EDUKACJA I REHABILITACJA OSÓB

NIEWIDOMYCH I SŁABOWIDZĄCYCH

Egzamin 16.06.2010 g.10:00

Dr Agnieszka Żyta

II r. pedagogika specjalna - oligofrenopedagogika, Wy -15 godz.

Wykłady (15 godzin)

1. Budowa, funkcjonowanie i znaczenie narządu wzroku. Etiologia inwalidztwa wzroku.

2. Choroby i dysfunkcje narządu wzroku. Wpływ braku wzroku na rozwój poznawczy, emocjonalny,
   motoryczny i społeczny dziecka.

3. Metody pracy z małym dzieckiem niewidomym i jego rodzicami w warunkach domu rodzinnego
   (Oregoński Program rehabilitacji). Proces wspomagania rozwoju widzenia u dzieci słabo
   widzących

4. Kwalifikacja dziecka do odpowiedniej szkoły. Przygotowanie dziecka niewidomego do nauki
szkolnej. Dojrzałość szkolna. Wskazówki do pracy z dzieckiem słabo widzącym

5. Alfabet Braille'a. Ćwiczenia wprowadzające - program Mangold. Pomoce dydaktyczne używane w
   nauczaniu dzieci niewidomych.

6. Problemy dorosłych i starszych z uszkodzeniem narządu wzroku. Stereotypy osób z uszkodzeniem
   wzroku.

5. Problemy rodzin dzieci niewidomych i słabo widzących.

Ćwiczenia (15 godzin)

1. Tyflopedagogika a inne dyscypliny naukowe. Rys historyczny opieki nad
niewidomymi i słabo widzącymi. Osoby niewidome, słabo widzące, szczątkowo
widzące i ociemniałe — terminologia. Film „Życie przed tobą" (20 min.)

Literatura:

Walthes R (2007)., Tyflopedagogika, GWP, Gdańsk . (roz. Ślepota a uszkodzenie wzroku s.37-43, Historia

tyflopedagogiki str. 134-142)

Mąjewski T. (2003), Początki szkolnictwa specjalnego dla dzieci niewidomych. „Szkoła specjalna" nr 1.

Majewski T. (1999), Związek tyflopedagogiki z innymi dyscyplinami naukowymi [w:] M. Chodkowska

(red.), Interdyscyplinarność w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej. Wyd. UMCS, Lublin

Sękowska Z.(1981), Tyflopedagogika, Warszawa

Sękowska Z (1998)., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa.

2, 3. Diagnoza i wczesna interwencja. Prawidłowe zachowania wzrokowe (etapy rozwoju widzenia i ćwiczenia usprawniające).Funkcjonalna ocena wzroku u dzieci i dorosłych (warunki przeprowadzenia oceny, wywiad i narzędzia diagnostyczne, test L. Hyvarinen, ocenianie ostrości widzenia- Lea Gratings, Lea Symbols, wrażliwość na kontrast Hiding Heidi, Low Contrast Symbol Test; procedura u dorosłych) - referaty z pokazami ćwiczeń -10 osób

Literatura:

Walthes R (2007)., Tyflopedagogika, G WP, Gdańsk

Czerwińska K. (2003), Diagnoza i terapia małego dziecka niewidomego i słabo widzącego ze sprzężoną

niepełnosprawnością. „Szkoła Specjalna" nr 5.

Walkiewicz M. (2000), Funkcjonalna ocena wzroku i proces wspomagania rozwoju widzenia u dzieci

słabowidzących z niesprawnością złożoną. Warszawa, (roz.2,4, 5 i 7)

Watson G. Bittner W. (1991), Funkcjonalna ocena widzenia u dorosłych słabowidzących, „Materiały

Tyflologiczne" nr 7 Warszawa.

4. Mechanizmy kompensacyjne. Dynamiczne układy strukturalne, wyobrażenia surogatowe. Zmysł przeszkód u niewidomych. Teoria ujmowania dotykowego Hellera. Film „Niesamowite macierzyństwo" (45 min.)

Literatura:

Fojkis A. (2004), Wyobrażenia surogatowe, ich rola i znaczenie w kształtowaniu wyobrażeń świata i pojęć

u niewidomych „Szkoła Specjalna" nr 3

Sękowska Z.(1981), Tyflopedagogika, Warszawa

Sękowska Z (1998)., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa.

5 , 6. Orientacja niewidomych w przestrzeni. Plany i mapy w orientacji przestrzennej. Założenia ogólne orientacji, ćwiczenia praktyczne (Orientacja - 2os., Przewodnik - 2 os. Techniki ochronne - 2 os., Posługiwanie się długa laską- 2 os.)

Literatura:

Miler-Zdanowska K. (2008), Zastosowanie planów w nauczaniu orientacji przestrzennej osób niewidomych. „Szkoła Specjalna" nr 4

Gadomska M. (2003), Mapy i plany w nauczaniu orientacji przestrzennej osób niewidomych, „szkoła Specjalna" nr l

Kalisz P. (2004), Nauczanie ucznia słabo widzącego orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się. „Szkoła Specjalna" nr 3.

„Rehabilitacja podstawowa i orientacja przestrzenna niewidomych i słabowidzących" Materiały Tyflologiczne nr 8, 1995, Warszawa

Orientacja i techniki poruszania się. Przewodnik dla praktyków. Zeszyty tyflologiczne nr 2, Warszawa, 1983.

6. Kształcenie dzieci niewidomych i słabo widzących w Polsce i w innych krajach. Problemy kształcenia integracyjnego. Technologie wspomagające kształcenie (komputer, Internet, multimedia) Film „Droga do światła" (20 min.)

Literatura:

Kuczyńska-Kwapisz J. (2001), Edukacja dzieci niewidomych i słabo widzących w Polsce - historia,

teraźniejszość i wizje przyszłości. „Szkoła Specjalna" nr 2

Palak Z. (1999) By zwiększyć szansę integracji społecznej osób niewidomych i słabowidzących [w:] M.

Chodkowska (red.), Interdyscyplinarność w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej. Wyd. UMCS, Lublin

Gindrich P., Kazanowski Z. (1998), „Odkrywanie prawdy o ślepocie" jako pomoc do realizacji programu

kształcenia integracyjnego [w:] M. Chodkowska (red.) Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraźniejszości i

wyzwań przyszłości. Wyd. UMCS, Lublin.

Walter N. (2008), Nowe Media dla niewidomych i słabowidzących. Wyd. UAM, Poznań.

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym obejmującym zagadnienia z zakresu wykładów i ćwiczeń. Zaliczenie ćwiczeń: aktywność, obecności, projekt — opracowanie trasy dla osoby niewidomej (forma pisemna lub prezentacja multimedialna):

1. Głowackiego 17 - Dworzec PKP,

2. Głowackiego 17 - Ratusz

3. UWM Kortowo - Dworzec Zachodni PKP,

4. Głowackiego 17 - „Alfa",

5. Głowackiego 17 - Stare Miasto (Rynek),

6) Dowolna lokalizacja (z punktów użyteczności publicznej, z podaniem dokładnych adresów)

---