Administracja - odkąd pojawiła się cywilizacja mamy do czynienia z adm,W nowoczesnym rozumieniu pojawiła się wtedy, kiedy pojawiło się prawo./to co pochodziło z parlamentu/.
Oznacza służenie społeczeństwu, ale często obsługuje tylko samą siebie.,jest nieodłącznie związana z polityką. Realizacja interesu społecz.to zasadniczy cel dział.adm.
Prawo adm. to te normy ,które dot.adm.publ. Administracja to zarząd pewnymi sprawami. W szerokim pojęciu adm. zajmujemy się my wszyscy. /każda działal. zorganiz./
Adm.publ. to działanie na rzecz realizacji interesu publicznego
Adm. prywatna to załatwienie spraw ważnych z punktu widzenia danej osoby prywatnej.
Pojęcie adm.publ.. F.Long Champs zaliczył ad.pub. do pojęć instytucjonalnych. Znaczy to,że treść która kryje się pod danym pojęciem pozostaje niezmienna,natomiast nazwa może ulegać zmianom.W.Jelinek stworzył klasyczną negatywną definicję ,Wg niego ad.pub. to ta część działalności państwa,, która nie jest ustawodastwem ani wymiarem sprawiedliwości. Wg tej definicji istota adm.publ. polega na tym, że władze ustawodawcza i sądownicza mają role ściśle sprecyzowane,natomiast odpowiedzialność admin. za stan państwa ma charakter ogólny i praktyczny.
Definicje funkcjonalne adm.publ. /były związane z państwem socjalistycznym/ W ich myśl ad.publ.to organizatorska działalność państwa. W tych definicjach mało podkreśla się związanie adm. prawem.Nie nawiązują do podziału władzy ani do interesu publicznego.
Adm.w ujęciu przedmiotowym- to działalność wykonywana przez państwo, przez samorząd terytorialny i inne wskazane w prawie podmioty, w celu realizacji zadań publicznych i interesu publicznego.
Adm publiczna to struktura składająca się z organów adm. i innych jednostek org/aparat adm
Wg. Kuleszy i Izdebskiego przez ad.publ. rozumie się zespół działań,czynności organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.
Cechy adm.publ:
1.jest zjawiskiem społecznym /zajmuje się sprawami społeczeństwa/
2.ma na celu realizację interesu publ. /jest to interes wszystkich ludzi,żyjących w ramach politycznie zorganizowanej wspólnoty, gdzie zapewniona jest realizacja interesów ogółu z poszanowaniem interesów i wolności jednostki/
3.ad.pub. i jej organy działają na podst.i w granicach prawa /tzw.zasada legalności adm./ każde działanie adm. musi mieć podstawę prawną.
4.działalność adm. nie sprowadza się wyłącznie do stosowania prawa. Czasami dla sprawnego wykonywania zad.publ. organy adm. muszą działać twórczo i samodzielnie, oczywiście w ramach i na podstawie prawa. Działalność adm. wymaga rozwiązywania wielu problemów, wartościowania, dokonywania wyboru., tak więc działalność adm. wykracza poza mechaniczne stosowanie prawa. Jest to dylemat od dawna dostrzegany w naukach adm., z jednej strony adm.ma ograniczyć i związać prawem,a z drugiej pozostawić pewien zakres swobody potrzebny do rozwiązywania problemów.
5. działania adm. są skierowane ku przyszłości. To co ustawodawca określa generalnie i abstrakcyjnie to organ adm. stosując prawo powinien zamienić w konkretną decyzję, rozstrzygnięcie. Adm. podejmuje konkretne środki do uregulowania spraw jednostowych i urzeczywistniania określonych przedsięwzięć.
6. organy adm. korzystają z form władczych, mogą wykorzystywać władztwo administracyjne/ możność wydawania nakazów, zakazów, zezwoleń, koncesji, którym przysługuje domniemanie legalności/. Prawne dopuszczalne zastosowanie przymusu państwowego stanowi gwarancję realizacji władczych działań administracji. Przymus /władctwo administracyjne/ może występować w różnych formach np.w postaci nakładania dolegliwości finansowych lub możliwości użycia przymusu bezpośredniego.
Przymus adm.często pozostaje groźbą jedynie potencjalną uruchamianą wówczas, gdy adresat działań nie chce się podporządkować. Nie wszystkie czynności adm. wykonuje władczo, rosnąca część zad.publ.wypełnianych przez adminis. może być spełniana w tzw. formach niewładczych/np.na podstawie umowy, a nie aktu administr./
7. adm. publ.jest działalnością planową i celową, funkcjonuje w sposób ciągły i stabilny. Administr.państwowa wg.T.Bigo to planowa działalność zmierzająca do realizacji pewnych celów, nie będąca ustawodastwem ani sądownictwem.
8. adm.publ.to działalność organizatorska oparta na hierarchi / kierownictwie i podporządkowaniu/
Prawo administr.-to ta gałąź prawa, której przedmiotem jest ad. publiczna.
Prawo adm.- to ta gałąź prawa, która reguluje działanie organów adm. To prawo regulujące procesy administrowania w państwie, a szczególnie władcze elementy tych procesów, a ponadto ustrój organów, które te procesy realizują.
Prawo adm. - /wiąże się ze sposobem działania adm./- to ta gałąź prawa, która zawiera element władztwa. Reguluje te działania organów adm. w procesie administrowania, które realizowane są przy użyciu środków władczych, np. przy wydaniu decyzji administracyjnych.
W ujęciu przedmiotowym /wg.Jerzego Starościaka prawo adm. to ta gałąź prawa, która reguluje działalność organów państw. Podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zad. organizatorskich wypełnianych w swoistych formach działania. Trzon prawa adm. stanowią te przepisy, które stanowić mogą podstawę nawiązania stosunku adm.-prawnego.
W ujęciu podmiotowym /Langrot/ prawo adm.- to dział wewnątrzpańtwowego, publiczno prawnego porządku obejmujący w szczególności ogół hierarchicznie zbudowanych norm odnoszących się do ustroju i aktywności adm., a w zasadzie stosowanych, często i stanowionych przez administrację z dwustronną mocą obowiązującą, twórczo,ale w granicach tego porządku i pod bezstronną kontrolą zachowania tych granic.
Cechy prawa adm.:
jest częścią prawa publicznego,to znaczy że ma za przedmiot regulacji państwo jako podmiot władzy oraz służy określeniu i uzasadnieniu kompetencji państwowych. Tak rozumiane prawo publiczne /administracyjne/przeciwstawia się prawu prywatnemu, które reguluje nie sytuację prawną państwa, ale sytuację jednostki.
jest prawem bezwzględnie obowiązującym . Normy prawa adm.zawierają dyspozycje , których zastosowanie nie może być wolą stron ograniczone czy wyłączone.
Zawiera element władztwa
Określa treść zachowań swoich adresatów na 2 sposoby:
1/ polega na tym, że normy prawne bezpośrednio kształtują sytuację swoich adresatów np. przepisy regulujące obowiązek szkolny/.
2/ polega na tym,że są takie normy prawa adm.,które wymagają konkretyzacji w postaci wydania odpowiedniego aktu adm.
stosowanie prawa adm. i kontrola jego przestrzegania mają charakter niesporny. Jeżeli więc norma prawa adm. wymaga dla swojego zastosowania wydania aktu konkretyzującego , to wydanie tego aktu nie następuje na skutek rozstrzygnięcia sporu, ale jest z zasady władczym narzuceniem woli organu adresatowi aktu.
Norma prawna- wypowiedź, która nakazuje lub zakazuje określonego postepowania
Normy prawa adm.:
1.normy prawa ustrojowego /określają ustrój i strukturę adm.publ. Dot.organizacji aparatu administracyjnego, to w jaki sposób zbudowany jest urząd adm., jak obsadzany jest organ adm. Bezpośrednio normy ustrojowe nie mają znaczenia dla obywatela ,bowiem dyspozycje nie są skierowane do obywateli ale do organów adm.Pośrednio jednak normy prawa ustrojowego oddziałują na obywateli bowiem od racjonalnej,właściwej konstrukcji aparatu adm.zależy sprawne załatwienie spraw adm.
2.normy prawa materialnego / określają co wolno a czego nie wolno robić organom adm. Określają formalno-prawne podstawy działania adm.pub.Oprócz określenia praw i obowiązków organów adm.wskazują do czego mają prawo obywatele i kto powinien umożliwić im skorzystanie z ich praw .Inaczej normy pr.mat. to normy szczegółowych działów prawa adm./
3. normy prawa procesowego /dot.toku działania organów adm.Regulują postępowanie adm., czyli czynności podejmowane przez organy i w stosunku do organów podczas załatiwnia spraw adm.,niezbędne składniki decyzji adm.,procedurę odwołania się od rozstrzygnięcia adm.,które nas nie zadowala, terminy na dokonanie określonych czynności.
Regulują tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego/.
Wew.prawo adm.- są to normy postępowania, nakazy i zakazy obowiązujące tylko w wew. strukturze adm..Są to normy określające wew.strukturę adm.publ.Określa się je mianem aktów kierownictwa wew..Reguluje ono stosunki między organami znajdującymi się w strukturze ad. publ.Trzeba je odróżnić od prawa zew.,które reguluje stosunki między organami adm. a obywatelami. Kiedyś dominował pogląd,że stosunki wew.adm. publ. Są wolne od prawa powszechnie obowiązującego,że są wew.sprawą adm.pub./interna administracyjne/.Obecnie panuje pogląd, że wew.sprawy adm. muszą być zgodne z prawem powszechnie obow. Jeżeli adm.nakłada na nas obow.może to robić tylko na podst.prawa zew.
Prawo adm.a inne gałęzie prawa. Najwięcej związków prawo adm.ma z prawem konstytucyjnym.Obie te dziedziny są elementami prawa publ.W obu tych gałęziach zawarte są unormowania dot.ustroju państ.,działania władz publ.,posługują się zbliżonymi metodami,konstrukcjami czy regułami.Prawo konst.działa jednak na nieco wyższym szczeblu. Szereg norm prawa adm. stanowi rozwinięcie przepisów konstyt.Prawo konst.reguluje ustrój i działanie wszystkich organów państw.,a administ.ustrój i funkcjon.organów wykonujących zad. adm.publ.
Prawo adm. a prawo cywilne. Traycyjnie różnic między pr.adm. a cywilnym poszukujemy we wzajemnej pozycji stron stosunku prawnego/stosunek cywilno- prawny/. Istotą prawa cywilnego jest równorzędność stron.Punktem wyjścia pr.adm.jest nirównorzędność podmiotów uczestniczących w stosunku prawnym/stosunek adm-prawny /. Podst.formą działania adm.jest wydawanie decyzji adm.czyli aktów władczych, a prawa cywilnego jest umowa,w której przynajmniej formalnie brak jest władztwa.
Źródła prawa adm.-/określone w Konstytucji rozdz.III art.87/
Pojęcie źródeł prawa: 1. To przyczyny warunkujące lub wpływające na treść prawa /w znaczeniu materialnym/
2.mogą być rozumiane jako efekty działalności organów prawotwórczych /w znacze.formalny
3.materiały historyczne związane z powstawaniem norm prawnych
4.mat.z których możemy poznać treść norm prawnych
5 formy prawne, w których zawarte jest obowiązujące prawo
Źródłami prawa w myśl Konst.jest: Konstytucja, wszystkie ratyfik.umowy międzyn., ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego, rozporządzenie z mocą ustawy /na czas wojny/.
Polski system źródeł prawa jest systemem zamkniętym. Zamknięcie systemu oznacza,że wszystkie źródła prawa są wymienione, nie ma innych żr.pr.niż wymienia Konst.Zmiany w syst.źródeł prawa mogą odbywać się wyłącznie w sposób określony w tym systemie.
Przeciwieństwem zamkn.syst.źr. prawa jest system otwarty, w którym nie ma wyczerpującego wymienienia wszystkich źródeł prawa,a ponadto zmiany w tym systemie mogą odbywać się na różne z góry nieokreślone sposoby.
Niezorganizowane źródła prawa.-to odesłania i normy pozaprawne stosowane przez adm.publ.,to zwyczaj,orzecznictwo sądowe czy ustalenia doktryny prawa.W formalnym znaczeniu źródła niezorg.nie są traktowane jak typowe źródła prawa,niemniej przyjmuje się,że mająone znaczący wpływ na praktykę adm.,na prawa i obowiązki obywateli, a w związku z tym są swoistymi źródłami prawa. Generalnie to akty regulujące strukturę i funkcjonowanie adm.oraz stosunki administarcji z innymi podmiotami,w tym obywatelami.
Cechy źródeł prawa adm.:
1.organy niższego szczebla mają stanowić akty służące realizacji aktów wydanych przez organy wyższego szczebla
2.akty prawne niższej rangi nie mogą naruszać aktów prawnych wyższej rangi
3.na system żródeł prawa adm.składa się wiele urozmaiconych żródeł,z których dużo pochodzi od samej administracji
4. mocno rozbudowane są źródła prawa wew.
5.znaczną rolę odgrywają akty prawa miejscowego stanowione poprzez samorząd terytorialny i organy terenowej adm.rządowej
prawo ad.jest w zasadzie nieskodyfikowane /oprócz KPA/
z prawa adm.wyodrębniają się kolejne gałezie np.prawo budowlane, policyjne,ochrony środowiska
Dychotomia żr.prawa adm.,czyli prawo zew. i wew
Prawo zew. to prawo powszechnie obow.wskazane w art.87 Kons.Prawo zew.jest generalne /skierowane do bliżej nieokr.liczby adresatów/ oraz abstrakcyjne /mające zastosowanie w powtarzających się sytuacjach/.
Prawo wew.nie obowiązuje wszystkich ,ale tylko osoby i organy podległe organowi adm, obowiązuje tylko w strukturze organiz. Określonego organu adm.
Prawu zew.podlegamy wszyscy,zaś prawo wew.wiąże tylko osoby podporządkowane. Najczęściej przepisy pr.wew.dotyczą organizacji funkcjonowania adm.publicznej i nie są wiążące dla obywateli.Prawa i obowiązki dla obywateli wynikają z prawa zew.a nie z prawa wew.Konst.wymienia 3 kategorie źr.prawa wew.: uchwały RM,zarządzenia Prezesa RM oraz zarządzenia ministrów.nie jest to wyliczenie pełne,bowiem system źródeł prawa wew.ma charakter otwarty
Prawo miejscowe /lokalne/.Uzasadnieniem jest to,że nie można na szczeblu centralnym rozwiązać wszystkich problemów dot.życia w miejscowościach lokalnych.
Przez akty prawa miejscowego rozumiemy przepisy prawa powszechnie obowiązujące na oznaczonej częci terytorium państwa, a nie na całym jego obszarze,wtedy gdy są wydawane przez organy sam.terytor.lub terenowe organy adm.rządowej.
3 podst.rodzaje aktów prawa miejscowego:
statuty,określające najczęściej ustrój np.gminy,najczęściej upoważnienie do wydania statutu zawarte jest w ustawie.
Akty wykonawcze,mogą je wydawać jednostki samorz.teryt.,wojewodowie oraz organy rządowej adm..niezespolonej
Przepisy porządkowe,są wydawane na podstawie generalnego upoważnienia ustawowego, najczęściej w celu ochrony określonych dóbr/życia, zdrowia,majątku/
Stosunki ustrojowo prawne między podmiotami administrującymi.
Chodzi o rozmaite powiązania i zależności o charakterze organizacyjnym i funkcjonalnym zachodzace między podmiotami sprawującymi administrację publ.Adm.mimo że jest złożoną strukturą stanowi pewną całość,pewien system. Aby system ten funkcjonował muszą istnieć więzi pomiędzy poszczególnymi elementami tego systemu.Te więzi muszą być tak ukształtowane ,aby spełniona była podst.funkcja adm.publ.,czyli optymalna realizacja interesu publ.Wśród tych więzi wskazać można kierownictwo, nadzór, kontrolę, koordynację czy współdziałanie.
Pomocniczość to jedna z podst.zasad organizacji adm.Wspólnoty wyższego rzędu /państwo/ nie powinny podejmować zad.,które mogą być realizowane na niższym szczeblu.mają być jedynie uzupełnieniem dla zad. podejm. Przez wspólnoty niższego rzędu np. zad.istotne dla mieszkańców gminy powinny być wykonywane przez gminę ,jedynie w tym zakresie gdzie wyk.zad.przekracza możliwości gminy mogą wkroczyć wspólnoty wyższego rzędu /powiat, województwo czy władze centralne/.
Centralizacja ma 2 znaczenia:
1.jest to taka struktura organizacyjna administracji,która składa się z kilku szczebli, ale decyzje są podejmowane tylko przez organ centralny, pracownicy niższych szczebli w tej strukturze pełnią tylko funkcje pomocnicze. Jest to skrajna forma centralizacji,która praktycznie nie występuje obecnie
2.opiera się na szczególnej sytuacji organizacyjnej współczesnej adm.publ.Część zadań jest prowadzona przez adm.państw.,a część przez samorządową.Taka centralizacja jest widoczna w dziedzinie bezpieczeństwa czy obrony./organy niższego szczebla związane są dyrektywami organów nadrzędnych,wię organy nadrzędne mogą wkraczać w sferę działania organu niższego w formie poleceń czy zarządzeń.
Pewien stopień centralizacji potrzebny w każdym państwie,gdyż każde państwo potrzebuje organów centralnych. Dopodst.elementów prawnych centralizacji zaliczamy:
1.ścisłe wyodrębnienie zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji /kompetencje są powiązane z organem, wyznaczone są zarówno w prawie materialnym jak i ustrojowym/
2. możliwość dekoncentracji tych zadań i kompetencji na organy niższego stopnia /to możliwość przenoszenia kompetencji na organy niższego stopnia, inaczej to rozproszenie kompetencji na rzecz większej liczby organów. Natomiast koncentracja to skupienie kompetencji do podejmowania decyzji w ręku nielicznej grupy organów.Dekoncentracja jest ściśle związana z centralizacją .Nawet w mocno scentralizowanym państwie niemożliwe jest funkcjonowanie bez dekoncentracji.Dekoncentracja może być rozumiana w sensie statycznym jako rozkład kompetencji między różnymi szczeblami aparatu adm. lub w sensie dynamicznym jako proces przesuwania kompetencji na organy niższe.Dekoncentracja uzasadniana jest motywami polityczno- ustrojowymi oraz prakseologicznymi związanymi ze sprawnością działania./
3.zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji /na hierarchiczne podporzadkowanie składają się 2 elementy: zależność służbowa i zależność osobowa. Zależność służbowa to brak prawnych ograniczeń w wydawaniu poleceń służbowych,w każdej sprawie służbowej organ wyższy może wydać niższemu polecenie służbowe.Zależność osobowa to prawo do obsadzania stanowisk w organach niższych , prawo udzielania nagród i nakładania kar.
Decentralizacja -to system, w którym nie ma hierarchicznego podporządkowania.Władza jest rozłożona na różne podmioty,organy,instytucje, które nie znajdują się wobec siebie w stosunku hierarchicznego podporządkowania. To system, w którym istnieje większa ilość ośrodków administracji publicznej.Pojęcie to powstało w celu ustalenia pozycji prawnej samorządu terytorialnego,jest obecnie jednym z najważniejszych pojęć odnoszących się do adm.publicznej.Jest pojęciem konstytucyjnym,zgodnie z art.15 Konst ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej.Pods.formą decentralizacji władzy publ.jest samorząd terytorialny.Jeżeli w systemie scentralizowanym istnieje zasadniczo 1 ośrodek władzy, to w systemie zdecentraliz.ośrodków władzy jest więcej. W Adm.zdecentr .mamy do czynienia z ustanowieniem przez przepisy prawa samodzielności w wykonywaniu adm..publ.Nie jest to samodzielność bezwzględna , nie ma hierarchicznego podporządkowania ,ale jest nadzór prawny..
Decentralizacja to taki system organizacyjny, w którym poszczególne podmioty adm.mają wyrażnie określone kompetencje ustalone bądź przekazywane z organów wyższych w drodze ustawowej,realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych.
Najwazniejszym elementem decentralizacji jest samodzielność prawna .Brak podporządkowania hierarchicznego odróżnia decentralizację od dekoncentracji. W decentralizacji podporządkowanie hierarchiczne jest zastąpione przez nadzór weryfikacyjny, który ma zapewnić zgodność działań zdecentr.z prawem. Dekoncentrację od decentralizacji różni sposób przekazywania kompetencji.Przy dekoncentracji kompetencje przekazywane są z woli organu wyższego,natomiast przy decentralizacji kompetencje są przekazywane z woli ustawy.
Adm.rządowa w państwie bardziej w swoim działaniu opiera się na centralizacji, dekoncentracji, kierownictwie, hierarchicznym podporządkowaniom. Adm.samorządowa zaś to decentralizacja, brak hierarchicznego podporządkowania poszczególnych jednostek samorządu i wreszcie podlegająca ochronie sądowej samodzielność.
Prawne formy działania adm.publ.Cała działalność adm.publ.powinna opierać się na prawie,podlega regulacji prawnej.Organy adm.rządowej i samorząd. wykonują swoje zad.używając różnych instrumentów i metod.Wszystkie te metody muszą być określone przez prawo. Przez prawną formę działania adm.rozumiemy określony przepisem prawa typ konkretnej czynności organu adm., innymi słowy jest to dopuszczony prawem środek podejmowany przez adm.dla załatwienia określonej sprawy.
Od formy działania adm. musimy odróżnić metodę działania administracji/oznacza ona styl rozwiązywania spraw adm.,to stosowanie różnych przeplatających się form działania.to inaczej polityka stosowania przez administrację prawnych form działania. Przykładowe metody działania adm.to metoda przymusu, przekonywania, metoda oddziaływania ekonom., metoda podejmowania działalności prewencyjnej.
Rodzaje form działania adm.publ.:
Biorąc pod uwagę sferę działania adm. /działania adm.mogą być kierowane do podmiotów spoza aparatu adm.i wtedy jest to sfera zew.adm. lub też mogą być kierowane do podmiotów ze struktury adm.wtedy jest to sfera wew.adm./.W zew.sferze formy działania adm.są następujące:- akty normatywne,- akty administracyjne,- zawieranie porozumień adm., - zawieranie umów ,-działalność społ-organizatorska.
W sferze wew.wyróżniamy:.-polecenie służbowej i czynności materialno- techniczne.
Wg innego podziału formy dział.adm.można podzielić na :
-władcze /organ posługuje się władztwem administracyjnym/
-niewładcze /pozycja organu i drugiej strony stosunku prawnego są przynajmniej formalnie równe sobie/
Inny podział:to wyróżnianie aktów normatywnych, aktów administracyjnych,ugody adm., porozumień adm., przyrzeczeń adm., umowy, czynności mat-tech., działalność społeczno- organizatorska administracji i polecenia służbowe.
Akt normatywny jest władczą formą działania adm.Ma zastos.w sferze zew. jak i wew.działania adm. Może mieć charakter powszechnie obow.lub też obowiązywać tylko wew.struktury adm.Jest to akt prawny zawierający treści normatywne,a więc pewne zakazy i nakazy wydawany przez adm. publ w oparciu o różnie skonstruowane podstawy prawne. .
Upoważnienie do wydawania aktów norm.mających zastos.w sferze zew. zawarte jest w ustawach.Najczęściej akt normatywny ma charakter generalno-abstrakcyjny.Akty norm.o charakterze wew.wydawne są na pods.norm kompetencyjnych zawartych nie tylko w ustawach,ale także w podustawowych aktach normatywnych.Przyjmuje się, że przedmiotem aktów norm.wew.nie mogą być prawa i obow.obywateli,a jedynie kwestie wew..adm.pub./np.wew. org.pracy w danym urzędzie/.
Formy aktów norm. Stanowionych przez adm. to :rozporządzenie, zarządzenie i uchwała /ale nie każda uchwała jest aktem norm.,np.uchwała Rady Gminy przyznająca konkretnej osobie tyt.honorowego obywatela/
Akt administracyjny. Pojęcie pojawiło się w XIX w.Niemcy, Francja.Było wyrazem związania adm. prawem i uznania praw podmiotowych jednostki w kontaktach z organami adm.Akt adm. jest podst. I najczęściej stos. Prawną formą działania adm.Poprzez akt adm. administracja publ.ingeruje w sferę praw i wolności obywatelskich, władczo kształtuje sytuację prawną innych podmiotów w zakresie spraw indywidualnych mieszczących się w zakresie spraw dot.adm.publ. Przepisy prawa nie posługują się dosłownie pojęciem akt adm. Przepisy wskazują konkretne postaci aktów adm.,głownie decyzje administr. Decyzje adm. posiadają pewne szczególne nazwy np. zezwolenie,licencja,koncesja.
Definicja akt adm.-to oparta na obow.przepisach prawa czynność organu wykonującego adm.publ.kształtująca w sposób prawnie wiążący sytuację adresata aktu wskazanego w nich w sposób konkretny w indywidualnej,konkretnej sprawie.
Elementy aktu adm.:
Akt musi być wydany na podst.prawa i w celu wykonania obow.prawa
Musi pochodzić od organu właściwego rzeczowo i miejscowo
Musi mieć podstawę zwartą w prawie materialnym,musi mieć wymaganą prawem formę i musi być wydany przy zachowaniu odpowiedniej procedury /zgodnie z kpa/
Jest czynnością prawną,gdyż tworzy, przekształca lub znosi stosunek prawny
Jest czynnością organu wykonującego adm.publ.
Ma charakter władczy, co znaczy,że określa sytu.prawną sewgo adresata w sposób prawnie wiążący
Jest czynnością jednostronną /ostateczne kształtowanie treści aktu należy do organu adm
Wiąże adresata, organ wydający oraz wszystkie inne podmioty w tym zakresie,że nie mogą one przeszkadzać w wykonywaniu praw i obow.wynikających z aktu
Jest podwójnie konkretny /wiąże konkretnie wskazanego adresata w konkretnej sprawie
Rodzaje aktów adm.:
I -akty adm. zew. i wew.
II w zależności od tego do kogo akt jest skierowany
-akty adm. konstytutywne /tworzą,zmieniają lub uchylają stosunki prawne np.decyzja o zmianie nazwiska,decyzja nadająca obywatelstwo.Po prostu akt konstytutywny tworzy pewien nowy stan prawny.
akty adm. deklaratoryjne /nie tworzy nic nowego,potwierdza jedynie w sposób wiążący, że w określonej sytuacji wynikają z ustawy pewne prawa i obow.Jednak jest pewien element twórczy,bowiem dopiero od chwili wydania takiego aktu jego adresat może się skutecznie powoływać na swoje prawa /np.dyplom ukończenia uczelni,decyzja przyznająca emeryturę/
III - akty adm.zależne /np.pozwolenie na budowę, na broń/
akty adm. niezależne od woli adresata / np. akty wywłaszczenia ,odbycie zasad.służby wojskowej/
Akty adm.zależne są zbliżone do aktów adm.wydawanych na wniosek, zaś niezależne do aktów wydawanych z urzędu.
IV. -akty adm.związane/ to taki ,którego warunki wydania i treść są dokładnie określone prawem, inaczej jeżeli zajdzie określona sytuacja ,to organ adm. musi wydać akt określonej treści/
- akty adm.oparte na uznaniu administracyjnym /organ dysponuje spornym, znacznym zakresem swobody.Gdy zajdzie określona sytuacja organ może ,ale nie musi wydać akt określonej treści/.
Akt adm.uznawany jest za prawidłowy,jeżeli został wydany zgodnie z prawem materialnym, ustrojowym i procesowym,a także z właściwym wykorzystaniem przyznanej organowi samodzielności prawnej.Jeżeli któryś z tych warunków nie jest spełniony to mówimy o wadliwości aktu. Rozróżniamy wadliwość: istotną i nieistotną. Akty o najwyższym stopniu wadliwości są traktowane jako akty nieważne /np.akt wydany bez podstawy prawnej,wydany przez niewłaściwy organ/. Jeżeli akt dotkniety jest takimi wadami,to nie jest on w istocie aktem adm., istnieje tylko w obrocie prawnym do czasu unieważnienia go z urzędu przez organ adm.
Istnieją jeszcze tzw.nieakty,inaczej akty pozorne.Są to akty wydane przez organy niewłaściwe, nie tyle z naruszeniem procedury, co z całkowitym pominięciem jakiejkolwiek procedury adm./np. instruktor prawa jazdy wydaje prawo jazdy/
Inne akty wadliwe to tzw.akty wzruszalne.Są one obciążone wadliwością, naruszają przepisy prawa jednak nie aż tak bardzo, by można je uznać za nieważne.Są skuteczne tak długo dopóki nie zostaną zmienione lub uchylone przez właściwy organ adm.
W prawie adm.istnieje tzw. domniemanie ważności aktu adm.Oznacza ono,że akt adm.nawet wadliwy jest uznawany za obowiązujący dopóki nie zostanie w odpowiednim trybie zmieniony lub uchylony.Do czasu udowodnienia,że akt ten jest wadliwy obowiązuje on jako akt prawidłowy.
Najważniejszą postacią aktu adm. jest decyzja adm. Decyzja adm. jest to władcze jednostronne rozstrzygnięcie organu,rozstrzygające sprawę co do istoty i kończące postępowanie w danej instancji.
Ugoda adm. Instytucja ugody adm. jest przewidziana w KPA.Jest to pisemne porozumienie między stronami o sprzecznych interesach zawarte w toczącym się postępowaniu adm. wyłączające rozstrzygnięcie sprawy w formie decyzji adm.
Strony muszą złożyć zgodne oświadczenie o zamiarze zawarcia ugody. Przedmiotem ugody są sprawy indywidualne z zakresu adm. publ.Ugoda zatwierdzona przez organ wywiera takie skutki jak decyzja. Oznacza to, że zastępuje decyzję po jej zatwierdzeniu przez właściwy organ adm. Ugodę można zawrzeć wtedy,jeżeli przyczyni się to do przyśpieszenia lub uproszczenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa. Ugodę można zawrzeć tylko w toku postępowania adm. i tyko wtedy gdy w postępowaniu tym uczestniczą co najmniej 2 strony o różnych interesach.
Porozumienie administr./zwane umową adm./ Jest to wielostronna czynność z zakresu prawa adm. dokonywana przez podmioty adm.publ. i dochodząca do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów.W porozumieniach adm.chodzi o wspólną realizację zad.adm.,o współdz. przy wykonywaniu adm.publ.Porozumienia zawierane są między podm.adm.pub.niepowiązanymi ze sobą stosunkami zależności organiz.Podstawą zawierania poroz.sa przepisy prawa materialnego lub ustrojowego.Może być zawarte w granicach działania organów adm.
Umowa .wyróżniamy 2 typy umów kwalifikowanych jako forma działania administracji:
umowy cywilno- prawne
umowy adm- prawne
Umowy adm-prawne zbliżone są do porozumień adm.Chodzi tu o wspólne wykonywanie zad.publ./np.związki komunalne/.Forma umowy cywilno-prawnej zaś stosowana jest w adm.publ. z reguły dla wykonywania kompetencji związanych z dysponowaniem majątkiem /skarbu państwa lub samorządowym/.Zawarcie umowy cywilno-prawnej jest często związane z działaniem w formie aktu adm./np.zawarcie umowy cywilno-prawnej może być uzależnione od wcześniej wydanego aktu adm./.
Przyrzeczenie adm.-stanowi oświadczenie woli organu adm.,w którym organ zobowiązuje się do konkretnego zachowania po upływie określonego terminu przy niezmienionym stanie faktycznym i prawnym.Zwykle jest to zobowiązanie organu do określonego działania w przyszłości o ile adresat przyrzeczenia spełni określone warunki.Celem przyrzeczenia jest umożliwienie adresatowi podjęcia działań przygotowawczych do realizacji zamierzonego przedsięwzięcia./np. promesa wydania koncesji/
Czynności materialno-techniczne.- to różnego rodzaju czynności faktyczne podejmowane przez organy adm.będące uzupełnieniem dla działań prawnych.Są często podejmowane w procesie stosowania prawa.Od czynności prawnych odróżnia je to,że nie powodują one powstania określonej normy postępowania.Czynności mat-tech są też w mniejszym stopniu określone prawem lub mogą być w ogóle nie określone prawem.Zazwyczaj mają charakter ewidencyjny,kontrolny lub rejestracyjny.
Działalność społeczno-organizatorska należy do niewładczych form działania adm.Przy tej formie adm.nie posługuje się przymusem.Polega często na aktywizacji obywateli,na podnoszeniu świadomości kultury prawnej.Do podjęcia działalności społ-org nie jest potrzebny konkretny przepis, wystarcza ogólna norma kompetencyjna lub zadaniowa.
Stosunek prawny-termin odnosi się do różnego rodzaju relacji między jakimiś podmiotami ze wzg.na obowiązujące normy prawne.Gdy podmiot adm.występuje wobec innego podmiotu, np.żąda określonego świadczenia ,nakłada na ten inny podmiot jakiś obowiązek to wtedy nawiązuje z tym podmiotem stosunek prawny.
Stosunki między państwem i jego organami a obywatelami i innymi podmiotami oparte są na normach prawa adm.i dlatego stosunki te nazywa się stosunkami adm-prawnymi.
Stosunek adm-prawny różni się od cywilno-prawn.tym, że organy adm.działają władzo,że mogą władczo i jednostronnie decydować o treści danego stosunku.W stos.cyw-pr. Strony tego stosunku kształtują jego treść wg.swojej woli.W stos.adm-pr. Treść tego stosunku kształtowana jest tyko przez organ adm., w stosunku cyw-pr.mamy równorzędność między stronami. W stos.ad-pr jest nierównorzędność na korzyść organu.Stos.adm-pr. Można opisać za pomocą 3 elem; przedmiot tego stosunku, podmioty stosunku i treść.
Przedmiot znajduje się w sferze określonej prawem zadań adm publ. Podmiotami są organ adm.z jednej strony oraz podmiot,do którego skierowany jest nakaz albo który żąda określonego zachowania się organu adm.
Treść stos.adm-pr to obowiązki i uprawnienia. Obowiązki i uprawnienia mogą polegać na działaniu , zaniechaniu lub znoszeniu. O tym jakie są to obowiązki i uprawnienia mówią przepisy prawa materialnego.Obow. i upr.wynikające ze stos.adm-praw.mają w zasadzie charakter osobisty i nie mogą być przenoszone na inne osoby, wygasają z chwilą śmierci osoby zobowiązanej lub uprawnionej.
Cechy stos.adm-prawnego:
mają charakter indywidualny/łączą konkretny organ z konkretnym obywatelem/
mają charakter władczy
powstają na podstawie zezwalających na nawiązanie stosunku przepisów prawa adm.
konflikty powstałe na tle treści tych stosunków są rozstrzygane w trybie procedury adm. lub też jeżeli ustawa tak stanowi z udziałem sądu adm.
jako podmioty tych stosunków z reguły występują : organ i obywatel.
.