10. NURT NOWEGO WYCHOWANIA - ZAŁOŻENIA I KIERUNKI
Nowe wychowanie jako ruch społeczny narastał głównie w Europie i Stanach Zjednoczonych. Jest to ruch pedagogiczny zmierzający do odnowy szkoły i radykalnej zmiany w wychowaniu.
Problematyka:
a) na poziomie przedmiotowym - krytyka szkoły tradycyjnej (szkoła J.F. Herberta), tzn.
usunięcie ze szkoły indywidualności - koncepcja dziecka przeciętnego, statystycznego
oparcie pedagogiki i wychowania na dwóch naukach - etyce i psychologii
b) na poziomie metodologicznym - rozwój nowej psychologii:
psychologia eksperymentalna jest obiektywna i niezależna od politycznych, społecznych czy religijnych wpływów
psychologia różnic indywidualnych - zintensyfikowanie badań na uzdolnieniami, charakterem, osobowością
badania wokół rozwoju, indywidualności, zależności od różnych czynników otoczenia
c) na poziomie pojęciowym - przedefiniowanie wszystkich podstawowych pojęć pedagogiki:
wychowanie funkcjonalne jako rozwijanie procesów psychicznych pod kątem znaczenia biologicznego; wychowanie jako proces aktywnego wzrastania jednostki w społeczną świadomość - poznawanie świata procesem samodzielnej eksploracji, a nie biernym przyswajaniem narzuconych treści (dynamizm w opozycji do statycznej psychologii); dominacja wychowania nad dydaktyką
kształcenie jako żywe i nieustanne wchłanianie obiektywnych wartości, które mają związek z rozwojem duchowym jednostki; była idea wykształcenia ogólnego przestała oznaczać ogólność wiedzy, a stała się wyznacznikiem pełni i harmonii rozwoju osobowości zdolnej do obiektywnych czynności i świadomego samopoczucia.
Na rozwój Nowego Wychowania składały się trzy wielkie nurty:
- naturalizm - J.J. Rousseau, L. Tołstoj
- socjologizm - A. Comte, E. Durkheim
- kulturalizm - I. Kant
Główne idee Nowego Wychowania:
odrzucenie wiary w jedną, uniwersalną metodę kształcenia; wierząc w zdolność wychowania do odrodzenia ludzkości
oparcie wychowania na naturalnych siłach tkwiących w samym wychowanku (pajdocentryzm - pedagogika wychodząca od dziecka, uwzględniająca jego fazy rozwojowe i potrzeby); szkoła na miarę dziecka
zamiast być przygotowaniem do życia, nowa szkoła chce w tym życiu głęboko tkwić, akceptując indywidualne różnice i spontaniczną socjalizację
dychotomiczność pedagogiki Nowego Wychowania:
naturalizm / humanizm (od dążenia do harmonii wew. do poszukiwania tej harmonii ze światem zew.; koncepcja człowieka wielowymiarowego żyjącego jednocześnie na poziomie animalnym, socjalnym, kulturalnym i duchowym)
subiektywizm / obiektywizm (subiektywizm - wychowanie jako proces odśrodkowy; swobodna ekspresja, indywidualizm, pogłębianie wiedzy; obiektywizm - umiarkowany element urabiania i przymusu do podmiotowej autonomii)
ogłaszając ostateczny koniec pedagogiki filozoficznej, w końcu do filozofii powraca.
Międzynarodowa Liga Nowego Wychowania powstała w 1915 r. Cel - wychowanie nowego człowieka. Twórcy: O. Decroly, A. Ferriere, E. Rotten.
Korzyści z Nowego Wychowania:
a) tworzenie osobnych szkół dla wybitnie zdolnych i dla upośledzonych
b) zaciśnienie współpracy z uniwersytetami oraz niwelowanie różnic między nauczycielem szkół średnich i elementarnych
c) duży udział wychowania fizycznego i higienicznego w szeroko rozumianym procesie wychowania
d) istnienie wielu szkół eksperymentalnych
Krytyka Nowego Wychowania:
a) utopijność jego wielu zasad i naczelnej idei tj. wychowania nowego człowieka
b) wychowanie i kształcenie chciano utożsamić z samym życiem, są to procesy mimo wszystko organizowane, sztuczne
c) faszyzm, hitleryzm i stalinizm (II wojna światowa podważyły ideę wychowania dla pokoju, wolności i demokracji
d) niekompletność wyników psychologii i pedagogiki eksperymentalnej oraz ich mniejsze nowatorstwo - wiele wyników do których dochodzono nową metodą było już znanych z innych źródeł
e) eksperyment dydaktyczno - psychologiczny jest zagrożony subiektywizmem, a więc nigdy nie osiągnie dojrzałości metody eksperymentalnej stosowanej w naukach przyrodniczych
f) dystansowanie się do zagadnień filozoficznych.