Program przedmiotu
Nazwa przedmiotu: SYSTEM PODATKOWY
Katedra obsługująca przedmiot: Katedra Usług Finansowych
Koordynator przedmiotu: dr hab. prof. nadzw. WSHiP Danuta Mliczewska
Forma zajęć: Wykład
1. Cele przedmiotu:
Celem wykładu jest wyjaśnienie studentom miejsca i roli podatków, które tworzą w każdej gospodarce określony zbiór, zwany systemem podatkowym. Ów system podatkowy należy analizować w powiązaniu z mechanizmem funkcjonowania całej gospodarki.
2. Literatura przedmiotu:
Literatura obowiązkowa:
Brzeziński B., Kalinowski M., Prawo podatkowe Wspólnoty Europejskiej, ODDK, Gdańsk 2005;
Dolata S., Podstawy wiedzy o podatkach i polskim systemie podatkowym, wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999;
Szczodrowski G., Polski system podatkowy. Strategia transformacji, wyd. UG, Gdańsk 2003;
Teoretyczne podstawy reformy podatków w Polsce, red. Ostaszewski J., Difin, Warszawa 2004.
Literatura zalecana:
Grądalski F., Wstęp do teorii opodatkowania, wyd. SGH, Warszawa 2004;
Mliczewska D., Polski system podatkowy, LAM, Warszawa 1997;
Mliczewska D., Podatek liniowy w teorii i praktyce, Myśl Ekonomiczna i Prawna Nr 2, WSHIP, Warszawa 2003.
3. Szczegółowe treści przedmiotu:
Podatek - daniną publiczną. Narodziny państwowości. Wydatki władzy państwowej. Daniny publiczne - źródłem finansowania celów realizowanych przez podmioty władzy publicznej. Rodzaje danin publicznych (osobiste, rzeczowe, pieniężne). Podatki a inne pieniężne daniny publiczne (cła, opłaty, dopłaty).
Podatek jako przedmiot zainteresowania nauk (głównie ekonomii i prawa). Podatek narzędziem redystrybucji dochodu. Podatek określonym instrumentem polityki fiskalnej państwa. Podatek jako urządzenie prawne. Socjologiczne i psychologiczne widzenie podatków.
Gospodarcze znaczenie podatków. Zasady podatkowe. Podatki a alokacja zasobów w gospodarce. Wpływ podatków na poziom i skłonność do oszczędzania i inwestowania. Redystrybucyjne skutki podatków. Granice opodatkowania (krzywa Laffera).
Prawny aspekt podatków. Źródła prawa podatkowego. Konstytucja, ustawy, akty podustawowe, precedensy, zwyczaje. Zasady legislacji podatkowej. Budowa podatku - technika podatkowa.
Prezentacja podstawowych elementów konstrukcji podatku i ich roli w podatku. Podmioty podatku (bierne i czynne). Przedmiot opodatkowania. Podstawa opodatkowania. Stawki (skale) podatkowe. Szczególna rola skali progresywnej w podatkach od dochodów osobistych (podatek liniowy czy progresywny?). Ulgi, zwolnienia i wyłączenia podatkowe.
System podatkowy - pojęcie. Istota systemu podatkowego. Systemy podatkowe racjonalne (naukowe). Systemy podatkowe historyczne. Czynniki wpływające na zmiany systemów podatkowych.
Systemy podatkowe krajów rozwiniętych i rozwijających się. Uwarunkowania funkcjonowania systemów podatkowych krajów rozwiniętych - ich cechy. Ogólna charakterystyka systemów podatkowych krajów rozwijających się. Systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej.
System podatkowy Polski w gospodarce nakazowo-rozdzielczej. Rola podatków w gospodarce realnego socjalizmu. Opodatkowanie osób fizycznych. Opodatkowanie przedsiębiorstw i innych organizacji. Znaczenie podatków w budżecie publicznym.
System podatkowy Polski w latach 90. Przesłanki reformy podatkowej. Zmiany w podatkach dochodowych i przychodowych. Zmiany w podatkach konsumpcyjnych. Opodatkowanie majątku. Ocena reformy podatkowej lat 90.
Cechy polskiego systemu podatkowego na początku XXI wieku. Opodatkowanie dochodów i przychodów. Opodatkowanie majątku. Opodatkowanie konsumpcji (podatki od wydatków). Zmiany w systemie podatkowym Polski związane z jej wstąpieniem w struktury unijne.
Ocena polskiego systemu podatkowego - kryteria. Ocena systemu z punktu widzenia skuteczności, efektywności, prostoty, zgodności z zasadami prawnymi.