BETON-material powstaly ze zmieszania cementu, kruszywa grubego i drobnego wody oraz ewentualnie domieszek i dodatkow który uzyskuje swoje właściwości w wyniku hydratacji cementu BETON ZWYKLY - beton o gęstości w stanie suchym większej niż 2000kg.m^3 ale nie przekraczającej 2600kg/m^3 BETON LEKKI- beton o gęstości w stanie suchym nie mniejszej niż 800kg/m^3 i nie większej niż 2000kg/m^3 beton ten jest wykonywany z zastosowaniem wyłącznie lub czesciowo kruszywa lekkiego BETON CIEZKI - beton o gęstości w stanie suchym większej niż 2600kg/m^3 BETON WYSOKIEJ WYTRZYMALOSCI beton klasy wytrzymałości na sciskanie wyższej niż C50/60 w przypadkach betonu zwykłego lub betonu ciezkiego i beton klasy wytrzymałości na sciskanie wyższej niż LC50/55 w przypadku betonu lekkiego BETON PROJEKTOWANY beton którego wymagane właściwości i dodatkowe cechy sa podane producentowi odpowiedzialnemu za dostarczenie betonu zgodnego z wymaganymi właściwościami i dodatkowymi cechami BETON RECEPTUROWY - beton którego sklad i składniki jakie powinny być uzyte sa podane producentowi odpowiedzialnemu za dostarczenie betonu WYTRZYMALOSC CHARAKTERYSTYCZNA wartość wytrzymałości poniżej której może się znaleźć 5% populacji wszystkich możliwych oznaczen dla danej objętości betonu KLASA WYTRZYMALOSCI NA SCISKANIE BETONU np. C16/20 jest to symbol literowo liczbowy pierwsza liczba po literze C tu 16 oznaca minimalna wytrzymałość charakterystyczna oznaczona na probkach walcowych o średnicy 150mm i h= 300mm a druga liczba tu 20 oznacza te wytrzymałość oznaczona na probkach sześciennych o boku 150mm obie wartości wyrazone SA w N/mm^2 FRAKCJA zbior ziarn kruszywa o wymiarach zawartych pomiedzy dwoma kolejnymi sitami w znormalizowanym zestawie sit PYŁY frakcja kruszywa o wymiarach ziaren przechodzących przez sito 0,063mm KRUSZYWO O CIAGŁYM UZIARNIENIU jest to mieszanka kruszywa grubego i drobnego mającego D mniejsze lub rowne 45mm i d = 0 mm KRUSZYWO GRUBE kruszywo o wymiarach ziaren D większym lub rownym 4mm i d większym lub rownym 2mm KRUSZYWO NATURALNE 0/8 MM jest to kruszywo pochodzenia lodowcowego lub rzecznego o wielkości ziaren D mniejszego lub rownego 8mm kruszywo takie może być również wytwarzane przez mieszanie kruszywa przetworzonego KRUSZYWO DROBNE kruszywo o wymiarach ziaren D mniejsze bądź rowne 1mm może powstac w wyniku naturalnego rozdrobnienia skaly albo zwiru kruszenia skaly lub zwiru lub przetworzenia kruszywa sztucznego WYMIAR KRUSZYWA oznaczenie kruszywa po przez określenie dolnego (d) i gornego (D) wymiaru sita wyrazone jako d/D dopuszcza się pewne ilości podziarna tj. kruszywa przechodzącego przez dolne sito (d) i nadziarna tj kruszywa przechodzącego przez gorne sito (D) KRUSZYWO CIEZKIE kruszywo o gęstości ziaren w stanie suchym >= 3000kg/m^3 oznaczonej zgodnie z PN-EN 1097-6 KRUSZYWO LEKKIE kruszywo pochodzenia mineralnego o gęstości ziaren w stanie suchym =< 2000kg/m^3 oznaczonej zgodnie z PN-EN 1097-6 lub gęstości nasypowej w stanie luznym suchym =< 1200kg/m^3 oznaczonej zgodnie z PN-EN 1097-3 KRUSZYWO ZWYKLE kruszywo o gęstości ziaren w stanie suchym >2000kg/m^3 i 3000kg/m^3 oznaczonej z PN-EN 1097-6 KRUSZYWO WYPELNIAJACE kruszywo którego większość przechodzi przez sito 0,063mm które może być dodawane do materialu budowlanego w celu uzyskania i poprawienia pewnych właściwości KRUSZYWO Z RECYKLINGU kruszywo powstale w wyniku przerobki nieorganicznego materialu zastosowanego uprzednio w budownictwie KRUSZYWO SZTUCZNE kruszywo pochodzenia mineralnego uzyskane w wyniku procesu przemysłowego obejmującego termiczna lub inna modyfikacje KRUSZYWO NATURALNE kruszywo pochodzenia mineralnego które poza obrobka mechaniczna nie zostalo poddane zadnej innej obróbce KRUSZYWO ziarnisty material odpowiedni do stosowania do betonu kruszywo może być naturalne pochodzenia sztucznego lub pozyskane z materialu wczesniej uzytego w budownictwie (wg PN-EN 206-1:2003) NORMY DO KRUSZYW PN-EN 12620:2004 kruszywa do betonu PN-EN 932 badania podstawowych właściwości kruszyw PN-EN 933 badania geometrycznych właściwości kruszyw PN-EN 1097 badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw EN 1367 badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na dzialanie czynnikow atmosferycznych PN-EN 1744 badania chemicznych właściwości kruszyw GESTOSC NASYPOWA masy kruszywa do jej objętości wraz z porami wewnętrznymi ziaren oraz przestrzeniami miedzyziarnowymi rozruznia się gęstość nasypowa w stanie luznym , zageszczonym, suchym i wilgotnym POROWATOSC (P) stosunek objętości porow wewnętrznych ziaren kruszywa do całkowitej objętości ziaren JAMISTOSC (j) udzial objętości wolnych przestrzeni miedzyziarnowych w calkowiej objętości kruszywa okresla się ja w stanie luznym lub zageszczonym SZCZELNOSC (s) udzial objętości ziaren kruszywa wraz z porami wewnętrznymi w calkowiej objętości kruszywa okresla się ja w stanie luznym lub zageszczonym WILGOTNOSC procentowa zawartość wody w masie kruszywa możliwa do usuniecia w procesie suszenia w temp 105-110st NASIAKLIWOSC procentowa zawartość wody w masie kruszywa w stanie pelnego nasycenia to znaczy kruszywo zawiera max ilość wody w porach ziaren i w przestrzeni miedzyziarnowych WODOZADNOSC ilość wody potrzebna do otulenia ziaren znajdujących się w 1kg kruszywa aby uzyskac zalozona konsystencje [dm^3/kg] GESTOSC stosunek masy kruszywa w stanie suchym do objętości bez porow wewnętrznych ziaren i przestrzeni miedzyziarnowych GESTOSC OBJETOSCIOWA stosunek masy kruszywa w stanie suchym do objętości wraz z porami wewnętrznymi ziaren bez przestrzeni miedzyziarnowych

UZIARNIENIE jest to rozklad wymiarow ziaren wyrazony jako procent masy przechodzącej przez określony zestaw sit wymiary wszystkich kruszyw opisuje się poprzez stosunek d/D d-srednia najmniejszego ziarna D- srednia największego ziarna KATEGORAIA jest to poziom właściwości kruszywa wyrazony jako przedzial wartości lub jako wartość graniczna OZNACZENIE KSZTAŁTU ZIAREN KRUSZYWA GRUBEGO ZA POMOCA WSKAZNIKA KSZTAŁTU wg PN-EN 933-4:2001 badanie przeprowadza się dla kruszyw grubych D= 63mm i d= 4mm pojedyncze ziarna w probce kruszywa grubego klasyfikowane sa na podstawie stosunku ich długości L i grubości E badanie przeprowadza się przy pomocy suwmiarki Schulza wskaźnik kształtu ziaren jest obliczany jako masa ziaren o stosunku L/E>3 wyrazona w % całkowitej suchej masy badanych ziaren OKRESLENIE REAKTYWNOSCI ALKALICZNO-KRZEMIONKOWEJ KRUSZYW reaktywność alkaliczna polega na reagowaniu kruszywa z wodorotlenkiem alkalicznym będącym produktem hydratacji cementu i znajdującym się w cieczach wypełniających pory betonu reakcje te mogą prowadzic do pęcznienia a nastepnie do pekania a nawet rozerwania betonu najczęściej reakcja ta przebiega pomiedzy alkaliami z cementu i pewnymi postaciami krzemionki w ziarnach kruszywa Badanie przeprowadza się metodami podanymi w normach 1) PN-91/B-06714/34 jako badanie pelne na beleczkach wykonanych z betonu 2) PN-92/B-06714/46 jako badanie skrocone określające potencjalna reaktywność alkaliczna ziaren kruszywa wynikiem badania jest określenie stopnia potencjalnej reaktywności alkalicznej i tak ; stopien 0- kruszywo nie reaktywne stopien 1- kruszywo potencjalnie reaktywne stopien 2- kruszywo reaktywne BADANIE GESTOSCI NASYPOWEJ W STANIE ZAGESZCZONYM gęstość nasypowa w stanie zageszczonym jest to iloraz zageszczonej masy suchego kruszywa wypełniającego określony pojemnik do objętości tego pojemnika Metoda badania; wypelniony pojemnik kruszywem po badaniu gęstości nasypowej w stanie luznym ustawiamy na wibratorze stolik Vebe i zagęszczamy przez 3 minuty nastepnie należy dosypac kruszywo aby wypełnić nim caly pojemnik z lekkim nadmiarem i zagęszczać jeszcze przez minute po tym czasie wyrównać gorna powierzchnie i zważyć pojenik z kruszywem badanie przeprowadza się na 3 probkach wynik to srednia arytmetyczna z tych 3 oznaczen BADANIE GESTOSCI NASYPOWEJ W STANIE LUZNYM gęstość nasypowa w stanie luznym jest to iloraz nie zageszczonej masy suchego kruszywa wypełniającego określony pojemnik do objętości tego pojemnika wielkość pojemnika zalezy od rozmiarow D kruszywa Metoda badania; zważyć suchy pojemnik, napełnić pojemnik przy pomocy czerpaka Az do przesypania badanym kruszywem opierając czerpak o gorna krawędź pojemnika wyrównać powierzchnie kruszywa przy pomocy zgarniaka uważając aby nie ugniatac powierzchni kruszywa , zważyć napełniony pojemnik z dokładnością do 0,1% oznaczenie tej cechy przeprowadza się na 3 probkach wynik ostateczny jest srednia arytmetyczna RODZAJE PROBEK 1) probka pierwotna- jest to ilość materialu pobrana jednorazowo z parti kruszywa 2) probka reprezentatywna- jet to probka ogolna utworzona z probek pierwotnych pobranych zgodnie z planem pobierania probek której jakość odpowiada jakości parti 30 probka analityczna- jest to pomniejszona probka uzyskana z probki ogolnej uzyta w całości w pojedynczym badaniu OKRESLENIE ILOSCI PYLOW próbkę analityczna wysuszyc do stalej masy i zważyć nastepnie próbkę przemywac woda na sicie 0,063mm tak dlugo Az woda przeplywajaca przez sito będzie klarowna pozostałość probki na sicie 0,063mm wysuszyc do stalej masy i zważyć M1-masa suchej probki M2- masa suchej pozostałości po przemyciu probki na sicie 0,063mm P- masa przesianego materialu przez sito 0,063mm STAŁA MASA masa probki która po kolejnych suszeniach w suszarce w temp 110 st co najmniej przez godzine nie rozni się o wiecej niż 0,1% OKRESLENIE SKLADU ZIARNOWEGO próbkę wysuszona do stalej masy pozostala po przemyciu przesiewamy przez zestaw sit włączając sito 0,063mm kazde sito należy tak dlugo wtrzasac Az masa materialu zatrzymanego na sicie nie zmieni się wiecej niż 0,1% nastepnie zważyć pozostałość na każdym sicie i zapisac wyniki obliczyc procentowa zawartość ziaren pozostających na każdym sicie i wpisac do tablicy nastepnie obliczyc % masy ziaren przechodzących przez kazde sito i wykreślić krzywa uziarnienia na tej podstawie określić kategorie uziarnienia kruszywa oraz kategorie zawartości pylow WŁASCIWOSCI KRUSZYW PODLEGAJACE BADANIOM KONTROLNYM Grupa-1 podstawowe właściwości kruszyw; uziarnienie,kształt kruszywa grubego, zawartość pyłów, jakośc pyłów, gęstość ziaren i nasiąkliwość, reaktywność analityczno-krzemiankowa, opis petrograficzny,substancje niebezpieczne Grupa-2 specyficzne właściwości związane z zastosowaniem koncowym kruszyw; odporność na rozdrabnianie, odporność na scieranie, polerowalnosc, odporność na scieranie powierzchniowe, odporność na scieranie abrazyjne przez opony z kolcami, zamrazanie i rozmrazanie, zawartość chlorkow, zawartość weglanu wapnia Grupa 3- właściwości kruszyw pochodzących ze szczególnych źródeł ; zawartość muszli, zawartość chlorkow, stałość objętości-skurcz przy wysychaniu, składniki zawierające siarke, substancje organiczne, rozpad krzemianu dwuwapniowego, rozpad związków żelaza KLASA CEMENTU jest to srednia wytrzymałość na sciskanie oznaczona na 6 polowkach z trzech beleczek o wymiarach 4x4x16cm badana po 28 dniach dojrzewania zaprawy normowej N- cement o normalnej wytrzymałości wczesnej R-cement o wysokiej wytrzymałości wczesnej

ZAPRAWA-mieszanina cementu wody i kruszywa o uziarnieniu do 2mm MIESZANKA BETONOWA mieszanina wszystkich składników uzytych do wykonania betonu przed i po zageszczeniu lecz przed stwardnieniem BETON mieszanka betonowa po stwardnieniu CEMENT PORTLANDZKI otrzymuje się z naturalnych skal takich jak; wapien, margiel, glina, kreda i ziemia okrzemkowa mieszanke tych surowcow uzupelnia się piaskiem kwarcowym i gipsem jako regulatorem wiazania Składniki po rozdrobnieniu i wypaleniu w temp ok. 1450st maja postac spieczonych brylek jest tzw klinkier cementu portlandzkiego zmielony klinkier to cement portlandzki BADANIE GŁEBOKOSCI PENETRACJI WODY POD CISNIENIEM powierzchnie betonu poddaje się dzialaniu wody pod cisnieniem 500kPa przez 72 godz nastepnie próbkę rozlupuje się i mierzy głębokość penetracji wody Przyrząd do badania to urzadzenie o dowolnej konstrukcji które umozliwia przekazanie cisnienia wody na badana powierzchnie i jego odczyt Probki do badania to probki sześcienne prostopadłościenne lub walcowe o dł krawędzi lub średnicy nie mniejszej niż 150mm Wynik badania stanowi max głębokość penetracji wyrazona z dokładnością do najbliższego milimetra BADANIE GESTOSCI BETONU okresla się mase i objętość probki betonu a nastepnie oblicza jej gęstość Mase probki okresla się w stanie rzeczywistym, lub nasyconym woda do czasu Az zmiany masy w czasie 24 godz będą mniejsze niż 0,2% lub wysuszonym do czasu az zmiany masy w czasie 24godz będą mniejsze niż 0,2% objętość probki okresla się za pomoca pomiaru objętości wypartej wody, za pomoca obliczen wykorzystujących rzeczywiste pomiary, dla sześcianów za pomoca obliczen wykorzystujących sprawdzone wymiary nominalne przyzad do badania; suwmiarka i linijki, waga, suszarka z wentylacja, pojemnik na wode BADANIE WYTRZYMAŁOSCI NA ROZCIAGANIE PRZY ROZLUPYWANIU próbkę walcowa poddaje się dzialaniu sily ściskającej przyłożonej na waskim obszarze wzdłuż jej długości powstajaca sila rozciagajaca powoduje zniszczenie probki na skutek rozciagania Przyzad do badania -maszyna wytrzymalosciowa odpowiadajaca EN 12390-4 Probki do badania walcowe 150/300mm probki sześcienne lub prostopadłościenne BADANIE WYTRZYMALOSCI NA ZGINANIE probki prostopadłościenne poddaje się dzialaniu momentu zginającego przykładając obciążenie poprzez gorne i dolne walki Rejestruje się max przeniesione obciążenie i oblicza wytrzymałość na zginanie Przyrząd do badania -maszyna wytrzymalosciowa odpowiadajaca EN 12390-4 CECHY MIESZANKI BETONOWEJ URABIALNOSC zdolność do łatwego i szczelnego wypelnienia formy przy zachowaniu jednorodności mieszanki betonowej, cecha nie mierzalna bezpośrednio JEDNORODNOSC zdolność do zachowania jednakowego składu w calej masie mieszanki od momentu zmieszania do ułożenia i zageszczenia w formie KONSYSTENCJA jest miara płynności mieszanki betonowej GESTOSC okresla się dla zageszczonej mieszanki betonowej i jest to iloraz masy do objętości zageszczonej mieszanki ZAWARTOSC POWIERZA objętość powietrza w zageszczonej mieszance betonowej z pominieciem go w porach kruszywa METODA STOZKA OPADOWEGO polega na wypelnieniu mieszanka betonowa formy o kształcie uciętego stozka Forme należy ustawic na wypoziomowanej nienasiąkliwej plycie Forma i plyta powinny być zwilżone woda Forme wypelnia się w 3 warstwach ujednolicona probka z badanej mieszanki betonowej , kazda warstwe zagęszczając pretem po 25 uderzen preta tak by pret zagłębiał się lekko w warstwe poprzednia Wyrównanie gornej warsty należy wykonac pretem do sztychowania Nastepnie należy powoli podnieść forme i poczekac Az mieszanka przestanie plynac Przystawic forme do stozka z mieszanki i zmierzyc roznice w wysokości stozka i formy zaokrąglając do pelnych cm METODA VEBE zestaw przyrządów do określenia konsystencji sklada się ze; stolika wtrzasowego,pojemnika na mieszanke, przyrządów do pomiaru konsystencji metoda stozka Abramska bez plyty oraz z przezroczystego krazka Metoda polega na umieszczeniu w pojemniku urzadzenia formy stozka Abramska i wykonaniu pomiaru metoda stozka opadowego nastepnie przenosi się nad gorna powierzchnie mieszanki betonowej przezroczysty krazek i ostrożnie opuszcza go Az do momentu gdy zetknie się on z mieszanka Odnotowuje się opad stozka i uruchamia stoł wibracyjny Konsystencje okresla się przez pomiar czasu licząc od momentu uruchomienia wibratora do momentu całkowitego zetkniecia się dolnej powierzchni przezroczystego krazka z mieszanka betonowa METODA WSPOLCZYNNIKA ZAGESZCZENIA (WALTZA)przyrząd; prostopadłościenny pojemnik o wymiarach 20x20x40cm, kielni metalowej, wibratora,zgarniaka, miarki Metoda polega na wypelnieniu lekko zwilżonego pojemnika przy uzyciu kielni Układanie mieszanki należy prowadzic w naroznikach pojemnika nie wolno zagęszczać Po wypelnieniu pojemnika należy ściąć nadmiar mieszanki zgarniakiem nastepnie zageszcza się mieszanke w pojemniku przy uzyciu wibratora i mierzy głębokość na jaka opadla mieszanka w czasie zagęszczania pomiaru dokonujemy w srodku każdej ścianki z dokładnością 1mm współczynnik okresla się na podstawie średniej z czterech odczytow METODA STOLIKA ROZPŁYWOWEGO przyrząd; uchylna sztywna plyta metalowa z ogranicznikiem unoszenia, formy w kształcie uciętego stozka, bijaka Badanie polega na zwilzeniu plyty i formy woda umieszczeniu formy w centrum plyty i napełnieniu jej mieszanka betonowa w dwoch warstwach kazda warstwe zageszcza się poprzez 10 krotne lekkie uderzanie bijakiem po wyrównaniu powierzchni bokiem bijaka należy odczekac 30s w tym czasie oczyścić plyte z resztek mieszanki nastepnie należy powoli podnieść forme i poczekac na rozpływ stozka z mieszanki potem należy wykonac 15 wstrzasow uchylna plyta unosząc ja powoli za raczke do zetkniecia z ogranicznikiem i swobodnie puścić miara konsystencji jest srednia srednica rozpływu uzyskanego w ten sposób placka z mieszanki METODA SLUPA WODY przyrrzad; slada się z recznej pompki oraz urzadzenia do zageszczenia Badanie polega na napełnieni pojemnika w 3 warstwach zagęszczając kazda z nich nastepnie przykreca się pokrywe i wprowadza wode do poziomu zero na skali nastepnie przykreca pompke i zwieksza cisnienie do 0,1MPa dokonuje się odczytu poziomu slupa wody roznica poziomow jest pozorna ilością powietrza w mieszance METODA CISNIENIOMIERZA na początku kalibraca urzadzenia nastepnie napełniamy pojemnik mieszanka w 3 warstwach i zagęszczając kazda z nich nastepnie mocujemy pokrywe wlewamy wode do jednego otworu Az gdy wyplynie w drugim ostukujemy przyzad w celu usuniecia pęcherzy powietrza Nastepnie pompujemy powietrze az wskazowka osiagnie poziom cisnienia początkowego

---