OBJAWY KLINICZNE ZESPOŁU ROZŁĄKI. - Choroba sieroca, czyli zespół rozłąki, choroba szpitalna. To całokształt zaburzeń psychosomatycznych występujących u niemowląt i małych dzieci na skutek pozbawienia ich opieki rodzicielskiej. Choroba sieroca jest bardzo trudna do zdiagnozowania i terapii. Równie trudno jest jej zapobiegać.Najczęściej pojawia się w przypadku wczesnej rozłąki dziecka z matką. Do choroby sierocej dochodzi też na skutek nieokazywania dziecku miłości macierzyńskiej i ojcowskiej na skutek zaburzeń więzi emocjonalnej. Dzieje się tak, gdy żadne z rodziców nie chce, bądź nie potrafi nawiązać kontaktów emocjonalnych z dzieckiem. Zatem choroba sieroca spowodowana jest też brakiem więzi z bliskimi osobami przez co jest nazywana też chorobą „braku miłości”.Alicja Szymborska wyróżniła trzy stopnie osierocenia:1.najwyższy: całkowite opuszczenie dziecka, brak kontaktów z rodzicami, opiekę nad dzieckiem przejmują obcy ludzie.2średni: kontakt jest niepełny, dziecko widuje rodziców rzadko, w nierównym czasie, nie potrafi określić kiedy kontakt nastąpi i ile będzie trwał3. najniższy: kontakt w zasadzie jest częsty, chociaż niecodzienny, rodzice nie nawiązują z dzieckiem odpowiedniego kontaktu emocjonalnego. Najwięcej szkód wywołuje choroba sieroca, które pojawia się do trzeciego roku życia, jest to okres krytyczny dla rozwoju, kiedy dziecko rozwija się najintensywniej i potrzebuje szczególnie dużo opieki, musi czuć się bezpieczne i kochane.Przebieg choroby:Zazwyczaj wyróżnia się 3 fazy: protestu (buntu), rozpaczy (pozornej akceptacji), wyobcowania. I.      Faza protestu: dziecko reaguje protestem na rozłąkę z rodzicem, domaga się bliskości, pojawia się agresja, próby ucieczki, ślinienie, drżenie ciała. Podłożem tych zachowań jest lęk i zachwiane poczucie bezpieczeństwa. Przy braku działań faza ta po kilku godzinach lub dniach przechodzi w fazę drugą   II.      Faza rozpaczy: następuje stopniowe wyciszenie, zobojętnienie dziecka na bodźce zewnętrzne, opuszcza je energia fizyczna, jest obojętne. Jest to faza, w której dziecko przyzwyczaja się do nowej sytuacji. Występują zaburzenia ze strony układu nerwowego i zachowania stereotypowe. Trwa ona od kilku dni do kilku tygodni.   III.      Faza wyobcowania: jest to najgłębsze stadium choroby, groźne dla rozwoju dziecka. Następuje całkowite uspokojenie się dziecka z powodu pogłębiającej się apatii. Jest bierne, posłuszne, nie ucieka przed dorosłymi. Sprawia wrażenie pogodzonego z losem. W tej fazie znacznie obniża się bariera immunologiczna dziecka.Skutki choroby sierocej obserwowane u wychowanków placówek opiekuńczo- wychowawczych według Marii Łopatkowej:   Niedojrzałość uczuciowa, zahamowanie rozwoju emocjonalnego.  Problemy z nawiązywaniem i podtrzymywaniem kontaktów uczuciowych,   Poczucie niższości, samotności, lęki i depresji,    Niska aktywność życiowa i ubóstwo inicjatyw,    Niskie zainteresowanie światem i otoczeniem, Huśtawka nastrojów, nieprzewidywalne zachowania Nieumiejętność radzenia sobie w nowych sytuacjach, Brak zainteresowania opiekunam,    Duże zainteresowanie obcymi ludźmi,   Brak koncentracji uwagi,   Uboga wyobraźnia, Słabe myślenie logiczne i abstrakcyjneLeczenie choroby sierocej:Podstawą leczenia jest przywrócenie opieki macierzyńskiej, chodzi tutaj o stworzenie możliwości nawiązania kontaktu uczuciowego dziecka z jedną i tą samą osobą. Zaburzenia wywołane u dziecka mogą zostać odwrócone, ale nie całkowicie. Uraz pozostaje do końca życia, tak jak i zachowania stereotypowe. Terapia rodzinna często bywa skuteczna, pobyt w rodzinie przywraca dziecku harmonię rozwojową.

Depresja anaklityczna, znana też pod nazwą choroby szpitalnej lub hospitalizmu, opisana została po raz pierwszy w 1946 roku. Wynika ona z utraty oparcia w matce/opiekunce, co wiązano m.in. z kilkumiesięcznym (powyżej 3 m-ce) pobytem dziecka w szpitalu (stąd nazwa). Podobne zjawiska występują u dzieci, które straciły matkę, zostały porzucone czy oddane do domu dziecka. Depresja anaklityczna - termin wprowadzony w 1940 przez R.A. Spitza na oznaczenie zaburzeń obserwowanych u części noworodków i niemowląt, które to zaburzenia mają wiązać się z izolacją od matki (np. w związku z pobytem dziecka w szpitalu, lub umieszczeniem w domu dziecka). Obraz depresji anaklitycznej obejmuje:utratę apetytu,zaburzenia rytmu snu i czuwania,małą ruchliwość,brak typowej dla tego okresu rozwojowego reakcji płaczu,objawy dyspepsji,zanik ssania,niekiedy epizody hipertermii.W 1980 r. Bowlby stwierdził, ze dzieci w reakcji na separację od rodziców reagują sekwencją zachowań: aktywny protest-rozpacz-zwątpienie i wycofanie. U separowanych niemowląt obserwowano liczne fizyczne i psychologiczne objawy, m.in. spadek wagi, brak snu, opóźnienie rozwoju psychomotorycznego oraz zwiększoną podatność na zachorowania na choroby fizyczne.Ponadto zauważono, że są one apatyczne, nie płaczą, nie są tak ruchliwe i gotowe do interakcji z otoczeniem jak zdrowe dzieci w tym wieku. W sytuacjach, w których nie doszło do przywrócenia lub poprawy relacji z opiekunami, miało miejsce niestety dalsze pogarszanie stanu zdrowia z opóźnieniem umysłowym i letargiem lub nerwowym pobudzeniem.W najbardziej ekstremalnych przypadkach obserwowano nawet śmierć dziecka, do której prowadziło wyniszczenie. Z kolei u dzieci, u których doszło do wznowienia relacji z matką notowano powrót do stanu normalnego w ciągu kilku-kilkunastu tygodni.

MUTYZM WYBIÓRCZY- to zaburzenie wieku dziecięcego o podłożu lękowym. Jego specyfika polega na niemożności mówienia w niektórych sytuacjach społecznych. W innych sytuacjach dziecko jest w stanie mówić w sposób adekwatny do swojego wieku. Tak jak w przypadku wielu innych zaburzeń, wczesna diagnoza i odpowiednia terapia są w stanie w dużej mierze wyeliminować lub co najmniej złagodzić objawy mutyzmu wybiórczego. Kryteria diagnostyczne wg  ICD 10  (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10– międzynarodowy system diagnozy nozologicznej.. ICD-10 jest opracowana przez WHO i obowiązuje w Polsce od roku 1996Ekspresja i rozumienie języka przez dziecko w granicach dwóch odchyleń standardowych , Możliwa do potwierdzenia niemożność mówienia w wybranych sytuacjach, pomimo mówienia w innych sytuacjach , Czas trwania zaburzenia przekracza 4 tygodnie.  Zaburzenia nie wyjaśnia brak znajomości języka mówionego wymaganego w sytuacjach społecznych, w których występuje niemożność mówieniaMutyzm wybiórczy wg DSM IVDSM-IV klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego – APA„Zaburzenie wieku dziecięcego charakteryzujące się stałą niemożnością mówienia w wybranych sytuacjach społecznych (w których mówienie jest oczekiwane np. w szkole), pomimo mówienia w innych sytuacjach”Kryteria według DSM V (APA, 2013)DSM-5 (wcześniej DSM-V) - kolejna edycja klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, która została wydana 18 maja 2013 rokuCharakteryzuje się stałym brakiem mówienia w sytuacjach społecznych, mimo że dziecko jest w stanie mówić w innych, znanych mu sytuacjach; inne kryteria to:brak mówienia w określonych sytuacjach przez okres minimum jednego miesiąca (nie bierze się pod uwagę pierwszego miesiąca w szkole lub przedszkolu)niemówienie nie jest wynikiem braku wiedzy lub nieznajomości językabraku mówienia nie da się lepiej wyjaśnić przez zaburzenia komunikacji lub inne nieprawidłowościDzieci z tym zaburzeniem:czasami używają komunikacji niewerbalnej i/lub niegłosowej, mogą być skłonne lub nawet chętne do wykonywania czynności/ udziału w sytuacjach społecznych, w których nie jest wymagane mówienienie inicjują rozmowy i nie odpowiadają, kiedy ktoś je o coś pyta (ale mogą wykazywać minimalne reakcje.

DEFICYTY PARCJALNE- Deficyty rozwojowe – inaczej dysfunkcje parcjalne lub fragmentaryczne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego – opóźnienie rozwoju psychomotorycznego, wolniejsze tempo rozwoju określonych funkcji. Deficyty mogą mieć różny zakres, dlatego wyróżnia się: parcjalne i fragmentaryczne.Parcjalne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego obejmują większy obszar czynności. Przykładem jest opóźnienie rozwoju motoryki (zarówno dużej – motoryki ciała – jak i małej – motoryki rąk, czynności manualnych) lub zaburzenia rozwoju mowy (zarówno czynnej – mówienia – jaki i biernej -  rozumienia).Fragmentaryczne zaburzenia rozwoju psychomotorycznego obejmują mniejszy obszar czynności, np: motoryki rąk lub tylko rozwoju mowy czynnej.

ZESPÓŁ ASPERGERA- został zdefiniowany jako jednostka chorobowa stosunkowo niedawno, mniej więcej w połowie lat 80. Dzieci o obrazie klinicznym odpowiadającym tej definicji zostały bardzo dokładnie opisane w latach czterdziestych przez wiedeńskiego pediatrę Hansa Aspergera. Pomimo to, zespół Aspergera został oficjalnie uznany dopiero w czwartej edycji Diagnostic and Statistic Manual/DSM-IV/ wydanej w 1994 r.Mianem ‘ Zespołu Aspergera’ określa się najłagodniejsze przypadki autyzmu, dotyczące przede wszystkim zaburzeń funkcjonalnych. A. jest to zaburzenie rozwoju o podłożu neurologicznym, którego przyczyny na ogół nie są znane.U osoby z Zespołem Aspergera występują typowe dla autyzmu odchylenia i deficyty w kontaktach i umiejętnościach społecznych i w użyciu języka dla potrzeb komunikacji.Dzieci te cechują zachowania powtarzające się lub uporczywe i bardzo ograniczony zakres zainteresowań. Te same kategorie dysfunkcji, występujące w stopniu od łagodnego do bardzo zaawansowanego, klinicznie definiują całe spektrum zaburzeń autystycznych , od Zespołu Aspergera po klasyczny autyzm. W DSM-IV ZA charakteryzuje osoby o lepszych zdolnościach poznawczych /z normalnym lub większym od przeciętnego ilorazem inteligencji/, które opanowały wykorzystanie języka na poziomie wyższym niż ma to miejsce w wypadku ludzi o innych zaburzeniach znajdujących się na tej osi. W rzeczywistości obecność normalnie rozwiniętych podstawowych funkcji języka jest jednym z kryteriów diagnostycznych ZA, chociaż na ogół pragmatyczne/społeczne funkcje języka sprawiają dzieciom z ZA nieco trudności. Lepsze zdolności poznawcze i lepsze opanowanie funkcji języka odróżniają ZA od innych form autyzmu i dają lepsze prognozy. Niektórzy klinicyści w USA rozróżniają ZA i ‘wysoko funkcjonujący autyzm’- HFA, twierdząc, że deficyty neuropsychiczne w obu tych przypadkach są inne. Inni lekarze nie potwierdzają jednak, że można w wyraźny sposób odróżnić te zaburzenia. Uta Frith określiła dzieci z ZA jako dzieci posiadające ‘domieszkę Autyzmu’. Takie określenie zostawia niestety miejsce na pewne zamieszanie diagnostyczne, gdyż może się zdarzyć, że podobne dzieci na terenie kraju otrzymają różne diagnozy, w zależności od tego, gdzie i przez kogo będą one stawiane.ZA charakteryzują następujące cechy:. 1.Jakościowe upośledzenie interakcji społecznych objawiające się przynajmniej w jednej z następujących dziedzin:(upośledzenie rożnego rodzaju czynności pozawerbalnych, regulujących interakcje społeczne,niezdolność do nawiązywania odpowiednich do wieku kontaktów z rówieśnikami,brak spontanicznego szukania okazji do dzielenia się z innymi ludźmi swoimi doświadczeniami,brak wzajemności w kontaktach społecznych lub emocjonalnych.)2. Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i czynności, objawiające się przynajmniej w dwóch następujących dziedzin:(zaabsorbowanie jednym lub kilkoma stereotypowymi i ograniczonymi wzorcami zainteresowań,niezmienne trzymanie się określonych, niefunkcjonalnych zachowań rutynowych, czy rytuałów,stereotypowe lub powtarzające się manieryzmy w zachowaniu lub zainteresowanie elementami przedmiotów.

Szwedzki badacz Gillberg zaproponował 6 kryteriów diagnostycznych dla tego zaburzenia, na podst. DSM-IV, oddających unikalny charakter tego zaburzenia.1. Zaburzenia funkcji społecznych z towarzyszącym mu dużym egocentryzmem; w takich dziedzinach jak;(niezdolność do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami,brak chęci do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami,słaba znajomość kodów społecznych,nieadekwatne reakcje społeczne i emocjonalne.)2. Ograniczone zainteresowania i aktywności, w tym :((bardziej zapamiętane niż zrozumiane,wyłączanie innych zainteresowań,przywiązanie do powtórzeń.3. Powtarzające się zachowania rutynowe lub rytuały:narzucane sobie, narzucane innym.4. Cechy dotyczące języka i mowy takie jak ;możliwe, choć nie obserwowane w sposób ciągły, opóźnienie wczesnego rozwoju mowy,na pozór perfekcyjnie opanowane funkcje ekspresyjne języka,dziwna prozodia, szczególne cechy głosu,upośledzenie rozumienia, obejmujące złą interpretację znaczeń dosłownych i ukrytych.5. Problemy z komunikacją pozawerbalną, obejmujące:ograniczony zakres gestów,niezdarny język ciała,ograniczony zakres lub niewłaściwe stosowanie mimiki szczególne, ‘sztywne’ spojrzenie,trudności w utrzymaniu bliskiego kontaktu fizycznego. 6. Niezgrabność ruchowa.Nie wszystkie w/w cechy muszą być jednocześnie obecne.

6. PODAJ CZYNNIKI ETIOLOGICZNE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO.

Etiologiczne aspekty upośledzenia umysłowego:
1. Czynniki endogenne(wewnętrzne):
a) szkodliwe geny (choroby dominujące, recesywne i sprzężone z płcią)
b) aberracje chromosomalne (aberracje chromosomów płciowych i aberracje autosomalne)
2. Czynniki egzogenne (zewnętrzne):
a) działające przed porodem (okres prenatalny)
b) działające w czasie porodu (okres perinatalny)
c) działające po porodzie (okres postnatalny).
W katalogu McKusicka oraz w bazie internetowej OMIM opisanych jest około 7 tysięcy chorób genetycznych (OMIM – Online Mendeltelian Inheritance In Man, www.ncbi. nlm.nih.gov).
Ze względu na etiologię, można je podzielić na zaburzenia powstające na podłożu:
1) zmian liczby lub struktury chromosomów,
2) zaburzeń jednogenowych oraz
3) zmian wieloczynnikowych (genetycznych, środowiskowych).

Przyczyny (klasyfikacja wg Lipkowskiego):Prenatalne (w okresie ciąży): wiek matki (niedostateczna dojrzałość biologiczna bardzo młodych matek lub wyczerpanie generatywnych sił matek starszych,zaburzenia chromosomalne, niedotlenienie (przy krwawieniach we wczesnym okresie ciąży, padaczce)  uszkodzenia chemiczne (leki, antybiotyki, insulina), mechaniczne i radiacyjne, w skutek wstrząsów, prześwietleń promieniami Roentgena,choroby infekcyjne matki (grypa wirusowa lub różyczka w okresie ciąży), zaburzenia metabolizmu (przemiany materii, w przemianie białka, tłuszczu, węglowodanów; cukrzyca)Perinatalne (związane z porodem dziecka):mają najczęściej charakter uszkodzeń mechanicznych i niedotlenienia w czasie porodu, złe postępowanie lekarskie,przedłużającysię poród, porody kleszczowePostnatalne (po urodzeniu dziecka): urazy fizyczne (czaszki i mózgu, choroby mózgu),pod wpływem zatrucia, choroby psychiczne we wczesnym dzieciństwie,choroby zakaźne (opony mózgowe, zapalenie opon).. Przyczyny upośledzenia (wg Gibsona):Pierwotne – czynniki genetyczne: rodzice przekazują nieprawidłowe lub uszkodzone geny i chromosomy powodujące, że embrion i płód nie rozwijają się normalnie; w konsekwencji dziecko rodzi się upośledzone umysłowo

Wtórne – to czynniki mające wpływ na korę mózgową: przed urodzeniem, w czasie urodzenia i podczas porodu, po urodzeniu dziecka

PYTANIE I.

1. U dzieci małych (wiek poniemowlęcy i przedszkolny) zazdrość pojawia się wtedy , gdy grozi mu utrata miłości soób z najbliższego otoczenia . P F

2. Przyczyną mutyzmu całkowitego są najczęściej ostre sytuacje urazowe P F

3. Tiki są to niezależne od woli celowe i wielokrotnie powtarzajace się skurcze pojedyńczych mięśni lub grup mięśni w obrębie twarzy , tułowia lub kończyn P F

4. U dzieci czteroletnich wtórne moczenie nocne może mieć charakter instrumentalno- recesywny P F

5. Trudności w zasypianiu i ciągłości smu są związane z niekorzystnymi warunkami bytowymi , ciasnota mieszkaniową , zbyt dużym zagęszczeniem osób w domu P F

6. Lęki nocne charakteryzują się przerwaniem snu po 4-5 godzinach od zaśnięcia P F

7. Zakres i nasilenie deprywacji psychicznej u dziecka uzależniony jest od wieku matki P F

8. Nawyki i czynności nawykowe są to zachowania charakterystyczne dla ADHD P F

9. ADHD nie występuje przed 6 rokiem życia P F

5. PODAJ PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA ZABURZEŃ ŁAKNIENIA U DZIECI ZWRACAJĄC UWAGĘ WYŁĄCZNIE NA CZYNNIKI RODZINNE

czynniki rodzinne –  zdarza się, że ogromny wpływ na powstanie zaburzeń odżywiania ma otoczenie a przede wszystkim sytuacja rodzinna, w jakiej dorasta młody człowiek. Wśród czynników wymienia się dużą konfliktowość czy chłód emocjonalny, zachowania rodziców, sposób spożywania posiłków rodzinnych, zaburzenia emocjonalne i uzależnienia w najbliższej rodzinie.

Dla ogólnego funkcjonowania rodziny (zwłaszcza dla jej działalności wychowawczej) istotnym elementem jest życie emocjonalne, które „przenika całokształt sytuacji i stosunków zachodzących w rodzinie i przez to nadaje swoistej dynamiki wszystkim funkcjom spełnianym przez rodzinę, w tym również funkcjom wychowawczym” Tylko normalne stosunki rodzinne zapewniają dziecku prawidłowy rozwój emocjonalny. Oczywiście funkcje rodziny stopniowo przejmują, uzupełniają czy też poszerzają inne instytucje (szkoła) oraz media i grupy rówieśnicze. Jednak rola rodziny jest zawsze bardzo ważna i zajmuje kluczowe miejsce w wychowaniu zarówno dziecka, jak i młodego człowieka.Niestety, coraz częściej mamy do czynienia z przypadkami „ukrytej patologii rodzinnej”. Zewnętrzny obraz rodziny nie budzi zastrzeżeń, ale tak naprawdę brakuje w niej ciepła, szczerości, poczucia bezpieczeństwa i akceptacji. Dzieci wychowywane w takich rodzinach są zalęknione, osaczone, nie wierzą we własne możliwości (nazywa się je niekiedy sierotami emocjonalnymi. Czasami podświadomie szukają wyjścia z sytuacji, dokonują niewłaściwych wyborów lub stają się ofiarami różnych chorób (na przykład zaburzeń odżywiania się).

Dokładanie opisał rodzinę anorektyczną po raz pierwszy w 1970 roku doktor S. Minuchina (wraz z L. Rosmanem i L. Bakerem) [9]. Założył on, że po pierwsze specyficzny rodzaj rodzinnej organizacji ma ścisły związek z pojawieniem się i podtrzymywaniem objawu, a po drugie - objaw jest znaczącym czynnikiem w utrzymywaniu homeostazy rodzinnej. Poza tym wyróżnił cechy charakterystyczne dla tych rodzin. Są to: uwikłanie, zmieszanie, nadopiekuńczość, sztywność, nieumiejętność rozwiązywania konfliktów i włączanie dziecka w konflikt rodziców.

M. Jablow, opierając się na koncepcji S. Minuchina i na własnym doświadczeniu w pracy z chorymi na jadłowstręt psychiczny w następujący sposób charakteryzuje skomplikowane relacje w tych rodzinach: Usidlenie dla rodziny oznacza to, że wszyscy się o siebie aż za bardzo troszczą, są ze sobą silnie związani, odpowiedzialni i lojalni. Jednocześnie jednak czują się bardzo samotni, ponieważ wzajemna pomoc i oddanie wynika nie z bliskości, ale raczej z poczucia obowiązku. Poza tym ulegają zatarciu granice pomiędzy członkami rodziny, co sprawia, ze zostaje zahamowany autonomiczny rozwój jednostki. Nadopiekuńczość nie wiąże się tylko z troską o chore dziecko, ale widoczna jest na długo przed pojawieniem się objawów choroby. Wynika z przeświadczenia o wrogim, zagrażającym świecie, przed którym należy się wzajemnie chronić. Dzieci w takich rodzinach nie mają szansy na samodzielne stawianie czoła kłopotom i przeciwnościom losu. Dlatego poza rodziną czują się wyobcowane, bezradne i zagubione. Sztywność polega na braku umiejętności adaptacji i godzenia się ze zmianami. Rodziny te bowiem bardzo źle znoszą zmiany, przyjmują je jako zagrożenie ze strony świata zewnętrznego. Posiadają własne ścisłe i niepodważalne zasady, które pomagają im wierzyć w słuszność ich postępowania. Unikanie konfliktów związane jest z naczelnym celem, jakim jest rodzinna harmonia. Ujawnienie problemu, rozmowa o konfliktach jest zagrożeniem, a więc lepiej tego unikać. Rodziny te ignorują istnienie problemów, rozmywają je i umniejszają, w myśl zasady, że „jeżeli się o czymś nie mówi, to tego po prostu nie ma”. Wciąganie dzieci w konflikt małżeński wydaje się tylko konsekwencją pozostałych cech, ponieważ rodzice nie potrafią rozwiązać otwarcie swych kłopotów małżeńskich, często rozpoczynają grę, w której szukają sojusznika. Dzieci występują więc w rolach sprzymierzeńców lub mediatorów. Pojawienie się objawów choroby skupia cała uwagę rodziny i sprzeczki małżeńskie odchodzą na dalszy plan. To podtrzymuje objawy anorektyczne, ponieważ podświadomie dziecko czuje się odpowiedzialne za rodzinną harmonię .

Pragnomen -niezwykłe, zdumiewające dla otoczenia zachowanie się osoby (czasem stanowiące przestępstwo), zachowanie wbrew oczekiwaniu, niekiedy będące pierwszym objawem choroby psychicznej. Zjawisko opisane po raz pierwszy przez Eugeniusza Brzezickiego (1890-1974) polegające na nieoczekiwanym wykonaniu jakiejś niezwykłej i nieprzewidzianej czynności na tle uprzedniego, spokojnego zachowania się chorego[1].

Paragnomen nie decyduje o rozpoznaniu i rokowaniu choroby, natomiast może decydować o bezpieczeństwie chorego i jego otoczenia. Zazwyczaj występuje w przypadku nagłego początku choroby.