2 WYKŁAD - 10.04.2011

Każde pytanie na egzaminie w odpowiedzi powinno się podać:

1.Położenie kraj region osobliwości położenia góry rzeki

2.Przeszłość historyczna wiek założenia lokacji, najważniejsze zabytki architektoniczne albo daty w latach albo wiek, Co skupia największą liczbę turystów

3.Siedziby instytucji administracji państwowej gospodarczej, międzynarodowej

4.Instytucje naukowe i kulturalne, akademie nauk biblioteki, muzea z nazwami opery teatry filharmonie węzły komunikacyjne lotniska porty, metro czy jest

Np. Pierwsze metro w Europie

BERLIN

Po 1945 Niemcy zostały podzielone na 4 części.

Do 1989 stolicą RFN było BONN, a Berlin Wschodni był stolicą części wschodniej Niemiec.

Berlin należał do miast bardzo silnie zniszczonych podczas II wojny.

Berlin leży na obszarze wielkiej niziny europejskiej (od oceanu atlantyckiego Az po Ural).

Jest podobna do tego, co jest na Wielkopolsce. Są to tereny polodowcowe.

W rejonie Berlina jest dużo rzek i jezior, które połączone są kanałami, co stwarza super możliwości turystyczne.

Po 1989 roku, po połączeniu Niemiec i ogłoszeniu, w 1991, że Berlin zostaje stolicą kraju, duża część urzędów była zlokalizowana jeszcze w Bonn. Dopiero sukcesywnie to przenoszono do Berlina i dopiero od 1999 roku Berlin stawał się faktyczną stolicą i jest wyodrębniona jednostką i jest krajem związkowym.

Jego powierzchnia to ok. 900 000 km2, a liczy ok. 3, 5 mln mieszkańców.

Symbolicznym obiektem Berlina (a dawniej strefą NRD i Berlinem zachodnim) jest Brama Brandenburska, zbudowana w końcu XVIII wieku w stylu klasycystycznym, wzorowanym na propyleach ateńskich. (z attyką i kwadrygą)

Brama została utworzona w ramach pokoju, a dopiero w 1814 została przemianowana na bramę zwycięstwa, na cześć zwycięstwa nad Napoleonem I.

Nad bramą ciągnie się bulwar - Unter den Linden (pod lipami) - jest tam szereg monumentalnych gmachów, m.in. biblioteka narodowa, uniwersytet im. Humboldta, Opera, Pałace i siedziby Ambasad i barokowa katedra katolicka św. Jadwigi z XVIII wieku.

Ten bulwar dochodzi aż do rzeki Sprewy i zamyka go wyspa.

Jest tam jeszcze, w centralnej części, ratusz z czerwonej cegły.

Ten fragment podlega intensywnej przebudowie.

Przy placu akademii znajdują się budynki barokowe, katedra z pocz. XiX wieku i teatr Dramatyczny.

Tę część miasta zamyka Alexanderplatz z nowoczesnymi budynkami, piękna wieżą telewizyjną (ponad 360 m).

W zachodniej części Berlina, główną arteria komunikacyjną jest Kur….strasse. Jest niezmiernie atrakcyjna, bo ma funkcję handlowo- rozrywkową. (Europacenter - dom towarowy).

Ciekawe obiekty tej części miasta to Pałac Charlottenburg z przełomu XVII i XVIII wieku oraz Belweder z XVII wieku oraz Pałac Hohenzollernów - siedziba prezydenta.

W dzielnicy Thiergarten - znajduje się ogród zoologiczny. (tu odbywały się najcięższe walki w trakcie zdobywania Berlina).

Rzeka Sprewa - jest tam Wyspa Muzealna - znajduje się tu kompleks 5 muzeów, najważniejszym z nich jest Muzeum pergamońskie - jest tam ołtarz Zeusa z II w p.n.e., szereg hellenistycznych rzeźb, architektura mityczna.

Na wyspie jest również Galeria Narodowa, Bodemuseum. Cała ta wyspa została wpisana na listę UNESCO.

WIEDEŃ

Obszar górski. Fragmenty pasm alpejskich dochodzą do granic miasta.

Stolica położona nad Dunajem.

Pierwotnie była to osada celtycka, później obóz rzymski i za czasów rzymskich nazywał się Vindobona.

W 1156 roku Wiedeń został stolicą Austrii. Prawa miejskie uzyskał w XIII w.

Od XIII wieku Austrią władali Habsburgowie i tu była ich siedziba.

Wiedeń za czasów Habsburgów był rozległym państwem, które obejmowało tereny Czech, Słowacji, Węgier, Słowenii i części Śląska.

Od 1867 roku, kiedy Węgry uzyskały autonomię i kiedy zaczyna się mówić o cesarstwie austro - węgierskim,

Średniowieczne miasto otoczone było murem obronnym z basztami, bramami miejskimi, fosą i te urządzenia obronne w XIX wieku zostały wyburzone, fosy zasypane i wokół miasta powstał pas zieleni i jeden ważny ciąg komunikacyjny. Ten pas nazywa się Ringiem. (ul. Ring - otacza stare miasto, jak Planty).

Historyczne centrum Wiednia od 2000 roku wpisane jest na listę UNESCO.

Przy Ringu znajdują się wspaniałe budowle, którymi są: Parlament, Opera Wiedeńska, Uniwersytet założony 1365 roku.

Symbolem i centralnym miejscem Wiednia jest gotycka katedra św. Stefana z bardzo wysoką wieżą, co podkreślone jest w sylwetce miasta - z XIV wieku.

W pobliżu katedry, jest cały szereg zabytkowych kamienic. Jest arteria komunikacyjna, która nazywa się Kaertnerstrasse. Są to eleganckie kamienice, w stylu secesyjnym, jest to deptak - część spacerowa wyłączona z ruchu, eleganckie restauracje, kawiarnie, markowe sklepy. W pkt widzenia turystycznego to ważny element miasta.

W centrum miasta znajduje się pałac cesarski - Hofburg - najstarsza część tego pałacu jest z XIII wieku (gotycka). W kompleksie pałacowym są budynki barokowe i renesansowe. Stanowią fragmenty pałacowe.

W gotyckiej części, znajduje się kaplica z XV wieku - jest tam skarbiec kościelny i cesarski.

Pałac jest udostępniany dla turystów. W tej części pałacu, znajdują się apartamenty mieszkalne ostatniego cesarza Austrii - Franciszka Józefa I (który cieszył się dobra sławą a mieszkał w warunkach wręcz spartańskich).

Hofburg jest od I wojny światowej, rezydencją prezydentów Austrii.

Kolejnym cennym obiektem turystycznym jest Schenbrunn - wielki pałac barokowy otoczony parkiem.

To olbrzymia rezydencja (blisko 1400 pomieszczeń - galerie, gabinety, sale lustrzane i zachowane oryginalne wyposażenie wnętrza). Ten wielki pałac usytuowany jest w wielki parkiem, w którym znajduje się Belweder, który jest na osi - naprzeciw samego pałacu, jest obiektem zwiedzania.

Schenbrunn i ten park, czyli cały kompleks wpisany jest na listę UNESCO.

W Wiedniu jest jeszcze kilkanaście wielkich pałaców, należących do rodziny książęcej, do wielki rodów austriackich, które częściowo są również udostępnionych dla turystów.

Wiedeń ma wiele zabytków sakralnych, np. kościół św. Ruperta ( XI - XIII w), św. Michała (XII do XIII wieku).

Są tam cenne muzea, które mieszczą się w monumentalnych gmachach, także zwiedzanie tych muzeów jest zarówno ucztą intelektualną, ale wymaga również kondycji fizycznej, aby przejść te kilometry chodników i sal.

Do najbardziej znanych należy Muzeum Przyrodnicze, które ma przebogate zbiory.

Muzeum Sztuk Pięknych, które szczyci się ono największą kolekcją obrazów Rubensa.

Wiedeń jest ważnym ośrodkiem kultury, zwłaszcza muzycznej. Związany jest z życiem i występami Haydna, Mozarta, Beethovena, Schuberta, Brahmsa oraz rodziny Straussów.

W związku z tym, w parkach, na skwerach, znajdują się piękne pomniki tych wybitnych artystów. Do najładniejszych należy pomnik Mozarta oraz Jana Straussa.

Wiedeń jest i był miastem, w którym zawarto międzynarodowych traktatów.

W 1515 roku, między Jagiellonami a Habsburgami, została zawarta ugoda - o sprawach krzyżackich oraz sukcesji na terenie Czech.

Były tu zawierane traktaty, które kończyły wojny.

W roku 1815 odbył się tu międzynarodowy kongres, w którym uczestniczyło 16 państw, który to kongres wyznaczył nowy podział polityczny Europy, który zmieniał sytuację od wojen napoleońskich i był kongresem, który utrwalił sytuację polityczną na wiele lat.

Wiedeń jest siedzibą wielu organizacji międzynarodowych, w tym agend, które należą do ONZ. Najdalej na płd - wsch, wysunięta część Alp, to Las Wiedeński (Wienerwald), który wkracza w granice miasta, porośnięty lasem bukowo dębowym, a na stokach uprawia się winną latorośl.

Ta dzielnica miasta, bogata jest w zabudowę willową, tereny rekreacyjne, pełno restauracji, winiarni.

Zmierzając na wzgórze Khalenberg (najwyższe wzgórze) znajduje się kaplica upamiętniająca bitwę wiedeńską, dowodzoną przez Jana III Sobieskiego. (12 Września 1683 rok).

Między korytem Dunaju znajdują się kanały, które zostały włączone do terenów rekreacyjnych, gdzie znajduje się Dzielnica / Park Rozrywkowy „Prater” ze słynnym Diabelskim kołem (1897).

Na tym terenie, był cesarski zwierzyniec, który później został udostępniony ludności i jest obszarem rekreacyjnym miasta.

BERNO

Stolica Szwajcarii, od 1848 roku, położona w Alpach nad rzeką Aara.

Stare miasto, ciasno zabudowane, jest w zakolu rzeki - taka pętla, była elementem ochronnym w związku z tym budowano miasto w takim miejscu, żeby było łatwo bronić. W pełni zachowany układ miasta taki, jaki był w średniowieczu. Stąd też można to do dzisiaj zobaczyć.

W środku tego miasta jest katedra St. Vincent ( XV - XVI w), dalej szereg gotyckich i barokowych kościołów.

Brama Miejska zachowana - XIII - XVII w.

Późnogotycki Ratusz z XV wieku. Wieża Zegarowa z XII w. z ruchomymi figurami. Sam mechanizm jest z XVI wieku.

W mieście jest również szereg fontann, ładnie usytuowanych, o ładnej architekturze kolorowej.

Atrakcją jest również Niedźwiedzia Jama nad brzegiem rzeki Aare, ponieważ symbolem miasta jest niedźwiedź.

Z okresu baroku (XVIII w) jest szereg kamienic z podcieniami, szereg muzeów - sztuki, historyczne-

Jest tam również Muzeum Alpejskie, Muzeum Einsteina.

Berno jest siedzibą parlamentu, rządu i instytucji administracyjnych. Tu maja miejsce przedstawicielstwa zagraniczne i wiele organizacji międzynarodowych.

Miasto jest również znanym ośrodkiem naukowym, XIX wieczny uniwersytet, największy ośrodek kulturalny.

ATENY

Zawiązkiem miasta był warowny zamek na Akropolu. To był XVI do XII w p.n.e.

U podnóża góry rozwijała się osada rzemieślnicza, handlowa a później miasto, którego cent lanym punktem był rynek zwany Agorą.

Ateny były ośrodkiem i administracyjnym i handlowym, z czasem jednak Akropol przekształcił się w miejsce kultu religijnego, natomiast samo miasto, które było u podnóża góry, rozwijało się dość bezplanowo wśród wąskich uliczek - domy z lepianki, niewypalonej cegły, dość nie trwale.

W VI wieku p.n.e., Ateny otoczono murem a na Akropolu pozostały tylko świątynie, w tym najważniejsza świątynia Ateny Polias i świątynia Dionizosa z Teatrem.

Złoty wiek Aten przypada na rządy Peryklesa, kiedy Ateny zmieniły się w potężną twierdzę, która była połączona z Pireusem i była największym miastem Hellady, którego liczbę określano na ok. 100 tys. mieszkańców.

Ateny były ogniskiem życia kulturowego, sztuki.

W 86 r. p.n.e., Ateny zostały zdobyte i zniszczone przez rzymian za czasów cesarza Hadriana.

Aten nie zrównano z ziemią, bo były zbyt ważnym punktem. Za czasów Hadriana, zbudowano nową dzielnice mieszkaniową, łuk tryumfalny, bibliotekę, usytuowano nowy rynek i dokończono budowę ogromnej świątyni Zeusa.

W III / VI wieku Ateny zostały zniszczone przez Wizygotów i wiele zabytków zostało wywiezionych do Konstantynopola, który stał się stolicą cesarstwa rzymskiego.

W 1458 roku, Ateny zostały zajęte przez Turków.

Akropol - to wzgórze figuruje nad doliną, było zamieszkiwane od ii tysiąclecia p.n.e.

Kultura grecka trwała przez XV wieków, w V wieku kościoły zostały przekształcone na chrześcijańskie, a potem były użytkowane przez Turków.

Akropol jest na liście UNESCO.

Najważniejsza budowlą jest Partenon, zbudowana z marmuru.

Drugim obiektem jest Erechteon - świątynia Ateny i Posejdona.

Popyleje - brama prowadząca do wzgórza akropolskiego.

U podnóża znajduje się Odeon, czyli teatr muzyczny, wykuty w zboczu Akropolu i wykorzystany jest dla celów amfiteatralnych, dla widowni, oraz Teatr Dionizosa.

W Atenach mamy resztki zabudowy Agory z Wieżą Wiatrów i Biblioteką Hadriana.

Dzielnica Hadrianopolis - wybudowana przez rzymian. Jest tam Łuk Hadriana, Swiatynia Zeusa Olimpijskiego.

Z okresu bizantyjskiego pochodzi kilka kościołów, a z czasów tureckich- meczet z XV w.

Centrum współczesnych Aten jest nieciekawe, wąskie zatłoczone ulice, budowle XIX w, poruszanie się jest utrudnione. Z ciekawych miejsc- Plac Konstytucji.

W starej części miasta, niedaleko Akropolu, znajduje się zrekonstruowany Stadion, na którym w 1896 roku odbyła się pierwsza nowożytna Olimpiada.

Ateny stały się mekką turystyczna dopiero w 2 połowie XX wieku. Przedtem wcale nie były tak powszechnym elementem zainteresowania, a na dodatek w okresie powojennym był trudny okres gdzie były rządy czarnych płk. i było powstanie na terenie Macedonii., część Greków przyjechała nawet do Polski.

CO DO EGZAMINU:

- układ urbanistyczny - jak agora, jak to wygląda naokoło.

- najważniejsze zabytki miasta z okresów historycznych (daty w latach lub w wieku)

- przeszłość historyczna

- założenia, lokacja

- siedziby instytucji

- co skupia największą liczbę turystów

- instytucje naukowe i kulturalne, np. uniwersytety z datą, muzea, opery itd

- ośrodki czy węzły komunikacyjne, czy są lotniska / porty międzynarodowe, czy jest metro.

Lista miast z wykładów, ten układ, który został podany to w ten sposób należy układać odpowiedź.

Nie będzie zerówki.

Zaliczenie pisemne, ważny jest swobodny opis tego miasta. Dlatego ważna jest konstrukcja.

RZYM

Nad rzeka Tybr, płw. Apeniński. To jest region Lacjum.

Pierwsza osada założona w 753 p.n.e. przez Romulusa. Początkowo to było miasto - państwo.

Następnie od IV w p.n.e. jest to stolica Państwa Rzymskiego. Później jest stolicą Królestwa Republiki a miarę podbojów staje się metropolią Cesarstwa Rzymskiego.

W okresie swojej największej świetności w I / II w n.e. Rzym liczył około 1 mln mieszkańców, w tym obywatele + niewolnicy.

Początek Cesarstwa Rzymskiego datuje się na IV w., ale na skutek naporów rodów jak Germanie, Zygoci - nastąpił podział na cesarstwo wschodnio - ze stolicą w Konstantynopolu i zachodnio-rzymskie ze stolicą w Rzymie.

Rzym był wielokrotnie niszczony, ale już w XII wieku sytuacja zaczęła się poprawiać, bo od tego czasu Rzym był stolicą państwa kościelnego.

Od 1871 (zjednoczenia Włoch) został stolicą tego kraju.

Jest siedzibą parlamentu, rządu, prezydenta i ministerstw. Jest siedzibą kilku org międzynarodowych, jak FAO, Międzynarodowej izby Handlowej, Siedzibą szkół wyższych w tym Uniwersytetu z 1303 roku i później przeniesionego do Rzymu - Politechniki Akademii Sztuk Pięknych i szeregu instytucji Naukowo - Badawczych i placówek o charakterze międzynarodowym, np. PAN.

Wspaniałe biblioteki, muzea, galerie malarstwa, teatry, instytucje muzyczne oraz wielki ośrodek przemysłu filmowego Cina-cita.

Jest głównym ośrodkiem drobnych zakładów rzemieślniczych oraz zakładów związanych z wielką modą!

Z czasów starożytności pochodzą tylko resztki murów obronnych - dworzec kolejowy -Termini - tam zachowały się fragmenty murów za czasów panowania cesarza Aureliusza, (kiedy 18 km długości).

Najważniejsze jest Forum Romanum z pozostałościami ulic, zarysów domów, bazylik, świątyń jak np. świątynia Westa z 191 r., dom westalek, fora cesarskie - forum Trajana, forum Augusta i Forum Nerwy.

Ruiny Pałacu Cesarskiego na Palatynie - mieści się tam Colloseum, ale nie tylko cyrk, ale również miejsce rozmaitych imprez kulturalnych. Zachowane we fragmentach, bo w średniowieczu mury te były rozbierane na domy i kościoły.

Łuki tryumfalne - np. łuk Konstantyna

Ruiny złotego domu Nerona, termy, np. Termy Cesarza Dioklecjana i Karakali.

Mauzolea- Mauzoleum Hadriana z II wieku, przekształcone w później w IX wieku na twierdzę a teraz znane pod nazwa Zamku św. Anioła, Mauzoleum Augusta, Ołtarz Pokoju,

Panteon,

Kolumny - Trajana ze 113 roku, Marka Aureliusza. - monumenty odzwierciedlające wielkość, potęgę czy dzieła, ale również wysokiej klasy zabytki rzeźbiarskie.

Z czasów pierwszych chrześcijan pochodzą katakumby - podziemne cmentarze, które powstawały od II wieku do IV, szczególnie wtedy, kiedy chrześcijaństwo było zakazane a chrześcijanie prześladowani.

Do najbardziej znanych i udostępnionych należą Katakumby św. Kaliksta przy Via Appia, czy św. Agnieszki i Pryscyllia przy Via Nomentana oraz św. Domitelli. Były one wybudowane przy drogach wylotowych z Rzymu a te drogi można oglądać do tego czasu, bo są one zbudowane z wielkich płyt kamiennych i są tam ślady wozów, które po nich jechały.

Od VI wieku zaczęto wznoście kościoły często na miejscu męczeństwa tych pierwszych chrześcijan. Często były wykorzystywane części starożytnych budowli/ świątyń rzymskich.

Kościół św. Marii z VI wieku, św. Jerzego z VII wieku.

Z okresu budownictwa gotyckiego - Santa Maria Sotra Minerwa.

Z okresu renesansu - świątynia Tempietto.

Z okresu barokowego- - św. Andrzeja na Kwirynale.

Piazza Navone - Plac Navone - olbrzymi plac obudowany wspaniałymi budowlami - są tam 3 barokowe fontanny - tam odbywają się szczególnie barwne jarmarki bożonarodzeniowe, ale tez spotkania / meetingi polityczne różnych partii, imprezy o charakterze kulturalnym, muzycznym.

Plac przy fontannie Di Trevi - monumentalna późnobarokowa fontanna z basenem, z figurami trytonów, przylega do elewacji pałacu, który podzielony jest kolumnami i alegorycznymi rzeźbami.

Wokół tej fontanny gromadzą się tysiące turystów.

Plac Hiszpański - ze schodami hiszpańskimi z XVIII w, z ozdobami barokowymi, figurami, kwiatami i fontanna w kształcie tonącej łodzi - miejsce spotkań studentów i młodzieży.

Dzielnica Villa Bogeze - dzielnica, ale również Villa Bogeze to pałac z XVII wieku z rozległym parkiem i galerią Bogeze - kolekcja rzeźb i malarstwa.

Ołtarz Ojczyzny - pomnik Króla Wiktora Emanuela II, który u podnóża ma grób nieznanego żołnierza.

Przy ulicy Villa Ciassa - znajduje się dom Polski.

Na zatybrzu jest świątynia Santa Maria Tristaverre - kościół tytularny prymasów polski.

W centrum Rzymu znajduje się obszar Państwa Watykańskiego.

KOLEJNOŚĆ: DO EGZAMINU:

1. POŁOŻENIE KRAJ REGION OSOBLIWOŚĆ POŁOŻENIA GÓRY RZEKI

2. PRZESZŁOŚĆ HISTORYCZNA WIEK ZAŁOŻENIA LOKACJI, NAJWAZNIEJSZE ZABYTKI, ARCHITEKTONICZNE, ALBO DATY W LATACH ALBO WIEK, CO SKUPIA NAJWIĘKSZĄ ILOŚĆ TURYSTÓW

3. SIEDZIBY INSTYTUCJI ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ GOSPODARCZEJ, MIĘDZYNARODOWEJ

4. INSTYTUCJE NAUKOWE I KULTURALNE, ALKADEMIE NAUK, BIBLIOTEKI, MUZEA Z NAZWAMI, OPERY TEATRY FILHARMONIE WĘZŁY KOMUNIKACYJNE LOTNISKA, PORTY, CZY JEST METRO.

MADRYT - Stolica Hiszpanii

Miasto rozwinęło się obok mauretańskiego zamku z IX wieku, a pod koniec XI zostało włączone do Kastylii po wyparciu Arabów z tego obszaru. Zabytkowe centrum to przede wszystkim Plac Della Villa z barokowym XV-wiecznym ratuszem z wieżą obronną i Plaza Mayor - Plac Główny z XVII wieku - dawne miejskie targowisko.

Wiele barokowych kościołów z XVII i XVIII wieku, które były dawniej związane z królestwem i z tronem królewskim, a obecnie Katedra jest nowym kościołem, które mieści się naprzeciw Pałacu Królewskiego.

Pałac Królewski - z salą tronową, sala porcelanowa - wszystko udostępnione do zwiedzania.

Do Pałacu przylega zbrojownia,

Na Starym Mieście jest szereg kościołów, klasztorów, Klasztor St Nicolas - XIII w.

Od Starego Miasta prowadzi szeroka zielona promenada, z zielenią w środku - Passedo Del Prado, zabudowana bogatymi rezydencjami. Mieszczą się tu instytucje naukowe muzea, eleganckie restauracje i kawiarnie.

W części starego miasta jest Brama Słońca, jako fragment dawnych obwarowań miejskich oraz Brama Miejska Puerta De Alcalla.

Madryt jest siedzibą Uniwersytetu z 1508 roku - przeniesiony w XIX wieku do Madrytu. Największe muzeum to Muzeum Prado z XIX wieku w oparciu o królewskie zbiory. Ma unikalną kolekcję malarstwa hiszpańskiego, niderlandzkiego i flamandzkiego, rzeźby rzymskie iberyjskie, renesansowe wyrobu rzemiosła artystycznego.

Muzeum Miejskie, Muzeum Ameryki.

LIZBONA

Położona na półwyspie - położona w estuarium, czyli ujścia do rzeki, ale z łatwym dostępem do morza.

Miasto założone przez Fenicjan, a od 205 r. pod panowaniem rzymskim (Felicitas Julia), następnie zajęte przez Wizygotów, potem przez Maurów, a od połowy XIII wieku jest stolicą Portugalii.

Położona u ujścia rzeki, a do Atlantyku jest 17 km- jest portem morskim, wielkie znaczenie miała w okresie historii odkryć geograficznych, gdzie rozszerzane było imperium portugalskie. Była centrum handlu światowego.

Pierwotna, średniowieczna osada znajdowała się na wzgórzach i przekształcona została w rezydencję królewską. W roku 1755 Lizbona uległa kompletnej zagładzie, miasto zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi i tsunami. Dopiero po tym, nastąpiła odbudowa centrum miasta z regularną Siecia ulic, szerokimi promenadami skierowanymi w kierunku zatoki morskiej, barokowymi klasycystycznymi pałacami o bardzo pięknej architekturze i to jest ta najbardziej reprezentacyjna część miasta, a głównym miejscem jest Plac Commercio nad targiem i Plac Rossio.

Na południowych zboczach góry zamkowej zachowała się rozległa dzielnica arabska o układzie wąskich krętych uliczek, często ślepo zakończonych. Na tym wzgórzu jest ulokowany piękny park z punktami widokowymi na całe miasto. Jest tam pełno kościołów z XVI do XVIII wieku.

Na przedmieściach u ujścia Tagu, jest wieża nazwana Bellem - zabezpieczał miasto od strony morza - wpisane na listę UNESCO. W tej dzielnicy znajduje się Klasztor w stylu manuelińskim wpisany również na listę UNESCO- Klasztor Hieronimitów z XVI wieku i szereg innych budowli pałacowych.

Nad Tagiem jest zbudowany most, który ma 12 km, do niedawna był największym miastem europejskim. Na lewym brzegu Tagu jest wielka figura Chrystusa.

Dla Lizbony charakterystyczne są muzea sztuk dawnych - sztuki ceramicznej i dekoracyjnej, historii naturalnej oraz Muzeum Powozów.

SZTOKHOLM - położony nad Jeziorem Mela, zbudowane na 13 wyspach, największe szwedzkie miasto.

Założone w XIII wieku, posiada ważną rzecz związaną z handlem i gospodarką, a mianowicie było członkiem Hansy. Jest siedzibą dworu królewskiego i Pałac Królewski z XVII wieku jest dużą atrakcją turystyczną - położony nad brzegiem morza.

Trzy wyspy tworzą najstarszą część miasta i są tu liczne zabytki architektoniczne, budowla pałacowe, użyteczności publicznej, budynek giełdy.

Uniwersytet jest również w centrum.

Najstarsza część miasta uważana jest za jedną z piękniejszych w Europie. Na uwagę zasługuje twierdza z XII wieku i szereg kościołów z XIII do XVIII weku - kiedyś chrześcijańskie teraz protestanckie.

Sztokholm jest siedziba Akademii - uniwersytetu oraz innych szkół wyższych. Jest siedzibą fundacji Nobla założonej w 1900 roku. Tutaj odbywają się również uroczystości nadawania Nobli.

Galeria Narodowa, Muzeum Okrętu Waza - okręt wojenny wybudowany do prowadzenia wojny na Bałtyku.

OSLO - położona nad brzegiem fiordu - stolica Norwegii.

Założone w 1048 roku, w XI wieku było tu już biskupstwo, a od końca XIII wieku - rezydencja królewska.

Port morski - około 0, 5 mln ludzi.

Szereg instytucji - np. Norweski Instytut Polarny - to miejsce, które jednoczy badaczy z europy, którzy badają obszary polarne.

Obiektem turystycznym jest zamek Akershus z XIV wieku - pałac królewski.

Nowa budowa z wysoka prostokątną wieżą jest nowy Ratusz z ogromną salą, nowoczesnymi malowidłami gdzie wręczane są pokojowe nagrody Nobla.

Wśród muzeów - Galeria Narodowa, Muzeum Narciarstwa, Muzeum Łodzi Wikingów., Muzeum Tratwy Kontikki.

W samym Oslo jest Park - Vonge - udekorowany jest rzeźbami znanego rzeźbiarza Vigelanda.

Na przedmieściach - Holmenkollen - skocznia narciarska, ośrodek sportów zimowych.

HELSINKI - położona nad Zatoką Fińską na Bałtyku, na szeregu wysp i półwyspów skalistych. Zostały założone w połowie XVI wieku przez Szwedów. Od 1812 roku stanowią autonomiczną część wielkiego księstwa Finlandii pod panowanie rosyjskim a od 1917 stanowią samodzielne państwo - republikę.

Centrum życia administracyjnego i politycznego kraju, siedziba rządu, parlamentu, prezydenta.

Instytucje naukowe to Fińska Akademia Nauk, Uniwersytet z początku XIX wieku i politechnika oraz inne wyższe uczelnie.

Centrum miasta stanowi Plac Senacki, który z 3 stron otoczony jest budynkami, a z jednej strony stoi wielka protestancka katedra. Tutaj mieści się też Biblioteka uniwersytecka - klasycystyczna. W środku tego wielkiego placu stoi pomnik cara Aleksandra I.

W centrum miasta znajduje się wielka cerkiew - budowla poświęcona i eksploatowana przez prawosławnych, którzy tam mieszkają.

Muzeum Narodowe, Galeria Narodowa, muzeum Architektury Fińskiej czy Muzeum Sztuki Fińskiej.

W Helsinkach odbyła się w 1973 roku w nowoczesnym budynku specjalnie zbudowana z tej okazji - europejskiej konferencji bezpieczeństwa i współpracy. Była tam pierwsza taka inicjatywa, która doprowadziła di zbliżenia między 2 grupami państw - NATO i układu Warszawskiego.

1

---