4 fazy - CYKL KLASYCZNY - założenia od 1825 do II w. św.
-Ożywienie (wzrost)
- rozkwit ( ekspansja)
- recesja ( załamanie)
- stagnacja (depresja)
2 fazy - CYKL WSPÓŁ. po II w.św.
- ekspansja ( wzrost)
- recesja ( zalamanie)
KRYZYSY WALUTOWE - sympt.
- gwałtowny i silny spadek kursu wal.kra.
-znaczny wzrost krajowych stóp % zwł. krótkoterminowych
-drastyczne zmniejszenie się rezerw walu
MOŻLIWE NASTEPSTWA
- przyspieszenie inflacji( gwal. spadek k.waluty kr. lub jej dewaluacja)
-kryzys bankowy - upadłośc czesci bankow lub ratowanie niektórych przez państwo
- kryzys giełdowy (wycofanie kap. zagranicznego z kraju zagrozonego kryzysem co powoduje załamanie się kursu akcji - gwałtowana wyprzedaz
- kryzys ogólnogosp.- recesja- wzrost stop % powoduje hamowanie wzrostu gosp.;bankrutuja banki i przeds.
- kryzys polityczny - zamieszki i upadek rządu
PRZYCZYNY KR.WALUTOWYCH
A) fundamentalne B) bezpośrednia:
- pogorszenie się koniunktury gospodarczej
- kryzys bankowy
-destabilizacja sytuacji politycznej(meksyk 94)
-ujawniwnie niekorzystnych danych o gosp. ( meksyk 94, Tajlandia 97, Korea płd 97)
- zarazenie kryzysem walutowym (kryzys w innym kraju powoduje wycofanie kapitałów firm inwestycyjnych aby pokryc straty
KRYZ. I GENERACJI PAUL KRUGMAN
kryzysy zawinione i nieuniknione spowodowane nierozważna polityka gospodarcza a polityka stałego kursu walutowego; kraje rozwijające sie
*meksyk 1982 r, Argentyna 1978-1981, Brazylia 1999
II GENERACJA ( MAURICE OBSTFELD)
niezawinione i nie są nieuniknione; kraje wysoko rozwinięte
*92-93 W.Brytania, Francja, Włochy Portug. Hiszp..
III GENERACJA
kryzysy zawionie(słabości makroekonomiczne oraz nadmierne ryzyko)
* 97-98 Aja południowo -wschodnia (Tajlandia, Korea płd, Malezja, Indonezja
EKLEKTYCZNE KRYZYSY
łaczą cechy I i II gen. lub różnia się odrębnymi cechami
1998 ROSJA, 2001-2002 argentyna
KRYZYSY BANKOWE- sytuacja gdy 50% systemu bankowego straci wypłacalność; aktywa wart. niższej niż zobow. - Run na banki, upadłość, interwencja rzadu
SYMPTOMY:
1) Run na banki , panika bankowa upadłość - zawieszenie uregulowania zaobowiązan przez banki
2) Interwencje BC - podtrzymanie płynności zagrozonych bankow(obniżka stop %, zasilenie banków w płynnośc - operacje otwartego rynku)
3) upadłość czesci banków
4)pomoc ze strony rzadu dla zagroz. banków:
- dokapitalizowanie - zasilnie w kapitał:pozyczki podporządkowane, kupowanie akcji banku przez rzad; mniejszościowy udział
- nacjonalizacja - kupowanie akci banku przez rzad - większościowy udział
- odkupieniue od banków „złych aktywów”
PRZYCZYNY:
* podejmowanie przez banki nadmiernego ryzyka w Pol. kredytowej
INNE : - brak procedur badania zdolności kredytowej
-asymetria informacji - bank nie ma pełnej inf.o kredytobiorcy
- brak procedur tworzenia rezerw na „złe kredyty”
-mozliwosc transferu ryz. kredyt. do innych podmiot.
-pokusa nadużycia- udzielanie ryzykownyh kredytów
słabość nadzoru bankowego
-nadmierna rozpiętość miedzy term,. zapad. udzielanych kredytow i zródelich finansowania
-nadmierne finansowanie krajowej akcji kredytowej ze źródeł zagranicznych
- nadmierny udział kredytow w walutach zagranicznych udzielanych podmiotom krajowym
-podejmownaie nadmiernego ryzyka w działalności inwestycyjnej w innej niż kredytowa
-pogorszenie się koniunktury gospodarczej
-kryzysy:walutowy, giełdowy (udzielanie kredytow na zakup akcji lub same się angażują w rynek giełdowy), zadłużeniowy (odciecie banków od finanse. zagr.)
- inform. plotki podważające zaufanie do banków
HYMAN MINSKI - „CYKLE KREDYTOWE”
po kryzysie banki prowadza ostrozna polityk kredytowa
- kred. otrzym. podm. którzy spłaca kapitał z odsetk.
- kred. udziel. podm. co do których banki sa pewne ze jedynie spłaca odsetki
- kred. udz. podm. co do których nie ma pewności czy będą zdolne spłacic kapitału ale i odsetek.tendencje taka może wzmaciac okres dobrej koniunktury gospodarczej
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA KR. BANKOWYCH
regulacje ostroznosciowe nadzoru bankowego:
-wymogi płunnosciowe i kapitałowe
-tworzenie rezerw na okoliczn. powstania strat
-kontrola nad oper. pozabil. - kontrola nad tworzeniem spolek celowych
-stosowania dźwigni finansowej by ograniczyć ryzyko
-niedopuszcz. do nadmiernego udziału kredytów w walutach zagran.udziel.podmiotom krajowym
KRYZYSY(KRACHY) GIEŁDOWE - gwałtowne i bardzo silne załamanie się cen notowanych na gieldach inst..finans. (kursów akcji)
PRZYCZYNY:
- nadmierny wzrost cen akcji (Babel spekulacyjny) poprzedzający wybuch kryzysu
nowe technologie, wzrost wydajności + niska inflacja(niskie stopy %) + wzrost gospodarczy = przekonanie o trwałym wzroście wydajności - szybki wzrost cen akcji na fali optymizmu + ped do udziału w zyskach + wzrost ryzyka spekulacji = BABEL SPEKULACYJNY
SPOSOBY ZAPOB.KR.GIEŁDOWYM:
-odpowiednio prowadzona poli.pieniezna
-odpow.działania regulacyjne w stos.do bankow
-dobra polityka inform. sp.gieldowych
-własciwy nadzor nad giełdami ogranicz. nadużycia
KRYZYSY ZADŁUŻENIOWE- utrata przez kraj do pełnej i terminowej obsługi swego zadłużenia zagran.
SYMPTOMY:
-utrata przez rzad i inne podm. gosp. wiarygodności kredytowej i możliwości pozyskiwania finansowania na rynkach finansowych.
-korzystanie z fianans.przez miedzyn.inst.fin.
-negocjowanie z wierzycielami restrukturyzacji (odkładania spłat)lub reducji zadłużenia
-ogłoszenie moratorium (odmowa splaty i obsługi zadłużenia zagranicznego) w skrajnych przypad.
PRZYCZYNY:
-nadmierne laczne zadłużenie zagraniczne
-nadmierne krótkoterm. zadłużenie .zagraniczne
-niewłasciwe wykorzysta.zaciagnietych kredytow
-brak ostrożności ze strony wierzycieli
-bledy agencji raitingowych
KRYZYS ZADŁUZENIOWY STREFA EURO
- kryzys w krajach wysoko rozw. i nalez.do strefy euro
-zadłuzenie z emisji obligacji
-zasieg i konsekwencje kryzysu nie sa jeszcze znane
-obecna faze udaje się opanowac dzieki POM.finans. UE i MFW.
KRYZYSY NA RYN. NIERUCHOMOSCI - gwałtowne i silne załam.cen nieruchomości
2007 USA (rynek subprime); 2008-2009 W.Brytania, Hiszpania, Irlandia
PRZYCZYNY:
-nadmierny wzrost cen akcji (bebel spekul.)
-zmiana polityki na restrykcyjna (zm. stop%) lub kryzys w kraju ościennym
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
-reagowanie na rozwiniecie Babla spekulacyjnego
-regulacje nadzorcze ogr.nadmierna ekspansje kredytowa w okresie dobrej koniunktuy gospod.
-objecie odpow. regulacjami wszystkie instyt.udziel. kredytów hipotecznych
-odpow. badanie poziomu inflacji
OBECNY KRYZYS FINANSOWY (sierp.2007)
3 fazy:
1) trwala do konca sierpnia 2008 - chroniczny kryzys płynności na międzybankowych rynkach pieniężnych
2) 09.2008 , od 14.09 ogł. bankructwa przez bqnk incest. Lehman Brothers kryzys zaostrzyl się - inst. finansowe ameryk. i europejskie zaczyły mieć problem z wyplacalnoscia
3) od 2010 kiedy rozp. się kryzys w strefie euro - kryzys zadłuzeniowyp
WADY GLOBALIZACJI FINANSOWEJ:
-szybkie rozprzestrzenianie się na swiatowe rynki fin. kryzysu początkowo typowo lokalnego
-kolejne wtórne wstrzasy na rynk.fin. pociągały skutki na innych czasem odległych rynkach
-b sprzyjające warunki dla pokusy nadużycia (moral hazard) na roznych szczeblach
-brak przejrzystości wielu rynk. fin. poprzez stosow. skomplik. i trudnych inst.. fin. oraz niedostatecznych ich ewidencjonowania
ZALETY GLOB FINANSOWEJ
-optymalizacja alokacji zasobow w sklai calej gosp. swiatowej
-rozwoj licznych plynnych i efektywnie funk. rynk. fin.
INNE BEZPOS. PRZYCZYNY:
-zbyt ekip. Polit. pieniezna
-nadmierne koncentr.sie prze4z inst. fin.na max.krótkoter. zysków dla akcjonariuszy
-niedostatki regulacji rynków fin.
-slabosc nadzoru właścicielskiego w naj.ins. fin,.
-zbyt ekspens. Polit. pieniezna
-problemy z Bablami spekul.
FUNDAMENT. PRZYCZYNY:
-róznorodnosc pogladów
-hyman minsky- teza o immanentnej niestab. Ryn.fin.
-ingerencja panstwa w mechanizm rynkowy z niedostatkami regulacji i nadzoru
TEORIA PROF. BAUMANA - dwie podst. wartości be których godne i sensowne ludzkie Zycie jest nie mozliw
-wolnosc(swoboda dział. gospod.)
-bezpieczenstwo(związane z funkcj.gospodarki)
bezp.bez wolności to zniewolenie
-wolnosc bez bezp. to anarchia, niepokój,strach
-razem tworza godziwe Zycie
-znalezienie złotego Srodka miedzy woln. a bezp. jest nie możliwe
dlatego wahadło odchyla się w jedna to w druga strone
doświadcz. Wielkiego kryzysu i I w.sw. powodow. zwieksz. potrzebe bezpiecz. co przełożyło się na regulacjie gospodarki po 1945 r.
CDO ( collateralized debt obligations) - 3 TRANSZE:
1) o najnizszym poziomie ryzyka ( senior tranche)
2) o śr. poz. ryzyka (mezzanine tranche)
3) o najwyższym poz. ryzyka ( equity tranche)
KRYZYS PRZEBIEGA ŁAGODNIE:
-mała otwarosc polskiej gosp.na wymiane z zagranica
-„renta zacofania” pols.sekt.finansowego
-samofinansowanie polskich przeds. (nie kredyty)
-zdolnosci adaptacyjne polsk. przeds.
-przejsciowe osłabienie złotego pod koniec 2008 i I poł. 2009
PANKA BANKOWA - wyst. gdy duza liczba klientów pragnie wycowac swoje depozyty z danej instyt,fin. uznając ze dana instytucja fin ma problemy z wypłacalnością
RECESJA - zjawisko poleg. na zahamowaniu tempa wzrostu gospodarczego skutkujące spadkiem PKB. (spadek PKB przez kolejne 2 kwartały)
BĄBEL SPEKULACYJNY - pojawi się gdy wszyscy podziewaja się wzrostu cen danych akcji i sensowne staje się kupno takich akcji już teraz. spodziewanie się dalszego wzrostu cen skutkuje kolejnymi zakupami mimo ze ceny znacznie wzrosły Az dochodzi do pęknięcia.