ekonomia marksistowska (3 str), Ekonomia, ekonomia


EKONOMIA MARKSISTOWSKA

1. MARKSIZM - XIX w.; system poglądów stworzony przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. Później system ten posłuży za podstawę do ustroju socjalistycznego. Teoria marksowska uwzględnia właściwie równorzędne dzieła obu pisarzy. Prace: Położenie klasy robotniczej w Anglii (Engels), Manifest komunistyczny, Kapitał (Marks i Engels).

Marksizm to myśl filozoficzna, ekonomiczna i społeczna. Źródła marksizmu:

- klasyczna filozofia niemiecka; - francuski socjalizm; - klasyczna filozofia angielska; - praktyka ruchu robotniczego (organizacja związków zawod.).

Podstawy marksizmu:

- Światopogląd materialistyczny - jedynie możliwy byt materialny; duch - forma wyżej zorganizowanej materii.

- Dialektyka (Marks zapożyczył ją od filozofa niem. Hegla), czyli logika przeciwieństw. Ilustrowały ją 4 prawa, które odnosiły się do zjawisk przyrodniczych, ale ponieważ człowiek jest cząstką przyrody, więc odnosiły się one do życia ludzkiego czyli stosunków społ.:

1) współzależność zjawiska w przyrodzie i społeczeństwie (każde zjawisko jest zdeterminowane przez inne);

2) zjawiska znajdują się w ciągłym ruchu (wszystko jest przejściowe i zmienne; każdy ustrój społ. jest stanem przejściowym na drodze do ustalanie się wyższej i doskonalszej formy);

3) przechodzenie ilości w jakość (każdy ruch oznacza zmianę bądź ilościową, bądź jakościową i dokonuje się w sposób skokowy). W tym wypadku marksizm odbiegał od ewolucjonizmu darwinowskiego, stojącego na stanowisku stopniowego i powolnego rozwoju);

4) przyczyną ruchu jest sprzeczność (wszystkie byty w społeczeństwie i przyrodzie są zbiorem sprzeczności i tylko dlatego mogą istnieć).

Z praw wynikała:

- wewnętrzna konieczność rozwoju historycznego (z I-go),

- względność i przejściowość form bytu społ., utrojów społ.-gospodarczych i politycznych (II prawo)

- rewolucja jako jedyny środek zmiany ustroju społ.-gosp. (III prawo)

- prawo sprzeczności uzasadniało walkę klas (IV prawo)

- Rozróżniał dwa elementy ustroju społecznego: bazę i nadbudowę. Baza to siły wytwórcze (człowiek wraz ze środkami postępu techn.) i stosunki produkcji. Nadbudowa to relacje społeczne (polityczne, prawne, religijne, artystyczne, filozoficzne).

- Baza + nadbudowa tworzy formację społeczno-gospodarczą. Rozróżniał 5 formacji, które różniły się systemem wartości i systemem pracy: 1) wspólnota pierwotna (własności i praca charakter społ.), 2) niewolnictwo (własność indywidualna i praca przymusowa), 3) feudalizm (własność indywidualna z cechami wspólnoty, a praca charakter poddańczy), 4) kapitalizm (własność zindywidualizowana a praca najemna) i 5) socjalizm (własność i praca uspołecznione) z jego najwyższą formą - komunizmem (własność obfita dostępna dla wszystkich, a praca całkowicie wyzwolona z form przymusu).

- Teoria wartości dodatkowej (Marks sformułował w Kapitale). Źródłem wartości jest praca, ale można ją sprzedać na rynku. Nieopłacona część pracy (wartość dodatkowa) jest źródłem zysku dla kapitalistów.

- Teoria akumulacji kapitału - akumulacja kapitału i postęp techniczny stają się dla kapitalistów koniecznością życiową i prowadzi do koncentracji i centralizacji kapitału.

Podsumowanie. Doktryna marksizmu jest spójna i określa prawa:

1) prawo przymusowej akumulacji kapitału - konkurencja narzuca pogoń za zyskiem.

2) tendencja do wprowadzania postępu techn. - postęp techn. jest narzędziem samonapędzającym, jest źródłem rozwoju,

3) dążenie do zawłaszczania (powiększanie wartości dodatkowej),

4) prawidłowość do koncentracji i centralizacji kapitału,

5) teoria o nieuchronnym zjawisku walki klasowej.

Marks i Engels wskazali na cechy gosp. socjalistycznej: - społ. wartość produkcji, - planowe zarządzanie.

2. MYŚL MARKSISTOWSKA. Dalszy rozwój marksizmu prowadzili Włodzimierz Iljicz Lenin i Józef Stalin.

Lenin krytykował współczesny kapitalizm i twierdził, że ostatnim etapem, poprzedzającym upadek tego ustroju będzie imperium kapitalistyczne. Mówił o 5 cechach imperializmu: 1) koncentracja kapitału (co doprowadziłoby do zmonopolizowania produkcji kapitalistycznej); 2) powstanie oligarchii finansowej w wyniku połączenia się kapitału finansowego z przemysłowym; 3) eksport kapitałów z krajów kapitalistycznych; 4) monopolizacja produkcji i jej umiędzynarodowienie; 5) podział świata między wielkie mocarstwa.

Była to ocena dość wnikliwa. Lenin przyznał kapitalizmowi pewne zasługi, m.in. że świat wyszedł z zacofania średniowiecznego, oraz nastąpił rozwój techniki. Lenin wykazał, że rozwój produkcji kapitalistycznej musi prowadzić do znacznego rozszerzenia rynków zbytu.

Stalin - wkład Stalina w rozwój ekonomii ograniczył się do jej bezwzględnej realizacji. W rozwoju ekonomii odgrywały wg niego uchwały rządowe, ponieważ przyjął dogmant istnienia w przyszłej gospodarce socjalistycznej wyłącznie dwóch form własności: państwowej i spółdzielczej. W teorii Stalin uzasadniał rolę państwa jako aparatu przymusu; stworzył państwo o charakterze totalitarnym.

3. REWIZJONIZM MARKSOWSKI - kierunki, które poddawały krytyce niektóre poglądy Marksa i Engelsa.

Przedstawiciele: Ferdynand Lassalle, Karol Kautsky, Róża Luksemburg, Edward Bernstain, Rudolf Hilferding.

Najostrzejszej krytyce poddał marksizm Edward Bernstain, którego teoria tworzyła fundament myśli tzw. socjaldemokratycznej. Uważał że:

- Marks zlekceważył istnienie innych czynników gospod. jak społeczne i kulturowe.

- Koncentracja kapitału nie prowadzi do zaostrzania się kryzysów gospod. - nie musi być zjawiskiem negatywnym.

- Rynki zbytu mogą się poszerzać.

Podsumowanie. Historia wykazała brak rzeczywistej możliwości egzystencji systemu socjalistycznego - marksistowskiego. Pozytywne znaczenie marksizmu okazało się niewielkie; jego doniosłość tkwiła głównie w warstwie krytycznej kapitalizmu (to zmusiło kapitalizm do ustępstw w polityce socjalno-bytowej).

MYŚL SOCJALISTYCZNA W EKONOMII

 

Socjalizm utopijny

Saint-Simon, Fourier, Owen

Inne kierunki myśli socjal.

Blanc, Proudhon, Lassalle, Gras, Thomson

Ekon. Marksowska

II poł. XIX ------------------

K. Marks, F. Engels

Rewizjonizm marksowski Bernstein, Kautsky, Luksemburg, Hilferding

Ekon. marksistowska

Lenin, Stalin, Tito, Kondratiew

r

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ekonomia marksistowska (3 str), Ekonomia
akcyzy (3 str), Ekonomia, ekonomia
wyjaśnij pojęcie cyklu i trendu wzrostu gospodarczego (3 str, Ekonomia, ekonomia
mikroekonomia rozdział II (3 str), Ekonomia
globalizacja (2 str), Ekonomia, ekonomia
cel makroekonomii (2 str), Ekonomia, ekonomia
wynagrodzenia (5 str), Ekonomia, ekonomia
pojęcie marki (4 str), Ekonomia, ekonomia
rachunek zysków i strat (4 str), Ekonomia, ekonomia
pieniądz w gospodarce-wykład (4 str), Ekonomia, ekonomia
ekonomiczne podstawy turystyki (4 str), Ekonomia
pojęcia spółki (4 str), Ekonomia
problemy energetyki światowej (2 str), Ekonomia, ekonomia
rynek kapitałowy i jego rola w gospodarce rynkowej (13 str), Ekonomia, ekonomia
preferencje konsumenta (2 str), Ekonomia
pojecie budżet(6 str), Ekonomia
konsulting techniczny (14 str), Ekonomia, ekonomia

więcej podobnych podstron