Resocjalizacja kojarzy się najczęściej z działalnością instytucji dyscyplinarno-izolacyjnych i penitencjarnych. Upowszechnienie niektórych zjawisk (np. uzależnień, przemocy) a także zwrócenie uwagi na rolę i efektywność działań prewencyjnych wiążą się z coraz większym docenieniem wiedzy i kompetencji pedagogów działających w tzw. środowisku otwartym. Są to pedagodzy szkolni, wychowawcy podwórkowi, streetworkerzy, pracownicy socjalni, kuratorzy zawodowi, pracownicy instytucji interwencji kryzysowych, animatorzy działań środowiskowych itd. Pedagodzy resocjalizacyjni są potrzebni w działaniu opartym na dobrym rozpoznaniu potrzeb i realizacji konkretnych rozwiązań problemu jednostki, grupy, środowiska.

KURATELA SĄDOWA

KURATELA - wg Z. Tyszki - to metoda indywidualnego i społecznego oddziaływania wychowawczego na nieletniego w warunkach naturalnego środowiska, a więc w domu, szkole i innych instytucjach kulturalno-oświatowych w celu doprowadzenia do jego poprawy i ukształtowania prawidłowych pozytywnych postaw i cech charakteru.

ZADANIA OŚRODKÓW KURATELSKICH

* Wdrożenie do przestrzegania zasad współżycia społecznego i porządku publicznego.
* Kształtowanie właściwego stosunku do nauki.
* Rozwijanie zdolności i zainteresowań.
* Usuwanie zaniedbań wychowawczych i edukacyjnych.
* Podnoszenie kultury osobistej.
* Rozwiązywanie problemów psychicznych
* Rozładowywanie napięć.
* Kształtowanie poczucia odpowiedzialności.

Zadania te realizuje się w trakcie zajęć z wychowankami oraz inicjując współpracę z jednostkami samorządowymi. Działalność ośrodka opiera się także o systematyczny kontakt z rodzicami, którego celem jest analiza procesu wychowania oraz ustalenia metod postępowania.

FUNKCJE KURATELI SĄDOWEJ

*opiekuńczo-wychowawcza

*dydaktyczna

*profilaktyczno-kompensacyjna

*resocjalizacyjna

*integracyjno-społeczna.

Kuratorskie ośrodki przede wszystkim pełnią funkcję opiekuńczo-wychowawczą i dydaktyczną, tzn. zapewniają opiekę w godzinach popołudniowych pod kierunkiem kuratorów społecznych i instruktorów zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, organizują zajęcia świetlicowe oraz stwarzają odpowiednie sytuacje wychowawcze, a także przygotowują do zajęć samoobsługowych. Niezmiernie ważna jest także odpowiednia realizacja z zakresu usuwania braków i zaniedbań w nauce, podnoszenie sprawności w nauczaniu i uczeniu się oraz częściowa reedukacja. Podstawowym zadaniem funkcji profilaktyczno-kompensacyjnej -jest rozpoznanie sytuacji zagrożenia nieletnich pozostających pod opieką sądu. W zakres tej funkcji wchodzą następujące zadania: częściowe izolowanie i uodparnianie nieletnich na negatywne bodźce środowiska wychowawczego, np. zdemoralizowanej bądź niewygodnej rodziny, grupy rówieśniczej, środowiska lokalnego. Kolejne zadania to: rozpoznawanie fazy niedostosowania społecznego, określenie objawów oraz opracowanie programu resocjalizacji i jego systematyczna realizacja. Należy również podkreślić niezwykłe znaczenie takich zadań ośrodka, jak rozpoznawanie potrzeb opiekuńczo-wychowawczych i ich zaspokajanie w stopniu pozwalającym pozostać nieletnim objętym kuratelą grupową, w ich naturalnym środowisku.
Następna funkcja, którą pełnią ośrodki, to funkcja integracyjno-społeczna. Są to zadania polegające na współdziałaniu kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą, rodzicami, szkołą, instytucjami i placówkami społeczno-wychowawczymi oraz kulturalno-oświatowymi. Działania te stanowią zresztą znikomy procent zadań kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą. Ośrodki te w ostatnim okresie są wolno modyfikowane, rozszerzając formy pracy nie tylko w zakresie kompensowania braków w opiece domowej nieletnich, ale także w zakresie opieki specjalistycznej, pedagogicznej, psychologicznej, medycznej oraz w zakresie podnoszenia poziomu organizacyjnego. Dostrzega się coraz lepsze powiązanie czynności podejmowanych przez pracowników ośrodków z działaniami rodziców, nauczycieli oraz działaczy społecznych w lokalnym środowisku osiedlowym.

KURATERSKI OŚRODEK PRACY Z MŁODZIEŻĄ

Do podstawowych instytucji resocjalizacyjnych o charakterze otwartym działających w miejscu zamieszkania nieletniego należy kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą, rodzina zastępcza i kurator sądowy. Organizacja i zakres działalności kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą reguluje zarządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 26 kwiecień 1983r.

ZADANIA I FUNKCJE KURATORSKICH OŚRODKÓW PRACY Z MŁODZIEŻĄ

Zadanie ośrodków jest wdrążenie uczestników do przestrzegania zasad współżycia społecznego i porządku społecznego i porządku publicznego oraz kształtowanie właściwego stosunku do nauki i pracy, a także budzenie zainteresowań i rozwijanie uzdolnień poprzez:

*udzielanie pomocy w usuwaniu zaniedbań wychowawczych

*podnoszenie poziomu kultury osobistej

*wyrabianie i utrwalenie nawyków pracy społecznie użytecznej

*udzielanie pomocy w nauce przy zdobywaniu przygotowania zawodowego

*organizowanie wolnego czasu

*udzielanie pomocy w rozwiązywaniu trudności życiowych

*udzielanie pomocy.

Funkcje i zadanie realizowane w kuratorskich ośrodkach pracy z młodzieżą można wyodrębnić, analizując działalność kuratora dla nieletnich oraz wychowawcy-instruktora pracujących w ośrodku. Do nich między innymi należy:

*przeprowadzenie zajęć dydaktyczno-wychowawczych z nieletnimi

*współdziałanie z rodzicami lub opiekunami uczestników zajęć

*współpraca ze szkołami, do których uczęszczają nieletni lub tez z zakładami pracy, w których pracują lub odbywają praktyki

*stosowanie indywidualnej pracy wychowawczej i zaleceń wynikających z opieki psychologiczno-lekarskiej nad nieletnimi

*w uzasadnionych przypadkach składanie wniosków o skierowanie uczestników na badania specjalistyczne

*kontrolowanie wyników w nauce i udzielanie pomocy nieletnim w zakresie wyrównania braków w nauce szkolnej.

OCHOTNICZE HUFCE PRACY

Ochotnicze Hufce Pracy - polska organizacja młodzieżowa powołana do życia 13 czerwca 1958 uchwałą Rady Ministrów Nr 201/58. OHP w swych założeniach nawiązywały do tradycji Junackich Hufców Pracy z 1936 roku. Celem działania hufców było zapewnienie młodzieży płci obojga pracy równocześnie z umożliwieniem jej nabycia kwalifikacji zawodowych w połączeniu z zapewnieniem jej ogólnej oświaty i wychowania obywatelskiego.

Nabór pierwszych junaków (uczestników hufców) odbył się pomiędzy 20 czerwca a 30 listopada 1958. Zorganizowano cztery hufce w Bieszczadach, liczące łącznie 1200 junaków, które skierowano do pracy przy budowie kolei wąskotorowej Rzepedź-Moczarne, oraz jeden stacjonarny hufiec na Śląsku, skierowany do pracy w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu. Kolejny hufiec pracował w rozbudowywanej wówczas Kopalni i Elektrowni Turów.

Od początku istnienia hufców aż do upadku systemu komunistycznego w Polsce w 1989 w organizacji tej znaczny swój udział miały struktury zmilitaryzowane oraz Obrona Cywilna. Po roku 1989 struktury te, wraz z zawodowymi wojskowymi zostały z hufców wyprowadzone. Przemiany organizacyjne w OHP przeprowadzono w oparciu o stosowne ustawy - z 7 września 1991 o systemie oświaty oraz z 16 października 1991 o zatrudnieniu i bezrobociu - i rozporządzenie Rady Ministrów z 8 września 1992 w sprawie zasad funkcjonowania hufców.

Podstawowe jednostki organizacyjne dzielą się na cztery grupy:

szkoleniowo-wychowawcze; organizacyjne i formy ich działalności zajmujące się pośrednictwem pracy, doradztwem zawodowym; łączące elementy działalności jednostek pierwszej i drugiej grupy; usługowe.

Młodzieżowe Biuro Pracy - podlegające wojewódzkim komendom OHP, realizują zadania w zakresie: pośrednictwa pracy poprzez poszukiwanie i gromadzenie ofert pracy, a także informowanie poszukujących pracy o możliwościach zatrudnienia; kierowania bezrobotnych do pracy zgodnie z wybraną ofertą, udzielania pomoc w sprawie w możliwości zdobycia zawodu; kierowania zainteresowanych na kursy celem kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego.

Kluby pracy są jedną z form działalności Młodzieżowych Biur Pracy. Skupiają one w swoich szeregach młodych ludzi powyżej 15 roku życia. Wspierają młodzież w poszukiwaniu pracy, gromadzą oferty pracy. Naczelnym zadaniem klubów jest działalność wychowawcza polegająca głównie na kształtowaniu poczucia zaradności, wiary we własne możliwości, zapobiegania degradacji intelektualnej.

Gospodarstwa pomocnicze OHP funkcjonują przy Komendzie Głównej i wojewódzkich komendach OHP. Podstawowym ich celem jest świadczenie usług, po kosztach własnych, na rzecz jednostek organizacyjnych OHP.

Hufce pracy są najstarszą formą organizacyjną OHP. Ich celem jest umożliwienie uzupełnienia wykształcenia i zdobycia kwalifikacji zawodowych przez młodzież z rodzin patologicznych, wymagających specjalnej troski. Do OHP zgłasza się młodzież kierowana przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną, kuratorów sądowych i przez szkoły podstawowe. Uczestnik hufca po podpisaniu umowy staje się pracownikiem zakładu. Młodzież uczy się w szkołach publicznych, a miejscem praktycznej nauki zawodu są zakłady pracy. Po zakończeniu kształcenia uczestnik jest przygotowany do dorosłego życia.

Środowiskowy Hufiec Pracy to najmłodsza podstawowa jednostka organizacyjna. Jest struktura organizacyjna powinna być dostosowana do potrzeb środowiska. W skład środowiskowego hufca wchodzą: grupy wychowawcze, grupy zajęciowe, filie młodzieżowe biur pracy, kluby pracy, sekcje i koła zainteresowań.

Ośrodek szkolenia i wychowania OHP jest placówką szkoleniowo-wychowawczą. Do głównych jego celów należą: przeciwdziałania bezrobociu, tworzenie warunków umożliwiających podnoszenie kwalifikacji, organizowanie doskonalenia zawodowego, prowadzenie działalności wychowawczej, profilaktycznej i resocjalizacyjnej wśród młodzieży zagrożonej patologią i wymagających działań wychowawczych. Jedną z ważniejszych zadań ośrodka szkolenia i wychowania OHP jest integracja z młodzieżą niepełnosprawną.

Wyróżniamy następujące rodzaje ośrodków:

- stacjonarne - zapewniające kształcenie ogólne, przygotowanie do zawodu, opiekę wychowawczą, zakwaterowanie i wyżywienie młodzieży,

- bez zakwaterowania - są przeznaczone dla młodzieży dochodzącej, zapewniające uczestnikom kształcenie ogólne, przygotowanie zawodowe i opiekę wychowawczą,

- mieszane - część stacjonarna i część bez zakwaterowania,

- stacjonarne integracyjne z udziałem młodzieży niepełnosprawnej,

- stacjonarne integracyjne z udziałem młodzieży z innych krajów,

- wakacyjne i śródroczne dla młodzieży szkolnej w kraju i za granicą,

- dla uczestników międzynarodowych obozów młodzieży.

Uczestnicy ośrodka powinni mieć ukończone 15 lat i są przyjmowani na okres nie dłuższy niż 4 lata. Uczestnikom przyznaje się prawo do:

- rozwijania własnych zainteresowań,

- opieki zdrowotnej,

- działalności w organizacjach społecznych i samorządowych,

- wolności wyznania i poszanowania godności osobistej,,

- korzystania z poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego i zawodowego,

- udziału w życiu kulturalnym, sportowym i turystycznym,

- przejawiania inicjatywy w zakresie zdobywania wiedzy ogólnej i zawodowej,

- pomocy w przypadku trudności w nauce,

- życzliwego traktowania przez pracowników ośrodka.

Zwolnienie z ośrodka może nastąpić na prośbę uczestnika za zgodą rodziców lub opiekuna, a także w związku z rażącym naruszeniem dyscypliny i nie przestrzeganiem regulaminu placówki lub z powodu przeciwwskazań lekarskich do wykonywania pracy w zawodzie, którego młody człowiek się uczy.

Ośrodek w celu motywacji uczestników, stosuje wyróżnienia: pochwały, dyplomy, nagrody rzeczowe, itp. Jako kary stosuje: upomnienie, naganę, powiadomienie rodziców, itp. Zarówno kary jak i nagrody wpisuje się do akt osobowych uczestnika.

Uczestnicy ośrodka mają prawo do pracy w radzie uczestników. Jest to organ samorządowy wybierany na rok z pośród grona uczestników. Celem rady jest: wnioskowanie, opiniowanie, interweniowanie w sprawach nauki, pracy i życia ośrodka. Na czele rady stoi przewodniczący i kilku zastępców. Rada uczestników ma regulamin, pracuje zgodnie z nim, a o swej działalności ma obowiązek informować wszystkich uczestników.

Na czele ośrodka stoi kierownik zatrudniony przez komendanta wojewódzkiego.

Kształcenie ogólne i zawodowe uczestników jest realizowane w różnych typach szkół, w zależności od poziomu wykształcenia. Młodzież, która nie ukończyła szkoły podstawowej, może się uczyć:

- w szkołach podstawowych dla dorosłych,

- w podstawowych studiach zawodowych,

- w szkołach przysposabiających do zawodu.

Młodzież po ukończeniu szkoły podstawowej uzupełnia wykształcenie:

- w szkołach zasadniczych dla dorosłych,

- na kursach zawodowych.

Dzięki działalności OHP zwiększyły się szeregi ludzi radzących sobie z życiem . Młodzież z rodzin najbiedniejszych i zagrożonych patologia uzyskała możliwość ukończenia szkoły, zdobycia zawodu, usamodzielnienia i zerwania z nałogami .

RODZINA ZASTĘPCZA

Rodzina zastępcza to forma prawna sprawowania opieki nad dziećmi pozbawionymi całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej, a także dziećmi niedostosowanymi społecznie. Chodzi w szczególności o dzieci osierocone lub takie, których biologiczni rodzice są nieznani albo pozbawieni władzy rodzicielskiej ewentualnie którym ograniczono władzę rodzicielską.

 

Zgodnie z polskim prawem rodziną zastępczą może zostać małżeństwo lub osoba samotna (również mężczyzna!). Nie można ustanowić rodziny zastępczej dla dziecka, którego przynajmniej jedno z rodziców ma pełnię władzy rodzicielskiej. Rodzina zastępcza otrzymuje pomoc pieniężną na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka.

ZADANIA RODZIN ZASTĘCZYCH

Podstawowym zadaniem rodziny zastępczej jest zapewnienie dziecku warunków odpowiednich do jego stanu zdrowia, wieku i poziomu rozwoju. Szczególnie chodzi o:

·  należyte warunki bytowe;

·  możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego;

·  możliwości zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka;

·  możliwość właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań;

·  odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Rodzina zastępcza rozpoczyna swoje działanie w dniu wydania orzeczenia sądu i umieszczenia w niej dziecka. Jej rola kończy się z dniem z dniem osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości lub rozwiązania rodziny zastępczej orzeczeniem sądu.

Rodzina zastępcza w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw i godności.

Rodzina zastępcza jako forma zinstytucjonalizowana pojawiła się już w Europie pod koniec XVI w., kiedy to francuski duchowny Wincenty a Paulo zaczął umieszczać dzieci z sierocińców u wiejskich kobiet. Były to pierwsze matki zastępcze. W Polsce rodziny zastępcze zaczęły się upowszechniać dopiero w latach międzywojennych. W 1931r. powstał w Warszawie z inicjatywy Wandy Szumanowej komitet społeczny zajmujący się umieszczaniem dzieci w rodzinach zastępczych, a od 1934r. zaczęto upowszechniać tę formę opieki. W 1936r. w naszym kraju funkcjonowało 6175 rodzin zastępczych, w której znalazło opiekę 8175 dzieci, a w 1938r. liczba rodzin zastępczych zwiększyła się do 8447, a przybywało w nich 10 617 wychowanków.

Pierwszym dokumentem prawnym dotyczących rodzin zastępczych w Polsce było pismo ogólne Ministerstwo Opieki Społecznej z 10 kwietnia 1936r. w sprawie organizacji nadzoru wojewodów i podległych im urzędów nad rodzinami zastępczymi. W 1938r. wytyczne w sprawie opracowywania regulaminów dla rodzin zastępczych zostały wydane przez lokalne organa samorządowe. Opieka tego typu nie rozwijała się formalnie w czasie okupacji, ale rodziny zastępcze jednak w tym okresie nadal funkcjonowały. Po drugiej wojnie światowej, w pierwszych latach niepodległości Polski traktowano tę formę opieki nad dziećmi, ale nie na długo, ponieważ począwszy od 1950r. całokształt opieki nad dzieckiem przejęły domy dziecka podległe Ministerstwo Oświaty. Dopiero po kilku latach zwyciężyło przekonanie, że rodzina jest instytucją niezastąpioną w sprawach opieki i wychowania, to też ustawa z 15 lipca 1961r. o rozwoju systemu oświaty dopuszcza tworzenie rodzin zastępczych. Początkowo organa administracji państwowej wydały w tym zakresie lokalne przepisy obowiązujące na podległym im terenie. Dopiero uchwała Rady Ministrów z 22 lipca 1971r. ujednoliciła przepisy w zakresie pomocy materialnej dzieciom i młodzieży, a uchwała Rady Ministrów z 10 maja 1974r. bardzo dokładnie określiła formy pomocy finansowej dla rodzin zastępczych.

TYPY RODZIN ZASTĘPCZYCH

1. Rodzina zastępcza spokrewniona z dzieckiem - rodzina, którą łączy stosunek pokrewieństwa z dzieckiem (np. dziadkowie, pełnoletnie rodzeństwo itp.) Ustanowiony przez sąd rodzinny krewny jako rodzina zastępcza, zobowiązany jest do składania sprawozdań z opieki nad dzieckiem. Rodzinie przysługuje pomoc finansowa w związku ze sprawowaniem opieki.

 2. Rodzina zastępcza niespokrewniona z dzieckiem -rodzina, której z dzieckiem nie wiąże żaden stosunek pokrewieństwa. Jest ustanawiana przez sąd rodzinny, przed którym składa sprawozdania z opieki nad dzieckiem. Otrzymuje pomoc finansową z tytułu tej opieki. Opiekuje się maksimum trojgiem dzieci.

 3. Rodzina zastępcza zawodowa niespokrewniona z dzieckiem:

 a)  wielodzietna - umieszcza się w niej w tym samym czasie nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci. W przypadku konieczności umieszczenia w rodzinie licznego rodzeństwa liczba dzieci w wielodzietnej rodzinie zastępczej może się zwiększyć

  b)  specjalistyczna -umieszcza się w niej dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż troje dzieci.

 c)  o charakterze pogotowia rodzinnego - umieszcza się nie więcej niż 3 dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka może być przedłużony, jednak nie więcej niż o kolejne 3 miesiące.

 

Powyższe typy rodzin mogą się nawzajem łączyć np. w rodzinę zastępczą spokrewnioną zawodową (oznacza to, że rodzinie została sądownie przyznana opieka nad co najmniej trójką dzieci, które są spokrewnione z jednym z opiekunów).

WARUNKI DOBORU RODZIN ZASTĘPCZYCH

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej powierza się małżeństwu lub osobie nie pozostającej w związku małżeńskim jeśli spełniają następujące warunki :
a)dają rękojmię należytego wykonania zadań rodziny zastępczej,
b)mają obywatelstwo polskie, stałe miejsce zamieszkania w Polsce i korzystają w pełni z praw cywilnych i obywatelskich,
c)nie były pozbawione praw rodzicielskich i opiekuńczych,
d)nie są chore w stopniu umożliwiającym właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim,
e)mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania.

Inne przesłanki doboru rodzin zastępczych to :
- zachowanie dotychczasowych więzi emocjonalnych i rodzinnych,
- przestrzeganie odpowiedniej różnicy wieku pomiędzy rodzicami zastępczymi a umieszczonym w rodzinie dzieckiem,
- respektowanie zgody małoletniego, który ukończył 13 lat na umieszczenie
w rodzinie zastępczej,
- wymaganie wcześniejszego przygotowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej dla dzieci dotkniętych trwałym kalectwem, potrzebujących pielęgnacji oraz z innymi zaburzeniami wymagającymi pomocy specjalistycznej.
Stosowanie takich warunków doboru rodzin ma na celu zmniejszenie ryzyka tworzenia nieudanych rodzin zastępczych. Dobór rodzin zastępczych powierza się specjalistycznym placówkom tzn. ośrodkom adopcyjno - opiekuńczym i pogotowiom opiekuńczym. Ponadto ośrodki adopcyjno - opiekuńcze obowiązane są do przygotowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Ma to duże znaczenie w przypadkach dotyczących umieszczania w rodzinie dzieci odbiegających od normy rozwojowej, kwalifikujących się do kształcenia specjalnego, pomocy profilaktyczno - wychowawczej czy resocjalizacyjnej.

OBOWIĄZKI RODZINY ZASTĘPCZEJ

• Rodzina zastępcza uczestniczy w szkoleniu.

• Rodzina zastępcza jest zobowiązana do odbycia 10 godzinnego stażu w zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej lub całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej.

• Rodzina zastępcza sprawuje opiekę nad dzieckiem całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodzicielskiej.

• Rodzina zastępcza może być ustanowiona również dla dziecka niedostosowanego społecznie.

• Rodzina zastępcza w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw, winna zapewnić dziecku:

• stabilne środowisko wychowawcze;

• utrzymywanie osobistych kontaktów z rodziną ;

• możliwość powrotu do rodziny naturalnej;

• poczucie godności i wartości osobowej;

• ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;

• praktyki religijne zgodne z wolą rodziców i potrzebami dziecka;

• kształcenie, rozwój uzdolnień, zainteresowań i indywidualności oraz zabawy i wypoczynku;

• pomoc w przygotowaniu do samodzielnego życia;

• dostęp do informacji;

• możliwość wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą;

• ochronę przed poniżającym traktowaniem i karaniem.

• Rodzina zastępcza sprawuje opiekę nad powierzonym dzieckiem osobiście, z wyjątkiem przypadków gdy osoba pełniąca funkcję rodziny zastępczej okresowo nie może z powodów zdrowotnych lub losowych sprawować opieki osobiście albo gdy dziecko okresowo przebywa w szczególności w sanatorium, szpitalu, domu pomocy społecznej, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w innej placówce zapewniającej opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

• Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowanie odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju:

• odpowiednie warunki bytowe;

• możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego;

• możliwości zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka;

• możliwość właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań;

• odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

• Obowiązek opieki nad dzieckiem i jego wychowania rodzina zastępcza podejmuje z dniem umieszczenia dziecka w tej rodzinie w wykonaniu orzeczenia sądu .

• Pełnienie funkcji rodziny zastępczej z mocy prawa ustaje z dniem osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, bądź z dniem ukończenia szkoły, którą dziecko rozpoczęło przed osiemnastym rokiem życia.\

OGNISKA WYCHOWAWCZE

Celem ognisk wychowawczych jest udzielanie wszechstronnej pomocy, zarówno młodzieży zagrożonej wykolejeniem społecznym, jak i jej rodzicom, a zwłaszcza- dzieciom z rodzin znajdujących się szczególnie w trudnych sytuacjach życiowych. Chodzi tu o pomoc zarówno materialna, jak i polegającą na usługach i doradzaniu w rozwiązywaniu trudności wychowawczych. Z reguły do ognisk wychowawczych przyjmuje się dzieci i młodzież zagrożoną wykolejeniem społecznym i wykolejająca się, a nie upośledzoną. Chodzi tu o młodzież mieszkającą z rodzicami, którzy akceptują pomoc ze strony ognisk i sami rokują nadzieję, że będą właściwie wychowywać dziecko. Każde dziecko w ognisku ma prawo wyboru wychowawcy i nawiązania z nim bliskiego, indywidualnego kontaktu. W ognisku wychowawczym stosuje się również oddziaływanie przez grupę. Grupy wychowawcze są złożone z chłopców i dziewcząt, prowadzone przez mężczyznę i kobietę, a ich struktura jest zbliżona do struktury rodziny. Wychowankowie wybierają sobie grupę, do której chcą należeć. Wychowawcy uczestniczą w życiu grupy i udzielają pomocy w nauce szkolnej, prowadzą ponadto zajęcia hobbistyczne, których uczestnictwo jest dobrowolne i nie ograniczone przynależnością do określonej grupy. Zajęcia te są bardzo zróżnicowane, gdyż obejmują również sport i turystykę, jak i zajęcia teatralne, muzyczne politechniczne, modelarskie, hodowlę kwiatów czy tez rybek w akwariach. Ogniska organizują również wycieczki turystyczne, kolonie i obozy wędrowne. Niezwykle ważna role wychowawczą odgrywa aktywność młodzieży w samorządzie wychowanków. Do zadań ogniska należy także pomaganie wychowankom w otrzymaniu pracy oraz adaptacji środowiska zawodowego. Po przyjęciu do pracy i założeniu rodziny byli wychowankowie stają się najczęściej członkami klubu ogniska znajdując w nim bliskie środowisko społeczne, także w dorosłym życiu. Często pomagają sobie w rozwiązywaniu różnych trudnych sytuacji życiowych, wspólnie spędzają czas, organizują wycieczki, pozostając przyjaciółmi na całe życie.

PRZYJACIEL DZIECI ULICY

W celu poszukiwania możliwości ograniczenia zagrożeń oraz udzielania wsparcia i pomocy dzieciom zaniedbanym, pozostającym bez opieki, dla których ulica jest miejscem najważniejszych doświadczeń życiowych, destrukcyjnej zabawy i niepożądanych kontaktów, zatrudnia się pracowników ulicznych, zwanych przyjaciółmi dzieci ulicy.

Działają oni w bezpośrednim kontakcie z dzieckiem dla jego dobra i w jego interesie. Podejmują interwencje, gdy stwierdzą że dziecko jest krzywdzone. Wychowawcy nawiązują kontakt z dziećmi w wieku od 3 do 20 lat przebywającymi na ulicach, w bramach, na klatkach schodowych, w okolicach restauracji, kawiarń, dworców i w innych tego rodzaju miejscach oraz uczestniczą w rozwiązywaniu ich problemów. Formy kontaktów są różnorodne: jednorazowe rozmowy, systematyczne spotkania indywidualne lub grupowe, wspólne wyjścia na imprezy sportowe, kulturalne, do kina itp. Wychowawcy udzielają dzieciom pomocy w rozwiązywaniu problemów szkolnych, osobistych, łączących się z pracą, związanych z wejściem w kolizję z prawem, z nadużywaniem alkoholu i innych środków odurzających , organizacja czasu wolnego i wypoczynku wakacyjnego, z rozwojem zainteresowań, dojrzewaniem seksualnym, zaopatrzeniem w odzież, a także w sprawach mieszkaniowych.

PEDAGOG RODZINNY

Celem tego programu jest usuwanie tkwiących w rodzinie przeszkód w rozwoju i socjalizacji dziecka. Program ten polega na udzielaniu pomocy dziecku poprzez modyfikację postaw i zachowań jego rodziny, bez potrzeby izolowania go od niej. Oczekiwania od programu:

1. poprawa sytuacji dzieci objętych programem i rozwoju ich perspektyw życiowych bez konieczności interwencji sadu bądź umieszczania w placówce,

2. znacznego zmniejszenia nakładów finansowych na dziecko, bez rezygnacji z założonych efektów.

WYCHOWAWCA PODWÓRKOWY

Program ten jest alternatywą dla zabiegów resocjalizacyjnych i wydaje się niezbędny w obliczu nasilających się zagrożeń społecznych, takich jak uzależnienia, przestępczość, agresja oraz następstwa destabilizacji rodziny, bezrobocia i ubóstwa. Realizowany program jest urzeczywistnieniem koncepcji integracyjnej pracy profilaktyczno- wychowawczej realizowanej w środowisku otwartym z wykorzystaniem naturalnej aktywności dzieci i młodzieży w bezpośrednich i niesformalizowanych kontaktach z wychowawcą. Celem programu jest wypracowanie optymalnego, dostosowanego do różnorodnych warunków, modelu pracy środowiskowej z dziećmi ulicy.

Główne zadania wychowawcy podwórkowego są realizowane w trzech płaszczyznach:

• bezpośredniego oddziaływania wychowawczego

• socjotechniki wewnątrzgrupowej

• lobbingu środowiskowego

W ramach tego programu zatrudnia się wychowawców przygotowanych przede wszystkim do prowadzenia zajęć sportowych, plastycznych i muzycznych, mających również umiejętność organizowania i kierowania małymi grupami oraz wykorzystania zainteresowań i zdolności dzieci do tworzenia im możliwości przeżycia przygody, odniesienia sukcesu, wzbudzenia poczucia własnej wartości.

 Patologia społeczna w każdym społeczeństwie stanowi duży problem. Jest on tym trudniejszy im częściej młodsze osoby wybierają alternatywne zachowania, a owa alternatywność ma charakter przestępczy. Wówczas zagrożony jest cały rozwój psychofizyczny danego społeczeństwa

Każdy człowiek jest istotą wyjątkową, jedyną i niepowtarzalną - młody człowiek szukający swego celu w labiryncie życia również. Zindywidualizowana pomoc i wsparcie dostosowane do typu osobowości wychowanka, jak również odpowiednie metody postępowania resocjalizacyjnego dostosowane do jego psychiki może pomóc odnaleźć się człowiekowi w społeczeństwie i pozwolić mu normalnie w nim funkcjonować.

BIBLIOGRAFIA:

1. Głowacka B., Rodziny zastępcze pytania i odpowiedzi, Warszawa 1994

2. Pytka Lesław, Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa 2001

3. Tynelski A., Rodziny zastępcze , Warszawa 1949

4. www.adopcjawarszawa.pl

5. www.edukacja.edux.pl

6. www.proz.com/kudoz/polish_to_english/law_general/2594869-o%C5%9Brodek_kuratorski.html

7. www.studia.korba.pl/sciagi/pedagogika

8. www.tato.net

9. www.wikipedia.pl

www.studia.korba.pl/sciagi/pedagogika

www.proz.com/kudoz/polish_to_english/law_general/2594869-o%C5%9Brodek_kuratorski.html

Lesław Pytka, Pedagogika resocjalizacyjna Wybrane zagadnienia teoretyczne diagnostyczne i metodyczne Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa 2008

13

---