INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ PRACY
TOKARZ
I. Uwagi ogólne
Do samodzielnej obsługi tokarki do obróbki metali można przystąpić tylko wtedy jeżeli posiada się:
Ukończone odpowiednie przeszkolenie zawodowe.
Przeszkolenie wstępne ogólne i instruktaż stanowiskowy.
Przeszkolenie w zakresie ochrony ppoż.
Dobry stan zdrowia potwierdzony świadectwem lekarskim.
Ukończony 18-ty rok życia.
Zezwolenie bezpośredniego zwierzchnika na obsługę tokarki.
Nie należy podejmować pracy jeżeli ma się jakiekolwiek wątpliwości co do jej bezpiecznego wykonania.
Należy zgłaszać się do swojego bezpośredniego zwierzchnika po odpowiednie i wyczerpujące wytyczne i wskazówki dla rozwiązania problemów lub niejasności czy wątpliwości dotyczących bezpiecznego wykonania powierzonego zadania.
Do wykonania powierzonej pracy należy przystąpić punktualnie, będąc wypoczętym, trzeźwym, właściwie ubranym (odzież robocza musi być czysta, obcisła, bez luźno zwisających elementów, włosy przykryte beretem lub czapką, na nogach buty robocze).
II. Podstawowe czynności pracownika przed rozpoczęciem pracy na tokarce
Tokarz powinien:
Zapoznać się z dokumentacją wykonawczą (warsztatową), wysłuchać poleceń i instruktażu zawodowego zwierzchnika, dotyczących bezpiecznego i prawidłowego wykonania powierzonych zadań.
Przemyśleć bezpieczny przebieg pracy przy realizacji powierzonego zadania.
Przygotować niezbędne pomoce warsztatowe, narzędzia pracy i ochrony osobiste (np. okulary ochronne, rękawice, haczyk z gardą dla odgarniania wiórów, zmiotkę itp.).
Przygotować odpowiednio stanowisko robocze do realizacji zadania (podest, lunety, podtrzymki, oświetlenie stanowiskowe itp.).
Zdjąć pierścionki, obrączki i bransolety.
Wszystkie zauważone usterki i zagrożenia natychmiast zgłosić swojemu bezpośredniemu zwierzchnikowi, celem ich szybkiego usunięcia.
III. Czynności pracownika przed uruchomieniem tokarki
Tokarz powinien:
Sprawdzić stan techniczny tokarki, między innymi czy osłony i zabezpieczenia są sprawne i spełniają swoją rolę, czy izolacja instalacji elektrycznej przy maszynie nie jest uszkodzona, czy silnik główny i pompki działają normalnie, czy podłączenie lampy oświetleniowej jest właściwe, czy detal (przedmiot) jest dostatecznie i pewnie zamocowany w tarczy tokarskiej, czy nie pozostał klucz w uchwycie tokarskim, czy wszystkie zbędne przedmioty zostały usunięte z łoża tokarki, czy detal (pręt) wystający z wrzeciennika jest osłonięty.
Próbnie uruchomić tokarkę i na biegu jałowym sprawdzić prawidłowość jej działania.
IV. Zasadnicze czynności pracownika podczas obsługi tokarki
Tokarz powinien:
Mocować rzetelnie i solidnie obrabiany przedmiot, aby uniemożliwić jego wypadnięcie z uchwytu tokarskiego.
Przedmiot mocować w taki sposób, aby nie uległ on uszkodzeniu.
Używać tylko sprawdzonych, nieuszkodzonych i nie zaoliwionych narzędzi oraz pomocy warsztatowych.
Podczas pracy osłaniać tarczę zabierakową i uchwyty.
Koniecznie używać okularów ochronnych podczas powstawania wiórów odpryskowych.
Jeżeli jest to wskazane, używać noży z łamaczem wiórów w celu zapobieżenia powstawania wiórów wstęgowych zwijanych.
Koniecznie używać haczyka z gardą przy usuwaniu wiórów wstęgowych.
Narzędzia w imaku nożowym wymieniać dopiero po zatrzymaniu tokarki.
Dosuwać nóż tokarski powoli i ostrożnie do obrabianego przedmiotu.
W sposób ciągły obserwować przebieg procesu skrawania.
W razie przerwy w dopływie prądu natychmiast odsunąć narzędzie (nóż tokarski) od przedmiotu obrabianego i wyłączyć tokarkę.
Podczas wykonywania pracy koncentrować swoją uwagę tylko na zasadniczych (bezpiecznych) czynnościach.
Każdą powierzoną pracę wykonywać dokładnie, zgodnie z obowiązującym procesem technologicznym i według wskazówek zwierzchnika, bezpiecznie, nie stwarzając żadnych zagrożeń dla siebie i otoczenia.
Wykonywać prace tylko zlecone przez bezpośredniego zwierzchnika.
Zawsze zachować właściwą postawę (pozycję ciała) podczas obsługi tokarki.
Każdy zaistniały wypadek przy pracy natychmiast zgłaszać bezpośredniemu zwierzchnikowi.
W razie zaistnienia wypadku przy pracy, pozostawić stanowisko robocze w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek, do czasu przybycia zespołu powypadkowego.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do bezpiecznego wykonania zadania wysłuchać wskazówek i instruktażu zwierzchnika i dostosować się do jego poleceń.
V. Czynności zakazane tokarzowi
Tokarzowi zabrania się przede wszystkim:
Chłodzenia obrabianego przedmiotu i narzędzia za pomocą mokrych pakuł.
Pochylać się zbyt blisko nad przedmiotem obrabianym.
Dokonywać pomiarów przedmiotu lub sprawdzać jego gładkość ręką podczas obróbki (obrotu).
Hamować ręką tarczę tokarską.
Dotykać ręką uchwyty i tarczę zabierakową bez wyłączenia napędu.
Chwytać i usuwać wióry ręką nie uzbrojoną w haczyk z gardą.
Układać na łożu tokarki wykonane przedmioty, narzędzia, sprawdziany i pomoce warsztatowe.
Zdejmować osłony i zabezpieczenia podczas pracy (ruchu) tokarki.
Naprawiać samemu tokarkę, a szczególnie podczas jej ruchu.
Smarować i konserwować tokarkę będącą w ruchu.
Obsługiwać tokarkę w rękawicach ochronnych.
Przedłużać ramię klucza drugim kluczem lub rurą.
Pozostawiać będącą w ruchu tokarkę bez nadzoru.
Dotykać urządzeń elektrycznych będących aktualnie pod napięciem.
Wykonywać pracę bez zabezpieczenia włosów beretem lub czapką.
Stosować do oświetlenia miejscowego lamp o innym napięciu niż 24 V.
Dopuszczać do obsługi tokarki osoby trzecie bez wiedzy i zgody zwierzchnika.
Składować przedmioty (detale) oraz pojemniki na wióry czy regały zbyt blisko tokarki.
Powodować, żeby podłoga wokół tokarki była mokra, śliska, nierówna, zanieczyszczona wiórami i śmieciami, zatarasowana.
Zdmuchiwać wióry ustami lub sprężonym powietrzem o dużym ciśnieniu.
Opuszczać stanowisko robocze bez ważnych przyczyn, bez wiedzy i zgody zwierzchnika.
Pić alkohol, brać udział w „pogawędkach” koleżeńskich oraz niebezpiecznych zabawach czy żartach.
Stosować niebezpieczne metody pracy, stwarzające zagrożenia dla zdrowia i życia.
VI. Podstawowe czynności pracownika po zakończeniu pracy
Tokarz powinien:
Ułożyć na odpowiednim miejscu obrabiany przedmiot.
Wyłączyć i zabezpieczyć tokarkę przed jej niepożądanym włączeniem.
Dokładnie posprzątać swoje stanowisko robocze.
Zakonserwować łoże tokarki olejem.
Narzędzia i pomoce warsztatowe odłożyć do szafki narzędziowej a niepotrzebne zdać do wypożyczalni.
Ochrony osobiste oczyścić i odłożyć do szafki narzędziowej .
Sprawdzić, czy pozostawiona tokarka nie stworzy jakichkolwiek zagrożeń.
Nie opuszczać stanowiska roboczego przed zakończeniem dnia pracy.
VII. Uwagi końcowe
Tokarz powinien:
Zawsze dbać o higienę osobistą i schludny wygląd oraz o czystość stanowiska roboczego.
Szanować i dbać o powierzone stanowisko oraz jego wyposażenie.
Nie stwarzać żadnych zagrożeń dla siebie i współpracowników.
Przestrzegać zasad i wymagań ujętych w niniejszej instrukcji, gdyż za ich niestosowanie tokarz może być pociągnięty do odpowiedzialności.
W przypadku zaistnienia sytuacji nie wymienionej w wyżej podanej instrukcji, należy bezzwłocznie zwrócić się do swojego zwierzchnika co do dalszego postępowania.
W razie zaistnienia wypadku
Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.
W razie potrzeby wezwać pomoc lekarską.
Powiadomić przełożonych.
W przypadku znalezienia się wobec bezpośredniego niebezpieczeństwa pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia, nie może jednak odmówić podjęcia innej równorzędnej pracy, gdy niezwłoczne usunięcie zagrożenia nie jest możliwe).
Specjalista ds. BHP
................................
4