I. Niezgodności fizyczne
Mieszaniny eutektyczne
Obniżenie temp. topnienia poprzez dodanie innej subst.
Przykładem korzystnej mieszaniny eutektycznej jest stosowany w stomatologii Camphenol:
Camphora 60 cz
Phenolum liquefactum 50 cz
Spiritus 10 cz
Kamfora nie rozpuści się ani w fenolu, ani też w tak małej ilości spirytusu, tworzy natomiast płynny eutektyk z fenolem.
Proszki higroskopijne
Zawierające:
metanaminę (urotropinę)
kw. acetylosalicylowy
bromki zwłaszcza w potrójnej ich mieszaninie
niektóre wyciągi roślinne
Adsorpcja
Zmieszanie alkaloidów ze środkami adsorpcyjnymi ( węgiel, wodorotlenek glinu)
Ciecze nie mieszające się
Występują najczęściej przy zestawieniu roztworów wodnych z olejami. Wprowadzamy wówczas emulgator, który będzie stanowił 1% Emulgatorem może być wosk (cera alba), lanolina bezwodna lub euceryna). Lanoliny nie dajemy do preparatów zawierających adrenalinę, ponieważ lanolina zawiera dużo nadtlenków, które powodują utlenianie się adrenaliny, można ją dać natomiast do preparatów zawierających efedrynę.
Przekroczona rozpuszczalność
Rozpuszczalność wodorowęglanu sodu w wodzie wynosi 1 : 12
Hydrokortyzon nie rozpuszcza się w wodzie
Chlorowodorek chlorotetracyliny rozpuszcza się w wodzie w stosunku 1 : 100
Kw. salicylowy rozpuszcza się w oleju rzepakowym w stosunku 1 : 80 , w rycynowym w stosunku 1: 10, a w wodzie 1: 500
Wysolenie
Zawierające koloidalne roztwory połączeń srebra
Argentum proteinicum ( Protargol)
Argentum colloidale ( Collargol)
Targesinum
z chlorkiem sodu, siarczanem cynku i kwasem bornym. Chlorek sodu i kwas borny w kroplach do oczu wprowadzamy 1,6 % roztwór azotanu potasu, a w kroplach do nosa 5% glukozę.
II. Niezgodności chemiczne
Reakcje podwójnej wymiany
Zachodzą najczęściej w przypadku soli :
wapnia ( benzoesany, fosforany, mleczany, cytryniany, salicylany, siarczany i węglany)
cynku ( w środowisku zasadowym powstaje zazwyczaj wodorotlenek)
magnezu i srebra
Jeżeli stężenie bromków wynosi 5% i więcej, to w praktyce niezgodności wykazują następujące alkaloidy :
siarczan chininy
fosforan kodeiny
chlorowodorek morfiny
chlorowodorek papaweryny
Wytrącanie słabych kwasów
Luminal sodu (Phenobarbitalum natrium, Luminalum matrium, Gardenalum Natrium, Aephenalum Natrium)
a) Niezgodny zawsze z:
kwasem solnym
chlorowodorkiem papaweryny i morfiny
syropem malinowym i wiśniowym
b) W stężeniach maksymalnych:
Chlorowodorek dioniny (etylomorfiny)
0.3% chlorowodorku dioniny - 1.8% luminalu sodu
Bromek / chlorek amonu - w osadzie wytrąci się luminal
5% bromku amonu - 0.3% luminalu sodu
2% bromku amonu - 0.5 % luminalu sodu
Fosforan kodeiny - kodeina rozpuszcza się w preparacie do 0.8%
0.5 % fosforanu kodeiny - 0.3% luminalu sodu
0.3% fosforanu kodeiny - 0.5% luminalu sodu
Wodzian chloralu ( Mixtura Pawłowa)
3% wodzianu chloralu - 0.3% luminalu sodu
Chlorowodorek hydroksyzyny
50% syropu hydroksyzyny - 0.3 % luminalu sodu
c) W stężeniach leczniczych :
Chlorowodorek efedryny
Siarczan atropiny
Nalewki
Odwary
Nie wytrąci się osad pomimo zmiany pH; Luminal się nie wytrąca, a efedryna jest w tak małych ilościach, że rozpuści się w r-rze. Interakcja jest pozorna - należy rozdzielić skł. przy mieszaniu (jeden dać na początku, drugi na końcu).
Diuretyna (Theobrominum natricum et Natrii salicylas)
Daje zmętnienie lub osad z :
naparami
odwarami
kwaśnymi wyciągami
syropami
nalewkami
Niezgodność rozwiązuje się podając ten lek w postaci proszków.
Aminofylina ( Aminophyllinum, Euphyllinum, Teophylinum natrium et ethylenodiaminum)
Niezgodny zawsze z :
- chlorowodorkiem papaweryny
W stężeniach maksymalnych :
Fosforan kodeiny
% fosforanu kodeiny - 0.3% aminofyliny
Bromek amonu
2% bromku amonu - 1% aminofyliny
5% bromku amonu - 0.5 % aminofyliny
Wytrącanie słabych zasad
Papaweryna ( Papaverinum hydrochloridum)
Niezgodna zawsze z :
luminal sodu
aminofylina
KJ
W stężeniach maksymalnych:
Bromki
2% bromków - 0.05% chlorowodorku papaweryny
Papaweryna wytrąca się w postaci osadu, dlatego aby uniknąć niezgodności wydajemy ją w postaci proszków.
Kodeina ( Codeinum phosphoricum)
W stężeniach maksymalnych :
Jodki
4% jodków - 0.3% fosforanu kodeiny
Luminal sodu
0.3% luminalu sodu - 0.5% fosforanu kodeiny
0.5% luminalu sodu - 0.3% fosforanu kodeiny
Bromki
4% jodków - 0.3% fosforanu kodeiny
Aminofylina
1% aminofyliny - 0.3% fosforanu kodeiny
W alkalicznym odczynie przy dostatecznie dużej ilości wody ( ok. 80,0 ) , zasada kodeiny nie ulega wytrąceniu z roztworu.
Rozkład zw. leczniczych
Reakcje utleniania lub redukcji
utlenianie adrenaliny (epinefryny) w środ. zasadowym
wydzielenie wodorotlenku cynku z siarczanu w środ. zasadowym
rozkład azotanu bizmutu pod wpływem światła
Hydroliza
alkaloidów w środowisku zasadowym
antybiotyków - penicyliny w środ. kwaśnym lub zasadowym, lub w obecności jonów metali (cynku)
glikozydów nasercowych w środ. zasadowym
Inaktywacja pepsyny
etanol
silnie kwaśne środ.
4