INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ PRACY
AUTOKLAW STERYLIZUJĄCY
I. Postanowienia ogólne
Warunki dopuszczenia pracownika do pracy:
Ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu tylko pod nadzorem instruktora).
Przejście odpowiedniego instruktażu zawodowego, zapoznanie się z instrukcją obsługi, przeszkolenie bhp i ppoż.
Stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza.
Posiadanie wymaganych predyspozycji psychicznych i fizycznych.
Ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska w zakładowej tabeli norm odzieży roboczej i rękawice robocze.
Przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami jak np. luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki poły, oraz bez nakryć głowy okrywających włosy.
II. Podstawowe czynności pracownika przed rozpoczęciem pracy
Pracownik powinien:
Do obsługi autoklawu przystąpić będąc wypoczętym, posiadając odpowiednie przeszkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie jego obsługi.
Pamiętać zawsze o tym, że autoklawy sterylizujące, jako stałe zbiorniki ciśnieniowe podlegają dozorowi technicznemu i muszą być poddawane badaniom zwyczajnym, nadzwyczajnym i kontrolnym.
Terminy badań zwyczajnych ustalane są, co rok, z wyjątkiem lat, w których przeprowadzone zostały badania nadzwyczajne lub kontrolne ze sprawdzeniem szczelności zamknięcia pokrywy, jako rewizja zewnętrzna.
W zależności od rodzaju autoklawu rozróżniamy typy:
Pionowe, ogrzewane energią elektryczną lub parą wodną z obcego źródła.
Poziome ogrzewane energią elektryczną lub parą wodną z obcego źródła.
Pionowe, przeznaczone przeważnie do pracy w szpitalnictwie, laboratoriach, a czasami w stacjach transfuzyjnych, w zakładach farmaceutycznych i innych placówkach służby zdrowia.
Podczas eksploatacji autoklawu przestrzegać następujące zasady:
Przed jego załadowaniem, wymyć starannie wnętrze, gdyż przypadkowo zostawione tam substancje mogą spowodować nieprzewidziany przebieg założonej reakcji chemicznej.
Sprawdzić drożność otworu spustowego, zamknąć go, wprowadzić właściwą substancję, zamykając urządzenia pokrywą.
Pokrywę zamykać w taki sposób, by dokręcać śruby umieszczone naprzeciw siebie, analogicznie postępować przy ich odkręcaniu.
Regulator ciśnienia nastawić na żądaną wartość.
Wstawić termometr do pochwy w pokrywie.
Ogrzewanie rozpoczynać powoli, dopiero po upewnieniu się o prawidłowości zamknięcia pokrywy.
W razie zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości w działaniu urządzenia, autoklaw natychmiast wyłączyć z dalszej eksploatacji i wezwać właściwego konserwatora.
Upewnić się, że autoklaw jest poprawnie i prawidłowo uziemiony lub zerowany.
Przygotować odpowiednią ilość materiałów do sterylizacji, a między innymi: materiały opatrunkowe i bieliznę szpitalną, narzędzia chirurgiczne, płyny infuzyjne, rękawiczki gumowe, bieliznę operacyjną itp.
Przed uruchomieniem autoklawu sprawdzić jego stan techniczny:
Działanie zaworów dla różnych funkcji urządzenia.
Wskazania manometru do pomiaru ciśnienia w zamkniętej przestrzeni.
Szczelność pokrywy.
Wskazania wodowskazu i termometru.
Działanie wyłączników, lampek kontrolnych, bezpieczników.
Jeżeli nie istnieją jakiekolwiek przeciwwskazania lub zagrożenia dotyczące właściwej obsługi autoklawu, rozpocząć eksploatację urządzenia według szczegółowych instrukcji określonych przez producenta aparatury.
III. Zasadnicze czynności pracownika podczas pracy
Pracownik powinien:
Stosować tylko bezpieczne metody pracy, nie stwarzając żadnych zagrożeń wypadkowych dla siebie i otoczenia.
Autoklaw obsługiwać tylko zgodnie ze szczegółową instrukcją podaną przez producenta urządzenia.
Zapewnić, aby podłoga na stanowisku była sucha, równa, czysta, nie zatarasowana.
Powodować, aby stanowisko było właściwie oświetlone.
W czasie trwania procesu sterylizacji na bieżąco kontrolować wartość ciśnienia oraz temperaturę reakcji.
Stale obserwować wszystkie wskazania urządzeń pomiarowo - kontrolnych.
Pokrywę urządzenia podnosić dopiero wtedy, kiedy z autoklawu przestanie wydobywać się para.
Wyrównywanie ciśnienia autoklawu z otoczeniem dokonywać przez pozostawienie urządzenia aż do ostygnięcia lub przez stopniowe, bardzo ostrożne, otwieranie zaworu spustowego.
W zależności od rodzaju autoklawu, wykonywać dokładnie takie czynności, jakie przewiduje instrukcja obsługi przy ogrzewaniu urządzenia energią elektryczną lub zasilaniu autoklawu parą wodną z obcego źródła.
Przestrzegać określone zasady przy obsłudze autoklawu, a między innymi:
Zapewniać właściwy poziom wody w kotle.
Zamykanie pokrywy dokonywać ręką do oporu, bez używania narzędzi.
Suszenie wkładu autoklawu dokonywać po spuszczeniu wody i obniżeniu ciśnienia pary do wartości zerowej.
Przed przystąpieniem do obsługi autoklawu, każdorazowo, przedmuchać zawór bezpieczeństwa.
Uszczelkę gumową w pokrywie wymieniać co sześć miesięcy, jeżeli nie nastąpiło wcześniej jej uszkodzenie.
Watę w filtrze odpowietrzającym wymieniać co 16 godzin pracy autoklawu.
Do napełniania autoklawu używać wody destylowanej dla zapobiegania tworzenia się kamienia wodnego w kotle i osprzęcie.
Odpowietrzenie płaszcza grzejnego dokonywać za pomocą kilkukrotnego przedmuchiwania zaworu bezpieczeństwa.
Przy zasilaniu autoklawu parą z obcego źródła, koniecznie odłączyć na trwałe źródło zasilania.
W przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości w działaniu autoklawu, np. nadmiernego wzrostu ciśnienia, wadliwej pracy skrzynki sterowania, ulatniania się pary wodnej, przecieków itp. mankamentów, wyłączyć dopływ prądu (lub pary), zredukować ciśnienie w płaszczu do zera, zawiadomić właściwego konserwatora.
Wykonywać czynności niezbędne dla bezpiecznego obsługiwania autoklawu według instrukcji obsługi.
Każdy wypadek przy pracy zgłosić swojemu bezpośredniemu przełożonemu.
Z chwilą zaistnienia wypadku przy pracy, pozostawić miejsce jego powstania w takim stanie, w jakim wypadek się wydarzył, aż do czasu przybycia zespołu powypadkowego, poszkodowanym udzielić pierwszej pomocy.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do fachowego i bezpiecznego obsługiwania autoklawu, zwrócić się do swojego bezpośredniego przełożonego lub właściwego konserwatora, celem uzyskania dodatkowych wskazówek do dalszej pracy.
IV. Czynności zakazane pracownikowi
Pracownikowi obsługującemu autoklaw zabrania się:
Stosowania niebezpiecznych metod pracy przy obsłudze autoklawu.
Otwierania klapy autoklawu, gdy jest on pod ciśnieniem.
Obsługiwanie autoklawu nie będąc odpowiednio przeszkolonym.
Zmieniać, ustalone przez dozór techniczny zasady w zakresie nastawień urządzeń zabezpieczających przed wzrostem ciśnienia oraz połączeń tych urządzeń ze zbiornikiem.
Samowolnego dokonywania naprawy ścianek autoklawu lub wymiany jego części bez zezwolenia organów dozoru technicznego.
Nie informowania organów nadzoru technicznego w przypadku awarii, niebezpiecznym uszkodzeniu autoklawu lub wypadku związanego z eksploatacją urządzenia.
Eksploatowania urządzenia mimo, że jest ono w złym stanie technicznym i zagraża otoczeniu.
Nie respektowania uwag i wpisów do książki rewizji autoklawu.
Używania autoklawu do innych celów niż określono w jego DTR.
Obsługiwania autoklawu niezgodnie z instrukcją producenta, co może doprowadzić do stworzenia sytuacji zagrożenia dla otoczenia.
Przekraczania w procesach ustalonych wartości ciśnienia czy temperatury, co zawsze stwarza zagrożenia wypadkowe, niewłaściwy przebieg operacji, niedostateczne wyniki sterylizacji.
Picia alkoholu lub zażywania środków odurzających podczas pracy.
Brania udziału w niebezpiecznych zabawach czy żartach, stwarzając zagrożenie dla siebie i otoczenia.
V. Czynności pracownika po zakończeniu pracy
Pracownik powinien:
Po skończonej sterylizacji wyłączyć grzałki i spuścić gorącą wodę i parę.
Po skończonej pracy nie zamykać pokrywy przed całkowitym wystygnięciem autoklawu z uwagi na możliwość uszkodzenia uszczelki w pokrywie.
Gdy w autoklawie były płyny w szklanych butelkach, nie otwierać pokrywy bezpośrednio po zakończeniu sterylizacji, gdyż na skutek gwałtownego obniżenia temperatury, można ulec poparzeniu i poranieniu się odłamkami szkła z pękających butelek lub naczyń szklanych.
Przed każdym otwarciem pokrywy sprawdzić, przez otwarcie zaworu odpowietrzającego, czy w komorze sterylizacji nie ma już ciśnienia.
Umyć dokładnie komorę autoklawu.
Odpowiednio ułożyć wysterylizowane materiały.
Upewnić się, że pozostawione urządzenie nie stworzy żadnych zagrożeń dla otoczenia i dopiero wtedy opuścić stanowisko.
VI. Uwagi dodatkowe
Pracownik powinien:
Zawsze dbać o higienę osobistą i schludny wygląd.
Pamiętać, że każdy autoklaw musi być obligatoryjnie zaopatrzony w dokładną instrukcję obsługi, co przy jej przestrzeganiu, pozwala na unikanie zagrożeń wypadkowych.
Przestrzegać wszystkie zasady i przepisy ustalone przez Dozór Techniczny, gdyż za ich nie stosowanie można być pociągniętym do odpowiedzialności karnej.
W przypadku zaistnienia sytuacji nie wymienionych w niniejszej instrukcji, przy fachowej i bezpiecznej obsłudze autoklawu, zwrócić się do swojego zwierzchnika lub właściwego specjalisty konserwatora o dodatkowy instruktaż dla możliwości kontynuowania pracy w sposób prawidłowy.
W przypadku powstania pożaru należy
Ostrzec osoby znajdujące się w obrębie zagrożenia.
Wyłączyć zasilanie budynku w energię elektryczną i odciąć dopływ gazu.
Zaalarmować straż pożarną.
Powiadomić przełożonych o pożarze.
Podjąć decyzję o ewakuacji ludzi.
Przystąpić do prowadzenia akcji gaśniczej za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego.
Podczas akcji gaśniczej obowiązuje zasada podporządkowania się poleceniom kierującego akcją ratowniczo - gaśniczą.
W razie zaistnienia wypadku
Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.
W razie potrzeby wezwać pomoc lekarską.
Powiadomić przełożonych.
Miejsce pracy, gdzie doszło do wypadku, zabezpieczyć przed dostępem osób niepowołanych
W przypadku znalezienia się wobec bezpośredniego niebezpieczeństwa pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia, nie może jednak odmówić podjęcia innej równorzędnej pracy, gdy niezwłoczne usunięcie zagrożenia nie jest możliwe).
Specjalista ds. BHP
...............................
5