Badam i odkrywam świat
Data: 26-04-2007 o godz. 09:14:20
Temat: Inne publikacje
Wprowadzenie dziecka w tajniki przyrody, bogactwa różnorodnych zjawisk i zależności winno być celem każdego nauczyciela już na etapie przedszkolnym. Dzieci są z natury ciekawe świata i posiadają zdrową potrzebę odkrywania swojego otoczenia. Stawiając przedszkolaka w roli badacza, eksperymentatora może okazać się wspaniałą zabawą, dostarczającą wielu nowych doznań, wrażeń, emocji i radości a jednocześnie sprawiającą, że dziecko uczy się odkrywając to co nieznane a zarazem fascynujące.
Realizacja zadań na etapie przedszkolnym nie może ograniczać się do przekazywania dzieciom gotowej wiedzy i instrukcji wyznaczających sposoby rozwiązywania zadań czy też wzorcowych schematów postępowania. Stwarzając im odpowiednie sytuacje, które wymagają aktywności, samodzielnego działania, odkrywania sprawiamy, że wyzwalamy i umacniamy wyżej zorganizowane procesy myślowe.
J. S. Bruner ( Bruner, 1978 ) podkreśla, że najbardziej osobiste w tym, co człowiek wie jest to, co sam odkrył, że im bardziej dziecko potrafi traktować uczenie się jako odkrywanie czegoś, a nie jako uczenie się o czymś tym silniej wystąpi u niego tendencja do uczenia się na zasadzie autonomicznego samo - nagradzania, a jeszcze lepiej - na zasadzie nagrody, jaką stanowi samo odkrycie.
Dziecko szuka odpowiedzi na różne pytania i oczekuje wyjaśnienia wielu zjawisk, co i dlaczego tak się dzieje w otaczającym go świecie. Chce, nie tylko z daleka, obserwować i podziwiać swoje środowisko życia, ale zdobywać realne doświadczenia dzięki prawdziwym przeżyciom. Pragnie badać, odkrywać, dociekać trzeba mu to tylko umożliwić. To, co podczas eksperymentów i zabaw badawczych odkryje samodzielnie trwale zapisze się w jego pamięci i stanie się bezcennym doświadczeniem. Do zdobytych nowych doznań i nowej wiedzy w każdej chwili dziecko może się później odwołać. Nie żąda od nas dokładnych, precyzyjnych wyjaśnień, muszą one być tylko proste, jasne i prawdziwe. To ważne, by już od najmłodszych lat uczyć dzieci wnikliwej obserwacji, umiejętności wyciągania i formułowania wniosków oczywiście na miarę swoich możliwości oraz rozwijać dziecięce zainteresowania. Dzieci potrzebują dla swoich odkrywczych i badawczych działań nie tylko motywującego otoczenia pełnego różnorodnych bodźców, lecz również dorosłych, którzy będą dodawali im odwagi oraz wspierali ich ciekawość świata, żądzę wiedzy i pęd ku dociekaniu istoty wszystkiego wokół siebie. Dlatego też pragnę zaprezentować ciekawe zabawy badawcze, eksperymenty, które z powodzeniem można przeprowadzić ze starszymi dziećmi w przedszkolu.
1."Magiczne balony"
Niektóre interesujące doświadczenia naukowe pozwalają przekonać dzieci o istnieniu i działaniu wokół nas różnorodnych niewidocznych sił. Najzwyklejsze przedmioty mogą zachowywać się bardzo dziwnie.
Pomoce: balony, łyżeczka cukru, małe kawałeczki papieru
a). nadmuchać balony. Związać mocno końcówkę, żeby nie " uciekało" powietrze.
b). Pocieramy balonem o swój swetyer. Jeśli jest on wełniany, sztuczka uda się lepiej.
c). Trzymamy balon tuż nad małymi kawałeczkami papieru, cukrem.
Magiczne balony przyciągnęły papier i cukier. Pocieranie balonem o wełnę spowodowało powstanie na jego powierzchni elektryczności statycznej. Dzięki temu balon uzyskał właściwości magnetyczne przyciągania bardzo lekkich przedmiotów, jak papier, cukier. Większość przedmiotów zawiera elektryczność statyczną. Nie można jej zobaczyć, ale można ją " wytrzeć" z jednego przedmiotu i " wetrzeć" w inny.
2. " Zagadkowe płyny"
Nie ma dwóch takich samych płynów. Każdy ma inne właściwości.
Pomoce: olej roślinny, płynny miód, woda zabarwiona na niebiesko, coś do pływania ( orzechy laskowe, plastikowe klocki, metalowe nakrętki, małe pomidory, suchy makaron, winogrona itp.)
a). Wlewamy miód do plastikowego pojemnika do 1/4 wysokości.
b). Powoli wlewamy taką samą ilość oleju roślinnego. Na końcu dodajemy tyle samo wody zabarwionej na niebiesko.
c). Czekamy, aż płyny rozdzielą się na warstwy. Wrzucamy różne przedmioty. Zobaczymy co pływa, a co tonie.
Płyny rozdzieliły się na trzy warstwy. Miód jest na dnie pojemnika, w środku niebieska woda, a na górze warstwa oleju. Płyny nie połączyły się, ponieważ mają różny ciężar i gęstość. Lżejszy płyn - woda unosi się nad miodem, płynem cięższym i bardziej gęstym, olej utrzymuje się na powierzchni, bo jest od niej lżejszy.
Co pływa, a co tonie?
Niektóre przedmioty, gdy wrzucimy je do pojemnika, zatoną. Inne będą pływały na różnej wysokości, w zależności od swej wagi. Najlepiej przedmioty pływają w gęstych płynach, ponieważ utrzymują one ich ciężar.
3. " Żelkowe misie"
Jak to się dzieje, że żelkowe misie zmieniają swoją wielkość?
Pomoce: szklanka zimnej wody, żelkowe misie.
a). Wkładamy do szklanki z zimną wodą żelkowego misia i zostawiamy na kilka godzin.
Żelkowe misie urosną. Są zrobione z takiej substancji, która wchłania wodę jak gąbka i pęcznieją. Także ryż ma tę właściwość, że wchłania dużo wody.
4. Jak nadmuchać balon w butelce?
Nie uda się. W butelce jest coś czego nie widzimy - to powietrze. Powietrze nie może wydostać się na zewnątrz, bo balonik zamyka szyjkę butelki, gdy tylko zaczynamy nadmuchiwać go. Tak długo, jak długo w butelce znajduje się powietrze, balonik nie może się powiększyć. Tu pomoże tylko trik: zanim zaczniemy dmuchać, włożymy do butelki słomkę. Przez słomkę będzie uchodziło powietrze z butelki i zrobi się miejsce na balonik.
5. Eksperyment ze słoną wodą
Pokazuje on, że słona woda jest cięższa lub gęściejsza niż woda słodka. Do szklanki wsypujemy dwie łyżeczki soli i dokładnie mieszamy. Do innej szklanki z wodą wlewamy kroplę niebieskiej farby. Jeśli teraz wkropimy kilka kropel niebieskiej, słodkiej wody do szklanki ze słoną wodą zobaczymy, jak woda słodka pływa na powierzchni słonej. Można również spróbować rozpuścić jeszcze więcej soli w szklance ze słoną wodą, aż na jej powierzchni będzie pływał nawet mały ziemniak.
6. Próba kropel
W tym eksperymencie chodzi o to, by na różne rodzaje papieru, jak np. bibułę, papier do maszyny do pisania, gazetę, papier śniadaniowy i ręczniki kuchenne upuścić po jednej kropli wody. Papier z różną szybkością ją wchłonie, co można z łatwością zaobserwować. Jeszcze lepiej widac to, gdy wodę zabarwimy wcześniej na dowolny kolor.
7. Zaczarowany makaron
Pomoce: szklanka wody, świeży makaron
Do szklanki z woda wrzucamy świeży makaron. Będzie on na zmianę unosił się do góry, a następnie opadał na dno.
Do makaronu przyczepiają się pęcherzyki powietrza. Jak skrzydełka unoszą one makaron do góry. Tam odrywają się. Kluski stają się znowu ciężkie i opadają na dno. Pozostają tam tak długo, aż złapią dostatecznie dużo pęcherzyków. Także brzoskwinie są w stanie utrzymać w ruchu te pęcherzyki, które zawsze zbierają się na dnie i odrywają u góry.
Dzięki zabawom i eksperymentom dzieci otrzymują możliwość zdobywania doświadczeń oraz rozpoznawania zależności. Uczą się w czasie zabawy badać, rozumieć i poznawać otaczający je świat. Z otwartością i ciekawością udają się na wyprawy odkrywcze, które budzą zainteresowanie dla fenomenów przyrody i przybliżają je.
1. J. S. Bruner, „Poza dostarczone informacje”, Warszawa 1978, wyd. PWN
Małgorzata Maceluch
Serwis Literka.pl jest własnością firmy Wydawnictwo Forum sp z o.o.. Wszystkie artykuły i publikacje znajdujące sie na naszych stronach są chronione prawem autorskim. Kopiowanie,publikowanie i rozpowszechnianie bez naszej zgodny jest zabronione. Prawa autorskie do publikacji posiadają autorzy artykułów.