BORY SOSNOWE

Typy siedlisk i zbiorowisk leśnych

	bardzo ubogie	ubogie	średnio żyzne	żyzne
suche ~2m	bór sosnowy suchy	bór mieszany suchy	las mieszany suchy
świeże ~1,5m	bór sosnowy świeży	bór mieszany świeży	las mieszany świeży	las świeży
wilgotne ~1m	bór sosnowy wilgotny	bór mieszany wilgotny	las mieszany wilgotny	las wilgotny
bagienne ~0,5m	bór sosnowy bagienny	bór mieszany bagienny	las mieszany bagienny	las bagienny

Rozpowszechnione na niżu w subkontynentalnym obszarze Europy Środkowej i Wschodniej - bory sosnowe i bory sosnowe mieszane.

Obejmują najważniejsze gospodarczo (produkujące drewno) zbiorowiska leśne, pokrywające obecnie na niżu większą część powierzchni leśnych.

Gatunki: sosna zwyczajna, widłoząb fałdowany, widłak spłaszczony, korzeniówka pospolita, pomocnik baldaszkowy, gruszyczka zielonawa.

Grupa zespołów - Bory sosnowe

Zbiorowiska leśne z bezwzględną dominacją sosny; często jednostkowa domieszka brzozy. W pewnych regionach Polski subdominantami mogą być świerk lub jodła (w niższych partiach drzewostanu). W warstwie krzewów występować mogą dąb i buk (nielicznie). W obrębie siedlisk oligotroficznych bory sosnowe mają bardzo szeroką skalę tolerancji pod względem wilgotności gleby (od suchych piasków po torfowiska wysokie).

Gatunki: sosna zwyczajna, widłoząb fałdowany, borówka brusznica, b. czernica, rokietnik pospolity, wrzos zwyczajny.

Nadmorski bór bażynowy

Zbiorowisko kończące sukcesję na obszarach wydmowych pobrzeża Bałtyku. Szczególny pokrój sosen - wiatr kształtuje korony w formie „chorągwi”. Gatunki: bażyna czarna - masowo, tajęża jednostronna, zimoziół północny, listera sercowata, gruszyczka jednokwiatowa, paprotka zwyczajna , gajnik lśniący, brzoza brodawkowata, pszeniec zwyczajny.

Śródlądowy bór suchy

Występuje w obszarach śródlądowych, na bardzo suchym siedlisku (woda gruntowa ~2 m). Drzewostan stosunkowo niski i rozrzedzony. Bardzo uboga w gatunki warstwa zielna o niewielkiej ilościowości. Zwarta warstwa przyziemna złożona z porostów - głównie chrobotków, dno lasu ma charakterystyczną siwoszarą barwę. Gatunki: turzyca wrzosowiskowa, szczaw zwyczajny, kostrzewa owcza, jałowiec zwyczajny, chrobotek leśny.

Subkontynentalny bór świeży

Występuje w wschodniej części Polski na glebach z niskim poziomem wód gruntowych (~1,5 m), w klimacie subkontynentalnym. Jako subdominant, nie wchodzący do najwyższej warstwy drzewostanu, występuje często świerk. Niską i bardzo luźną warstwę podokapową tworzy niekiedy dąb. Niewiele gatunków roślin zielnych. Dno lasu zielone - mchy. Gatunki: Gajnik lśniący, brzoza brodawkowata, pszeniec zwyczajny, turzyca wrzosowiskowa, szczaw zwyczajny, kostrzewa owcza, jałowiec zwyczajny, jarząb pospolity, kosmatka owłosiona, siódmaczek leśny, gorysz pagórkowy, wężymord niski, konwalia majowa, nawłoć pospolita, kokoryczka wonna.

Suboceaniczny bór świeży

Występuje na siedliskach boru świeżego w suboceanicznych obszarach zachodniej Polski. Gatunkiem rozpoznawczym jest występujący bardzo obficie śmiałek pogięty; (odpowiednio jak wyżej jodła i buk). Leśnicy nie wyróżniają w dokumentacji tych dwu typów boru świeżego.

Śródlądowy bór wilgotny

Występuje na niżu południowej i wschodniej części Polski, w miejscach z wysokim, lecz zmieniającym się w ciągu roku, poziomem wody gruntowej (~1m). W drzewostanie domieszka brzozy omszonej. Warstwa roślin zielnych dość bogata w gatunki o dużej ilościowości. Dno lasu zielone - mchy. Gatunki: trzęślica modra- dominuje w runie, orlica pospolita, jarząb pospolity, pszeniec zwyczajny, kosmatka owłosiona, siódmaczek leśny, gajnik lśniący, bielistka siwa, płonnik zwyczajny.

Kontynentalny bór bagienny

Występuje w całej Polsce, w bezodpływowych zagłębieniach terenu, z wysokim poziomem wody gruntowej (~0,5m) i grubą warstwą torfu. Jest końcowym stadium sukcesji na torfowisku wysokim. Drzewostan stosunkowo niski. W warstwie roślin zielnych bardzo duża ilościowość. Jest wśród borów sosnowych zespołem najbogatszym w gatunki. Gatunki: bagno zwyczajne - masowo, borówka bagienna, kępowe gatunki mchów torfowców, brzoza omszona, wełnianka pochwowata, żurawina błotna, trzęślica modra, gajnik lśniący, płonnik zwyczajny.

- Większość borów sosnowych występuje na piaszczystych i ubogich glebach bielicowych. Czynnikiem różnicującym siedlisko jest poziom wody gruntowej. Jego obniżenie powoduje degradację boru np. bór świeży upodabnia się do boru suchego. Bór bagienny po obniżeniu się poziomu wód gruntowych zamiera.

---