• Toksykologia

W 3 08.04.2006

• Zatrucie cyjankami

• Ostre zatrucie cyjankami

• Objawy kliniczne:

• bóle i zawroty głowy

• ilościowe i jakościowe zaburzenia świadomości

• drgawki

Mechanizm toksycznego działania cyjanków:

• Działanie toksyczne cyjanków polega głównie na zdolności hamowania oksydacyjnej fosforylacji. Połączenie jonów cyjankowych z trójwartościowym żelazem oksydazy cytochromowej uniemożliwia wykorzystywanie tlenu przez komórki.

• Jony cyjankowe hamują także inne enzymy (m.in. dekarboksylazę glutaminową, oksydazę ksnatynową, dysmutazę ponadtlenkową).

Leczenie:

• Połączenie jonów cyjankowych z oksydazą cytochromową jest odwracalne, tak więc szybka i odpowiednia terapia daje wyleczenie chorego.

Powszechnie uważa się, że zatrucie cyjankami przebiega bardzo gwałtownie i szybko. Nie jest to jednak regułą. Okres latencji między narażeniem na związki cyjanowe a objawami intoksykacji zależy między innymi od rodzaj związku, drogi zatrucia, dawki i innych czynników takich jak wypełnienie żołądka pokarmem w przypadku zatrucia drogą doustną.

Z powodu zmniejszenia zużycia tlenu przez tkanki skóra chorego w przypadku intoksykacji ma barwę różową (nawet w czasie zatrzymania krążenia - niedotlenienie bez sinicy).

Najczęściej występującym objawem jest kwasica mleczanowa.

Klasyczny objaw: zapach gorzkich migdałów - występuje w małej części populacji.

Zatrucie związkami cyjankowymi w czasie pożaru można podejrzewać u chorych wówczas gdy:

• pożar dotyczy zamkniętego pomieszczenia

• w plwocinie, jamie ustnej i przedsionku nosa ofiary - sadza

• liczne objawy neurologiczne

• hipotonia

• poziom kwasu mlekowego we krwi > 10 mmol/l

Detekcja podwyższenia poziomu kwasu mlekowego oraz objawy kliniczne potwierdzające zatrucie cyjankami występują zwykle późno.

Leczenie:

• Dekontaminacja pp, skóry

• Tlenoterapia

• Wyrównanie zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej

• Leczenie objawowe

Leczenie powinno być przeprowadzone już przy klinicznym podejrzeniu zatrucia cyjankami.

Tlen:

• Podstawowa odtrutka w zatruciach cyjankami, reaktywacja oksydazy cytochromowej (jest szybsza przy wysokim stężeniu tlenu)

• Leczenie 100% tlenem powinno się podejmować możliwie najszybciej

• Hiperbaria tlenowa

Najczęstsze odtrutki:

• Tlen

• Hydroksokobalamina (c.z.)

• Wersenian dikobaltowy (c.z.)

• Tiosiarczan sodowy (podostre)

• Azotyn amylu (podostre, razem z tiosiarczanem w ciężkich)

Hydroksokobalamina jest szybko działającą i skuteczną odtrutka dla związków cyjanowych.. Bardzo skuteczna, pozbawiona prawie całkowicie działań ubocznych.

Pamiętać należy, podczas stosowania hydroksokobalaminy nie wolno stosować tiosiarczanu sodowego. Powstający kompleks hydroksokobolamina - tiosiarczan sodowy nie może wiązać jonów cyjankowych.

Cyjanowodór:

• Gaz ten odpowiada za wiele śmiertelnych przypadków zatrucia dymem w trakcie pożarów.

Sole rozpuszczalne:

• Rozpuszczalne sole tak jak i cyjanek sodu, potasu, wapnia, amonu szybko powodują objawy zatrucia. Ich działanie wynika nie tylko z wchłaniania samych jonów cyjankowych ze światła jelita, ale także z tworzenia w kwaśnym środowisku żołądka cyjanowodoru, adsorbowanego następnie drogą wziewną.

Sole słabo rozpuszczalne:

• Cyjanek rtęci, oksycjanek miedzi, cyjanek srebra, cyjanek złota mogą powodować zatrucia w wyniku połknięcia znacznych ilości lub w reakcji z silnymi kwasami nieorganicznymi.

Inne:

• Chlorowcopochodne związki cyjanowe(bromki i chlorki) powodują ostre zatrucia cyjankami oraz dodatkowo mogą powodować toksyczne uszkodzenie płuc z ich obrzękiem włącznie.

Połknięcie substancji żrących

• Kwasy i zasady

Powodują oparzenia chemiczne: jamy ustnej, przełyku, żołądka

• Martwica koagulacyjna, denaturacyjna, skrzepowa

• Martwica rozpływna

• Zasady:

• martwica rozpływna;

• 5-14 doba największe zagrożenie przebiciem.

Objawy ogólne:

• kwasica, zaburzenia elektrolitowe, wstrząs.

Objawy:

• ból w klatce piersiowej, ból brzucha, krwawe wymioty i stolce, odynofagia, dysfagia, ślinotok, zapalenie otrzewnej, wstrząs, zwężenie przełyku, odźwiernika.

• Śmierć

• Wstrząs krążeniowy, zapalenie otrzewnej, obrzęk głośni, zapalenie śródpiersia, niewydolność nerek, DIC

• Endoskopia 12-24 godz.

Leczenie:

• ABC

• Do 30 minut płukanie wodą, odsysanie

• Rozcieńczanie: mleko, białko surowych jajek, woda

• Sterydy, środki p/bólowe, antybiotyki, żywienie pozajelitowe

• Leczenie objawowe

• Leczenie operacyjne.

Powikłania:

• Krwotok

• Perforacja

® 2006 AŁ

3

---