PODSTAWY FIZJOTERAPII NARZĄDU RUCHU

KRĘGOSŁUPA I MIEDNICY

UWARUNKOWANIA ANATOMICZNE

Kręgosłup składa się z trzech odcinków:

• Szyjnego

• Piersiowego

• Lędźwiowego

Zmiany i urazy kręgosłupa najczęściej występują w okolicy 5, 6, 7 kręgu, w okolicy 10, 11, 12 kręgu odcinka piersiowego, oraz 2, 3, 4, i 5 kręgu odcinka lędźwiowego.

Kręgosłup rośnie szybciej niż rdzeń kręgowy, co powoduje, że rdzeń kończy się na wysokości 2, 3 kręgu lędźwiowego.

POSTAWA jest to indywidualne ukształtowanie ciała, oraz ułożenie tułowia i kończyn w pozycji stojącej.

POSTAWA ZALEŻY OD:

• Budowy układu kostno-stawowego

• Stanu funkcjonalnego mięśni (grzbietu, brzucha, przepony, kończyny)

• Sił grawitacyjnych

• Wypełnienia brzucha

• Ustawienia miednicy

• Czynników środowiskowych (tryb życia, sposób odżywiania, szkoła, praca)

• Czynników genetycznych

• Czynników klimatycznych (ubiór, sposób spędzania dnia. Odpoczynku)

• Aktywności życiowej (sport)

• Przebytych lub aktualnych schorzeń

• Stanu psychiki

• Ulega zmianie w czasie rozwoju osobniczego (od dzieciństwa do starości)

ZNIEKSZTAŁCENIE KRĘGOSŁUPA:

1. Skrzywienie kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej

2. Skrzywienie kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej

Ad 1.

1. Statyczne

• Spowodowane są skróceniem lub przykurczem stawów (zwykle biodrowego i kolanowego)

• Pochyłym ustawieniem miednicy

2. Reflektoryczne (odruchowe)

• Spowodowane są wzmożonym napięciem mięśni towarzyszącym dolegliwościom bólowym, np. wypadnięciu jądra miażdżystego

Ad 2.

1. Kręgosłup lędźwiowy (przyczyny):

• Zmiana kąta przodopochylenia miednicy w następstwie niedowładów lub osłabienia mięśni brzucha i pośladków

• Niedowład mięśnia czworogłowego uda i przykurcz zgięciowy stawu kolanowego zwiększa kordozę lędźwiową i przodopochylenie tułowia

• Obniżenie wysokości kręgosłupa np. w następstwie wad wrodzonych, zapaleń czy urazów

• Obniżenie wysokości krążków międzykręgowych

• Zwiększenie objętości brzucha (np. otyłość, ciąża, guzy w jamie brzusznej

• Porażenie mięśni grzbietu

2. Kręgosłup piersiowy:

• Choroba SCHEUERMANNA

• Porażenie podstawników grzbietu

• Krzywica

• Niedowłady spastyczne pochodzenia rozapiramidowego

LECZENIE WAD POSTAWY POLEGA NA:

• Usunięciu przyczyny

• Przywróceniu prawidłowych warunków biomechanicznych

• Wzmocnieniu grup mięśniowych powodujących zniekształcenie

LECZENIE POWINNO:

• Być całodobowe

• Trwać wystarczająco długo, aby utrwalić prawidłową postawę

• Usunąć wszystkie sytuacje mogące niekorzystnie wpłynąć na rozwój postawy

DYSKOPATIA

SKOLIOZA - przyczyna powstawania wad postawy, to wielopłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa.

PODZIAŁ SKOLIOZY:

1. Strukturalna

2. Funkcjonalna

Ad1.

PRZYCZYNY SKOLIOZY STRUKTURALNEJ:

• Kostnopochodne

• Nierwowopochodne

• Mięśniowopochodne

• Idiomatyczne (80-90%)

FUNKCJE SKOLIOZY:

• Występuje u dzieci z osłabionymi mięśniami lub układem torebkowo-więzadłowym

• Nie osiąga dużych rozmiarów, nie stwierdza się zmian w budowie

• Posiada jeden łuk w kształcie litery C

• Jest odwracalna

- czynnie poprzez wzmocnienie mięśni

- biernie po zniesieniu bólu w pozycji leżącej

• Dobrze rokuje po odpowiednim leczeniu rehabilitacyjnym

• Jeżeli nie ulega korekcji może przejść w stadium utrwalone

STRUKTURA SKOLIOZY:

• Charakteryzuje się utrwalonymi zmianami w budowie mięsni, więzadeł, krążków międzykręgowych oraz kręgów

• Wielokrotnie dochodzi do zniekształceń piersiowej (upośledzenie oddychania i krążenia) oraz budowy i ustawienia miednicy oraz kończyn

OBJAWY SKOLIOZY:

• Staje się wyraźna, gdy skrzywienie przekroczy 20-30%

WCZESNE OBJAWY SKOLIOZY:

• Uniesienie łopatki i barku

• Przesunięcie boczne tułowia i miednicy

• Uwypuklenie jednego biodra

• Pogłębienie trójkąta talii po stronie wklęsłości skrzywienia

• Pozorne skrócenie kończyny dolnej z powodu jednostronnego uniesienia miednicy

PÓŹNE OBJAWY SKOLIOZY:

• I rzędu - wygięcie kręgosłupa pierwotne i wyrównawcze, rotacja, sklinowanie i torsja kręgów, boczne przesunięcie kręgosłupa

• II rzędu (strona grzbietowa) GARB żebrowy po stronie wypukłej, a po stronie wklęsłej wgłębienie żebrowe

• Przesuniecie klatki piersiowej najczęściej w stronę wypukłą

• Pochylenie, torsja klatki piersiowej

• Zniekształcenie miednicy

• III rzędu - zniekształcenie kończyn górnych i dolnych

INNE RÓZNE OBJAY SKOLIOZY:

• Niewydolność oddechowa, krążenia

• Zmiany zwyrodnieniowe

• Osłabienie sił życiowych (>50 roku życia)

• Niedowład lub porażenie kończyn dolnych

DIAGNOSTYKA SKOLIOZY:

• Wywiad

• Badanie kliniczne(ortopedyczne, neurologiczne, wydolności krążeniowo-oddechowej)

• Badanie radiologiczne

LECZENIE SKOLIOZY:

1. Nieoperacyjnie

• Postępowanie ogólne celem zachowania dobrego stanu zdrowia i wydolności fizycznej chorego (higieniczny tryb życia, unikanie czynników szkodliwych, rehabilitacja)

• Eliminowanie czynników osłabiających mięśnie (ćwiczenia kondycyjne)

• Eliminowanie sytuacji zwiększających krzywizny kręgosłupa (nie noszenie ciężarów)

• Postępowanie antygrawitacyjne (unikanie pozycji stojącej, siedzącej)

• Układanie dziecka na wypukłym boku

• Stosowanie wyciągów i autowyciągów (wyciąg za głowę, przeciwwyciąg za miednicę)

• Odpowiednio prowadzona gimnastyka lecznicza

• Stosowanie gorsetów ortopedycznych

1. Operacyjne

• Znaczne skrzywienie (>30°)

• Szybka progresja skrzywienia

• Ból

• Względy kosmetyczne

LECZENIE OPERACYJNE - ZASADY:

• Uzyskanie możliwości jak największej korekcji skrzywienia

OSTEOPOROZA

OSTEOPOROZA to miejscowy lub uogólniony zanik tkanki kostnej

ROZPOZNANIE OSTEOPOROZY:

• Metody dentystyczne

• Ocena metabolicznego obrotu kostnego

• Metoda MORFOMETRYCZNA

• Ilościowe metody ULTRADŹWIEKOWE

NOWE ZMIENIONE ALGORYTMY:

• Strategie uproszczone (informacje na temat wieku, płci chorego)

• Strategia rozbudowana (czynniki ryzyka złamań niezależnie od BMD)

PROFILAKTYKA, LECZENIE OSTEOPOROZY:

• Profilaktyka

• Leczenie

- Nie farmakologiczne (spacery, ćwiczenia)

- Farmakologiczne

4

---