Globalizacja, a kultura

Socjolodzy kultury tłumaczą, że mamy do czynienia równocześnie z dwoma przeciwstawnymi procesami: globalizacją i zarazem regionalizacją kultury. Z jednej strony takie same noworoczne fajerwerki są w Sidney, Tokio, Paryżu, ta sama amerykańska muzyka rozrywkowa, ta sama moda i na całym świecie takie same płacze na projekcji hollywoodzkiego "Titanica". Z drugiej strony coraz silniejsza staje się świadomość regionalna, odżywają dialekty, kwitną literatury lokalne, czerpiące żywotne soki z historii jednej wsi, jednego domu, jednej rodziny

Globalizacja gospodarki i komunikacji oraz - w naszych szerokościach geograficznych - integracja europejska w dużej mierze podważa dziewiętnastowieczną filozofię kultur narodowych. W kulturze skończył się czas wieszczów, narodowych poetów, namaszczonych insygniami Akademii Literatury i państwowego kanonu dzieł obowiązkowych. Z kolei w gospodarce skończyły się czasy wielkich narodowych koncernów, których znak firmowy jest sztandarem wytyczającym granice wpływów. O ile stalinowska cerkiew Pałacu Kultury rzeczywiście symbolizowała radzieckie władztwo nad Warszawą, o tyle gwiazda Mercedesa na wieżowcu przy rondzie ONZ nie znaczy przejęcia rządów w Polsce przez Daimlera-Benza, ponieważ - widzimy to po Daewoo - wielkie koncerny nie tyle rządzą, ile są lub odchodzą, gdy warunki w danym miejscu inwestycyjnym przestają być dla nich korzystne.

Pascale Casanova stwierdza, że w Europie coraz bardziej na czoło wysuwa się "literatura międzynarodowa", pisarze tacy jak Eco, Allende, Kundera, Rushdie, Beckett, Naipaul, Marquez, Cioran, Ionesco, których naprawdę nie podobna zaliczyć do kultur narodowych, ponieważ od dziesięcioleci mieszkają poza swym krajem, nie piszą w językach ojczystych i nie podejmują żadnych "narodowych" tematów. A zarazem ich wpływ jest ogromny.

To samo jest z kinem wciąż filmowcy francuscy, niemieccy, polscy skrzykują się do stworzenia europejskiej kinematografii, która zjednoczonymi siłami przeciwstawiłaby się amerykańskiej hegemonii. Próbowano w Babelsbergu stworzyć niemiecko-francuskie Hollywood, próbuje się francusko-niemiecko-polsko-włosko-hiszpańskiej itd. koprodukcji, ta produkcja nie podbija jeszcze rynku, ale "kino europejskie" już istnieje. Filmowy Felix próbuje dorównać Oskarowi

Istnieje również "europejska powieść". Można do niej zaliczyć cały nurt pisarzy z różnych krajów tworzących coś w rodzaju europejskiej powieści drogi (road novel), podróży przez Europę, from coast to coast. Oto Rumun jedzie z Bukaresztu przez Austrię i Szwajcarię do Francji, albo Niemiec - z Francji poprzez Pragę, Drezno do Berlina, i "wyjeżdża sobie"" nową Europę. Przykładem takiej powieści jest też np. wydana właśnie po polsku "Kawiarnia Europejska" Michaela Zellera, niemieckiego pisarza mieszkającego niby w Norymberdze, a w gruncie rzeczy wciąż w drodze. Powoli cała Europa znowu staje się literacką sceną. Lokalny koloryt, lokalne doświadczenie, magiczne miejsce jest ważniejsze od narodowej i państwowej mitologii. Kto przynależy do historii "małej ojczyzny", jest swój - niezależnie od tego, czy jest Niemcem, Polakiem czy Żydem. Kto do niej nie należy, jest obcy, nawet jeśli mówi tym samym językiem i uczył się w szkole tego samego kanonu kultury narodowej. Radość w Gdańsku z Nagrody Nobla dla Grassa była większa nie tylko niż w Warszawie, ale i niż we Frankfurcie nad Menem

Języki narodowe nie znikną, ale coraz więcej ludzi będzie przyznawało się do zróżnicowanych tożsamości. Podobnie było w XVI w., gdy na pytanie: "Kto ty jesteś?", nie słyszało się - Polak mały, lecz jestem krakowskim kanonikiem, jestem polskim szlachcicem, pochodzę z Rusi i mam żydowskich przodków. I otóż już dzieci naszych dzieci będą o sobie mówić: chwilowo jestem pracownikiem firmy X, Y, Z, jestem obywatelem Europy, urodziłem się w Warszawie, mieszkam na Śląsku, do szkoły chodziłem w Kopenhadze, a wśród przodków mam Polaków, Węgrów, Żydów. Wydobywać powinniśmy na wierzch raczej naszą europejskość niż narodowość. Europa staje się rzeczą pospolitą wielu narodów.[1]

Rozwijające się rynki globalne owocują niezwykłymi układami, które ułatwiają handel obiektami sztuki ludowej. Sklepy Amiszów w Stanach Zjednoczonych podpisują kontrakty z kobietami z Hmong (Laos) na wykonywanie kap z wczesnoamerykańskimi motywami, które sprzedaje się następnie zarówno w Pensywalnii i Ohio jak w północnej Tajlandii. Rada rezerwatu Mohikanów w Quebecu planowała nawiązanie współpracy z Zapotekami z Oaxaca, którzy mieli produkować "oryginalne dzieła rzemiosła indiańskiego", utrzymane w stylu dawnych wytworów mohikańskich, ale pomysł został storpedowany przez wodzów plemienia. Właściciel galerii w Jerome, małym górniczym miasteczku w Arizonie sprzedaje bambusowe zasłony, w których każdy bambus pokryty jest malowanym wzorem. Zasłony produkowane są w Wietnamie i eksportowane do Meksyku, stamtąd zaś do hurtowni Austin w Teksasie: ostatecznie trafiają do galerii w Arizonie. Podróżujący po świecie często padają ofiarą swoistego oszustwa, kiedy przekonani, że natrafili na prawdziwą okazję, kupują rzeczy podejrzanego pochodzenia umieszczone w innym niż oryginalny, fałszywym kontekście.

Powszechny dostęp do Internetu, rozwój handlu elektronicznego z jego mrocznym zapleczem i zaawansowanymi możliwościami kanalizowania wymiany, możliwość eksponowania kolekcji sztuki w sieci, sprzedaż dzieł on line, wszystko to odmieniło ekonomię rynku artystycznego. Dzisiaj istnieją setki wirtualnych galerii, które oferują wszystko, od tybetańskich dywanów po biżuterię z Chile.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---