Jaka funkcje w organizmie pełni:
-HDL - należy do lipoprotein o wysokiej gęstości; odpowiedzialny jest za transport zwrotny cholesterolu, czyli transport od komórek tkanek obwodowych do wątroby. jest ważną substancją tłuszczową obecną we krwi. Przeciwdziała miażdżycy, a także powoduje że, komórki tłuszczu są wypłukiwane z naczyń krwionośnych.
Powoduje obniżenie całkowitego poziomu cholesterolu we krwi poprzez transport cholesterolu z tkanek obwodowych i innych frakcji lipidowych osocza (VLDL, chylomikrony), do wątroby.
Określany mianem :”dobrego cholesterolu” zapobiega miażdżycy.
-LDL- są lipoproteinami o niskiej gęstości, których zadaniem jest dostarczenie cholesterolu komórkom w celu regeneracji. Określany mianem „złego cholesterolu” - jest bogaty w apoproteiny, które ulegają modyfikacją (różne czynniki np. wolne rodniki), co sprzyja powstawaniu komórek piankowatych, a co za tym idzie blaszki miażdżycowej i miażdżcycy.
-wazopresyna- hormon antydiuretyczny, wydzielany przez tylny płat przysadki. Działa na cewki nerkowe dalsze i zbiorcze, zwiększa przepuszczalność dla wody, czego efektem jest zagęszczenie moczu. Niedobór powoduję moczówkę prostą.
-kalcytonina- Hormon syntetyzowany przez komórki C tarczycy. Zmniejsza stężenia wapnia i fosforanów w osoczu, zwiększa ich odkładanie w kościach. Na skutek zahamowania czynności osteoklastów i pobudzenia osteoblastów. Zwiększa wydalanie wapnia i fosforanów z moczem.
-estrogeny- hamuja resorbcję kości, podobne działanie do kalcytoniny( zatrzymanie wapnia, fosforanów w kościach). U kobiet w czasie menopauzy wystepuje niedobor estrogenów. Co 3 kobieta w tym okresie jest zagrożona OSTEOPOROZĄ.
wydzielanie kortykosteroidow( chodzi o os podwzgorze-przysadka-nadnercza)
KORTYKOLIBERYNA(neurohormon wydzielany przez podwzgórze)-------> KORTYKOTROPINA (hormon tropowy wydzielany przez przedni płat przysadki)-----> KORTYKOSTEROIDY (nadnercza)
((((( zasada ta sama jak opisywałam z tyroksyną, jak zaburzenia podwzgórza, to zaburzenia w wydzielaniu kortykotropiny i kortykosteroidów)))))))))
CK w diagnostyce i co to jest CK-MBmass
Składa się z 3 izoenzymów CK-MB- charakterystyczny dla serca, CK-MM- charakterystyczny dla mięśni szkieletowych, CK-BB- charakterystyczny dla mózgu. (najwięcej jest w mięśniach szkieletowych). Wykrywanie izoenzymów: wykorzystywanie przeciwciał monoklonalnych, rozdział chromatograficzny, elektroforetyczny.
Zawał serca- wzrost całkowity CK i izoenzymu CK-MB(ponad 6% aktywności całkowitej ). CK-MB mass- stężenie izoenzymu CK-MB oznaczane metodami immunologicznymi (przeciwciała monoklonalne)- w zawale osiąga wartość maksymalną po 24 h po zawale, i jest podwyższona o 8-10 razy od norm referencyjnych.
Dystrofie Duchenne'a, urazy mięśni- wysoki wzrost aktywności CK-MM
Zapalenia mięśni, infekcje, zatrucia alkoholem- umiarkowany wzrost CK-MM
Urazy i choroby o.u.n- wzrost CK-BB
Nowotwory prostaty, nerki, sutka, pęcherzyka żółciowego- wzrost aktywności CK-BB, izoenzym jest w tym przypadku wytwarzany ektopowo
Obniżenie masy ciała, terapia sterydami- obniżenie aktywności CK, szczególnie CK-MM
Osoby starsze- wzrost izoenzymu CK-MB
Oś podwzgorze-gonady
GONADOLIBERYNA( neurohormon wydzielany przez podwzgórze)---->gonadotropiny ( LUTROPINA i FOLITROPINA)
Lutropina- u kobiet pobudza dojrzałe pęcherzyki Graffa do owulacji, u mężczyzn powoduje pobudzenie komórek Leydiga i wydzielenie TESTOSTERONU
Folitropina- u kobiet powoduje wzrost i rozwój pęcherzyków Graffa oraz pobudzenia wydzielania ESTROGENU, u mężczyzn pobudza komórki Sertoliego oraz aktywuje spermatogenzę.
((((((( jeżeli będzie pyt o zaburzenia to tak samo jak z tyrozyną i kortykosteroidami))))))
Moczowka prosta- Moczówka prosta wywołana jest nieprawidłowym zagęszczeniem moczu spowodowanym niedoborem działania wazopresyny (ADH).
a) odmiana ośrodkowa- zaburzenie wydzielania ADH przez podwzgórze lub tylny płat przysadki.
Przyczyny: zabiegi neurochirurgiczne w okolicy podwzgórza, procesy nowotworowe, uszkodzenie centralnego ukł nerwowego
Objawy: silne uczucie pragnienia, niekontrolowane oddawanie moczu (poliuria), hipernatremia, wzrost osmolalności osocza
b) odmiana nerkowa- wywołana niewrażliwością kanalików nerkowych na działanie ADH. ADH jest wydzielana prawidłowo, ADH nie oddziaływuje na kanaliki, ponieważ nie posiadają one odpowiednich receptorów. Nerki nie mogą pełnić swojej roli.
Albuminy funkcje- Pełni role NIESWOISTEGO transportera BILIRUBINY, hormonów, witamin i wapnia, magnezu, leków... Nawet u dobrze odżywionego starszego człowieka maleje osoczowe stężenie albumin wraz z wiekeim. Ze względu na obiżone stężenia wartości bialek transportowych (przede wszystkim albumin) w osoczu znajduje się wieksza ilość wolnej lub biodostępnej formy leków silnie wiążących się z bialkami. Ztego względu u starszych pacjentów należy zmniejszyć dawki np. FENYTOINY, WARFARY, SALICYLANÓW, SULFONAMIDÓW, TYROKSYNY, ORAZ TRÓJCYKLICZNYCH LEKÓW ANTYDEPRESYJNYCH. Zmniejszona zawartość albumin, które fizjologicznie wiążą w surowicy jony wapnia, powoduje obniżenie całkowitego stężenia wapnia w ustroju ludzi starszych.
dystrofia mięśniowa- choroba dziedziczna recesywnie w sprzężeniu z chromosomem X. Wyróżnia się 2 formy choroby:
a) dystrofia mięśniowa Duchenne'a
b) dystrofia mięśniowa Beckera
Są to choroby recesywnie związane z chromosomem X( związana z płcią i dotyczy chłopców) wiodące do DESTRUKCJI MIĘŚNI SZKIELETOWYCH, M. GŁADKICH i M. SERCOWEGO.
a)Choroba Duchenne'a rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie SŁABOŚCIĄ MIĘŚNI czemu towarzyszy WZROST aktywności kinazy kreatynowej (CK-MM) we krwi. Przyczyną choroby jest mutacja międzu eksonem 44 a 45 (gen dotyczący dystrofi Duchenne'a jest największym genem wyizolowanym dotychczas). Powoduję to zaburzenia w syntezie białka dystrofiny. A dystrofina łączy włókna mięśniowe z lamininą.
b)Choroba Beckera występuje rzadziej, później się rozpoczyna i postępuje wolniej, ale częściej niż w chorobie Duchenne'a towarzyszą jej zaburzenia umysłowe.
Fenyloketonuria- To wrodzony błąd metboliczny. Cechuje się brakiem aktywności HYDROKSYLAZY FENYLOALANINY i podwyzszeniem poziomu fenyloalaniny w osoczu. Bezpośrednia przyczyną tej choroby jest brak enzymu hydroksylazy fenyloalaniny (PAH) który przekształca w wątrobie fenyloalaninę do tyrozyny. Zaburzenia przemiany fenyloalaniny spowodowane brakiem PAH prowadzą do gromadzenia się frnyloalaniny we krwi i wydalania jej nadmiaru z moczem. Upośledzenie umysłowe główny objaw kliniczny choroby wynika z nagromadzających się w NIEDOJRZALYM MÓZGU w znacznych stężeniach Fenyloalaniny i jej metabolitów. Płody zuszkodzonym genem PAH nnie cierpia z powodu fenyloketonurii dlatego że matka usówa nadmiar fenyloalaniny i jej metabolitów.
wyjaśnij pojęcia:
a) czułość analityczna metody jest to taka namniejsza ilość badanej substancji, która może być miarodajnie oznaczona za pomocą wybranej metody.
b) CZUŁOŚĆ DIAGNOSTYCZNA METODY:
odpowiada odsetkowej liczbie chorych w grupie badanej, którzy mieli dodatni wynik testu i zostali poprawnie zidentyfikowani jako „chorzy”. Czułośc jest więc miara zdolności danego testu do rozpoznania choroby.
c) Mocz pierwotny - część osocza krwi, przesączonego podczas procesu filtracji kłębuszkowej i zbierającego się w torebce Bowmana.
Zawiera nie tylko szkodliwe produkty przemiany materii, które powinny zostać usunięte z organizmu, lecz również substancje potrzebne, tj. cukry, sole mineralne, witaminy, aminokwasy i wodę. Dlatego w czasie przepływania przesączu przez długie kanaliki nerkowe, użyteczne substancje i część wody są powtórnie wchłaniane. Proces ten nazywamy wchłanianiem zwrotnym czyli resorpcją. Mocz pierwotny nie zawiera krwinek białych ani białek.
hormony wytwarzane eutopowo i ektopowo-
eutopowe- naturalne, prawidłowe wydzielanie hormon wydzielany przez narząd, gruczoł w zdrowym organizmie. np. tyroksyna przez tarczyce
ektopowo- patologicznie wydzielanie przez zmiany, guzy nowotworowe różnych narządów. Wydzielanie w „nienaturalnych” narządach czy gruczołach.
e) CHYLOMIKRONY- są to największe lipoproteiny, składają się głównie z tracylogliceroli. Zawierają lipoproteinę B48, ich główna funkcja to transport trójglicerydów z jelita do mięśni i nerek, serca, mózgu i innych narządów.
f) OSTEKLASTY- komórki kościogubne. Powodują destrukcje kości i osteoporozę. Powodują resorpcje związków mineralnych( wapniowych i fosforowych) z kość do osocza. Zawierają fosfatazę kwaśną i dużą ilość cytrynianów, które powodują rozpuszczenie związków mineralnych.