Łamanie praw autorskich kradzież intelektualna oprogramowań

Spis treści:

1. Wstęp

1. Plagiat………………………………………………...………3

2. Software……………………………………………….………3

3. Nielegalne oprogramowanie…………………………………..3

2. Wykładnia prawna………………………………………...…………4

3. Instytucje kontrolujące i audytujące legalność oprogramowania...….6

4. Przykłady kradzieży oprogramowań…………………………….…..7

5. Wnioski………………………………………………………...……8

Wstęp

Plagiat - w języku potocznym - „kradzież utworu lub pomysłu. Plagiatem jest przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego utworu lub jego fragmentu (cudzych elementów twórczych), to znaczy ukrycia źródła ich pochodzenia. Oznacza więc kradzież intelektualną. Plagiat z założenia jest umyślny, plagiator (osoba, która dopuściła się plagiatu) przypisuje sobie cudzą twórczość. Plagiator świadomie zataja źródło pochodzenia istotnych zapożyczeń. Według niektórych autorów ...niechlujstwo i rażąca niedbałość, względnie nieumiejętność w redagowaniu przypisów nie stanowi (…) okoliczności łagodzącej”.

Software - „inaczej oprogramowanie komputerowe. Zaliczamy do niego zazwyczaj: aplikacje (np. edytory tekstu), firmware (oprogramowanie zainstalowane na stałe w przypadku niektórych elementów komputera, np. płyty głównej) i systemy operacyjne. Każdy z programów (z wyjątkiem firmware) może być dystrybuowany przez jego autora na zasadzie freeware (całkowicie za darmo, czasami z możliwością opcjonalnej rozbudowy programu o dodatkowe funkcje), shareware (najczęściej płatna pełna wersja) lub trial (odmiana shareware, z licencją na określoną liczbę dni na program, kiedy licencja wygasa można ja wykupić). Pierwotne określenie słowa software oznaczało wszystko oprócz hardware, czyli sprzętu komputerowego. Z czasem jednak wprowadzono precyzyjniejszy termin, określający software jako programy (oprogramowanie), gry i strony internetowe, napisane w języku programowania. Większość oprogramowania posiada własną dokumentację, często zawierającą pomoc, a duża część z nich dodatkowo stronę internetową, z której program można pobrać, czasem też zaktualizować do nowszej wersji”.

Nielegalne oprogramowanie- „piractwo komputerowe przyjmuje najróżniejsze formy. Może polegać na instalowaniu w sieci lub na komputerze nie licencjonowanej kopii programu, instalowaniu danego programu na większej liczbie komputerów, niż przewiduje to licencja na program, kopiowanie programu z nośnika na nośnik, kopiowanie programu z Internetu i wiele innych. Zabronione jest kopiowanie programu bez zgody producenta, dystrybucja nielegalnych kopii, jak również używanie nielegalnych kopii”

Wykładnia prawna

Przepisy szczególne dotyczące programów komputerowych

Art. 74.
1. Programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.
2. Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.
3. Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.
4. Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, z zastrzeżeniem przepisów art. 75 ust. 2 i 3, obejmują prawo do:

1) trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego,

2) tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała,

3) rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.

Art. 75.
1. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, czynności wymienione w art. 74 ust. 4 pkt 1 i 2 nie wymagają zgody uprawnionego, jeżeli są niezbędne do korzystania z programu komputerowego zgodnie z jego przeznaczeniem, w tym do poprawiania błędów przez osobę, która legalnie weszła w jego posiadanie.
2. Nie wymaga zezwolenia uprawnionego:

1) sporządzenie kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego.

2) obserwowanie, badanie i testowanie funkcjonowania programu komputerowego w celu poznania jego idei i zasad przez osobę posiadającą prawo korzystania z egzemplarza programu komputerowego, jeżeli, będąc do tych czynności upoważniona, dokonuje ona tego w trakcie wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania lub przechowywania programu komputerowego,

3) zwielokrotnianie kodu lub tłumaczenie jego formy w rozumieniu art. 74 ust. 4 pkt 1 i 2, jeżeli jest to niezbędne do uzyskania informacji koniecznych do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego z innymi programami komputerowymi, o ile zostaną spełnione następujące warunki:

a) czynności te dokonywane są przez licencjobiorcę lub inną osobę uprawnioną do korzystania z egzemplarza programu komputerowego bądź przez inną osobę działającą na ich rzecz,

b) informacje niezbędne do osiągnięcia współdziałania nie były uprzednio łatwo dostępne dla osób, o których mowa pod lit. a),

c) czynności te odnoszą się do tych części oryginalnego programu komputerowego, które są niezbędne do osiągnięcia współdziałania.

3. Informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 3, nie mogą być:

1) wykorzystane do innych celów niż osiągnięcie współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego,

2) przekazane innym osobom, chyba że jest to niezbędne do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego,

3) wykorzystane do rozwijania, wytwarzania lub wprowadzania do obrotu programu komputerowego o istotnie podobnej formie wyrażenia lub do innych czynności naruszających prawa autorskie.

Art. 76.
Postanowienia umów sprzeczne z art. 75 ust. 2 i 3 są nieważne.

Art. 77.
Do programów komputerowych nie stosuje się przepisów art. 16 pkt 3-5, art. 20, art. 23, art. 231, art. 27, art. 28, art. 30, art. 331-335, art. 49 ust. 2, art. 56, art. 60 i art. 62.

Art. 771.
Uprawniony może domagać się od użytkownika programu komputerowego zniszczenia posiadanych przez niego środków technicznych (w tym programów komputerowych), których jedynym przeznaczeniem jest ułatwianie niedozwolonego usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń programu.

Art. 772.
Ochrona przyznana bazom danych spełniającym cechy utworu nie obejmuje programów komputerowych używanych do sporządzenia lub obsługi baz danych dostępnych przy pomocy środków elektronicznych.

Instytucje kontrolujące i audytujące legalność programowania.

Bussines Software Alliance (www.bsa.org) jest najbardziej znaną organizacją zajmującą się promowaniem bezpiecznego i zgodnego z prawem korzystania z oprogramowania. BSA reprezentuje, tak wobec instytucji publicznych, jak i na rynku międzynarodowym, interesy producentów użytkowego oprogramowania komputerowego oraz ich partnerów produkujących sprzęt komputerowy. Członkowie BSA są przedstawicielami jednego z najszybciej rozwijających się sektorów gospodarki na świecie. Programy BSA wspierają wprowadzenie innowacji technicznych poprzez edukację i inicjatywy promujące ochronę praw autorskich, bezpieczeństwo w Internecie oraz handel elektroniczny i tradycyjny. Członkami BSA są między innymi: Adobe, Apple, Autodesk, Avid, Bentley Systems, Corel, Microsoft, Symantec, Tekla, UGS.

Stowarzyszenie Polski Rynek Oprogramowania (PRO), to członek SIIA (Software Information Industry Association) zostało założone przez twórców i producentów oprogramowania w roku 1992. PRO jest obecnie jedyną organizacją w Polsce, która uzyskała zezwolenie Ministerstwa Kultury i Sztuki (DP/041/Z/2/95) na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi do programów komputerowych. Poza ochroną praw autorskich Stowarzyszenie PRO działa na rzecz zapewnienia właściwych prawnych warunków funkcjonowania firm informatycznych, prowadzi badania polskiego rynku oprogramowania i stanowi forum integracji środowisk twórców, producentów i sprzedawców oprogramowania. www.pro.org.pl

Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji (PIIT), członkami izby są podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą w sektorze teleinformatyki - telekomunikacji i informatyki. Obecnie do Izby należy ponad 180 firm, reprezentowanych w firmie poprzez swoich przedstawicieli. Na podstawy firm Izba wyjaśnia i postuluje zmiany (często z sukcesem) w wielu ustawach i rozporządzeniach dotyczących przepisów: podatkowych, celnych, certyfikacyjnych, prawa autorskiego oraz prawa zamówień publicznych i prawa telekomunikacyjnego; pomaga też bezpośrednio firmom w kluczowych dla nich oraz środowiska prawach. Przy Izbie działa Sąd Polubowny do spraw domen internetowych. www.piit.org.pl

Przykłady kradzieży oprogramowań

1. „Pewien Brytyjczyk został skazany na 15 miesięcy pozbawienia wolności za kradzież komputerowego oprogramowania w większości Microsoftu o wartości 190 tysięcy funtów Nicholas Wright dopuścił się kradzieży komputerowego oprogramowania, w większości produktów firmy Microsoft, wartego 190 tysięcy funtów, za co został skazany przez sąd koronny w Reading na karę 15 miesięcy pozbawienia wolności. Michala Wardell, szefowa antypirackiego sektora brytyjskiego oddziału firmy Microsoft, powiedziała prasie, że skazanie Wrighta powinno być ostrzeżeniem dla opinii publicznej przed konsekwencjami kradzieży lub kupowania nielegalnego oprogramowania. Piractwo to nie tylko kupowanie czegoś w niższej cenie, ale również, jak niestety wykazała ta sprawa, ludzie sprzedający i dystrybuujący pirackie oprogramowanie, którzy często powiązani są z poważniejszymi przestępstwami, jak kradzieże tożsamości, oszustwa czy zwykłe kradzieże”.

2. „Policjanci znaleźli nielegalne programy w komputerach dwóch firm usługowo-handlowych. Piracki program w jednym z zakładów powiatu myśliborskiego służył do projektowania elementów konstrukcyjnych. Funkcjonariusze ustalili, że właściciele tej firmy: 35-letni Marcin C. i 30-letni Grzegorz C. mają w jednym z komputerów ikonę, uruchamiającą nielegalną kopię programu CAD-10. Kryminalni ustalili również, że kilka lat temu Marcin C. kupił nielegalną aplikację CAD-9 , którą sprzedał jednej z firm działającej na terenie Dębna. Również tam udali się mundurowi. Podczas przeszukania został zabezpieczony twardy dysk z nielegalnym oprogramowaniem. Pełnomocnik firmy produkującej oprogramowanie złożył zawiadomienie o popełnionym przestępstwie i wycenił straty na łączną sumę 120.000 zł. Za kradzież programu w celu osiągnięcia korzyści majątkowych grozi do 5 lat więzienia”.

3. „Oskarżony o kradzież programów komputerowych za ponad 113 tys. zł. Prokuratura z Żagania oskarżyła 41-letniego mężczyznę o kradzież programów komputerowych o łącznej wartości ponad 113 tys. zł. Piractwem zajmował się przez 10 lat - poinformowała Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze. Akt oskarżenia w tej sprawie został skierowany do sądu. Mężczyzna przyznał się do postawionych zarzutów i złożył wniosek o dobrowolne poddanie się karze. Jeśli sąd wniosek odrzuci, będzie mu grozić do pięciu lat więzienia. Według prokuratury 41-latek działał w celu osiągnięcia zysku. Proceder przerwała żandarmeria wojskowa, która przed trzema laty zapukała do drzwi jego mieszkania w Żaganiu. Podczas przeszukania zabezpieczono dwa komputery z nielegalnym oprogramowaniem i kilkaset płyt. Wśród materiałów były także filmy i muzyka oraz treści pornograficzne z udziałem małoletnich”.

4. „Ostatni student PK oskarżony o piractwo komputerowe osądzony. Za kradzież programów o wartości 363 tys. zł dostał 6 miesięcy. Zapadł wyrok w sprawie ostatniego z nich, Pawła S. ściągnął on nielegalne programy o rekordowej wartości 363 tys. zł. Paweł S., ostatni z sądzonych piratów komputerowych, dobrowolnie poddał się karze. Oprócz niego, w podobnych procesach, skazano ponad 40 innych osób. Paweł S. sam zaproponował karę dla siebie: pół roku więzienia w zawieszeniu na dwa lata i oddanie dwóch procent wartości programów, które ukradł. Policjanci znaleźli na jego twardym dysku programy warte 363 tys. zł. Sąd Okręgowy w Koszalinie zgodził się na taką właśnie karę.  Już straciłem rachubę - uśmiechnął się prokurator Mariusz Cieśla pytany o to, czy to ostatni proces studentów Politechniki Koszalińskiej, którym policjanci ponad rok temu zarekwirowali komputery. Wcześniej odczytał akt oskarżenia. Zarzucał w nim młodemu człowiekowi nielegalne ściągnięcie aż 44 programów komputerowych.  Sądzony i skazany absolwent Politechniki to rekordzista wśród piratów komputerowych, którzy działali w akademikach koszalińskiej Politechniki.  Prokurator zarzucił mu "piratowanie” w okresie od 22 marca do 11 kwietnia 2007 roku. Jego obrońca złożył wniosek o dobrowolne poddanie się karze. Na stole sędziowskim położył dwie ugody, które wcześniej oskarżony zawarł ze stowarzyszeniami reprezentującymi interesy twórców programów.  Przyznaję się - powiedział młody człowiek, który od czasu zatrzymania zdążył już skończyć studia i pracuje teraz w jednej z firm w Słupsku. - Jestem inżynierem. Zarabiam 2,2 tysiąca złotych - wyjaśnił sędziemu status materialny i społeczny. Kilka dni po zatrzymaniu wyjaśnił prokuratorowi, że korzystał z wielu programów, które potrzebne mu były do studiów. - Uczelnia nie zapewniała darmowych aplikacji tych programów. Wiedziałem, że są cenne, ale tak naprawdę nie zdawałem sobie sprawy z ich rzeczywistej wartości - przyznał w śledztwie. Żałował tego co zrobił. Ale - co podkreślał kilkakrotnie - praktyka wymieniania się programami była w akademikach powszechna.  Podczas rewizji dokonanej 17 kwietnia 2007 r. w akademikach Politechniki Koszalińskiej policjanci zarekwirowali kilkadziesiąt komputerów. Pierwsze procesy rozpoczęły się w połowie ubiegłego roku. Wszystkie dotychczasowe rozstrzygnięcia sądów koszalińskich kończyły się wyrokami z warunkowym umorzeniem kary lub wyrokami w zawieszeniu.  Tak było w przypadku studentów, którzy ściągnęli programy o wartości grubo ponad 100 tysięcy zł. W takich przypadkach sądy stosowały zwykle kary pół roku więzienia w zawieszeniu na kilka lat i obowiązek naprawienia szkody w wysokości kilku procent wartości programów, które nielegalnie ściągnęli”. 

5. „Były pracownik znanego amerykańskiego banku wykradł korporacyjne dane dotyczące transakcji inwestycyjnych. - Jeśli te informacje wpadną w niepowołane ręce, Goldman Sachs może stracić miliony dolarów. Sergiej Alejnikow, były programista komputerowy w banku Goldman Sachs został aresztowany na początku lipca na lotnisku w New Jersey. Oskarżono go o kradzież oprogramowania służącego do prowadzenia przez bank transakcji. Podczas spotkania w sądzie na Manhattanie, zastępca prokuratora generalnego Joseph Facciponti powiedział sądowi federalnemu, że kradzież Alejnikowa stanowi zagrożenie dla amerykańskiego rynku. Rosyjski programista przetransferował specjalne kody warte miliony dolarów na serwery znajdujące się w Niemczech. Dostęp do nich mogą mieć niepowołane osoby. Istnieje prawdopodobieństwo, że osoba, która będzie wiedziała, jak używać programu, może go użyć by manipulować rynkami w nieuczciwy sposób. Niemiecka kopia ciągle znajduje się na serwerze i nie wiemy, kto miał do niej dostęp - powiedział Facciponti”.

Wnioski

Pomimo tego, iż Polska notuje jeden z najwyższych wskaźników wzrostu w branży IT w Unii Europejskiej, rynek nielegalnego oprogramowania w Polsce ma się nadal bardzo dobrze. Według danych, BSA ( Business Software Alliance), wiodącej organizacji promującej bezpieczne i zgodne z prawem korzystanie z oprogramowania w 2005 roku aż 59 procent używanego w Polsce oprogramowania było nielegalne. Według tej samej organizacji korzyści, jakie mogą płynąć ze zmniejszenia o dziesięć punktów procentowych sprzedaży pirackiego oprogramowania w naszym kraju mogą przyczynić się do utworzenia tysięcy dodatkowych miejsc pracy i znacząco przyczynić się do zwiększenia przychodów wśród firm działających w branży informatycznej.

Jednak jak tego dokonać, jeżeli Piractwo Komputerowe to zjawisko nadal powszechne. Odwiedzając giełdy komputerowe, targowiska, korzystając z popularnych programów służących do wymiany plików spotykamy się, na co dzień ze zjawiskiem piractwa komputerowego. Większość z nas bagatelizuje ten problem. Nie bierzemy pod uwagę faktu, iż większa część tych dóbr została albo nielegalnie skopiowana, skradziona wydawcom, wykonawcom i producentom . Dlatego biorąc udział w piractwie komputerowym musimy zdawać sobie sprawę, że możemy zostać pociągnięci do odpowiedzialności cywilnej jak i karnej.

Najlepszym podsumowaniem będzie przytoczenie słów szefa Sztabu Antypirackiego Krzysztofa Janiszewskiego: „walka z piractwem to działania na wielu płaszczyznach. Zaangażowane w nią są organy państwa, organizacje branżowe podmiotów praw własności intelektualnej, organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, producenci, nadawcy, twórcy i artyści wykonawcy. Powołany w 2000 roku przez Premiera międzyresortowy Zespół do Spraw Przeciwdziałania Naruszeniom Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych pod kierownictwem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zajmuje się koordynacją działań podejmowanych przez administrację publiczną. Efekty działań Policji i służb celnych stawiają Polskę w grupie państw najbardziej zaangażowanych w przeciwdziałanie kradzieży dóbr intelektualnych. Nieco gorzej wygląda sfera egzekwowania prawa przez organy wymiaru sprawiedliwości, głównie z uwagi na przewlekłość postępowań przygotowawczych i sądowych oraz niewielką dotkliwość orzekanych kar. Z drugiej strony, warto jednak pamiętać, że zwykle orzekane kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania pozostają wyrokami skazującymi, co może utrudnić znalezienie dobrej pracy i rozwój kariery zawodowej. Koalicja Antypiracka od lat prowadzi działania edukacyjne skierowane do młodzieży, jak i przedsiębiorców. Efekty tych działań trudno oszacować, jakkolwiek ogromne zainteresowanie szkół kampanią „Bądź Oryginalny” dowodzi społecznego zapotrzebowania na tego rodzaju edukację.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Plagiat dnia: 10.11.2010, godz. 13:25

http://www.cotojest.info/software_549.html dnia: 10.11.2010, godz. 13:41

http://www.uplook.net/piractwo-komputerowe/ dnia: 10.11.2010, godz. 13:51

http://www.chip.pl/news/wydarzenia/prawo-i-polityka/2010/02/15-miesiecy-wiezienia-za-kradziez-oprogramowania-microsoftu/ dnia: 10.11.2010, godz. 14:35

http://www.gazetalubuska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20081230/POWIAT09/453862008 dnia: 10.11.2010, godz. 14:41

http://kariera.pb.pl/2200861,66677,oskarzony-o-kradziez-programow-komputerowych-za-ponad-113-tys-zl dnia: 10.11.2010, godz. 14:50

http://www.gk24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20090708/KOSZALIN/870772034 dnia: 10.11.2010, godz. 14:57

http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,6796194,Goldman_Sachs_moze_stracic_miliony__rynki_narazone.html dnia 10.11.2010, godz. 15:11

http://www.uplook.net/piractwo-komputerowe/piractwo-komputerowe-w-polsce dnia 22.11.2010, godz. 16:43

http://www.scribd.com/doc/28844497/Raport-Antypiracki dnia 22.11.2010, godz. 17:01

Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku

2

---