Avijja-Niewiedza (słownik), Kanon pali -TEKST (różne zbiory)


Avijjā

Niewiedza, brak wiedzy, nieznajomość, jest synonimem Ułudy (moha, patrz mūla) - pierwotnej przyczyny całego zła i cierpienia w świecie, która zasłania oczy umysłu i stoi na przeszkodzie dostrzeżenia prawdziej natury rzeczy. To ułuda poprzez sprawianie wrażenia, że życie jest czymś trwałym, szczęśliwym i pięknym zwodzi istoty oraz utrudnia im dostrzeżenie, że w rzeczywistości wszystko jest nietrwałe, podatne na cierpienie, poznawione „ja” i „moje” oraz ogólnie nieczyste (patrz vipallāsa). Niewiedza jest zdefiniowana jako nieznajomość czterech Prawd, tzn. o cierpieniu, jego pochodzeniu, jego ustaniu i drodze prowadzącej do jego ustania (S. XII, 4).

Niewiedza zajmuje pierwszą pozycję w formule Zależnego Powstawania (pat.iccasamuppāda) ponieważ jest podstawą wszystkich utwierdzających życie działań, całego zła i cierpienia. Jednak jak podaje Vis.M. (XVII, 36f) nie powinna ona być z tego powodu uważana za "nie posiadającą przyczyn korzeń-przyczynę świata…” Nie jest ona pozbawiona przyczyny. Jej przyczyna jest określona w następujący sposób: ”Wraz z powstawaniem skaz (āsava) powstaje niewiedza” (M. 9). Jednak może ona być ona jako korzeń-przyczyna przedstawiona obrazowo jako Koło Istnienia. Jak jest powiedziane: ”Bhikkhu, nie może być odnaleziona żadna pierwsza przyczyna istnienia, przed którą by nie było niewiedzy i po której by się ona pojawiała. Jednak można rozumieć, że ta niewiedza ma swój szczególny warunek (idappaccaya)" (A. X, 61).

To samo jest powiedziane (A. X, 62) na temat Pragnienia Istnienia (bhava-tan.hā, patrz tan.hā). To ostatnie oraz niewiedza są nazywane "szczególnymi przyczynami Karmy, które prowadzą do nieszczęśliwych i szczęśliwych przeznaczeń" (Vis.M. XVII, 38).

Ponieważ Niewiedza jest wciąż obecna - choćby w bardzo oczyszczonym stopniu - aż do osiągnięcia Stanu Arahata lub Świętości, stanowi ona ostatnie z dziesięciu Kajdan (sam.yojana), które przykuwają istoty do Koła Narodzin. Ponieważ pierwsze z dwóch Korzeni Zła, tzn. chciwość i nienawiść (patrz mūla) są zakorzenione w niewiedzy - podobnie jak też nierozdzielnie są z nią związane wszystkie szkodliwe stany umysłu - niewiedza (lub ułuda) jest najbardziej uporczywym z trzech Korzeni Zła.

Niewiedza jest jedną ze Skaz (āsava) i Inklinacji (anusaya). Jest często określana jako przeszkoda (nīvaran.a np. w S.XV, 3; A.X, 61) chociaż nie pojawia się na liście najczęściej wymienianych pięcioma Przeszkód.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Karma (pali) słownik, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Vinnana-świadomość słownik, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Abhinna-Sześć Wyższych Mocy lub Nadprzyrodzonych Wiedzy (słownik), Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Maran-rozmyślanie nad śmiercią (słownik), Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Paccaya-warunek lub przyczyna słownik, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Anapana- Uważność Wdychania (słownik), Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Mada (zaślepienie) słownik, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Karma (pali) słownik, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Bahuvedaniya Sutta-wiele rodzajów uczuć MN 2;59, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Vitakkasanthana Sutta MN 20.Sutta o opanowaniu złych myśli, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Avija Sutta, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Mahamangala Sutta o największych dobrodziejstwach Khp 5, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Gopakamoggallaana Sutta, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Eka Sutta SN.37.28 Sutta o jednym, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Snp 2; 1 Ratana Sutta KN 5, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Khana Sutta, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Anicca, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Avenikadukkha Sutta-Sutta o Wyjątkowym Cierpieniu SN.37.3, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)
Abhayarajakumara-Sutta MN58 -O Nauce dla Księcia Abhayi, Kanon pali -TEKST (różne zbiory)

więcej podobnych podstron