17. Indeks immunoglobulin całkowitych -wykorzystanie w stadzie
Indeks immunoglobulin całkowitych w 3-4 tygodniu życia cieląt
I Ig3-4 = i koncentracja Ig surowiczych w 3-4 tygodniu życia i
koncentracja Ig surowiczych w 48 godzinie życia
I Ig3-4 = 0,4 najbardziej pożądany wynik
I Ig3-4 = 0,4 - 0,6 dopuszczalny przedział
Indeks immunoglobulin całkowitych w 3-4 tygodniu życia cieląt jest tym wyższy, im niższa jest koncentracja Ig w 48 godzinie ich życia.
IIg3-4 jest bardzo dobrym narzędziem kontroli, ponieważ:
* wynika z biologicznych właściwości immunoglobulin,
* odzwierciedla proporcje biernej odporności posiarowej i nabytej odporności czynnej u cieląt 3-4 tygodniowych,
* dostarcza informacji, czy w danym obiekcie / i w danym okresie / bierna, posiarowa odporność uzyskiwana przez noworodki/ cielęta jest adekwatna do antygenowego naporu środowiska,
* może być wykorzystany w retrospektywnej ocenie pojedynczego osobnika, ale przede wszystkim w bieżącej ocenie immunologicznej sytuacji grupy; w tym drugim przypadku krew do badań pobierana jest od cieląt w wieku 48 godzin i w 3-4 tygodniu Ŝycia, podczas jednej wizyty w obiekcie,
* dzięki temu wskazane zostają słabe punkty / przynajmniej niektóre/ w ochronie noworodka cielęcia przyszłej matki
* informatywność, prostota niezbędnych oznaczeń laboratoryjnych, niskie koszty i szybkość wykonania, przydają indeksowi wartość „badania przy łóżku chorego”.
środowiska
18. Tworzenie banku siary i jego użytkowanie.
Krowy
(na podst. artykułu Stefaniaka i spółki)
Tworzenie banku siary:
1. Wybór siary - kontrola organoleptyczna (barwa, zapach) i oznaczenie zawartości Ig siaromierzem, optymalne 100 gIg/l (min. 80 gIg/l)
2. Sposób pozyskania - pierwsza siara krów z tego samego stada, pozostała po napojeniu własnego cielęcia.
3. Sposób zamrożenia i przechowywania - rozlać w porcje po ok. 0,5 l, do butelek lub jeszcze lepiej do szczelnie zamykanych woreczków foliowych, opisać pisakiem wodoodpornym datę pozyskania i stężenie Ig, zamrozić w -20 °C, wprowadzić do ewidencji „przychód-rozchód”
4. Uzupełnianie zapasów - w miarę zużywania (pojawiania się siary o wyższej wartości immunologicznej) mrożenie kolejnej porcji. Czas przechowywania do 6-12 msc.
5. Sposób zamrażania - zanurzyć odpowiednią ilość siary w wiadrze/kotle z wodą o temp. 45-50°C, co kilka min. mieszać, przed podaniem doprowadzić do temp. ciała (ok. 37°C).
6. Sposób pojenia cieląt - 2-4 porcje, czyli 1-2 litry (w zależności od sytuacji) zmieszać i podać cielęciu z butelki, z wiadra ze smoczkiem lub sondą (cielętom o osłabionej żywotności). Siarę najlepiej podawać do 2h po porodzie (max. 6-8h.
7. Kontrola wykonania - pobranie krwi od cielęcia ok. 48 godziny życia i oznaczenie stężenia Ig (np. testem ZSTT).
Konie
Siara pozyskana od klaczy:
- karmiących,
- które utraciły źrebię.
Koncentracja immunoglobulin w siarze przeznaczonej do banku siary - 70 g/l, ciężar właściwy 1,090
Siara > 30 g/l Ig, źrebak powinien dostać 2 l siary w trzech porcjach
Siara > 70 g/l Ig, źrebak powinien dostać 750 - 1000 ml siary
Podanie siary per os: butelka lub sonda nosowo- przełykowa.
Owce i kozy
Źródła siary:
- mrożona siara z banku siary (własne stado, rozmrażać powoli!)
- świeża lub mrożona siara z innej fermy (o podobnym statusie zdrowotnym)
- siara krowy
Jagnię musi wypić 180-290 ml siary/kg mc w ciągu pierwszych 18 h życia
Koźlęta powinny wypić 150-200 ml siary na koźlę w ciągu pierwszych 90 min życia, zaleca się na pierwsze pojenie podawać 50 ml/kg.
Wskazania do stosowania siary krowiej u jagniąt i koźląt:
- zwalczanie chorób przenoszonych drogą siary/mleka [np. wirusowe arthritis-encephalitis kóz (CAE), maedi-visna, mykoplazmoza),
- przy maksymalizacji wydajności/znacznym udziale ciąży mnogich,
- przypadkach losowych (śmierć matki, mastitis, itp.)
Zalecane dawki siary krowiej
50 ml/kg masy ciała (5%), nie mniej, niż 250 ml/sztukę.
Sposób podania - z butelki lub sondą w ciągu pierwszych kilku godzin życia.
NIE JEST TO DO KOŃCA NA TEMAT, ALE PYTA O TO NA PRZEDTERMINACH
Anemia hemolityczna jagniąt i koźląt pojonych siarą bydlęcą
Przyczyna - tworzenie się kompleksów immunologicznych na młodocianych erytrocytach - przeciwciała anty-owcze/kozie obecne w siarze krowiej.
Objawy kliniczne:
- ostry syndrom hemolityczny zwykle około 8-10 dnia życia -silna anemia (przy spadku wartości hematokrytu do 3-4 śmierć lub eutanazja ze względów humanitarnych),
- słabość, depresja,
- bladość błon śluzowych,
- tachykardia, hiperwentylacja, polidypsja,
- obwisłe uszy („drooping ears”)
Diagnozowanie
- na sekcji patognomiczny blado-biały szpik kostny („pale white bone marrow”)
- w badaniu laboratoryjnym serwatka siary podanej chorującym jagniętom/koźlętom zwykle silnie aglutynuje/hemolizuje ich krwinki czerwone
Leczenie anemii hemolitycznej jagniąt/koźląt
(mimo leczenia ponad 50% przypadków ostrej anemii hemolitycznej kończy się śmiercią)
- transfuzja krwi
- antybiotyki
- kortykosterydy
- anaboliki sterydowe
- preparaty żelaza
- witaminy
Zapobieganie anemii hemolitycznej
- wykluczanie siary silnie aglutynującej/hemolizującej krwinki owcze/kozie
- tworzenie puli siary uzyskiwanej od kilku krów nie wykazujących aglutynacji/hemolizy
krwinek owczych/kozich