STRUKTURA PROCESU WYCHOWAWCZEGO

Struktura- to układ nastawiony na uporządkowanie.

Strukturalizm- to nazwa różnych kierunków, występujących we współczesnych dyscyplinach naukowych zajmujących się analizą struktury badanych zjawisk, a nie ich genezą czy funkcją.

Strukturalizm( w socjologii)- )bo chyba o ten jej chodzi)- to jedna z głównych orientacji badawczych i nurtów myślowych, mająca znamiona paradygmatu. W swoim najbardziej ogólnym znaczeniu termin ten jest używany przede wszystkim do określenia każdego podejścia, w którym uznaje się, że struktura społeczna, jest istotniejsza niż działanie społeczne. U podstaw podejścia strukturalizmu leży założenie, że poza często płynnymi i zmiennymi przejawami rzeczywistości społecznej możemy stwierdzić istnienie struktur, stanowiących ich fundament. Istotnym ich aspektem jest fakt, że struktury te nie są uświadamiane sobie przez członków społeczności, w której funkcjonują.

Właściwym przedmiotem badań strukturalnych są szczególne modele stosunków społecznych, zwanych właśnie strukturami. Szczegółowość ta polega na tym, że spełniają one następujące kryteria:

• struktura ma charakter uporządkowanego systemu tzn., że składa się z takich elementów, że modyfikacja jednego elementu powoduje modyfikacje pozostałych;

• można przewidzieć w jaki sposób dana struktura będzie reagowała w przypadku modyfikacji któregoś z elementów;

• dana struktura należy zawsze do pewnej grupy struktur o podobnych zależnościach;

• skonstruowana jest w ten sposób, że jej funkcjonowanie pozwala wyjaśnić wszystkie obserwowane fakty zbiorowości, w której ona występuje.

Cele operacyjne określają nam strukturę procesu wychowawczego. Muszą być pewne elementy, zależności składające się na strukturę. Te elementy też mają swoją wewnętrzną konstrukcję. Struktura działania istnieje zatem dzięki powiązaniom, oddziaływaniom jakie zachodzą między nimi.

Podstawowe elementy- składniki procesów wychowawczych:

MAKRO I MIKRO STUKTURY

MAKRO STRUKTURY- działania uczestników procesu wychowawczego, cel działania ujęty hierarchicznie, sposoby działania z formami przekazu transformowania sygnałów wychowawczych, środki działania(materiały,techniki,metody), warunki działania(ogólne środowisko dziecka oraz inicjowanie środowiska dla dziecka) oraz skutki-wyniki wychowania to są rzeczywiste zmiany jakie zaszły w strukturze psychicznej i aktywności wychowanka.

MIKRO STRUKTURY- eksponuje się te struktury związane z podmiotowymi czynnościami wychowawczymi, mogą to być struktury: moralne, formalne, funkcjonalne i modalne.

Struktura moralna- to ciąg czynności wychowawców i dzieci, które układają się wg pewnej hierarchii: 1-od działalności wychowawczej (najszersze rozumienie wszystkich oddziaływań określonej osoby, która ma pełnić tę działalność na określonym terenie)- tu mamy do czynienia z celami nadrzędnymi zgodnie z ideałem wychowawczym. 2- poprzez akcję wychowawczą- to system działań o charakterystycznej dla sobie organizacji wewnętrznej. 3- do działań wychowawczych- to konkretne zabiegi nastawione na realizację tych celów cząstkowych, operacyjnych, instrumentalnych podejmowanych wobec wychowanków.

Struktura formalna- nacisk na kolejność czynności wychowawczych: - układ przestrzenno-czasowy- mówimy tu o cykliczności/ - układ szeregowy- po kolei następują pewne działania wychowawców i wychowanków, kolejność działań./ - rozgałęzienie- celowa prowokacja wyboru zachowań i alternatywnych czynności.

Struktura funkcjonalna- wiąże się z ustaleniem pewnych związków między składnikami pod względem ich funkcji jakie mają one w osiąganiu wyników. Pozwala na dookreślenie który z elementów np. mnie zawiódł, jeśli coś się nie udało.

Struktura modalna- dotyczy elementów procesów psycho- fizycznych, które składają się na tę czynność wychowawczą(procesy wegetatywne, werbalne, umysłowe).

3 elementy struktury wg Antoniny Góreckiej:

1- WYCHOWAWCA 2- WYCHOWANEK 3- WPŁYW WYCHOWAWCY(ODBIERANIE I WYWIERANIE WPŁYWU)

W obrębie struktur proc.wych. Górecka wyróżnia substruktury(struktury szczegółowe):

- planowany cel wychowawczy(element celu ogólnego),

- sytuacja wychowawcza(układ rzeczy, zadań związanych z jednością miejsca i czasu, organizowanie w celu zrealizowania założonego projektu osobowości wychowanka przez wychowawcę),

-doświadczenia- są warunkiem koniecznym dalszych przeżyć i zachowań,

- efekty procesu- kształtująca się bądź już ukształtowana właściwość wychowanka;

Koncepcja 4-elementowa Stanisława Kunowskiego:(wg niego proc.wych.trwa całe życie)

1- podstawowy czynnik w procesie wychowania to czynnik biologiczny- rodzimy się jako osoby biologiczne , ten czynnik jest zmieniany przez kolejne czynniki:

2- czynnik psychologiczny

3-czynnik socjologiczny- tu mamy doczynienia z procesem wychowania

4- czynnik kulturalny, gdzie podłożem jest system wartości wyrobiony w czynniku socjologicznym,

5- czynnik religijny- dążący do coraz wyższej doskonałości.

Proces wychowania wg Kunowskiego to zatem - stopniowe dojrzewanie biologiczne, rozwój psychiczny, postęp społeczny, twórczość kulturalna i rozwój religijny. Wychowanek wrasta jakby w 4warstwy: biologiczną, psychologiczną, społeczną, kulturologiczną, osiągając piątą warstwę światopoglądową, nie religijną, ponieważ nie wszyscy ją osiągają np.. ateiści. Proces wychowania odbywa się z udziałem czynnika pedagogicznego. Skutki oddziaływania tego czynnika dla proc. wych. To tzw. „moment wychowawczy”. Jest to też moment zwrotny, bo nie tylko nabywamy, korygujemy, ale tez …(nie wiem co nie dosłyszałam)

STRUKTURY ROZWOJOWE CZŁOWIEKA:

1-BIOLOGICZNA- TEMPERAMENT

2- PSYCHOLOGICZNA- INDYWIDUALNOŚĆ

3-SOCJOLOGICZNA- CHARAKTER

4- KULTUROLOGICZNA- OSOBOWOŚĆ

5- ŚWIATOPOGLĄDOWA(DUCHOWA)- ŚWIATOPOGLĄD

AD.1- temperament „tempere”, 4 typy temperamentu przejawiają się w relacjach emocjonalnych i w reakcjach popędowych i motorycznych. Jest wrodzona, dziedziczona po rodzicach i częściej po dziadkach. Trudno zmienić temperament, bo reaguje się w sposób niezwiązany z naszym umysłem, inteligencją. Typy temp.: melancholik, flegmatyk, sangwinik, choleryk.

AD.2- powstaje poprzez integrację psychicznej reakcji umysłowej +specyficzne usposobienie+ postawa drążeniowa jednostki. Trzy rodzaje indywidualności:

- negatywna- celowe rozwijanie różnic między sobą a innymi bez rozważania jakości,np. mordercy),

- pozytywna- rozwijanie swoich dodatnich cech, hamowanie ujemnych, przy dominacji pozytywów,

- woluntarna- posiada dużą siłę i energię, ma wybujałe uczucia i emocje,

Dominującą tendencją w tej warstwie jest zainteresowanie się światem zewnętrznym, postawą obiektywną, realizm, postawa materialistyczna, duże zaufanie dla nauki i naiwność. Do indywidualności zmierza cały nasz rozwój, wszystkie procesy są podporządkowane naszej inteligencji. Funkcje indywidualności: swoisty sposób zachowania się oparty na czynnikach indywidualnych. W sferze emocjonalno- indywidualnej wyróżniamy typy:

-pozytywne(wrodzone)- optymista

-negatywne(wrodzone)- pesymista

W sferze dążeń i sferze wolitywnej występują typy:

- egoistyczne

-altruistyczne

- agresywne

-nieagresywne

AD.3- charakter moralny jest wytwarzany jako struktura rozwojowa i typową formą życiową dla tej warstwy jest praca , a u dzieci zabawa. Od tej struktury możemy mówić o celu wychowawczym na wychowanku, wtedy te działania mają sens. Proces tego uspołecznienia wyprowadza dziecko z tego egoizmu, samolubstwa, samozadowa… egocentryzmu, egotyzmu bądź egocentryzmu psychicznego. Podstawą funkcjonowania charakteru moralnego jest poznanie zasad moralnych, etosu. (sprawdzcie i uzupełnijcie)

AD.4 - kolejna wyższa struktura rozwojowa. Typową formą dla tej warstwy jest twórczość. Osobowość tworzy się w wyniku wewnętrznej integracji człowieka, dążenia do samowychowania, wartościowania samego siebie, wyboru zawodu, samodzielnego planowania swojego życia, ukierunkowanie swoich zainteresowań zgodnie ze swoimi zdolnościami, talentami.

AD.5 - najwyższa warstwa struktury człowieka, zbiór własnych przekonań. Rozwija się tu zdolność do wartościowania. Otwarcie na metafizykę- stajemy się albo teistami albo ateistami.

Kunowski w każdej tej strukturze nadał fazy??…….uzupełnijcie!!!(początek wykładu z 14maja)

SIŁA BIOSU- związana z temperamentem, jest odzwierciedlona we wrodzonych właściwościach, struktura temperamentu indywidualna- biologiczne wyposażenie, z którym przychodzimy na świat i z dominacją zmysłów.

Indywidualizacja to temperament i inne elementy genetyczne, z którymi się rodzimy.

Neurolingwistyczna koncepcja programu- wzrokowiec, słuchowiec, kin estetyk. Odbieramy świat jako wzrokowcy, ale przekazujemy ekspresję jako kin estetycy. Gesty powyżej uszu- wzrokowcy, poniżej uszu- słuchowcy, okolice bioder- kin estetyk.

SIŁA ETOSU SPOŁECZNEGO- działanie w strukturze charakteru moralnego i strukturze osobowości twórczej. Tu zależy po części w jakiej strukturze społecznej jesteśmy wychowywani. W trakcie etapów wychowania moralnego, dziecko przyjmuje pewne cechy charakteru moralnego jakie się u niego kształtują zaleznie od środowiska w jakim się wychowuje. W warstwie światopoglądowej-autorytety- zwykle pierwsze źródło stanowią rodzice(wiek 5lat), dopóki dziecko nie przekona się, że ktoś jest lepszy i tu wtedy zaczyna działać kolejna siła:

SIŁA AGOSU- pojawia się później, ale na równi działa z etosem, np. dziecko dorastające 12-13lat nadal jest pod wpływem etosu społecznego, ale do głosu dochodzi agos, czyli pojawiają się inne autorytety jak np. grupa rówieśnicza, wolą z kolegami niż z rodzicami jechać na wakacje. Zatem te wzorce się zmieniają. Czasem są korzystne, a czasem niekorzystne. Nadal kształtuje się tu charakter moralny, dalszy rozwój typu osobowości. Te okresy się przenikają, stają się szczeblem fazy. DOPISAĆ!!!NIE MAM((

Naczelne prawo rozwojowe- żaden okres rozwojowy nie zamknął się, ale był podstawą do kolejnej fazy, czyli żaden okres nie kończy się, one się wzajemnie przenikają- 1szy etap jest szczeblem dla kolejnej fazy.

CZYNNIK PEDAGOGICZNY- powinien mieć charakter twórczego rozwoju jest katalizatorem, powinien sprawiać płynne przejścia z jednego do drugiego etapu rozwoju. Nie uczestniczymy w nim bezpośrednio, ale tworzymy dobre podstawy, nie robiąc niczego na siłę.

Funkcje czynnika pedagogicznego:

- inicjująca- ukształtowanie dane podłoża przez zapoczątkowanie, wprowadzenie do procesu,

- regulacyjna- regulowanie siły rozwojowej kolejnej fazy(w biosie małe możliwości regulowania, w dalszych fazach lepsze)

KONCEPCJA KUNOWSKIEGO

WYCHOWANIE WG KUNOWSKIEGO- ukierunkowanie wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży w zakresie kształtowania pełni jej osobowości i przygotowania do życia w społeczeństwie.

Kunowski wyróżnia 4 wyznaczniki i ramy procesu wychowawczego:

1- Starsze pokolenie społeczeństwa-odzwierciedlenie w naszym temperamencie.

2- System oddziaływania na młodzież-siła etosu społecznego, to co jest zależne od nas i od osób wychowujących nasze dzieci.

3- Ideał nowego człowieka- wzór do naśladowania.

4- Przyszły kształt życia(cel).- światopogląd człowieka.

Wychowanie polega zatem na wyprowadzeniu ze stanu naturalnego do wyższego stanu kulturalnego i dokonuje się pod wpływem wewnętrznych przemian człowieka. Najwyższym celem jest to , aby człowiek umiał zjednoczyć całość życia wokół duchowego centrum, „staje się sobą”- duchowe centrum to osoba.

---