem, powinien robić wszystko, aby zyskać sympatię i zaufanie swoich podopiecznych; powinien pozwalać na samodzielne a także wspólne podejmowanie decyzji; musi zachęcać do aktywności oraz samodzielności w działaniach. Ogólnie rzecz biorąc nauczyciel powinien przekonać dziecko jak ważne jest, zwiększając jego zakres sytuacji, w których sam może podejmować decyzje, poprzez całą paletę różnych działań powinien budować poczucie tożsamości dziecka. Nie wolno pozwalać na to, że nauczyciel jest panem a dzieci przez cały rok szkolny tylko i wyłącznie wykonują jego rozkazy. Brzmi to być może dość drastycznie, ale tak właśnie wygląda obraz nauczyciela w jeszcze wielu przedszkolach.
Znaczącym elementem w kompetencjach nauczyciela w przedszkolu są trzy aspekty, rozpatrywane przez S. Guza:
Aspekt emocjonalny - nauczyciel z odwagą i optymizmem podejmuje się wyzwań, które stwarza wychowywanie dzieci w przedszkolu. Ze spokojem podchodzi do czekające go niechybnie trudności. Taka postawa buduje wśród dzieci spokój i poczucie bezpieczeństwa. Dzieci również chętnie podejmują wyzwania.
Aspekt poznawczy - ten aspekt dotyczy obserwacji własnych działań oraz tego, co aktualnie dzieje się w sali, co robi grupa przedszkolaków a także każde z dzieci z osobna. Aspekt ten dotyczy również wiedzy o sobie samym, swoich mocnych i słabych stronach oraz swoim stopniu kwalifikacji. To również wiedza o dziecku. Dotyczy jego cech charakteru, typu osobowości, indywidualnych potrzeb każdego z wychowanków. To także wiedza o metodologii nauczania przedszkolnego, dzięki niej nauczyciel wie, jakie stosować środki, metody, techniki, jak zaaranżować wnętrze sali, aby jak najbardziej zoptymalizować rozwój każdego z dzieci.
Aspekt działaniowy - mowa tutaj o sposobie komunikowania się z dzieckiem werbalnie i niewerbalnie, jak nauczyciel rozmawia z dziećmi, czy robi to w sposób prosty, dla nich zrozumiały. Istotne jest również czy nauczyciel w przedszkolu słucha dziecka i przede wszystkim jak słucha, a także czy odwołuje się do zachowań dzieci czy do ich charakteru.
Podsumowując, nauczyciel uczący w podstawówce powinien organizować środowisko przedszkolne tak, aby zapewnić dzieciom optymalny i wszechstronny rozwój. Ma obowiązek właściwie wspierać kształtowanie postaw, przekonań i zainteresowań wychowanków. Musi wspomagać wyrabianie umiejętności i sprawności a także sprzyjać stopniowemu poszerzaniu wiedzy dzieci. Przede wszystkim winien jest wspierać rozwój osobowości swoich podopiecznych. A to wszystko musi się odbywać z towarzyszeniem troski o zdrowie i bezpieczeństwo wychowanków.
Bibliografia:
Guz S., Edukacja przedszkolna w okresie przemian, Wyższa szkoła Pedagogiczna TWP, Warszawa 1996
2. Klim- Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, Polski Instytut wydawniczy, Warszawa 2005