Komórka nerwowa
Podstawowym elementem składowym układu nerwowego jest neuron, czyli komórka nerwowa. W neuronie wyróżnia się ciało komórki i dwa rodzaje wypustek:

* wypustkę długą -akson

* i liczne wypustki krótkie -dendryty.

W organizmie jest około 30 miliardów neuronów. Ze względu na pełnione funkcje w układzie nerwowym wyróżnia się neurony czuciowe, ruchowe i pośrednie

Neuron, komórka nerwowa, razem ze swoimi wypustkami - dendrytami, i aksonem , przystosowana jest do
przewodzenia i przetwarzania, a także wytwarzania bodźców nerwowych.

Charakteryzuje się tym, że przewodzi bodźce zawsze w jednym kierunku od dendrytów do ciała komórki i z komórki dalej przez neuryt (wypustkę osiową).

Ciało neuronów mają różnorodny kształt i wielkość. Są utworzone z jądra komórkowego wraz z otaczającą go cytoplazmą ( nuroplazmą).
Akson czyli wypustka osiowa neuronu jest otoczona błona komórkowa, wewnątrz wypełniona jest aksoplazma . Aksoplazma stale przepływa od ciała aksonu do zakończeń aksonu. Większość długich aksonów jest otoczona dodatkową osłonką -zwaną osłonką mielinową Długie aksony z osłonką mielinową zwaną również osłonką rdzenną noszą nazwę włókien rdzennych.
Poszczególne komórki nerwowe łączą się ze sobą poprzez złącza (synapsy), które pośredniczą w przekazywaniu informacji. Komórkom nerwowym towarzyszą komórki glejowe, które spełniają funkcje pomocnicze (odżywcze, izolacyjne, podporowe).

Odruch
- to automatyczna reakcja przystosowawcza
na bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny
zachodząca i kierowana przez układ nerwowy.

Każdy odruch rozpoczyna się pod wpływem bodźca działającego na zakończenia nerwowe,
które znajdują się w narządach nerwowych, zwanych receptorami i kończy się jakąś zmianą czynności ustroju.
Wszystkie receptory możemy podzielić na trzy grupy.
Eksteroreceptory-czyli narządy zmysłów są umieszczone na zewnętrznej powierzchni ciała (temperatura, dotyk, uszkodzenie)
Proprioreceptory są to zakończenia nerwowe w narządach ruchu-mięśniach, ścięgnach i stawach.
Wisceroreceptory są to zakończenia nerwowe znajdujące się w narządach wewnętrznych.

Receptor

Receptory to struktury nerwowe (narząd zmysłowy), w którym dochodzi do przekształcenia energii działającego bodźca na impulsy nerwowe;

Receptor odbiera bodziec, który wywołuje impuls nerwowy, neuron czuciowy przewodzi impuls z receptora do odpowiedniego ośrodka nerwowego w mózgu lub rdzeniu kręgowym. W ośrodku nerwowym impuls zostaje odpowiednio przetworzony i zmodyfikowany, a następnie przewodzony przez neuron ruchowy do efektora, którym jest najczęściej mięsień lub gruczoł, w którym impuls nerwowy wywołuje pobudzenie i reakcję lub czynność właściwą dla danego odruchu.

Zatem pobudzenie, które jest impulsem elektrycznym powstającym w receptorze przenoszone jest nerwami czuciowymi (dzięki rozprzestrzenianiu się fali depolaryzacji w neuronach) do ośrodkowego układu nerwowego ( z reguły rdzenia kręgowego), a z kolei nerwami ruchowymi i autonomicznymi (autonomiczny układ nerwowy) - do efektorów (np. do mięśni, gruczołów), występuje wówczas reakcja na bodziec.

Łuk odruchowy

Łuk odruchowy to droga jaką przebywa
impuls nerwowy od receptora do efektora.
Łuk odruchowy stanowi strukturalny
(anatomiczny) element reakcji odruchowej.

Składa się z 5 zasadniczych elementów:

1) receptora,
2) dośrodkowej drogi doprowadzającej neuronu czuciowego,
3) ośrodka nerwowego (kora mózgowa, rdzeń kręgowy, móżdżek),
4) odśrodkowej drogi wyprowadzającej neuronu ruchowego,
5) efektora.

Efektor

Efektor to narząd wykonawczy organizmu żywego, wykonujący lub zmieniający
swoją czynność pod wpływem pobudzeń nerwowych (końcowa część łuku odruchowego).
Efektorami są np.: mięśnie szkieletowe, mięśnie gładkie i gruczoły. Efektor wykonuje reakcję - czyli daje efekt po zadziałaniu bodźca.

Bodziec

Bodziec, podnieta, czynnik wywołujący pobudzenie receptorów - pochodzący ze środowiska zewnętrznego lub ze środowiska wewnętrznego.

Anatomicznym podłożem odruchu jest łuk odruchowy.

Wyróżniane są dwa podstawowe rodzaje odruchów:
odruch bezwarunkowy i
odruch warunkowy.

Odruch bezwarunkowy (wrodzony) jest to
bezpośrednia reakcja na bodziec, np. wydzielanie
enzymów trawiennych w czasie jedzenia. Odruch ten jest podstawowy dla utrzymania życia. Z odruchami tymi przechodzimy na świat. Do odruchów takich należy: ssanie, wydzielanie śliny, mruganie oczami itd.

Odruch warunkowy (nabyty) Odruch warunkowy - jest nabytą reakcją organizmu. Odruch warunkowy powstaje podczas życia osobnika. Występuje dopiero po analizie danego bodźca przez ośrodek kojarzenia w mózgu.

W neurologii klinicznej wyróżniamy odruchy
powierzchowne, głębokie i trzewne:

1) odruchy powierzchowne są wyzwalane
przez podrażnienie skory lub błon śluzowych.
Należą tu m.in.: mruganie powieki przy
drażnieniu rogówki lub spojówki, kichanie przy drażnieniu śluzówki nosa, napinanie mięśni brzucha przy drażnieniu skóry brzucha, odruch Babińskiego (zgięcie podeszwowe palców stopy przy drażnieniu podeszwy).

2) odruch głęboki powstaje w wyniku drażnienia propioreceptorów i objawia się skurczem mięśnia, którego ścięgno zostało rozciągnięte uderzeniem młotka neurologicznego. Przykładem odruchów głębokich są: skurcz mięśnia dwugłowego ramienia i zgięcie kończyny w stawie łokciowym po uderzeniu w ścięgno tego mięśnia.
Wyprostowanie kończyny dolnej w stawie kolanowym i skurcz mięśnia czterogłowego uda po uderzeniu w jego ścięgno poniżej rzepki. Do odruchów głębokich należą także odruchy odpowiedzialne za przyjmowanie określonego ułożenia i postawy ciała.

Ośrodki odruchów głębokich mieszczą się w rdzeniu kręgowym, rdzeniu przedłużonym, śródmózgowiu (mózg) i korze mózgowej.

3) odruchy trzewne to reakcje autonomicznego układu nerwowego będące odpowiedzią na bodźce zewnętrzne np.: odruch źreniczny (zwężenie źrenic pod wpływem światła i przy zbieżnym ustawieniu gałek ocznych), odruch oczno-sercowy (przy ucisku gałek ocznych akcja serca ulega zwolnieniu).

Układ nerwowy

Układ nerwowy można podzielić na wiele sposobów. Jednym z nich jest podział na

1) somatyczny- podlega naszej woli
2) autonomiczny- nie podlega naszej woli

Układ nerwowy utrzymuje łączność ustroju ze światem zewnętrznym. Łączy układy narządów w jedna całość, której poszczególne składniki harmonijnie ze sobą współpracują, a jednocześnie sprawują nad tą całością najwyższą kontrolę zarządzając wszystkimi czynnościami ustroju.

Czynności te można podzielić na dwie kategorie:

1) to skurcz mięsni szkieletowych umożliwiając człowiekowi poruszanie się
2) druga polega na regulowaniu przemiany materii i przejawów życiowych samego organizmu.
Czynnościami pierwszej kategorii zawiaduje układ nerwowy somatyczny Czynnościami drugiej kategorii zawiaduje układ nerwowy autonomiczny.Działanie obu tych układów jest regulowana i kierowana przez korę półkul mózgowych.

Układ nerwowy

I Układ nerwowy somatyczny ze względu
na położenie dzieli się na:

1) układ nerwowy ośrodkowy( mózgowie
i rdzeń kręgowy)
2) układ nerwowy obwodowy ( nerwy
czaszkowe i rdzeniowe )

II Układ nerwowy autonomiczny
ze względu na czynność dzieli się na:

1)układ nerwowy współczulny
( sympatyczny)
2) układ nerwowy przywspólczulny
( parasympatyczny)

Układ nerwowy

Układ nerwowy składa się z układu nerwowego ośrodkowego-centralnego, do którego należy mózgowie i rdzeń kręgowy oraz układu nerwowego obwodowego obejmującego nerwy czaszkowe i rdzeniowe. Czynnościami narządów wewnętrznych kieruje autonomiczny układ nerwowy.

Układ nerwowy zbudowany jest z tkanki nerwowej (neurony). Poszczególne komórki nerwowe łączą się ze sobą poprzez złącza (synapsy), które pośredniczą w przekazywaniu informacji. Komórkom nerwowym towarzyszą komórki glejowe, które spełniają funkcje pomocnicze (odżywcze, izolacyjne, podporowe).

Zadaniem ukł. nerwowego jest zapewnienie stałego kontaktu organizmu ze środowiskiem zewnętrznym oraz integrację narządów wewnętrznych. Kontakt ze światem zewnętrznym zapewniają narządy zmysłów, natomiast doznania z narządów wewnętrznych rejestrowane są przez zakończenia czuciowe w poszczególnych narządach.

Układ nerwowy ośrodkowy - Centralny
składa się z:
* mózgowia położonego w jamach czaszki i
* rdzenia kręgowego położonego w kanale kręgowym kręgosłupa.
Struktury te otoczone są oponami mózgowo -rdzeniowymi, pomiędzy którymi znajduje się płyn mózgowo - rdzeniowy.
Część centralna układu nerwowego jest ściśle związana z obwodowym układem nerwowym, dzięki któremu zawiaduje całym organizmem.

Leżące w czaszce m ó z g o w i e dzieli się na:
-mózg - cerebrum
-móżdżek - cerebellum
-rdzeń przedłużony - medulla oblongata, który przechodzi ku dołowi w rdzeń kręgowy - medulla spinalis, umieszczony w kanale kręgowym.

Zarówno mózgowie jak i rdzeń kręgowy są otoczone trzema oponami.
--Zewnętrzna opona twarda,- odgrywa rolę ochronną. Głębiej leży opona pajęcza, pod którą znajduje się przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym. Otaczając mózgowie chroni on je przed wstrząsami. Do powierzchni mózgowia bezpośrednio przylega opona naczyniowa, która prowadzi naczynia, odżywiające mózgowie.

Powierzchnia mózgu, zwana korą mózgową, jest zbudowana z komórek i ma barwę szarawą. Wnętrze jest utworzone z istoty białej. Która powstaje z wypustek komórek nerwowych. Kora mózgowa jest wybitnie pofałdowana. Szczelinowate wgłębienia jej powierzchni noszą nazwę bruzd mózgu; miejsca wyniosłe, to zakręty mózgu

Mózg
Mózg jest podzielony szczeliną podłużną mózgu na dwie półkule - połączone ze sobą spoidłem wielkim mózgu albo ciałem modzelowatym.
Na powierzchni półkul rozróżnia się kilka stałych bruzd, jak bruzda boczna, bruzda środkowa, i bruzda ciemieniowo-potyliczna. Oddzielają one od siebie płaty mózgu:
czołowy-przed bruzda znajdują się pola ruchowe, które kontrolują pracę mięśni szkieletowych i odpowiadają za ruchy.
ciemieniowy-są tu-ośrodki mowy, pamięci kojarzenia, rozumienia, wrażeń. Bruzda środkowa oddziela płat ciemieniowy od skroniowego
potyliczny-znajdują się w nim ośrodki wzroku i rozumienia wrażeń wzrokowych
skroniowy-znajdują się w nim ośrodki słuchu i rozumienia wrażeń słuchowych

Powierzchnie dolne półkul tworzą tzw. podstawę mózgu. W środku podstawy leży most ,od którego odchodzą konary mózgu .Od tyłu do mostu przylega rdzeń przedłużony. l na podstawie mózgu ukazuje się 12 par nerwów czaszkowych

Móżdżek

Móżdżek znajduje się w tylnej jamie czaszki, jest częścią mózgu. Składa się z dwóch półkul oraz części środkowej tzw. robaka. Powierzchnie móżdżku tworzy warstwa istoty szarej - zwana korą móżdżku. Pod korą móżdżku znajduje się istota biała utworzona z włókien nerwowych. W obrębie istoty białej leży skupienie komórek nerwowych zwane jądrami móżdżku. Kształt móżdżku jest nerkowaty od 9-11 cm waga ok. 120-150 g.
Czynność móżdżku polega na koordynowaniu wykonywania ruchów dowolnych

Funkcja móżdżku
Móżdżek ma ścisłe fizjologiczne powiązania ze zmysłem równowagi zlokalizowanymi w uchu wewnętrznym.
# koordynacja ruchowa
# równowaga
# tonus (napięcie) mięśni
# uczenie się zachowań motorycznych (np. jazda na rowerze)
# decyduje o płynności i precyzji ruchów dowolnych (współdziała z okolicą ruchową kory mózgowe)
Rdzeń przedłużony

Rdzeń przedłużony ma kształt ściętego stożka, którego podstawa jest skierowana ku górze. Jego górną granicę tworzy tylny brzeg mostu, a u dołu przechodzi bez wyraźnej granicy w rdzeń kręgowy. Na dolnej, przedniej powierzchni rdzenia przedłużonego występują dwa białe pasma, zwane piramidami utworzone przez włókna tzw. drogi piramidowej. Większość(80%) tych włókien przechodzi na stronę przeciwną, tworząc skrzyżowanie piramid.

W rdzeniu przedłużonym od przodu znajduje się szczelina pośrodkowa przednia, a od tyłu - bruzda pośrodkowa tylna. Wymieniona szczelina i bruzda wraz z bruzdą boczną przednią i bruzdą boczną tylną dzielą powierzchnię rdzenia na sznury. Sznury boczne zakończone są zgrubieniem, zwanym oliwką. Przez środek rdzenia przedłużonego biegnie kanał środkowy rdzenia przedłużonego, który u góry przechodzi w światło komory czwartej, a u dołu - w kanał środkowy rdzenia kręgowego.

Ośrodki rdzenia przedłużonego

W rdzeniu przedłużonym, a dokładniej w tworze siatkowatym rdzenia, znajdują się centra kontrolujące podstawowe funkcje narządów wewnętrznych.Odruchy te są wrodzone( ssanie,żucie, połykanie, wymioty, kichanie, kaszel, mruganie powiek.

Rdzeń przedłużony uczestniczy w regulacji w ważnych procesów życiowych jak: oddychanie, czynność serca, stan naczyń krwionośnych i przemiana materii.

Rdzeń kręgowy

Długości około 45 cm. Tak jak mózg, otoczony trzema oponami. Także i tutaj pomiędzy oponą twardą i podpajeczynową znajduje się przestrzeń wypełniona płynem rdzeniowo-mózgowym. Rdzeń ma kształt nieco spłaszczonego grubego sznura, który znajduje się w kanale kręgowym. Zaczyna się on od umownej granicy z rdzeniem przedłużonym, a kończy się stożkiem rdzeniowym na wysokości II kręgu lędźwiowego. Zatem rdzeń kręgowy jest krótszy od kanału kręgowego. Od stożka rdzeniowego odchodzi nić końcowa, mająca zakończenie na poziomie drugiego kręgu krzyżowego.
Od rdzenia kręgowego odchodzi 31 par nerwów rdzeniowych.
8 szyjnych (C1-C8), 12 piersiowych (Th1-Th12), 5 lędźwiowych (L1-L5),
5 krzyżowych (S1-S5) i 1 guziczny

Ponieważ kanał kręgowy jest dłuższy od rdzenia, to poszczególne otwory międzykręgowe,
przez które odpowiednie nerwy rdzeniowe kontaktują się z rdzeniem, są przesunięte w stosunku do rdzenia ku dołowi. Tylko w okolicy szyjnej poszczególne odcinki rdzenia znajdują się mniej więcej naprzeciw odpowiadającym im otworom międzykręgowym, a im niżej, tym dłuższa jest droga nerwu do właściwego dla niego otworu między kręgowego. Poniżej II kręgu lędźwiowego gdzie kończy się właściwy rdzeń, w kanale kręgowym biegnie wiązka nerwów otaczająca nić końcową do dalszych otworów międzykręgowych lędźwiowych i otworów krzyżowych, nosząca nazwę ogona końskiego
Średnica rdzenia wykazuje dwa zgrubienia: szyjne, ciągnące się od II kręgu szyjnego do II kręgu piersiowego, i lędźwiowe — od X do XII kręgu piersiowego

Na zewnętrznej powierzchni rdzenia widoczne są dwa zagłębienia przebiegające w linii pośrodkowej: od przodu, zwane szczeliną pośrodkową przednią i od tyłu bruzdą pośrodkową tylną. Zagłębienia te dzielą rdzeń na symetryczne połowy. Bocznie od wymienionych zagłębień znajduje się bruzda boczna przednia, z której wychodzą korzenie przednie (ruchowe), i bruzda boczna tylna,do której wchodzą korzenie tylne (czuciowe) nerwów rdzeniowych. Korzenie przednie, inaczej brzuszne, są utworzone z włókien ruchowych, którymi przebiegają impulsy nerwowe do mięśni szkieletowych, a korzenie tylne, inaczej grzbietowe, składają się z włókien czuciowych, będących wypustkami
komórek nerwowych
leżących w zwojach
rdzeniowych.

Na przekroju poprzecznym rdzenia kręgowego), widoczne są skupiska komórek nerwowych (istota szara), które zajmują centralną część rdzenia. Istota szara ułożona jest w kształcie litery "H", tworząc rogi tylne (grzbietowe) i rogi przednie (brzuszne). Do rogów grzbietowych dochodzą korzenie grzbietowe, które pośredniczą w przekazywaniu pobudzeń czuciowych. W rogach przednich zgrupowane są neurony ruchowe, których wypustki unerwiają
komórki mięśniowe. Istota szara to
komórki nerwowe, istota biała to włókna nerwowe, które tworzą drogi nerwowe. Warstwę zewnętrzną rdzenia stanowi
istota biała

Opony i płyn mózgowo-rdzeniowy
Mózg i rdzeń kręgowy otoczone
są przez 3 opony:
twardą, pajęczynówkową i miękką. Opona twarda znajduje się najbardziej na zewnątrz. Pajęczynowką leży pod oponą twardą i jest od niej oddzielona jamą podtwardówkową Opona miękka zawiera liczne naczynia krwionośne; stąd zwana jest również błoną naczyniową. Pokrywa ona bezpośrednio powierzchnię mózgowia i rdzenia kręgowego. Pomiędzy oponą pajęczynówkową i miękką znajduje się przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym. Podstawowe znaczenie opon i płynu mózgowo-rdzeniowego to ochrona mózgu przed wstrząsami i urazami mechanicznymi.

Prawidłowy płyn mózgowo-rdzeniowy jest wodnisty, przejrzysty W płynie mózgowo-rdzeniowym bada się głównie ilość i rodzaj komórek, stężenie białka, glukozy i chlorków.
Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego ma podstawowe znaczenie w rozpoznawaniu zapaleń mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, oraz krwawienia podpajęczynówkowego (zwłaszcza jeśli nie można wykonać badania tomokomputerowego (TK) głowy, lub wynik jego jest wątpliwy).

Układ nerwowy obwodowy

Obwodowy układ nerwowy jest systemem nerwów, za pomocą których ośrodkowy układ nerwowy kieruje ustrojem, jego podstawowymi funkcjami. W skład obwodowego układu nerwowego wchodzi

... 12 (XII) par nerwów czaszkowych, oraz
... 31 par nerwów rdzeniowych

Do nerwów czaszkowych należą: nerw I - węchowy (opuszka węchowa), nerw II - wzrokowy, nerw III - okoruchowy, nerw IV - bloczkowy, nerw V - trójdzielny, nerw VI - odwodzący, nerw VII - twarzowy, nerw VIII - przedsionkowo-ślimakowy, nerw IX - językowo-gardłowy, nerw X - błędny, XI - dodatkowy, XII - podjęzykowy.

Każdy z nich wypełnia inną rolę.
.. Nerw węchowy przewodzi wrażenia węchowe,
.. Wzrokowy i okoruchowy zbiera informacje powstałe w siatkówce i przewodzi je do kory wzrokowej - potylicznej.
..Nerw trójdzielny jest głównie nerwem czuciowym, także unerwiającym gruczoły łzowe i niektóre ślinianki, więc mającym charakter wegetatywny. Ma także włókna ruchowe trzewne.
.. Nerw okoruchowy, bloczkowy i odwodzący są typowymi nerwami ruchowymi sterującymi mięśniami gałki ocznej. Posiadają jednak także włókna somatyczne.
..Nerw twarzowy jest przede wszystkim nerwem ruchowym.
..Nerw językowo-gardłowy jest nerwem mieszanym, posiada włókna wydzielnicze (do ślinianek), czuciowe, smakowe oraz ruchowe (trzewne).
.. Nerw błędny jest głównym nerwem układu wegetatywnego przywspółczulnego.
.. Nerw dodatkowy jest nerwem ruchowym.
..Nerw podjęzykowy ma charakter mieszany - ruchowy i wydzielniczy, związany ze ślinianką podżuchwową.

Nerwy rdzeniowe

Powstają z połączenia odchodzącego od rdzenia kręgowego korzenia brzusznego-przednie (ruchowego) z korzeniem grzbietowym-tylne
( czuciowym)

Nerwy rdzeniowe są nerwami mieszanymi i unerwiają mięśnie i skórę

W odcinku szyjnym jest 8 par nerwów rdzeniowych - z ich gałęzi przednich powstają dwa sploty:
splot szyjny i splot ramienny
splot szyjny- utworzony z gałęzi przednich od pierwszego do czwartego nerwu szyjnego
a splot ramienny-utworzony jest z gałęzi przednich od piątego do ósmego szyjnego i pierwszego nerwu piersiowego.
W odcinku piersiowym gałęzie przednie nie tworzą splotów, a oddają 12 par nerwów międzyżebrowych, zaopatrujących ściany klatki piersiowej i górną część przedniej ściany brzucha.
W odcinku lędźwiowym jest 5 nerwów rdzeniowych, których gałęzie przednie tworzą splot lędźwiowy, od którego odchodzą nerwy zaopatrujące dolną część ściany brzucha i częściowo kończynę dolną.
Odcinek krzyżowy liczy również pięć nerwów, których gałęzie przednie wraz z gałęzią od ostatniego nerwu lędźwiowego i pierwszego guzicznego tworzą splot krzyżowy. Gałęzie tego splotu zaopatrują ścianę miednicy i większą część kończyny dolnej

Splot szyjny

powstaje z zespolenia gałęzi
brzusznych czterech pierwszych
nerwów szyjnych C1-C4.
Od splotu szyjnego odchodzą
krótkie gałęzie mięśniowe- biegnące do mięśni szyi
Nerw przeponowy- unerwia najważniejszy mięsień wdechowy-przeponę. Powstaje z włókien pochodzących z III i IV szyjnego segmentu rdzeniowego. Po wyjściu ze splotu n. przeponowy biegnie po przedniej powierzchni m. pochyłego przedniego pionowo w dół. W kl. Piersiowej schodzi ku przeponie
Nerwy skórne-unerwiają czuciowo skórę szyi i górne okolice klatki piersiowej.

Splot ramienny

Splot ramienny

Tworzą go gałęzie brzuszne czterech dolnych kręgów szyjnych C5-C8 i Th1. Splot ten przeznaczony jest dla skóry i mięśni kończyny górnej. Każda z tych gałęzi dzieli się na dwie części (przednią i tylną ), które łącza się ze sobą tworząc trzy główne pęczki nerwów długich unerwiające kończynę górną
(pęczek boczny,przyśrodkowy i tylny)
Pod względem topograficznym splot dzielimy na część nadobojczykowa,położoną w dole nadobojczykowym i część podobojczykową leżącą poniżej obojczyka.

Nerwy odchodzące od splotu ramiennego dzieli się na dwie grupy:gałęzie krótkie-unerwiające mięśnie okolicy barku i gałęzie długie unerwiające pozostałe części kończyny.

Do gałęzi długich splotu barkowego należy między innymi:
n. pośrodkowy, n. łokciowy, n. promieniowyn.

n. pośrodkowy- jest n. mieszanym.Odchodząc od splotu ramiennego kieruje się na ramię, gdzie biegnie razem z tętnicą ramienną, później się od niej oddziela.W dole łokciowym n. pośrodkowy leży pod rozcięgnem m. dwugłowego ramienia. Na przedramieniu biegnie w kierunku dłoni pomiędzy warstwa powierzchownych a głębokich zginaczy palców. Na dłoni n. pośrodkowy rozdziela się na trzy n. dłoniowe wspólne palców, do palców pierwszego, drugiego, trzeciego i strony promieniowej palca czwartego.

Porażenie tego n.powoduje zanik m. kłębu kciuka i ustawienie kciuka w płaszczyźnie pozostałych palców. Niemożliwe jest całkowite nawracanie przedramienia. Przy zaciskaniu ręki w pięść zginają się tylko palce IV i V

n. łokciowy

jest n. mieszanym. Odchodzi od pęczka przyśrodkowego splotu barkowego i biegnie po przyśrodkowej stronie tętnicy ramiennej. W okolicy łokcia odłącza się od tętnicy i okrążą od tyłu kłykieć przyśrodkowy k. ramiennej. Stąd n. łokciowy przechodzi na przednią powierzchnię przedramienia pomiędzy zginaczem palców głębokim a m. zginaczem łokciowym nadgarstka. W okolicy nadgarstka n. łokciowy na 2 gałęzie końcowe-grzbietową i dłoniową

Porażenie n. łokciowego daje charakterystyczny obraz ręki szponowatej. Zanik m. międzykostnych. Palce są lekko zgięte w stawach międzypaliczkowych. Chory nie ma możliwości odwodzenia i przywodzenia palców.

n. promieniowy

Stanowi przedłużenie pęczka tylnego splotu ramiennego. Jest on najgrubszym n. splotu.
Po odłączeni się od splotu okrąża od tyłu k. ramienną pod głową boczną m. trójgłowego.
W tej okolicy od n. promieniowego odchodzą liczne gałęzie unerwiające mięśnie. Po opuszczeniu m. trójgłowego n. promieniowy biegnie po str. bocznej ramienia.W okolicy łokcia biegnie między m. ramienno-promieniowym a ramiennym i tu dzieli się na 2 gałęzie końcowe( głęboką i powierzchowną)
Gałąź głęboka -przechodzi na stronę tylną przedramienia, gdzie unerwia wszystkie prostowniki i m. łokciowy.
Gałąź powierzchowna- biegnie najpierw po stronie promieniowej przedramienia i przechodzi na str. grzbietową ręki

Porażenie n. promieniowego ręka jest opadająca w nadgarstku. Niemożliwe jest wyprostowanie palców i nadgarstka

nn. międzyżebrowe

Gałęzie brzuszne n. piersiowych(12 par)nazywane są nn. międzyżebrowymi. Nerwy te nie tworzą splotów, lecz są ułożone odcinkowo. Nerwy te unerwiają ścianę mięśnie ściany kl. Piersiowej i jamy brzusznej oraz skórę bocznej i przedniej powierzchni tułowia. N. międzyżebrowe oddają gałęzie mięśniowe, gałęzie skórne, gałęzie czuciowe głębokie. Najgrubsze są gałęzie skórne

Splot lędźwiowy

Jest utworzony przez gałęzie brzuszne I, II, III i częściowo IV n.lędźwiowego. Gałęzie splotu lędźwiowego unerwiają-część mięśni i skóry jamy brzusznej,mięśnie i skórę przyśrodkowej i przedniej powierzchni uda oraz przyśrodkowa powierzchnie podudzia.
Od splotu lędźwiowego odchodzą(krótkie i długie) gałęzie unerwiające mięśnie

n. udowy

Jest najgrubszym n. splotu lędźwiowego. Po wyjściu ze splotu biegnie ku dołowi pomiędzy m. lędźwiowym większym a m. biodrowym. Wychodzi na udo pod więzadłem pachwinowym. Poniżej więzadła pień n. udowego rozpada się na szereg gałęzi. Zespół tych gałęzi można podzielić na grupę powierzchowna przeznaczona dla skóry i głębsza dla mięśni przedniej powierzchni uda.

Porażenie- n. udowego uniemożliwia prostowanie kończyny dolnej w stawie kolanowym wskutek porażenia m. czworogłowego uda

Splot krzyżowy

Powstaje z gałęzi brzusznych IV i V nerwu lędźwiowego i wszystkich n. krzyżowych. 4-5 pni nerwowych po wyjściu z kanału krzyżowego zespala się tworząc trójkąt skierowany wierzchołkiem ku otworowi kulszowemu.
Od splotu krzyżowego odchodzą gałęzie krótkie( unerwiają m.obręczy biodrowej) i długie (n.pośladkowy górny i dolny, n.skórny uda tylny, n.kulszowy).Nerwy te unerwiają skórę i mięśnie uda,podudzia i stopy.

n. kulszowy

Jest najdłuższym i najgrubszym n. organizmu ludzkiego. Utworzony jest przez włókna pochodzące od wszystkich gałęzi tworzących splot krzyżowy. Opuszcza miednicę przez otwór podgruszkowym, biegnie pomiędzy guzem kulszowym a krętarzem większym, pod m. pośladkowym wielkim. Następnie przechodzi na tylna stronę uda do dołu podkolanowego biegnąc między m. przywodzicielem uda wielkim a grupą zginaczy. W dole podkolanowym dzieli się na 2 pnie. Grubszy przyśrodkowy to n. piszczelowy i cieńszy boczny to n. strzałkowy wspólny

n. piszczelowy

Po oddzieleniu się od pnia n. kulszowego biegnie przez środek dołu podkolanowego, gdzie przechodzi pomiędzy dwiema głowami m. brzuchatego łydki i wnika pod m. płaszczkowaty kierując się do guza piętowego

Uszkodzenie- tego nerwu powoduje -porażenie m. łydki i stopy. Wskutek zaniku drobnych mięśni powstaje ,,stopa wydrążona”

n. strzałkowy wspólny

Po oddzieleniu się od pnia nerwu kulszowego kieruje się ukośnie ku dołowi i bokowi owija się dookoła głowy kości strzałkowej i przebija mięsień strzałkowy długi w którym dzieli się na dwie gałęzie-n.strzałkowy powierzchowny i głęboki

n strzałkowy powierzchowny -biegnie po oddzieleniu się od nerwu strzałkowego głębokiego pomiędzy mięśniami strzałkowym długim a krótkim. Unerwia obydwa te mięśnie

n strzałkowy głęboki-przebiega po stronie przedniej goleni obok tętnicy piszczelowej przedniej, z którą schodzi na stopę. Unerwa mięsień piszczelowy przedni, prostownik długi palców i prostownik długi palucha

Porażenie n. strzałkowego powoduje niemożliwość zgięcia grzbietowego stopy i palców oraz pronacji stopy. Wytwarza się stopa ,,zwisająca''

---