Sylwia Łozińska 13/03/2011
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Pedagogika, semestr 4
WUP - aktywne metody poszukiwania pracy
Proszę opisać jak najpełniej modele doradztwa zawodowego z jakimi się Państwo spotkali przeglądając literaturę dotyczącą tego tematu.
Modele doradztwa zawodowego to sposób na tworzenie teoretycznych koncepcji rozwoju zawodowego człowieka. Pisząc o tym mówimy, że wybór zawodu nie jest aktem jednorazowej decyzji. To przede wszystkim proces relatywnie, a zarazem progresywnie rozwijający się. W ten sposób mamy do czynienia z ciągiem decyzji w życiu zawodowym oraz osobistym rozwijającego się człowieka.
Przy założeniach, że rozwój zawodowy jest niczym innym jak procesem rośnięcia i uczenia się możemy mówić o przyporządkowaniu wszystkich przypadków zachowania zawodowego. Warto poruszyć w tej kwestii, jak rozwijają się zmiany i wzrost zdolności jednostki do określonych rodzajów zachowania zawodowego. Ponadto możemy zaobserwować znaczny rozwój i powiększanie zachowania zawodowego przez pryzmat jego zasobów.
Opisując tak rozległy temat, jakim są modele doradztwa zawodowego należy podkreślić znaczenie dla potrzeb poradnictwa zawodowego. Powodem jest fakt traktowania wyboru zawodu, jako określonego etapu rozwoju zawodowego człowieka. Zyskujemy w ten sposób możliwość długofalowych oddziaływań nie tylko wychowawczych, ale i dydaktycznych.
Mając do czynienia z tego typu teorią mamy podstawę do sprecyzowania oddziaływań i dostosowania ich do poszczególnych etapów rozwoju zawodowego.
Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że poradnictwo zawodowe stanowi kluczowy instrument do poprawy, jakości i procesu kształcenia. To właśnie z tego powodu efektywne świadczenie usług poradnictwa zawodowego odgrywa aż tak bardzo ważną rolę w przeciwdziałaniu przed wykluczeniem przez społeczeństwo. Możemy temu zapobiegać poprzez zachęcanie i wspieranie uczestnictwa różnych osób nie tylko w wieku szkolnym w edukacji i szkoleniach. Pomoc w wyborze realistycznych i odpowiadających do predyspozycji zawodowych ułatwi w planowaniu ścieżki kariery.
W chwili obecnej w Polsce priorytetem jest tworzenie jednolitego, spójnego systemu doradztwa zawodowego. Jest on niezwykle ważnym dla edukacji. Musimy sobie zdawać sprawę z tego, że przypadkowe wybory młodych ludzi to koszty. Mowa tutaj o kosztach ekonomicznych (koszty edukacji, przekwalifikowania) oraz kosztach społecznych (niezadowolenie, brak pewności siebie).
Poradnictwo zawodowe nie może być w pełni realizowane bez zasobów informacji zawodowej. Profesjonalnie tworzone, aktualne, trafne i rzetelne zbiory informacji to podstawa przy tego typu działalności. Konieczne jest tworzenie zasobów bazy informacyjnej, które powinny dotyczyć:
- opisów stanowisk pracy oraz zawodów,
- bieżących ofert pracy powiatowych urzędów pracy,
- standardy kwalifikacji zawodowych,
- zawodów przyszłości,
- profilaktyki zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej,
- ofert ośrodków szkoleniowych,
- korzystania z funduszy unijnych,
- możliwości kontynuacji nauki.
W całym systemie bardzo ważną rolę w jego tworzeniu przez pryzmat orientacji i poradnictwa zawodowego pełnią pracodawcy. Pracodawca za każdym razem oczekuje oni, aby absolwent ukształtował umiejętności przydatne na danym stanowisku w szkole.
W zaistniałej sytuacji im lepiej są rozwinięte modele doradztwa zawodowego tym później łatwiej w odnalezieniu pracy. Warto zadbać przy tworzeniu systemów, aby pracodawcy uczestniczyli w procesie tworzenia opisów oraz standardów związanych z kwalifikacjami zawodowymi. Standardy, o których mowa pełnią ważną rolę informacyjną. Chodzi głównie o umiejętności na różnych poziomach kwalifikacji nie tylko zawodowych, ale również specjalistycznych, bowiem stanowią one znakomite wsparcie dla nauczycieli i doradców zawodowych.
W Polsce modele zaczęły się rozwijać już w roku 1974. Były systematycznie rozwijane na podstawie Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy Nr 142. Co najważniejsze, Polska zaakceptowała i ratyfikowała ową konwencję, a później obiecała się do niej stosować.
Niestety mimo ciągłego rozwoju w tym kierunku trzeba pamiętać o istniejących jeszcze różnicach pomiędzy poradniami doradztwa zawodowego w sferze edukacyjnej oraz dynamicznie rozwijającym się doradztwie zawodowym poza Ministerstwem Gospodarki i Pracy. Koniecznie pamiętać, że modele doradztwa zawodowego w Polsce nie są, aż tak dobrze rozwinięte jak w innych krajach np. Finlandii tam, bowiem z doradztwem zawodowym do czynienia mają już dzieci w wieku szkolnym.
Doradztwo zawodowe to przede wszystkim ludzie w tym wypadku doradcy zawodowi, którzy nie zawsze ułatwiają poruszanie się po tym rynku.
TYPY DORADCÓW ZAWODU są adekwatne do modeli doradztwa zawodowego:
EKSPERT:
- powinien znać doskonale wszystkie zawody
- ma dużą wiedzę, doświadczenie
- poprzez koncepcje diagnostyczną wyboru zawodu, potrafi zdiagnozować cechy a następnie dopasować je do odpowiedniego zawodu
- udziela instrukcji, wskazówek i poleceń.
INFORMATOR:
- zajmuje się głównie informacją o możliwości zatrudnienia.
LESEFERYSTA:
- nie ma gotowych odpowiedzi
- nie jest zorientowany na zawody, ale na osobie
- pobudza do poznania siebie
KONSULTANT:
- bierze pod uwagę, jakie wartości radzący chce uzyskać wybierając zawód
- łączy zadania wynikające z orientacji zawodowej i poradnictwa zawodowego.
Rozróżniamy kilka już rozwiniętych modeli doradztwa..
Jednym z nich jest model dyrektywny. Charakteryzuje się on głównie silnym podkreśleniem formalnego czynnika hierarchii organizacyjnej. Formalne wymagania instytucji egzekwowane są przez aparat hierarchiczny, który znajduje swój wyraz w systemie wzorców zachowania określonych przepisami. Najważniejszą rolę w opisywanym modelu odgrywają czynności kontrolne z kolei pod uwagę w ogóle nie są brane zachowania nieformalne. W tym miejscu możemy wspomnieć o modelu przeciwstawnym.
Jest nim styl integratywny, który polega na stosowaniu bodźców pobudzających siły integrujące. W ten sposób uzyskuje pełną akceptacje pracowników dla celów instytucji.
W ramach procesu humanizacji pracy w pierwszym dziesięcioleciu po październiku 1956 r. występowała tendencja do demokratyzacji stylu zarządzania w instytucjach (również w praktyce).
Kolejny z modeli to model liberalny. Główne założenia polegają na tym, że władze publiczne nie biorą udziału w zaspokajaniu potrzeb obywateli.
Rozróżniamy również model psychologizujący wskazujący na nieodłączne powiązanie bolesnych emocji z ryzykiem sięgania po używki. Główny nacisk kładziony jest na wsparcie emocjonalne.
Model socjologiczny to inaczej model operacyjny, który uwzględnia otoczenie procesu komunikowania. Komunikacja masowa to jeden z systemów społecznych istniejących w społeczeństwie i jest z nim powiązany. Do grup pierwotnych należy nadawca i odbiorca jednocześnie będąc pod ich wpływem. Będące elementami większych struktur społecznych również determinują zachowania, a także postawy członków grupy pierwotnej.
Dążąc do ideału modelu doradztwa zawodowego w Polsce musimy kierować się tak, aby jego adresatem działań były już osoby w wieku szkolnym. W taki sposób, aby doradcy funkcjonowali blisko nich w szkołach. Wtedy oferty edukacyjne szkół powinny zdecydowanie odpowiadać na potrzeby lokalnego rynku pracy.
Podsumowując poprzez dokonanie porównania funkcjonowania doradztwa zawodowego w Polsce w aspekcie przedstawionych informacji o istniejących modelach doradztwa i poradnictwa zawodowego w Polsce oraz krajach europejskich można stwierdzić, że jesteśmy na etapie tworzenia dobrze funkcjonującego modelu. Niestety szczególnie odczuć brak współdziałania instytucji działających w ramach resortu gospodarki i edukacji narodowej. Charakter deklaratywny obu tych resortów nie przekłada się często na praktykę. W zaistniałej sytuacji osoby zajmujące się działaniami z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego mają znacznie utrudnioną prace.
Bibliografia
• W. Trzeciak, E. Drogosz-Zabłocka (red), Model zintegrowanego poradnictwa zawodowego w Polsce, W-wa. 1999
• Wojtasik B., Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno -psychologiczne, Wydawnicto Szkolne PWN, Warszawa 1997.
• Gladding S.T., Poradnictwo zawodowe - zajęcie wszechstronne, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 1994.
1 | Strona