SPOTKANIE 6.
OKRES MŁODZIEŃCZY.
Jean Piaget
MYŚLENIE I JEGO OPERACJE.
Dziecko nie buduje systemów: ma je nieświadome czy przedświadome w tym sensie, że nie dają się one sformułować.
W okresie młodzieńczym uderza zainteresowanie dla problemów nieaktualnych, niezwiązanych z przeżywanymi z dnia na dzień realnościami.
Wszyscy mają systemy i teorie przekształcające świat pod tym czy innym względem
Ta nowa forma myślenia wyłania się z konkretnego myślenia, właściwego okresowy drugiego dzieciństwa.
W okresie 11 - 12 lat zachodzi w myśleniu dziecka zasadnicza zmiana, która jest uwiecznieniem operacji konstruowanych w okresie drugiego dzieciństwa: przejście od myślenia KONKRETNEGO do myślenia „FORMALNEGO”, czyli „HIPOTETYCZNO-DEDUKCYJNEGO”
Aż do tego wieku operacje dziecięcej inteligencji są wyłącznie „konkretne” - dotyczą jedynie samej rzeczywistości
Wszystkie 9 - 10 letnie dzieci umieją jeszcze szeregować kolory lepiej niż wielkości. Jeśli manipulują przedmiotami, rozumują z łatwością, podczas gdy pozornie to samo rozumowanie, ale wymagane w płaszczyźnie mowy i wypowiedzi słownych, jest w rzeczywistości rozumowaniem odmiennym i znacznie trudniejszym, ponieważ wiąże się ze zwykłymi hipotezami pozbawionymi efektywnej realności.
W wieku 11 - 12 lat staje się możliwe myślenie FORMALNE - logiczne operacje zaczynają być transportowane z płaszczyzny konkretnej manipulacji na płaszczyznę samych idei, wyrażonych w jakimkolwiek języku, ale pozbawionych oparcia w percepcji, doświadczeniu czy nawet przeświadczeniu.
Myślenie formalne jest „hipotetyczno-dedukcyjne” - zdolne do dedukowania wniosków z czystych hipotez, nie zaś tylko z realnych obserwacji.
Dla dziecka rzecz polega na tym, by podjąć refleksje na tymi operacjami niezależnie od przedmiotów i zastąpić te ostatnie przez zwykłe zdania. Refleksja ta jest niejako myśleniem do kwadratu myślenie konkretne stanowi wyobrażenie możliwego działania, a myślenie formalne - wyobrażenie wyobrażenia możliwych działań.
Konstrukcja systemów właściwych okresowy młodzieńczemu staje się możliwa dopiero po tym, kiedy zostało zapoczątkowane to formalne myślenie w wieku 11 - 12 lat.
Istnieje intelektualny egocentryzm wieku młodzieńczego.
Ta postać egocentryzmu manifestuje się w przeświadczeniu o wszechmocy refleksji, jak gdyby świat miał podporządkowywać się systemom, nie zaś systemy rzeczywistości. Jaźń jest dostatecznie silna, by rekonstruować świat i dostatecznie wielka, by go w siebie wcielić.
UCZUCIOWOŚĆ OSOBOWOŚCI W SPOŁECZNYM ŚWIECIE DOROSŁYCH.
Jaźń jest tym, co dane jest niejako ośrodkiem własnej aktywności i cechuje się właśnie nieświadomym czy świadomym egocentryzmem.
Osobowość wynika z podporządkowania się, czy raczej samopodporządkowania jaźni jakiejś dyscyplinie.
Osobowość nawiązuje się pod koniec dzieciństwa (8-12 lat) wraz z autonomiczną organizacją reguł i wartości oraz utwierdzeniem woli jako regulacji i moralnej hierarchizacji dążeń.
Osobowość istnieje od chwili, kiedy kształtuje się „pogram życia”, stanowiący zarazem źródło dyscypliny dla woli i narzędzie współdziałania.
Plan życia - może się wytworzyć dopiero wtedy, kiedy zostają spełnione pewne warunki intelektualne (myślenie formalne czy hipotetyczno-dedukcyjne).
Małe dziecko bezwiednie sprowadza wszystko do samego siebie, czując się jednocześnie „niższe” niż dorośli czy starsze dzieci, które naśladuje. Kształtuje sobie własny świat, o jeden stopień niżej niż świat starszych.
W wieku młodzieńczym, dzięki rodzącej się osobowości, jednostka ustawia się jako równa starszym od siebie, ale czuje się odmienna, różna od nich wskutek budzącego się w niej nowego życia.
Chce przewyższyć ich i zadziwić przekształcając świat.
Systemy czy plany życiowe są w tym okresie pełne szlachetnych uczuć, altruistycznych projektów czy mistycznego zapału, a zarazem niepokoją z uwagi na megalomanię i świadomy egocentryzm.
W społecznym życiu młodzieży można znaleźć FAZĘ ZAMYKANIA SIĘ W SOBIE oraz FAZĘ POZYTYWNĄ.
Pierwsza młodzieniec wydaje się często zupełnie aspołeczny i niemal całkowicie niezdolny do współżycia.
Społeczeństwo jednak go interesuje, zamierza je reformować, natomiast rzeczywiste - budzi w nim pogardę lub obojętność.
Społeczności dziecięce - głównie cel zbiorowa zabawa.
Społeczności okresu młodzieńczego społeczności dyskutujące.
Następnie przychodzą szersze społeczeństwa - ruchy młodzieżowe.
Prawdziwa adaptacja do społeczeństwa dokona się automatycznie z chwilą, kiedy młodzieniec przekształci się z reformatora w realizatora.
Właściwa wiekowi młodzieńczemu metafizyka, jego pasje i megalomania są rzeczywistym przygotowaniem do osobistej twórczości
Istnieje ciągłość między kształtowaniem się osobowości, rozpoczynającym się w wieku 11 czy 12 lat, a późniejszym dziełem człowieka.
Głęboka jedność procesów, które wychodząc od budowy świata praktycznego, za sprawą sensoryczno-motorycznej inteligencji niemowlęcia prowadzą do świata zrekonstruowanego w hipotetyczno-dedukcyjnym myśleniu wyrostka, przechodząc po drodze przez poznanie świata konkretnego, osiągnięte w systemie operacyjnym drugiej fazy dzieciństwa.
Sprężyną działań jest uczuciowość - nadaje wartość działaniom i reguluje ich energię - jest niczym bez inteligencji.
Najgłębszym dążeniem wszelkiego działania ludzkiego jest ruch ku zrównoważeniu, rozum zaś, który wyraża najwyższe formy owego zrównoważenia, jednoczy w sobie inteligencję i uczuciowość.
1