Opactwo Benedyktynów
ul. Benedyktyńska 37 / 39
30 - 375 Kraków - Tyniec
tel. 660-977
Benedyktyni biorą nazwę od swego Zakonodawcy świętego Benedykta z Nursji. Żył on półtora tysiąca lat temu w Italii. Wsławił się zorganizowaniem opactwa na Monte Cassino jak i napisaniem Reguły dla mnichów, która z upływem czasu zdobyła sobie znaczne tereny w Europie Zachodniej.
Benedyktyni w Polsce są już od tysiąca lat. Istniały wówczas nazwy Tyńca i sąsiednich Piekar. Za panowania Bolesława Chrobrego zbudowano kościół - rotundę pod wezwaniem św. Benedykta na podkrakowskich Krzemionkach. Historia głosi , że benedyktynów do Krakowa przywiozła ze sobą królowa Rycheza w 1013 roku . Za panowania jej syna Kazimierza Odnowiciela, którego legenda czyni mnichem, mieli benedyktyni pojawić się - jak mówiono - na Tyńcu. Nazwa ta wskazuje na fortyfikacje, które wedłóg Długosza, były tu zawsze. Najstarszym , kościelnym źródłem informacji jest patrocynium św. Piotra,pod którego patronatem stanął klasztor - opactwo.
Archeologia dopowiada dalszy ciąg historii klasztoru w Tyńcu : fundamenty romańskie wyznaczają rozmiary najdawniejszych zabudowań. Na tych fundamentach ustawiono mury gotyckie. Ostrołukowe sklepienia widnieją dotąd w krużgankach i kapitularzu , w wielu miejscach widać ślady odbudowy, przebudowy i rozbudowy.
Zespół budynków klasztornych wybudowano na wzniesieniu skalnym położonym tuż nad brzegiem Wisły, co stanowi bardzo piękny widok. Klasztor w Tyńcu zalicza się do cennego zabytku kultury polskiej , a w połączeniu z atrakcyjnym wyglądem i położeniem w malowniczym miejscu jest obiektem, który rocznie odwiedzają tysiące turystów i pielgrzymów.
W skład kompleksu zabudowań klasztornych wchodzą :
1. Brama wejściowa
2. Kościół
3. Dom rekolekcyjny
4. Budynek mieszkalny dla mnichów
5. Budynek gospodarczy
6. Ruiny części dawnego klasztoru
7. Dziedziniec klasztorny
8. Dziedziniec kościelny
Wszystkie budynki są ze sobą bezpośrednio połączone, co w rezultacie tworzy wielki dziedziniec otoczony linią budynków i zabudowań. Całość otoczona jest murem, za którym po jednej stronie jest ostra, pionowa skała spadająca wprost w rwący nurt Wisły, po drugiej zaś stronie klasztor chroni stromy spadek gęsto porośnięty drzewami. Ogólnie klasztor w Tyńcu daje wzrokowy efekt trudnej do zdobycia twierdzy, czy fortyfikacji wybudowanej tylko do celów militarnych.
4. ORGANIZACJA AKCJI
Klasztor tyniecki jest bardzo trudnym obiektem do prowadzenia akcji rat.-gaśń. Czynnikami to warunkującymi są m.in:
1. Brak możliwości wjazdu jakichkolwiek samochodów gaśniczych na teren klasztoru.
2. Niedogodności przy zasilaniu jednostek w wodę.
3. Utrudniona ewakuacja większej ilości ludzi.
4. Duża powierzchnia obiektu.
5. Czynnikiem utrudniającym może być także duże obciążenie psychiczne, które wpływa na strażaków, którzy w momencie prowadzenia działań gaśniczych na tym obiekcie zdają sobie sprawę z ciążącej na nich odpowiedzialności za ten cenny zabytek.
Podczas prowadzenia działań rat.-gaśń. najważniejszą rzeczą jest ratowanie zagrożonych ludzi. Ratownicy po wejściu na teren klasztoru muszą liczyć się z tym , że w każdej części obiektu może znajdować się któryś z mnichów. Dodatkowo w czasie wybuchu pożaru na terenie kościoła mogła przebywać wycieczka, z której nie wszystkie osoby zdąrzyły ewakuować się poza teren klasztoru i kilkoro turystów mogło ukryć się w którymś z pomieszczeń klasztornych. Przebieg ewakuacji może być utrudniony , ponieważ jest tylko jedno wejście / wyjście na teren klasztoru ( szerokość bramy wjazdowej wynosi ok. 4 m. ). Ponieważ w czasie pożaru ustawienie samochodów gaśniczych możliwe jest tylko przed tą bramą , dlatego prowadzenie działań rat.-gaśń. z rozwiniętym sprzętem i ewakuacja ludzi jednocześnie mogą być znacznie utrudnione. Możliwością rozwiązania tego problemu może być wyprowadzanie ludzi z drugiej strony obiektu przez okno w budynku. Do tego celu można użyć drabiny D 10 W lub też wora ratowniczego.Penetracja i przeszukiwanie pomieszczeń klasztornych i gospodarczych może być czasochłonna , ze względu na dość dużą ilość sal i długość korytarzy. W celu usprawnienia przeszukiwania pomieszczeń klasztornych najlepiej zadysponować do tego celu kilku ratowników jednocześnie.
Podczas ewakuacji ludzi należy dbać , aby przejście drogami ewakuacyjnymi było bezpieczne i przebiegało w miarę możliwości jak najsprawniej. W tym celu nie można dopuścić do wybuchu niepotrzebnej w takich sytuacjach paniki oraz do przedostania się płomieni lub większej ilości dymu na te odcinki. W klasztorze tynieckim dużym problemem może być zadymienie . Większość korytarzy pozbawiona jest chodników, wykładzin , itp; obrazy na ścianach lub szafy i szafki w przejściach są rzadkością , więc zagrożenie zatarasowania przejścia przez ścianę ognia jest małe. W takiej sytuacji główny nacisk należy położyć na kwestię oddymiania, które prowadzić możemy poprzez otwarcie okien , wywołanie przeciągu i samoczynne usunięcie dymu lub przy użyciu specjalistycznego sprzętu oddymiającego.
Podczas interwencji jednostek PSP niemożliwe jest wjechanie samochodów pożarniczych na klasztorny dziedziniec, ponieważ jedyna brama wjazdowa jest zbyt mała. Jedynym wyjściem jest ustawienie aut przed bramą na dość stromej, utwardzonej uliczce dojazdowej , prowadzącej do samej bramy.Szerokość tego dojazdu pozwala na ustawienie samochodów jeden za drugim, co pozostawi miejsce na rozwinięcie sprzętu i dość swobodne poruszanie się strażaków. Wycofanie któregoś ze stojących w rzędzie aut ze względu na małe pole manewrowe i rozwinięty sprzęt może być utrudnione i niewygodne jak dla kierującego, tak i dla poruszających się tam strażaków. Ustawienie sprzętu pożarniczego na klasztornym dziedzińcu nie powinno sprawiać większych trudności, gdyż powierzchnia któregokolwiek z trzech placów jest wystarczająca na sprawne prowadzenie działań gaśniczych.
Podczas gaszenia samego kościoła bardzo skuteczne jest ustawienie samochodu - drabiny przed bramą wjazdową. Takie rozwiązanie taktyczne pozwala na podawanie środka gaśniczego ze sprawionej na potrzebną wysokość drabiny , na swobodne dotarcie do płonącej części kościoła oraz na jednoczesne podawanie prądów gaśniczych z góry obiektu i od strony wejścia do kościoła.
Na terenie zabudowań klasztornych znajduje się studnia - ma ona jednak ok. 40 m. głębokości, co definitywnie wyklucza prowadzenie poboru z niej wody przy użyciu motopomp.
Innym źródłem wody jest rzeka Wisła , tuż nad którą stoi klasztor. Zasilanie z Wisły przy pomocy motopomp także jest praktycznie niemożliwe ze względu na kilkunastometrową , pionową ścianę skalną eliminującą tego typu rozwiązanie.Zasilanie należy wówczas prowadzić przy wykorzystaniu samochodów pożarniczych ( np. cysterna , GCBA 6/32 ), które zostaną
zadyponowane jedynie do dowożenia zapasów wody.
Wewnątrz kościoła znajdują się gaśnice pozwalające na ugaszenie pożaru w samym jego zalążku natychmiast po jego zauważeniu. W budynku mieszkalnym i gospodarczym zainstalowany jest suchy pion prowadzący na samą wieżę. W niektórych częściach brakuje jednak zaworów, których nie zamontowano ze względu na prowadzone do tej pory prace remontowo- konserwacyjne. Na korytarzach są także szafki z hydrantami wewnętrznymi wyposażonymi w odcinek węża zakończony prądownicą.
ROZPOZNANIE
Bezpośrednio po przyjeździe na teren tynieckiego opactwa objętego pożarem pierwszą rzeczą ,którą zrobi KAR jest udanie się na rozpoznanie. Głównym celem będzie zbadanie i wybranie miejsca ,gdzie znajdują się zagrożeni -ewentualnie poszkodowani ludzie. Osoba taka musi mieć świadomość , że każdy z 45 zakonników może znajdować się w każdej części obiektu klasztornego lub na własną rękę gasić powstały pożar, bezpośrednio przebywając w rejonie zagrożonym. Oprócz tego na terenie kościoła może znajdować się wycieczka , grupa zwiedzających lub pojedyncze osoby ,które zauważywszy pożar mogły schować się w najprzeróżniejsze zakątki. W zależności od rodzaju grupy zwiedzających (np. dzieci ,dorośli ,
starcy ,niepełnosprawni , itp.) rozpoznanie i sposób poszukiwania zagrożonych może być różny.
Następnym punktem rozpoznania jest miejsce pożaru miejsce najbardziej niebezpieczne. Miejscem najbardziej narażonym na powstanie pożaru może być m. in. samo wnętrze kościoła. Występuje tam dość dużo materiałów palnych , po których ogień może się szybko przenosić. Drewniany ołtarz ławy pokryte warstwą lakieru mogą przenosić ogień po całym pomieszczeniu kościelnym.
Innymi pomieszczeniami o zagrożeniu pożarowym mogą być: biblioteka klasztorna , magazyny
(np. skład pościeli) , pomieszczenia gospodarcze (np. kuchnia) , kotłownia.
Ogólnie jednak większość sal nie stwarza większego zagrożenia pożarowego , a nawet jeżeli dojdzie do zapalenia w jednym z pomieszczeń , to ma on małe szanse na rozprzestrzenienie
się , ponieważ sale w budynku mieszkalnym lub gospodarczym są na ogół skromnie wyposażone w meble pierwszej potrzeby tj. ławy , stoły , proste szafy. Największe zagrożenie pod tym względem stwarzają jedynie firany i zasłony , są łatwo palne i przenoszą ogień.
Jeżeli pożar wybuchłby w jednym z pomieszczeń , prawdopodobnie doszłoby do spalenia się tylko wyposażenia tej sali bez większego zagrożenia innych.
Po przybyciu na miejsce zdarzenia określenie sytuacji pożaru jest dostatecznie łatwe , ponieważ obiekt ten znajduje się na skarpie i doskonale widać miejsce wydobywania się dymu. Po wejściu na dziedziniec klasztoru , dowódca może podjąć pierwsze decyzje odnośnie sposobu przystąpienia do akcji ratowniczo-gaśniczej. Drogi dojścia i ewakuacyjne w obiekcie rozmieszczone są prawidłowo , co za tym idzie ewakuacja nie powinna sprawić większych trudności. Ze względu na prawidłowe rozmieszczenie dróg ewakuacyjnych , znajomość rozmieszczenia pomieszczeń można określić szybkość i kierunek rozprzestrzeniania pożaru.
ghmkgjdoh;l
CHARAKTERYSTYKA
Obiekt sakralny klasztoru w Tyńcu jest usytułowany na wzgórzu , którego druga strona jest zakończona urwiskiem skalistym do Wisły .Jest to obiekt kubaturowy . Połączony on jest wraz z innymi przyległymi do niego budynkami . Sam klasztor ze względu na styl budowy jest budynkiem o jednym pomieszczeniu , natomiast całość obiektu tworzy bardzo dużo pomieszczeń , które są częściowo zagospodarowane . Przykładem może być część piwnic , w których znajdują się pomieszczenia mieszkalne takie jak : jadalnia , pralnia , kotłownia .
Jedynie wschodnia część klasztoru jest zamieszkała ,znajdują się tam pokoje gościnne .
Natomiast południowa część jest przeznaczona na potrzeby administracyjne np .furta , kancelarie , pokoje przyjęć i wizyt .
Klasztor zbudowany jest na skale wapiennej . Surowcem do budowy tego obiektu był kamień wapienny , cegła ,które to ze względu na długotrwałość i dużą wytrzymałość pozwoliły na przetrwnie tego zabytku . Przeważnie wszystkie ściany , mury są wykonane z tego budulca , posiadającego wysoką klasę odporności ogniwej .
Strop w kościele jest w kształcie łuku , który biegnie od wejścia do początku kościoła i jest wykonany z cegły .W stropie nad chórem wykonane jest wejście prowadzące na strych i dach kościoła .
Więźba dachowa kościoła wykonana jest z drewna , drewno to nie było zabezpieczane żadnymi chemicznymi środkami p - poż . Konstrukcja tej więźby dachowej wykonana jest z drewna jodłowego , która niezabezpieczona stanowi duże zagrożenie pożarowe .
Dach kościoła jest dwuspadowy , pokryty jest czerwoną dachówką , co skuteczniej zmniejsza jego zagrożenie pożarowe .
W obiekcie kościelnym są dwa chóry , jeden z tych chórów zajmują organy kościelne , które są wykonane częściowo z drewna i metalu .Chór na którym są ustawione jest konstrukcji drewnianej .Natomiast drugi z nich jest konstrukcji betonowej . Znajduje sę tam miejsce dla chóru kościelnego i modlących sę ludzi .Na ten chór prowadzą schody zabiegowe drewniane . Materiałem poprzez który ewentualnie mógłby rozprzestrzeniać się ogień są ławki na chórze , część drewniana organów , konstrukcja chóru gdzie przebywają ludzie , jak i schody . Wieże są zbudowane z cegły i kamienia jak większość mórów są one usytuowane po obu stronach wejścia do kościoła i mają one wysokość około 20 m . W jednej z wierz ( w prawej od wejścia na wprost do kościoła ) jest usytuowany suchy pion . Więźba dachowa wieży jest wykonana z drewna natomiast pokrycie dachowe wykonane jest z blachy ocynkowanej .
Nawa główna kościoła posiada dwa szeregi ustawionych na posadce ławek ciągnących się wzdłuż kościoła , ołtarz główny , jak i również , ławki boczne koło ołtarza , które to jednie mogłyby uczestniczyć w rozprzestrzenianiu się ewentualnego pożaru .
Możliwość przebywania ludzi w kościele występuje ciągła , ponieważ jest to sakralny obiekt zabytkowy i odwiedza go bardzo dużo ludzi , wycieczek , pielgrzymów . Wnętrze kościoła może pomieścić około 500 osób .
Obiekt sakralny posiada kilka wyjść ewakuacyjnych . Jednym z nich jest główne wejście do kościoła , do którego prowadzą podwójne drewniane drzwi oddzielone przedsionkiem , drzwi te otwierane są na zewnątrz . Odległość przejścia ewakuacyjnego wynosi ok. 40 m. w kierunku prostym. Inną drogą ewakuacji może być wyjście do zakrysti, które dalej prowadzi na zewnątrz, jak i przejście do wirydarza, które prowadzi do sali ministrantów. W kościele funkcjonuje jeszcze stara instalacja zasilająca cztery żyrandole i kilkanaście kinkietów podczas , gdy w nowo odremontowanych budynkach mieszkalnych zainstalowana jest nowa instalacja elektryczna spełniająca wszystkie wymogi przepisów p.poż.Główny wyłącznik wraz z tablicą rozdzielczą instalacji znajduje się w zakrysti. Cały obiekt jak również budynki gospodarcze zabezpieczone są instalacją odgromową. Urządzenia grzewcze , grzejniki są zainstalowane w budynkach mieszkalnych , natomiast do kościoła ciepło dostarczane jest poprzez kratki nawiewne znajdujące się w posadzce po obu stronach naw.
Brak jest w kościele jak również w przyległych budynkach klasztornych sygnalizacji p.poż
ROZPRZESTRZENIANIE
Rozprzestrzenianie ognia może się odbywać w różnych kierunkach. Może się on rozprzestrzeniać po materiałach z których wykonane są elementy wykończenia wnętrz pomieszczeń sakralnych i mieszkalnych. Ogień w razie wybuchu pożaru może się rozprzestrzeniać po więźbie dachowej, która wcale nie jest zabezpieczona i ma duże zagrożenie pożarowe. W wewnętrznej części budynku ogień może się bardzołatwo rozprzestrzeniać po ławkach , które są ustawione wzdłóż po obu stronach nawy głównej jak również przez inne elementy wykończeniowe, które są palne, ołtarze ( drewniane ) obicia i przybrania ( krzesła ) , konfesjonały. Wszystkie te elementy nie są zabezpieczone żadnymi środkami chemiczej ochrony p.poż. Szczególną uwagę zwraca na siebie chór dla ludzi i śpiewaków kościelnych. Jest on wykonany z drewna tak jak schody prowadzące do niego.
Stan instalacji grzewczej w kościele jest bardzo dobrze rozwiązany i nie stanowi zagrożenia pożarowego, ponieważ ogrzewany jest ciepłym powietrzem, które jest podawane przewodami z kotłowni. Instalacja elektryczna jest w częściowej modernizacji ponieważ budynek po części jest remontowany i wraz z posówaniem się prac renowacyjnych zakładana jest nowa instalacja. Instalacja elektr. w kościele nie stanowi zagrożenia ponieważ w nocy gaszone są wszystkie światła , a w kościele jest wyłączony główny włącznik.Instalacja wentylacyjna jest sprawna , a nawiew odbywa się przez specjalne kratki , które znajdują się w stropie kościoła. Wystrój wnętrza jest wykonany z materiałów drewnianych, brak jest dywanów , zasłon, firan , wykładzin.
W budynkach przyległych na każdym piętrze korytarza ustawione są gaśnice i koce gaśnicze , co w dostatecznym stopniu rekompensuje brak jakiegokolwiek ujęcia wodnego, np. hydrantu na zewnątrz.
Czas od powstania do zauważenia pożaru byłby bardzo krótki, ponieważ na miejscu w klasztorze jest zawsze ok. 40 mnichów, którzy mogą zauważyć dym lub ogień. Natomiast z dojazdem do klasztoru najbliższej jednostki straży pożarnej byłyby problemy , ponieważ ze względu na brak miejscowego OSP najbliższą jednostką byłaby krakowska JRG PSP nr. 2 mieszcząca się przy ul. Rzemieślniczej 13, leżąca ok. 15 km. od Tyńca. Dojazd jednostkom straży pożarnej zająłby ok. 10 min.
Alarm wszczęty byłby natychmiast po zauważeniu pożaru drogą telefoniczną z aparatu znajdującego się na terenie opactwa.