Dexaven® (Rp)
Dexamethasone sodium phosphate
Hormonum
ATC: H 02 AB
Jelfa
Wykaz: B
inj.: (0,004 g/1 ml) 10 amp. 1 ml; SL 10 amp.
R
inj.: (0,008 g/2 ml) 10 amp. 2 ml; SL 10 amp.
R
Skład
1 ampułka 1 ml zawiera 4 mg, ampułka 2 ml zawiera 8 mg fosforanu deksametazonu w postaci soli sodowej.
Działanie
Syntetyczny glikokortykosteroid o bardzo silnym i długotrwałym działaniu przeciwzapalnym (około 30-krotnie przewyższającym hydrokortyzon), przeciwalergicznym i immunosupresyjnym, pozbawiony działania
mineralokortykoidowego. Ostatnio coraz częściej podnosi się fakt znacznie silniejszego, niż tradycyjnie oceniane, odległego w czasie działania przeciwzapalnego leku (około 100-150 razy silniejszego niż hydrokortyzonu). Bardzo silnie i długotrwale hamuje wydzielanie ACTH prowadząc do wtórnej niedoczynności kory nadnerczy. Z tego powodu należy świadomie unikać dekasametazonu w długotrwałych kuracjach, z wyjątkiem wrodzonego zespołu nadnerczowo - płciowego. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo silne działanie przeciwobrzękowe dexamethasonu w obrzęku mózgu pochodzenia naczynioruchowego, w nowotworach mózgu, po urazach głowy, a także po zabiegach neurochirurgicznych. Przeciwzapalne i przeciwalergiczne działanie fosforanu dexametasonu ujawnia się już po kilku minutach po podaniu dożylnym, jak i domięśniowym. T0,5 wynosi 190 min.
Wskazania
Interwencyjna i przewlekła kortykoterapia pozasubstytucyjna: w szczególności obrzęk mózgu, osłona zabiegów neurochirurgicznych, bezpośrednie zagrożenie życia: wstrząs anafilaktyczny, ostre odczyny uczuleniowe,
choroba posurowicza, stan dychawiczy, ostre zapalenia dróg oddechowych z zagrożeniem ich drożności, ostry obrzęk głośni i Quincke'go, uogólnione zakażenia o ciężkim przebiegu z powikłaniami krążeniowymi i
mózgowymi, zachłystowe zapalenie płuc, przełom tocznia rumieniowatego trzewnego, ostre przypadki pancarditis rheumatica; przewlekła kortykoterapia pozasubstytucyjna, szczególnie gdy niemożliwe jest podanie leku doustnie lub wymagane są jego duże dawki (np. onkologia i hematologia). Uwaga. Ze względu na poważne powikłania i skutki uboczne przewlekłej kortykoterapii pozasubstytucyjnej, decyzję o podjęciu takiego leczenia
należy każdorazowo rozważyć uwzględniając zarówno możliwe korzyści dla chorego, jak i potencjalne zagrożenia.
Przeciwwskazania
Uogólnione zakażenie grzybicze, nadwrażliwość na składniki preparatu. Do przeciwwskazań względnych należą: choroba wrzodowa, nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, osteoporoza, psychozy, obrzęki,
cukrzyca, choroby zakaźne, gruźlica, zakażenia wirusowe, przewlekła niewydolność nerek, stwardnienie tętnic mózgowych, jaskra, choroba zakrzepowa, ciąża i okres karmienia piersią. Ostrożnie stosuje się u osób w
starszym wieku. Nie należy stosować co najmniej 8 tygodni przed i 2 tygodnie po szczepieniach ochronnych.
Działania niepożądane
Hamowanie wydzielania kortykotropiny i endogennych hormonów steroidowych przez nadnercza (posteroidowa niedoczynność kory nadnerczy). Objawy zespołu Cushinga: purpurowe rozstępy i zmiany troficzne skóry,
skaza naczyniowa, trądzik, nadmierne owłosienie, zmiana sylwetki ciała, zaniki mięśni, nadciśnienie tętnicze, obrzęki, hipokaliemia, zaburzenia tolerancji glukozy do cukrzycy posteroidowej, osteoporoza, zaburzenia
miesiączkowania, impotencja. Aseptyczna martwica kości, zaćma, jaskra, owrzodzenie żołądka, krwawienia z przewodu pokarmowego, zapalenie trzustki. Zaburzenia immunologiczne: spadek odporności organizmu,
podatność na infekcje, grzybice, zaburzenia gojenia ran. U dzieci - zahamowanie wzrastania. Zaburzenia równowagi, parestezje, psychozy.
Interakcje
Barbiturany, glutetymid, rifampicyna, leki przeciwpadaczkowe i przeciwhistaminowe oraz efedryna, poprzez zmianę metabolizmu glikosteroidów zmniejszają efekt ich działania. Z kolei estrogeny (hormonalne środki
antykoncepcyjne) - nasilają ich działanie. Glikosteroidy podawane razem z NLPZ i kwasem acetylosalicylowym oraz alkoholem pwodują zwiększone działanie wrzodotwórcze; zmniejszają skuteczność kwasu
acetylosalicylowego. Ze steroidami anabolicznymi - większe ryzyko występowania obrzęków. Zwiększają toksyczność glikozydów naparstnicy. Zmniejszają lub w niektórych przypadkach potęgują działanie doustnych
leków przeciwzakrzepowych, zmniejszają działanie hipoglikemizujące leków przeciwcukrzycowych oraz somatotropiny. Równocześnie stosowane leki moczopędne (oprócz diuretyków oszczędzających potas) oraz leki
przeczyszczające i amfoterycyna B - zwiększają ryzyko hipokalemii. W czasie terapii nie wolno szczepić żywymi szczepionkami.
Dawkowanie
Indywidualne, w zależności od wskazań i stanu chorego. Dorośli: 4-20 mg na dobę w jednej dawce dożylnie lub domięśniowo. Dzieci: 2-4 mg na dobę, w zaleności od wieku i wskazań. W razie potrzeby dawkę można
powtórzyć. W obrzęku mózgu: 24-32 mg na dobę (dzieci 1 mg/kg m.c./dobę) w dawkach podzielonych co 4-6 h, w miarę ustępowania objawów dawkę leku należy szybko redukować, do całkowitego odstawienia.